NADZWYCZAJNY KONGRES OPZZ

Numer 12 (124) http://pwz.opzz.org.pl 

Grudzień 2004 r. 

NADZWYCZAJNY 

KONGRES OPZZ

W numerze 

Spis treści: 

Nadzwyczajny Kongres OPZZ 

Jan Guz 

Komentarz – s. 3 

Przemówienia 

Aleksander Kwaśniewski – prezydent RP – s. 4 

Longin Pastusiak – maszałek Senatu RP – s. 7 

Tomasz Nałęcz – wicemarszałek Sejmu RP – s. 8 

Ordery i odznaczenia – s. 9 

Romuald Sosnowski 

Nie możemy się poddać – s. 11 

Zdaniem Komisji Statutowej – s. 12 

W imieniu branż i struktur terytorialnych 

Przemysł surowcowo-energetyczny 

– s. 12 

Przemysł wytwórczy – s. 12 

Edukacja, kultura, nauka – s. 13 

Ochrona zdrowia i ubezpieczenia społeczne – s. 13 

Rolnictwo i gospodarka żywnościowa – s. 14 

Budownictwo, leśnictwo, przemysł drzewny, 

ochrona środowiska i gospodarka wodna – s. 14 

Gospodarka komunalna – s. 14 

Spóldzielczość – s. 15 

Handel i usługi – s. 15 

Transport i gospodarka morska – s. 15 

Kolejnictwo – s. 16 

Łączność – s. 16 

Struktury terytorialne – s. 16 

Od redakcji 

Dwudziestolatek 

OPZZ obchodzi jubileusz dwudziestolecia. „Dwadzieścia 

lat to z jednej strony dorobek, ale też ciągle młodość 

i nadzieja na dobrą, dalszą przyszłość” – mówił Prezydent 

RP Aleksander Kwaśniewski na Nadzwyczajnym Kongresie 

OPZZ. Grudniowy numer miesięcznika w całości poświęcamy 

temu wyjątkowemu spotkaniu związkowców, który był 

okazją do uroczystych mów, podziękowań i życzeń. Wielu 

działaczy uhonorowano najwyższymi odznaczeniami państwowymi. 

Szczególne podziękowania złożono na ręce założycieli 

Porozumienia. Poczty sztandarowe udekorowano 

odznaką honorową „Za zasługi dla OPZZ”. Ale to nie wszystko. 

Kongres w swej części roboczej głosował nad poprawkami 

do Statutu OPZZ, a także uchwałami. Głosowania poprzedziły 

wystąpienia wszystkich dwunastu branż i struktur 

terytorialnych. Ich omówienie przedstawiamy na stronach 

12-16. Z uwagi na ograniczoną objętość miesięcznika nie 

publikujemy dokumentów kongresowych. Znajdą się one 

w kolejnym numerze „Nowego Tygodnika Popularnego”. 

„Przegląd Wydarzeń Związkowych”, tak, jak OPZZ 

zmaga się zkłopotami finansowymi. Numer grudniowy 

jest prawdopodobnie ostatnim wydanym w dotychczasowej 

formie. Być może w Nowym Roku będziemy spotykać 

się jednie za pośrednictwem internetu, choć nie wykluczone, 

że okoliczności zmuszą do zawieszenia publikacji 

związkowego miesięcznika i oczekiwania na lepsze czasy 

dla mediów OPZZ. Wiadomości to niezbyt pomyślne, ale 

zawsze możemy pokrzepić się dobrym słowem, a okazją 

do tego są zbliżające się święta i kolejny, Nowy Rok. 

Z okazji świąt Bożego Narodzenia składamy 

naszym Czytelnikom – związkowym Koleżankom i Kolegom, 

a także ich rodzinom życzenia zdrowia, rodzinnego ciepła 

i ludzkiej życzliwości. 

Do Siego Roku! 

Redaktor wydania: Artur Grochola 

Redaktor techniczny: Anna Lewandowska 

Adres redakcji: ul. Kopernika 36/40, 00-924 Warszawa 

Tel.: 826 02 31, tel./fax: 826 43 56 

2 

Przegląd Wydarzeń Związkowych – miesięcznik związkowy 

„Prawo na co dzień” opracowuje: Magdalena Lasota 

Pytania do działu prawnego prosimy przesyłać listownie na adres: 

Przegląd Wydarzeń Związkowych, ul. Kopernika 36/40, 00-924 Warszawa 

lub pocztą elektroniczną e-mail: ilka@opzz.org.pl 

Wydawca: Fundacja Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa” ul. Twarda 60, 00-818 Warszawa 

Konto nr 44 1500 1777 1219 1033 38 47 0000, KREDYT BANK SA, IV Oddział w Warszawie 

Przegląd Wydarzeń Związkowych nr 12 (124)

KOMENTARZ 


Jan Guz – przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia 

Związków Zawodowych 

Dwadzieścia lat temu, w hali Kopalni „Szombierki” 

w Bytomiu mieliśmy świadomość, że tworzymy nową wartość 

w ruchu zawodowym. Uważaliśmy, że solą ziemi są ci, 

którzy produkują rzeczy potrzebne ludziom. Twierdziliśmy, 

że sprawiedliwy podział dochodu narodowego, szacunek 

dla każdej pracy, dla pracowniczej godności – to podstawa 

dobrego państwa. Przekraczało naszą wyobraźnię, że 

praca, szanse na zdobycie wykształcenia, dostęp do leczenia, 

wczasów, i temu podobnych dóbr, mogą być poza zasięgiem 

tak wielu obywateli. 

Przez te dwadzieścia lat nie zmieniliśmy naszych 

poglądów na rolę państwa. Nadal stoimy na stanowisku, 

że to praca tworzy kapitał. Że narodowe bogactwo 

jest przede wszystkim dziełem ludzi pracy. Dlatego 

należą im się: szacunek i poszanowanie ich godności. 

Związki zawodowe 

są po to, by walczyć 

o realizację tych ideałów. 

Dla nas, OPZZowskich 

związków zawodowych, 

krzywda 

pracowników jest nie do 

zaakceptowania. Obojętne, kto ją czyni. Nie byliśmy układni 

wobec zarządców PRL. Nie będziemy wobec właścicieli 

III Rzeczypospolitej. Zmieniają się formy naszej walki. 

Cel pozostał ten sam – pomyślność zwykłych Polaków! 

W nowych warunkach stanęliśmy na czele ludzi pokrzywdzonych. 

Biedniejszych i mniej pazernych, którzy 

za polskie przemiany tylko płacą. To my pierwsi upomnieliśmy 

się o tych, którym brakło miejsca w nowej Polsce: 

o bezrobotnych, emerytów pracowników rencistów, 

o pracowników likwidowanych zakładów pracy, o gnębionych 

popiwkiem pracowników firm państwowych. 

Wygraliśmy dla nich niejedną batalię. Byliśmy konsekwentni 

w realizacji programu z Bytomia. Broniliśmy 

praw i interesów ludzi pracy. Walczyliśmy o sprawiedliwy 

podział dóbr, o równość wobec prawa, o warunki do 

startu młodzieży i godną starość dla weteranów pracy. 

Dzięki setkom działaczy federacji i jednolitych związków, 

organizacji zakładowych, dzięki nim, ludziom, takim 

jak Alfred Miodowicz, Rajmund Moric, Romuald 

Sosnowski, Jerzy Uziębło, Paweł Szymański, Tadeusz 

Cieślak, Włodzimierz Lubański, Wojciech Obarski i wielu, 

wielu innych działaczy – wszystkich wymienić nie 

sposób – nasz ruch zyskał siłę i przetrwał burze dziejowe 

ostatnich dwudziestu lat. I tak będziemy trzymać! 

Przed nami wiele zadań i problemów do załatwienia. 

Zapisaliśmy to w uchwałach 

roboczej części naszego Kongresu. 

Wymienię te najważniejsze: 

praca dla każdego, godziwa 

płaca, socjalne zabezpieczenie 

pracowników, równy 

dostęp do nauki, oświaty 

i ochrony zdrowia. 

Apeluję do naszych kolegów 

i przyjaciół z innych 

związków zawodowych: 

działajmy razem! Cel mamy 

ten sam, a w jedności siła! 

(Z przemówienia 

kongresowego) 

3



XX LAT W SŁUŻBIE LUDZI PRACY 

Dwadzieścia lat minęło i przede wszystkim chcę zacząć 

od życzeń urodzinowych. Z jednej strony niedawno, 

parę dni temu, skończyłem 50 lat i z tej perspektywy 20 

lat to jest prawie nic. Ale z drugiej strony, kiedy spojrzymy 

na to, co w Polsce się wciągu ostatnich 20 lat wydarzyło, 

to wiemy, że był to szmat czasu, że dałoby się tymi 

wydarzeniami objąć wiele epok, wiele krajów, wiele ludzkich 

losów. I za te 20 lat chciałby serdecznie OPZZ 

podziękować, pogratulować idołączyć do słów Przewodniczącego, 

który wspominał liderów ruchu: Alfreda 

Miodowicza, Ewę Spychalską, nieżyjącego Józka Wiadernego, 

Maćka Manickiego, wszystkich tych, którzy 

odeszli i tych, którzy są ciągle sercem i swoją aktywnością 

przy OPZZ. 

Jako Prezydent RP, ale także jako ten, który miał okazję 

do wielu setek spotkań z wami, dyskusji, chciałbym 

serdecznie podziękować i pogratulować. 20 lat – to jest 

z jednej strony dorobek, ale też ciągle młodość 

i nadzieje na dobrą, dalszą przyszłość. 

Chciałbym jednak wspomnieć te 20 lat, bowiem nie 

20 listopada 2004 roku w Centrum Konferencyjno-Kongresowym 

Prywatnej Wyższej Szkoły Biznesu 

i Administracji przy ul. Bobrowieckiej 9 w Warszawie 

odbył się Nadzwyczajny Kongres OPZZ. 

Obrady Kongresu podzielono na dwie części – roboczą, 

w której głosowano nad zmianami Statutu 

OPZZ i uchwałami oraz jubileuszową poświęconą 

XX-leciu OPZZ. 

W obradach uczestniczyło 491 delegatów na 743 

wybranych (frekwencja 66,1%), reprezentujących 

105 ogólnokrajowych organizacji związkowych, zrzeszonych 

w 12 branżach. 

Gośćmi części jubileuszowej Kongresu byli założyciele 

OPZZ, poprzedni przewodniczący OPZZ, 

przedstawiciele parlamentu, rządu, instytucji państwowych, 

organizacji pracodawców. Gościem honorowym 

Kongresu był prezydent RP – Aleksander 

Kwaśniewski. W imieniu prezydium Kongresu, obrady 

prowadzili Rajmund Moric (Związek Zawodowy 

Górników w Polsce) i Zbigniew Janowski (Związek 

Zawodowy Budowlani). 

Aleksander Kwaśniewski – prezydent RP 

4 



da się opowiadać tej historii bez takich, ważnych ocen, jak 

te, które już zostały wypowiedziane. OPZZ powstawał 

wtedy, w kopalni Szombierki – do której miałem okazję 

wiele lat potem jeździć na uroczystości barbórkowe, a dzisiaj 

jest kopalnią zamkniętą – jako reaktywacja, jako powołanie 

ruchu związkowego w trudnym okresie po stanie 

wojennym. I trzeba powiedzieć, że zajęcie się wtedy sprawami 

pracowniczymi, wpływaniem na decyzje gospodarcze, 

miało istotne znaczenie. 

Niewątpliwie ten czas w historii OPZZ jest zaznaczony 

wieloma postaciami, które potrafiły bronić interesów 

pracowniczych, firm, bowiem zdaje się, że właśnie 

tego określenia przewodniczący Miodowicz najchętniej 

używał – firma, a nie przedsiębiorstwo, czy zakład pracy. 

I za to niewątpliwie w tym okresie lat 80., powinniśmy 

być Wam bardzo wdzięczni. Przypominaliście politykom 

i pracodawcom, przypominaliście wielu ludziom w Polsce, 

także mediom, że przy całej komplikacji stosunków 

politycznych, czy gospodarczych, nie wolno nie myśleć 

o pracowniku, nie wolno zaniedbać szacunku dla tych ludzi, 

trzeba wykazywać się należną wrażliwością i alarmować 

wtedy, kiedy dzieją się rzeczy niedobre. 

Chcę również podkreślić, że OPZZ ma swoje miejsce 

w polskiej transformacji. Bowiem było tak, że to właśnie 

na zaproszenie Alfreda Miodowicza odbyła się słynna 

debata z Lechem Wałęsą, i w istocie otworzyły się 

drzwi do obrad Okrągłego Stołu i przywrócenia Solidarności 

do polskiego życia publicznego, nie tylko jako 

związku zawodowego, ale również jako ważnej organizacji 

społecznej i politycznej. 

Był OPZZ obecny przy Okrągłym Stole, w czasie długich 

dwóch miesięcy dyskusji, które toczyły się w dzisiejszym 

Pałacu Prezydenckim, i pozwólcie, że wspomnę raz 

jeszcze swojego kolegę, współprzewodniczącego obrad 

Okrągłego Stołu przy stoliku o pluralizmie związków zawodowych, 

Romualda Sosnowskiego, którego wtedy miałem 

okazję bardzo blisko poznać, zaprzyjaźnić się i docenić 

jego nadzwyczajne talenty: umiar, odpowiedzialność 

i takie właśnie spojrzenie człowieka zdrowego rozsądku. 

Awięc OPZZ był obecny wtedy, był obecny, kiedy tworzyliśmy 

SLD i był ważnym partnerem naszych rozmów, 

naszych list wyborczych, a później działalności parlamentarnej, 

i OPZZ był obecny również wtedy, kiedy lewica 

w Polsce współrządziła, rządziła, także kiedy była w opozycji. 

Ibył OPZZ obecny, gdy walczyliśmy o zakotwiczenie 

Rzeczpospolitej w UE, co traktuję jako wydarzenie historyczne 

i wydarzenie, które gwarantuje nam, że z tej drogi 

– drogi demokracji, drogi rozwoju, drogi szacunku dla 

praw pracowniczych, poszanowania praw człowieka, Polska 

nie zejdzie, niezależnie od werdyktów wyborczych, 

które mogą się zdarzyć w najbliższym czasie. 

Chcę więc za to wszystko, za 20 lat minione, podziękować, 

a musiałbym do tego dodać również obecność 

OPZZ w komisji trójstronnej, ale wierzę, że Pani Premier 

będzie o tym mówiła, oraz wiele innych działań, które były 

właśnie skierowane ku człowiekowi. I pozwólcie, że 

w tym jubileuszowym wystąpieniu powiem również 

o dwóch kwestiach, które są bardzo ważne, bowiem dotyczą 

już OPZZ na kolejną dekadę, na kolejne lata, bądź 

dziesiątki lat. 

Jesteśmy krajem, który jest w lepszym stanie i w lepszej 

formie, aniżeli mówicie na tej sali, aniżeli mówią 

o tym media. Nie przemawia przeze mnie obowiązek służbowego, 

czy prezydenckiego optymizmu, ale to wszystko, 

co udało nam się przez lata transformacji osiągnąć. Przez 

15 lat Polska stała się krajem bezpiecznym – także dzięki 

gwarancjom, które mamy w Sojuszu Północnoatlantyckim, 

do którego przynależymy, że Polska jest krajem, 

który ma dzisiaj swoją obecność w rodzinie europejskiej, 

bo jest w UE, co przecież 15 lat temu wydawało się całkowitym 

marzeniem, wydawało się celem nie do osiągnięci; 

że mamy w roku 2004 prawdopodobny, 6-procentowy 

wzrost gospodarczy, że do Polski w minionych kilkunastu 

latach przyszło ponad 70 miliardów inwestycji zagranicznych. 

Że udało się przekształcić wiele naszych miast, wiosek 

w miejsca, które naprawdę różnią się od tego, co widzieliśmy 

lat temu piętnaście; że od października zaczynamy 

wypłacać dopłaty bezpośrednie rolnikom, którzy najbardziej 

nieufnie, najbardziej sceptycznie patrzyli na polską 

obecność w strukturach europejskich, i że mamy do 

czynienia z boomem edukacyjnym, czego dowodem jest 

chociażby to miejsce, ta szkoła, w której jesteśmy – szkoła 

prywatna, a dzięki taki szkołom, prywatnym i państwowym, 

dziś w Polsce kształci się na wyższych uczelniach 

blisko 2 miliony ludzi. 

Mówię o tym dlaczego? Dlatego, że jak widzimy tylko 

ten czarny obraz RP jesteśmy bliscy wpaść wpopłoch, 

panikę, frustrację i przekonanie, że nic nam się nie udało. 

I nie możemy, drodzy Państwo, czekać wyłącznie na gości 

zza granicy – a ja takich przyjmuję bardzo często, ze 

Słowacji choćby ostatnio, którzy nam zazdroszczą – 

z Niemiec, którzy nam zazdroszczą, i którzy już sami 

wpadają w kompleksy wobec Polski, bo my się rozwijamy 

wielokrotnie szybciej, niż Republika Federalna Niemiec. 

I z innych krajów, które traktują Polskę jako wzór 

i mówią: „Dlaczego wy się tym tak mało chwalicie?” Od 

samozadowolenia do totalnej frustracji jest długa droga 

i wielkie pole, którego nie wolno w żaden sposób zamazywać, 

natomiast chciałbym powiedzieć, i powiedzieć również 

działaczom OPZZ: głowy do góry! Polska osiągnęła 

w ostatnich latach bardzo wiele i w tym jest wasza zasługa, 

wasza osobista zasługa! 

Z imienia i nazwiska. Gdybym znał wasze nazwiska, 

tak jak tu siedzicie za tym stołem, to bym je wymieniał po 

kolei, bo wy jesteście również autorami sukcesu Polski. 

Głowy do góry! 

Druga uwaga: niewątpliwe jesteśmy, i dla związków 

zawodowych to jest wielkie, intelektualne i merytoryczne 

zadanie, w momencie, w którym trzeba określić, czym ma 

Przegląd Wydarzeń Związkowych nr 12 (124) 

5


być państwo opiekuńcze XXI wieku. Na czym ma polegać 

zakres odpowiedzialności państwa, zakres odpowiedzialności 

związków zawodowych, jak pogodzić efektywność 

gospodarczą z formułą państwa opiekuńczego, 

które, jak widzimy z doświadczenia innych państw europejskich, 

dochodzi swojego kresu. A więc nie wolno 

odrzucić idei państwa opiekuńczego. Nie wolno odrzucić 

koncepcji społecznej wrażliwości i równego dostępu 

do takich dóbr jak edukacja, jak praca, jak zdrowie, 

itd. ale jednocześnie trzeba zdawać sobie sprawę z ograniczeń, 

jakie niesie ze sobą każdy system gospodarczy, 

jakbyśmy go nie nazywali. I wierzę, że w takim dialogu 

toczonym przez partie polityczne, związki zawodowe, 

ekspertów, przedstawicieli struktur rządowych, będziemy 

potrafili dla Polski znaleźć ten model, oparty o doświadczenia 

innych państw, na czym polega państwo opiekuńcze, 

racjonalnie rozwijające swoją gospodarkę i wrażliwe 

społecznie, w XXI wieku. 

To jest niełatwe zadanie, ale ono jest konieczne, jeżeli 

chcemy wyjść poza demagogię, jeżeli chcemy wyjść 

poza nieusprawiedliwione, czy niemożliwe do spełnienia 

oczekiwania, jeżeli chcemy rzeczywiście zbudować istotną 

równowagę, między gospodarką, efektywnością procesów 

gospodarczych, a tym co człowiekowi i pracownikowi 

się należy. 

W tej koncepcji państwa opiekuńczego niezwykle 

istotną rolę odgrywa godność pracownicza. I za to chcę 

szczególnie podziękować Panu Przewodniczącemu 

i OPZZ, że właśnie walczy o to w nowych warunkach, 

w warunkach gospodarki rynkowej, inwestycji prywatnych, 

inwestycji zagranicznych, że zdecydowanym głosem 

mówi o tym, że pracownikowi niezależnie od miejsca 

jego zatrudnienia, należy się szacunek. Że trzeba 

przeciwdziałać wszelkim mobbingom, nieposzanowaniu 

praw pracownika i człowieka. Nie można doprowadzić 

do tego, żeby pracobiorca był w sytuacji człowieka bezradnego, 

człowieka pozbawionego zarówno swojej własnej 

godności, opieki prawnej, jak i gwarancji, które powinny 

być zawarte w umowie, a także, które powinny być 

obyczajem dobrych relacji między pracodawcą i pracobiorcą. 

Cieszę się, że na tej sali są również pracodawcy, że są 

przedstawiciele ważnych organizacji skupiających przedsiębiorców, 

dlatego, że ta rozmowa, ten kontakt, jest niezwykle 

ważny. Nie ma związków zawodowych bez pracodawców 

i nie ma dobrego pracodawcy bez pracowników, 

czyli również bez umiejętnego sposobu rozmowy, 

współpracy z nimi, a formą tej współpracy jest działalność 

związków zawodowych. 

W 2004 roku znaleźliśmy się niewątpliwie w trudnej 

sytuacji jeśli chodzi o lewicę. Wiem, że jest wiele pretensji, 

wiele uwag, że jest wiele słusznych, a czasami może 

przesadzonych żalów, ale jesteśmy, gdzie jesteśmy. Rok 

2004 kończy się, ale rok 2005 będzie rokiem wyjątkowo 

ważnym, ponieważ po raz pierwszy w historii Polski 

odbędą się wybory parlamentarne i wybory prezydenckie. 

Mówię otwarcie – byłoby źle gdyby na polskiej mapie 

politycznej nie było lewicy, byłoby źle gdyby okazało się, 

że ugrupowania, które wynoszą swój program z tradycji 

lewicowej, z długiej historii lewicy w Polsce – tej sięgającej 

jeszcze XIX wieku i jednocześnie ci ludzie, którzy 

potrafią bronić interesów pracowniczych, którzy są szczególnie 

uwrażliwieni na to wszystko, co dzieje się w środowisku 

ludzi pracy – nie mieli miejsca w Sejmie, w Senacie, 

to nie byłaby dobra wiadomość dla Polski. 

Potrzeba nam lewicy w parlamencie, potrzeba nam 

równowagi na scenie politycznej, potrzeba nam skutecznej 

obrony interesów pracowniczych, wartości lewicowych 

w tych najważniejszych gremiach demokratycznego 

państwa. Dlatego chciałbym, aby Ogólnopolskie Porozumienie 

Związków Zawodowych było tym miejscem, 

w którym o tym się rozmawia i które pomaga w budowaniu 

jedności na lewicy, a jeżeli nawet nie jedności to dialogu 

na lewicy, niezbędnej współpracy na lewicy. Jestem 

przekonany, że czasu jest coraz mniej, że jeżeli będziemy 

nosili wyłącznie w sercu urazy to tym trudniej będzie nam 

zbudować coś, co miałoby poparcie społeczne w wyborach 

roku 2005. Apeluje do Was z czystym sumieniem 

i z sercem, dlatego że wraz z Wami taką koncepcję tworzyłem 

w 1990 i 1991 roku. Jestem przekonany, że przyniosła 

wtedy dobry efekt nie tylko dla lewicy, ale przede 

wszystkim dla Polski. 

Dlatego raz jeszcze zwracam się o gotowość do 

współpracy i dialogu, o uczciwe powiedzenie sobie prosto 

w oczy, co nas boli i o co mamy do siebie nawzajem 

żal, a jednocześnie o gotowość do działania wspólnego 

dla pożytku ogólnego, dla pożytku ludzi pracy, dla pożytku 

OPZZ, dla pożytku lewicy w Polsce, a przede wszystkim 

dla dobra i jak najlepszej pomyślności Rzeczypospolitej 

Polskiej. 

! 

6 



Longin Pastusiak – marszałek Senatu RP 

Dziękuję za zaproszenie na XX jubileusz OPZZ. 

Każda historyczna rocznica skłania ku refleksji. Warto 

w tym momencie powiedzieć, że nikt OPZZ nie odbierze 

zasługi za nadanie nowego kształtu ruchowi 

związkowemu w demokratycznej Polsce. Chwała 

Wam za to i za to Wam dziękuję. 

W dwudziestoletniej historii OPZZ niejednokrotnie 

udowodniło swoją wrażliwość na problemy społecznogospodarcze 

kraju, na trapiące – nie tylko ludzi pracy – 

problemy w Polsce. Tym samym Wasz ruch stał się nie 

tylko reprezentantem związkowców, ale w znacznym 

stopniu reprezentantem szerokich kręgów społeczeństwa 

polskiego i w tym Wasza zasługa. 

Waszą działalnością udowodniliście Swoją mądrość, 

przenikliwość, powściągliwość w wielu sytuacjach 

zapalnych, a przecież wszyscy pamiętamy, że minione 

lata obfitowały w różnorodne napięcia społeczno-polityczne 

w Polsce. 

Jako uczestnik dialogu społecznego ruch związkowy 

posługiwał się wiele razy niełatwą sztuką zdrowych 

kompromisów, partnerstwem i poszanowaniem poglądów 

innych. Wasi przedstawiciele potrafili w przeszłości 

i potrafią również dziś w sposób zdecydowany walczyć 

o interesy ludzi pracy, jednocześnie pamiętając o tym, że 

to, co dobre dla związków zawodowych powinno być 

również dobre dla kraju. 

Doskonale rozumiecie, że obrona interesów pracowników 

i działanie na rzecz poprawy ich sytuacji ekonomicznej 

i społecznej nie może być przyczyną działań destrukcyjnych. 

Działania Waszego Porozumienia cechują 

się tym, że zawsze przedkładaliście siłę rozmów 

nad działaniami siłowymi. Jest to właściwa forma działania. 

Mówiłem o tym szeroko podczas V Kongresu 

OPZZ w Spale, w maju 2002 roku. Wówczas szczególną 

uwagę zwróciłem na fakt, że w działaniach na rzecz poprawy 

sytuacji pracowników nie szantażowaliście żadnego 

rządu strajkami, czy blokadami. Nie próbowaliście 

niczego wymuszać siłą, a gdy już sytuacja stawała się 

bardzo napięta zabieraliście głos w sposób merytoryczny, 

podkreślając ewentualne konsekwencje i proponując 

konkretne rozwiązania. 

Potwierdzają to Wasze skuteczne wystąpienia 

w obronie interesów różnych grup społecznych, zawodowych, 

m.in. służby zdrowia, nauczycieli, działania na forum 

Sejmu i Senatu o właściwy kształt budżetu, o Kodeks 

pracy i inne uregulowania prawne, których istotą są 

relacje obywatel – państwo. Zachowania te jednoznacznie 

świadczą o tym, że OPZZ docenia w działaniach siłę 

partnerstwa i ma szacunek dla poglądów i argumentów 

stron przeciwnych. 

Związki zawodowe mają szczególne miejsce wśród 

organizacji i stowarzyszeń społecznych w Polsce. Przykładem 

i potwierdzeniem tego jest ruch związkowy, 

który po roku 1980 odegrał wyjątkową rolę w przemianach 

społecznych i politycznych. 

Wiemy, że OPZZ to wielka centrala związkowa. 

To potężna organizacja zrzeszająca na zasadzie całkowitej 

dobrowolności ogromne rzesze członków. 

Z okazji XX-lecia OPZZ życzę wszystkim członkom 

Waszej organizacji dalszej wrażliwości na wielorakie 

problemy naszego kraju i konsekwentnej mądrości 

w dalszym ich rozwiązaniu. 

Na zakończenie niech mi wolno będzie powiedzieć 

Wam nie tylko jako marszałkowi Senatu, ale także politologowi, 

który zjadł zęby na badaniu systemów politycznych 

w różnych krajach, że człowiek pracy nie 

obroni się w systemie gospodarki wolnorynkowej, jeżeli 

nie będzie właściwej organizacji i taką organizacją 

jest OPZZ. 

! 


7


Tomasz Nałęcz – wicemarszałek Sejmu RP 

Przekazują serdeczne gratulacje od marszałka Sejmu RP, 

wszystkich posłów z powodu Waszego XX-lecia. Dziękuję za 

wszystko, co robicie dla ludzi pracy przez minione dwadzieścia 

lat. 

Należę do pokolenia, które pamięta, jakie opinie towarzyszyły 

momentowi tworzenia OPZZ. Opnie, które prorokowały, 

że OPZZ jest ostatnim tchnieniem upadającego systemu 

i że tego systemu nawet o minutę nie przetrwa. 

Dwudziestolecie OPZZ jest obchodzone w piętnastym roku 

funkcjonowania suwerennej Polski. Jesteście – i jak powiedział 

Pan Prezydent RP – będziecie trwali jeszcze długie 

lata. To wielka zasługa założycieli i tych którzy ten trud kontynuują. 

Jesteście, bo ciągle aktualne są problemy, które zrodziły 

Wasze powstanie. Ciągle aktualny jest ból ludzi, których 

prawa pracownicze nie są przestrzegane. Aktualne są problemy 

ludzi pracy. 

Kiedy wracam myślą do roku 1989, to pamiętam, że 

wszyscy wtedy zgodnie wierzyliśmy, że kiedy Polska będzie 

wpełni wolna, suwerenna, niepodległa i demokratyczna, to 

będzie to Polska sprawiedliwa. Dzisiaj, kiedy patrzymy na 

ogromny wysiłek i osiągnięcia ostatnich lat nie możemy nie 

dostrzegać, że dla wielu Polaków ta Polska nie jest niestety 

matką czułą i sprawiedliwą, ale dla wielu Polaków okazuje 

się macochą – dla tych rodzin, które nie mają pracy, dla 

tych ludzi, których OPZZ reprezentuje w pierwszej kolejności, 

którzy pracę mają, ale których prawa pracownicze są naruszane. 

Podzielam opinie, że nowoczesna gospodarka wymaga 

dwóch rąk, jak organizm człowieka – i pracowników i pracodawców. 

Ale zbyt często upominanie się o prawa pracowników 

jest traktowane jako zbędny relikt i ograniczenie efektywności 

gospodarowania. Zbyt często to, co pani minister 

Anna Hintz iPaństwowa Inspekcja Pracy na co dzień robi, 

jest traktowane jako sypanie piasku w tryby gospodarki, bo 

przez to gospodarka jest mniej konkurencyjna, mniej wydajna. 

Pięknie mówimy na co dzień o współdziałaniu świata pracodawców 

i pracobiorców. Ale wiedzą to najlepiej ci, którzy 

na co dzień są w zakładach pracy, że to różnie wygląda i trzeba 

tego na co dzień bardzo pilnować. 

Na koniec jedna uwaga, która związana jest z pełnieniem 

przeze mnie podwójnej roli – wicemarszałka Sejmu, ale jednocześnie 

wraz z obecnym tu ministrem Markiem Balickim 

należę do grona założycieli Socjaldemokracji Polskiej. Jedna 

uwaga człowieka lewicy, człowieka – jak to powiedział Prezydent 

RP – świata skomplikowanego, podzielonego. 

Mam wątpliwość – jak Państwo bilansujecie rozwiązywanie 

swoich problemów, problemów ludzi pracy w poprzedniej 

i obecnej kadencji; w poprzedniej, kiedy rządziła prawica 

i w obecnej, kiedy rządzi lewica. Czy Państwo widzicie zdecydowaną 

poprawę na lepsze? Ja osobiście mam bardzo poważne 

wątpliwości. Czy przejąwszy władzę zrąk prawicy, 

polska lewica potrafiła udowodnić ludziom ciężkiej pracy 

w Polsce, związkowcom, broniących tych ludzi, że jest im 

lepiej, że im się skuteczniej działa? Że trzeba z mniejszą determinacją 

dopominać się o prawa pracowników, bo władza 

skuteczniej o te prawa zabiega. Mam ogromne wątpliwości 

i chciałbym, żeby już nigdy człowiek lewicy takich wątpliwości 

już nie miał. Żebyście Państwo mieli stuprocentową pewność, 

że kiedy prawica przegrywa wybory, a do władzy dochodzi 

lewica, to w Państwa codziennym funkcjonowaniu 

izałatwianiu spraw pracowniczych następuje wyraźna zmiana 

na lepsze. 

Żebyście Państwo nie musieli sięgać do podręczników historii, 

by się orientować, kto w Polsce aktualnie rządzi. By to 

było widać po Waszej kondycji, łatwości załatwiania spraw. 

W dniu Waszego święta nie chcę nikomu czynić wyrzutów 

sumienia, ale przecież przegraliśmy ostatnio w rzeczy 

podstawowej z punktu widzenia związkowca. Chodzi mi 

o bony towarowe. Z kurtuazji nie będę wyciągał wyników 

głosowania i pokazywał dlaczego to głosowanie zostało 

w Sejmie przez nas przegrane. Oby nie było już więcej takich 

przegranych głosowań. Obyśmy takie głosowania w Sejmie 

tylko wyrywali. Życzę wielu lat skutecznej pracy. Godnych 

następców. I kłaniam się tym, którzy OPZZ dwadzieścia lat 

temu zakładali. ! 

8 Przegląd Wydarzeń Związkowych nr 12 (124)


Ordery, odznaczenia, podziękowania 

Na Nadzwyczajnym Kongresie OPZZ Prezydent 

RP Aleksander Kwaśniewski wręczył ordery 

i odznaczenia zasłużonym działaczom związkowym. 

Za wybitne zasługi w działalności 

związkowej oraz osiągnięcia w pracy zawodowej 

odznaczeni zostali: 

Piotr Simbierowicz – Krzyż Komandorski Orderu 

Odrodzenia Polski 

Leokadia Chrostek – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Jerzy Drozd – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski 

Jerzy Jasiński – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Leonard Kotulski – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Bronisław Miszczyk – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Leszek Muszalski – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Tadeusz Gawin – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Stanisław Pałka – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Eugeniusz Sommer – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Józef Woźny – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Andrzej Kozoris – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Andrzej Kamiński – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Janusz Lemański – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski 

Andrzej Piątkowski – Złoty Krzyż Zasługi 

Andrzej Szczepański – Złoty Krzyż Zasługi 


9


Sztandary udekorowane odznaką 

honorową „Za zasługi dla OPZZ” 

Związek Zawodowy Górników Naftowców w Zielonej 

Górze 

Międzyzakładowy Niezależny Związek Zawodowy 

Pracowników Huty Lucchini Warszawa 

Federacja Związków Zawodowych Pracowników 

Ochrony Zdrowia 

Związek Zawodowy „Budowlani” 

Związek Zawodowy Strażaków „Florian” 

Związek Zawodowy Budownictwa Komunikacyjnego 

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników 

Poczty Polskiej w Gdyni 

Podziękowania 

Z okazji jubileuszu XX-lecia OPZZ założyciele Porozumienia 

otrzymali podziękowania za wieloletnią 

służbę dla dobra ludzi pracy, a na dalsze lata życzenia 

zdrowia, wytrwałości oraz pomyślności osobistej i zawodowej. 

W gronie wyróżnionych znaleźli się: 

Alfred Miodowicz 

Rajmund Moric 

Romuald Sosnowski 

Ewa Spychalska 

Stanisław Janas 

Jan Budkiewicz 

Jerzy Drozd 

Stanisław Pałka 

Henryk Kościelski 

10 



Nie możemy się poddać 

Z Romualdem Sosnowskim – współzałożycielem OPZZ rozmawia Artur Grochala 

XX-lecie OPZZ, uroczyste rocznicowe obchody – jak 

ten jubileusz przeżywa osoba, która współtworzyła 

Porozumienie? 

Najbardziej cieszę się z jednej rzeczy – minęło XX lat 

iciągle trwamy. Przeżywaliśmy trudne chwile. Tyle razy 

mówiło się okońcu naszego ruchu. My jednak wierzyliśmy, 

że nasza organizacja przetrwa wiele lat i myślę, że przed 

OPZZ jeszcze długa przyszłość. 

Jak z dzisiejszej perspektywy ocenia Pan działania 

związków zawodowych w czasie, gdy powstawało 

OPZZ? 

Dwadzieścia lat temu wspólnie z kolegami z różnych federacji 

zastanawialiśmy się, co zrobić, by ruch związkowy 

mógł w sposób jednolity wypowiadać się i rozmawiać zwładzą, 

która nie zdawała egzaminu. Powstała wtedy koncepcja 

powołania organizacji ogólnokrajowej. Rozpoczęły się dyskusje 

– czy ma być to związek jednolity, federacja, czy konfederacja. 

Pęd do samodzielności i samorządności organizacji 

był tak ogromny, że nie było żadnych szans na utworzenie 

jednolitego związku zawodowego. Dlatego powstało 

OPZZ. 

Tak naprawdę chcieliśmy podjąć jakikolwiek działania 

zmierzające do załatwienia elementarnych spraw bytowych 

społeczeństwa. Ludziom brakowało żywności, artykułów 

codziennego użytku. Gospodarka była niewydolna. Widzieliśmy 

marnowanie polskiego potencjału, bazy surowcowej. 

To wszystko zmuszało nas do zrobienia czegokolwiek, by 

poprawić istniejącą sytuację. 

Najtrudniejszy moment w życiu OPZZ? 

Rok 1989 był dramatyczny. W trakcie rozmów przy 

Okrągłym Stole namawialiśmy działaczy „Solidarności” 

o wspólne działanie dla dobra ludzi, zakładów, polskiej gospodarki 

– nie chcieli. W organizacjach zakładowych była 

gotowość do dialogu OPZZ – „Solidarność”, ale na szczeblu 

centralnym o tym nie mogło być nawet mowy. To nam nie 

wyszło, tego bardzo żałuję, bo to jedna z przyczyn obecnej 

sytuacji w Polsce i ruchu zawodowym. 

Czy działalność związkowa była łatwiejsza dwadzieścia 

lat temu? 

W gospodarce scentralizowanej bezpośredni dostęp do 

ministerstw pozwalał na centralne dyskusje, co było dla nas 

niesamowitym ułatwieniem. Wtedy wiele rzeczy spraw 

mogliśmy załatwić szybko i skutecznie. Teraz wszystko 

wygląda inaczej. Ile podmiotów gospodarczych tyle dyskusji, 

tyle możliwości działania związków zawodowych. 

OPZZ zmaga się z problemami organizacyjnymi. 

Trwają dyskusje o przyszłym kształcie centrali. Jak rozstrzygnąć 

te kwestie? Jak sobie z nimi radzili ście? 

Nie przeceniałbym wagi tych problemów. W gospodarce 

zdecentralizowanej zmalało znaczenie ogólnokrajowych 

organizacji związkowych. Teraz głos central związkowych 

liczy się na forum Komisji Trójstronnej, ale największe 

znaczenie ma to, co dzieje się w miejscu pracy. Siła każdej 

struktury związkowej tkwi w pojedynczej organizacji zakładowej 

i tu powinna skupiać się aktywność związkowa. 

Pamiętam dyskusje sprzed 1989 roku z kolegami z francuskiej 

centrali związkowej TGV, którzy ostrzegali nas 

przed nadejściem dużych koncernów, supermarketów 

i związanymi z tym zagrożeniami. Wtedy uśmiechaliśmy się 

żartobliwie nie wierząc, że nas to spotka. Jakże myliliśmy 

się. Procesy gospodarcze zaskoczyły związki zawodowe. 

Najważniejsze jest teraz dla mnie, by w każdym zakładzie, 

gdzie pracuje odpowiednia grupa pracowników 

była możliwość funkcjonowania związku zawodowego, 

który byłby w stanie przeciwdziałać łamaniu praw pracowniczych. 

Czego życzy Pan OPZZ? 

Chciałbym, by OPZZ nadal nie poddawało się, by 

umiejętnie pokonywało wszelkie trudności, które napotyka 

na swojej drodze. 

Skąd brać do tego siłę? 

Źródłem energii w OPZZ byli zawsze ludzie. Na sali kongresowej 

brakuje mi nowych twarzy, młodych ludzi. Potrzebujemy 

zastrzyku młodości. Musimy wychować młode pokolenie 

działaczy, którym bliskie są sprawy związków zawodo- 


11


Poniżej drukujemy omówienie wystąpień przedstawicieli branż, struktur terytorialnych 

i Komisji Statutowej z Nadzwyczajnego Kongresu OPZZ. Ze względu 

na objętość „Przeglądu Wydarzeń Związkowych” nie publikujemy zbioru 

przyjętych uchwał i poprawek w statucie OPZZ. Znajdą się one w kolejnym 

wydaniu „Nowego Tygodnika Popularnego”. 

Zdaniem Komisji Statutowej 

Maciej Manicki w skrócie zaprezentował propozycje 

zmian w statucie OPZZ, rekomendowane przez Komisję 

Statutową i Radę OPZZ. Poinformował, że najistotniejsze 

są dwie poprawki dotyczące: łączenia funkcji 

kierowniczych w OPZZ z mandatem parlamentarzysty 

oraz nadanie osobowości prawnej strukturom terytorialnym 

OPZZ. Szczegółowe omówienie poprawek 

delegaci otrzymali w materiałach kongresowych. My 

publikowaliśmy je w numerze 47 NTP, w relacji z posiedzenia 

Rady OPZZ. 

W imieniu branż i województw 

Przemysł Surowcowo-Energetyczny 

Koordynator branży Dariusz Matuszewski stwierdził, 

że delegaci nie wnoszą zastrzeżeń do ostatecznej 

wersji poprawek do statutu, rekomendowanych przez 

Radę OPZZ i przyjmują je ze zrozumieniem. Jednak 

projekt zmian nie wskazuje możliwości poprawy sytuacji 

finansowej OPZZ. Należy więc zastanowić się, czy 

po części uroczystej, Kongres nie powinien rozstrzygnąć 

o losach OPZZ, czy obrady nie powinny trwać bez 

ograniczenia w czasie po to, by delegaci mogli się wypowiedzieć 

na temat kierunków działań do kongresu 

zwyczajnego, a kierownictwo OPZZ mogło przedstawić 

konstruktywny „program naprawczy”. 

Przytaczając dokumenty V Kongresu OPZZ mówiące 

o konieczności wzmocnienia polskiego przemysłu, 

propagowania idei partycypacji pracowników we własności 

i zarządzaniu oraz uchwałę w sprawie polityki 

paliwowo-energetycznej państwa, Dariusz Matuszewski 

podkreślił, że „nie udało nam się nawet wzmocnić 

oddziaływania branż, a przecież to w branżach następują 

zmiany w kierunku gospodarki rynkowej, prywatyzacje, 

restrukturyzacje, w tym najbardziej bolesne redukcje 

zatrudnienia. W większości przedsiębiorstw 

z pracy musiało odejść po kilkanaście lub kilkadziesiąt 

tysięcy pracowników i w większości przypadków sami 

zwolnieni musieliśmy podejmować walkę o zabezpieczenie 

osłon dla pracowników, o pakiety socjalne, zaś 

pomoc OPZZ ograniczała się do – równie ważnego – 

otwierania drzwi ministerialnych gabinetów. Niestety, 

przy protestach i strajkach nie udało nam się pozyskać 

właściwego wsparcia innych branż, nie mówić już 

o ogólnopolskiej solidarności wspierającej jakąś z protestujących 

organizacji. 

Nie udało się także stworzyć frontu obrony ze strony 

naszych posłów w sprawach prywatyzowanych zakładów. 

Kol. Matuszewski zwrócił się z a apelem 

o znalezienie drogi, która umocniłaby struktury branżowe, 

stanowiące podstawę ruchu związkowego, tak jak 

jest w większości państw europejskich. Przekazał także 

Komisji Uchwał i Wniosków, przygotowany przez 

Związek Zawodowy Przeróbka”, projekt ustawy wraz 

z uzasadnieniem w sprawie zamiany Ustawy o emeryturach 

i rentach z FUS. Zakłada on zachowanie nabywania 

prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy 

w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. 

Przemysł wytwórczy 

Koordynator Józef Woźny w imieniu branży zgłosił 

wniosek o powołanie nowej Komisji Statutowej na czele 

z przewodniczącym OPZZ, której zadaniem będzie 

przygotowanie zmian w statucie na VI Kongres OPZZ. 

Delegaci tej branży podczas spotkań przedkongresowych 

wnioskowali również o niepodejmowanie przez 

Nadzwyczajny Kongres decyzji dotyczących zmian 

w statucie, szczególnie stanowiących zagrożenie dla 

funkcjonowania OPZZ poprzez rozbicie od wewnątrz. 

Zapisy te zostały usunięte przez Komisję Statutową 

i nie były rekomendowane przez Radę OPZZ. 

– Konieczne jest – mówił Józef Woźny – przedstawienie 

działaczom związkowym wizji zmian niezbędnych 

na dziś i jutro, określenie do czego zmierzamy 

i jaką centralą ma być OPZZ oraz dopasowanie do tych 

wizji struktury organizacyjnej poprzez zmiany w statucie. 

Te zmiany muszą być dostosowane do zmian zachodzących 

w gospodarce i w społeczeństwie. Fundamentem 

funkcjonowania OPZZ są duże organizacje 

branżowe, co wymaga długich i żmudnych negocjacji 

oraz uzyskania stosownych porozumień. Układ branżowy 

należy dopasować do branż funkcjonujących w ruchu 

związkowym Europy. Stworzenie dużych, silnych 

branż spowoduje uaktywnienie centrali w kraju i za 

granicą. Niezbędne jest także umocowanie OPZZ w europejskich 

strukturach związkowych. 

– Nie jestem przekonany – mówił Józef Woźny – co 

do udzielenia radom wojewódzkim osobowości prawnej, 

bo to nie oznacza pozyskania środków na ich 

utrzymanie, natomiast mogą wystąpić działania odśrod- 

12 



kowe osłabiające centralę. Dla branż partnerem są 

organizacje pracodawców, dla rad wojewódzkich układ 

społeczno-polityczny. Tak więc rady wojewódzkie nie 

mogą być konkurencją, lecz platformą dialogu w województwie. 

Zdaniem kol. Woźnego, obecność członków Komisji 

Rewizyjnej OPZZ w organach organizacji i instytucji 

zarządzających majątkiem OPZZ pomniejsza autorytet 

komisji, wzbudza emocje i podejrzenia. OPZZ 

musi w najbliższym czasie pokazać czytelny mechanizm 

wydatkowania pieniędzy ze składki członkowskiej 

oraz przedstawić jasny, nie budzący kontrowersji 

sposób kontroli zarządzania majątkiem. Kwestię podniesienia 

składki związkowej na rzecz OPZZ należy 

przedyskutować na forum organizacji zakładowych, bo 

to wymaga zgody płatnika – członka związku zawodowego, 

bo to on musi wiedzieć, ile z jego składki idzie 

na działalność związku w zakładzie, a ile na struktury 

ponadzakładowe. Trzeba policzyć, jakie środki są nam 

potrzebne, jak odciążyć centralę od zbędnych wydatków 

i ile chcemy pozyskać od indywidualnego członka 

związku. Kol. Woźny za niezbędne uważa ujednolicenie 

deklaracji członkowskich w skali całego OPZZ 

z wyszczególnieniem procentowym przeznaczenia 

składki, co zobowiąże zarządy organizacji zakładowych 

do odprowadzania składki na struktury ponadzakładowe 

w deklarowanej wysokości. 

– Nasza branża jest zainteresowana wzmocnieniem 

centrali OPZZ, wyprowadzeniem jej z głębokiego kryzysu, 

a docelowo stworzeniem centrali ze statutem dopasowanym 

do struktur społeczno-gospodarczych naszego 

kraju, centrali o standardach europejskich, dającej 

poczucie bezpieczeństwa socjalnego pracownikom, 

przeciwstawiającej się patologiom fundowanym nam 

przez elity władzy – konkludował Józef Woźny. 

Edukacja, kultura, nauka 

– Sytuacja w ruchu związkowym jest szczególnie 

trudna z uwagi na uwarunkowania obiektywne, m. in. 

zmiany w gospodarce, kurczenie się sektora państwowego, 

także w tzw. sferze budżetowej – wskazywał 

Sławomir Broniarz, prezes ZNP. W sferze edukacji 

także pojawiają się zagrożenia, stanowiące ważne problemy 

w działalności ZNP, np. komercjalizacja usług 

edukacyjnych na poziomie szkół podstawowych, gimnazjów, 

szkół średnich, powierzanie przez jednostki samorządu 

terytorialnego zadań oświatowych przez siebie 

powoływanym fundacjom, przy biernej postawie 

MENiS. Praktyki te ograniczają dostęp do edukacji 

dzieciom i młodzieży z rodzin biednych. Przeciwdziałanie 

tym zjawiskom winno być płaszczyzną współpracy 

związków zawodowych, ZNP liczy na wsparcie 

swoich działań. 

Zdaniem kol. Broniarza, są też symptomy kryzysu 

wynikające z przyczyn subiektywnych, czyli braku 

koncepcji dalszego działania i kierowania ruchem 

związkowym, brak rzeczywistego współdziałania między 

branżami, słabość struktur terenowych OPZZ. – 

Nie są dobrym rozwiązaniem propozycje stworzenia 

centrali związkowej, a dla ZNP, obchodzącego w 2005 

r. jubileusz 100-lecia wszelkie próby ograniczenia jego 

samodzielności i podmiotowości są nie do przyjęcia – 

akcentował prezes ZNP. Zdaniem kol. Broniarza, najlepszą, 

choć bardzo trudną, drogą jest aktywizowanie 

i zwiększanie efektywności działań struktur związkowych 

na dole (czyni to ZNP), m. in. poprzez skuteczną 

obronę pracowników, poszukiwanie różnych form oddziaływania 

na nie zrzeszonych, tworzenie oferty dla 

pracowników firm prywatnych, nowoczesne formy 

promocji związkowej. 

– Kongres – mówił prezes Broniarz – powinien być 

początkiem „burzy mózgów” na temat przyszłości 

OPZZ, poszukiwania sposobów na umacnianie albo 

nowej formuły działań, a jednym z głównych zagadnień 

winny być płaszczyzny i formy współdziałania 

i wspierania się branż. 

Ochrona zdrowia i ubezpieczenia społeczne 

Koordynator branży Alicja Milewska, stwierdziła, 

że większość proponowanych zmian w statucie ma 

charakter informacyjno-instruktażowy i nie budzi zastrzeżeń, 

natomiast branża jednoznacznie odrzuciła 

propozycję konsolidacji i włączenia do branży „Usługi 

społeczne”. Dlatego z satysfakcją przyjęto informację, 

iż – w wyniku sprzeciwu wielu organizacji członkowskich 

– Komisja Statutowa i Rada OPZZ nie rekomendują 

tej zmiany Nadzwyczajnemu Kongresowi. Wyraziła 

obawy, co do propozycji nadania osobowości prawnej 

strukturom wojewódzkim i upoważnienia ich do 

samodzielnego lub wspólnego prowadzenia działalności 

dochodowej, co może spowodować zasadniczą 

zmianę dotychczasowego ustroju OPZZ. 

– Przyjęcie zmian w statucie nie kończy dyskusji na 

temat przyszłości OPZZ, należy ją kontynuować wróżnych 

gremiach organizacji członkowskich – mówiła 

Alicja Milewska. Związki zawodowe winny aktywnie 

uczestniczyć w dialogu z rządem i pracodawcami w zakresie 

zwalczania bezrobocia, poprawy sytuacji na rynku 

pracy, zmniejszania sfer ubóstwa. Wskazywała, że 

eksperymenty kolejnych ministrów zdrowia, błędy 

w polityce zdrowotnej państwa popełniane przez kolejne 

rządy, polityczne przepychanki wpływają na poczucie 

zachwianie bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli, 

poczucie zagrożenia bezrobociem i pogorszenia sytuacji 

materialnej pracowników. 

– Zdrowie dotyczy wszystkich obywateli i nie może 

być kartą przetargową wrękach polityków – akcentowała 

kol. Milewska. W imieniu branży zadeklarowała 

współdziałanie w budowaniu dialogu trójstronnego 

ponad podziałami politycznymi w porządkowaniu sy- 


13


stemu ochrony zdrowia i innych dziedzin życia społecznego. 

Rolnictwo i gospodarka żywnościowa 

– Dzika prywatyzacja, często pozbawiona uzasadnienia 

gospodarczego, a prowadzona tylko z pobudek 

politycznych kolejnych ekip rządzących oraz likwidacja 

wielu zakładów gospodarki żywnościowej spowodowały 

w niektórych regionach kraju nawet 30% bezrobocie. 

Planowana przez Unię Europejską wielka globalizacja 

rolnictwa we wszystkich krajach unijnych 

jest zapowiedzią dalszych problemów w naszej branży 

– mówił Andrzej Szczepański. Przez 4 lata wmawiano 

nam, że jedyna szansa polskiej gospodarki polega 

na jej „schładzaniu”, a teraz rządzący twierdzą, że jedyną 

szansą jest likwidacja skutków schładzania i rozwój 

gospodarki. 

– Naszym zdaniem, jedynym antidotum na poprawę 

sytuacji, rozwiązania problemów gospodarczych i poprawę 

notowań obozu rządzącego jest wzrost najniższego 

wynagrodzenia z dniem 1 stycznia 2005 r. do co 

najmniej 1 tys. zł brutto – akcentował Andrzej Szczepański. 

Wzrost minimalnego wynagrodzenia, to również 

wzrost składek na ZUS, a więc zwiększenie środków 

na leczenie, wzrost dochodu budżetu państwa z tytułu 

podatków, to także eliminowanie tzw. szarej strefy 

w zatrudnieniu, a tym samym ograniczanie bezrobocia. 

Nawiązując do podziału polskiej lewicy i ulegania 

parlamentarzystów lobby pracodawców, kol. Szczepański 

apelował: „Pora, aby do parlamentu zostali wybrani 

ludzie nie tylko ideowo związani z prawdziwą lewicą, 

ale też tacy, dla których los zwykłego obywatela będzie 

priorytetem przez całą kadencję, a nie tylko w czasie 

kampanii wyborczej”. Zwracając się do polityków lewicy, 

parlamentarzystów stwierdził, że poziom dobrobytu 

społeczeństwa świadczy o mądrości rządzących. 

Budownictwo, leśnictwo, przemysł drzewny, 

ochrona środowiska i gospodarka wodna 

– Po to, by nakreślić sensowny, pozytywny program 

rozwoju OPZZ, musimy sobie odpowiedzieć na kilka 

pytań, przede wszystkim: co nas łączy, czy istnieje 

i gdzie przebiega linia podziału między strukturami 

branżowymi i terytorialnymi, co dla nas znaczy postulat 

jedności i solidarności ruchu, czy są jakieś granice 

tej solidarności – mówił koordynator branży Ireneusz 

Goździołko. 

Przywołując atmosferę Bytomia stwierdził: wtedy 

nie byłoby problemu podziału rynku związkowego 

między rady wojewódzkie oraz federacje i związki, nie 

byłoby wahań wokół osobowości prawnej dla struktur 

terytorialnych, bo nie byłoby obaw o secesję. Wszyscy 

byliśmy razem i wierzyliśmy w swoje dobre intencje.(...) 

Przez lata ukrywaliśmy istniejące różnice interesów 

między poszczególnymi związkami i branżami. 

Każda doświadczona centrala związkowa wie, że takie 

różnice w gospodarce wolnorynkowej występują, a rolą 

centrali jest rozsądne rozwiązywanie konfliktów 

i sporów. Tego nie robiliśmy i nie robimy”. 

(...) OPZZ popełniło wiele błędów w latach minionych, 

dało sobie przyciąć pazury, stawiało na drobne 

sukcesy, ale nie zapobiegło niekorzystnym zmianom 

systemu prawa pracy. – To rozdrobnienie OPZZ nie pozwalało 

na sprawne podejmowanie decyzji kolegialnych, 

skutkiem czego część ważnych decyzji podejmowano 

nie kolegialnie i nie jawnie – wskazywał kol. 

Goździołko. Jego zdaniem, konieczna jest uczciwa 

ocena słabych i mocnych stron ruchu, określenie zakresu 

różnorodności, czyli organizacji dużych, małych, 

jednolitych, federacyjnych, terenowych i branżowych. 

(...) Musimy przyznać się do tego, że różnice interesów 

w naszym ruchu są czymś normalnym, ale trzeba znaleźć 

mechanizm osiągania rozsądnych kompromisów. 

Jednak obecne niekorzystne rozdrobnienie nie może 

być przezwyciężone przez dyktat silniejszych wobec 

słabszych, nie może być dokonane na siłę. 

Gospodarka komunalna 

– Prywatyzacja i przekształcenia zakładów komunalnych 

często są źle przygotowane, bo konsultacje ze 

związkami zawodowymi traktuje się dość pobieżne, 

a skutki nieprzemyślanych decyzji dotkliwe dla ludzi 

pracy. Zakłady komunalne są rozproszone na terenie 

kraju, każdy problem wymaga odrębnego podejścia, toteż 

bardzo zależy nam na dobrej współpracy z władzami 

samorządowymi – mówił koordynator branży 

Edward Staszczak. 

Jego zdaniem, przy rosnącym bezrobociu, szerzącej 

się biedzie, ludzie pracy oczekują od związków zawodowych 

skutecznej obrony i wsparcia. Dlatego 

w OPZZ potrzebne są zmiany, dostosowanie struktur 

do aktualnej sytuacji. Jednak daleko idących zmian nie 

można przeprowadzać wpośpiechu, na Nadzwyczajnym 

Kongresie, ponieważ nie przyniosłyby zamierzonych 

efektów, lecz mogłyby osłabić ruch branżowy. 

Czas do VI Kongresu winien być wykorzystany na szeroką 

dyskusję i przygotowanie uzgodnionych, akceptowanych 

zmian w statucie. 

– Ambicją naszej federacji jest to, by na 100-lecie 

ruchu branżowego komunalnych, być jednolitym 

związkiem zawodowym, zrzeszającym wszystkie organizacje 

związkowe w gospodarce komunalnej. 

Według kol. Staszczaka, rząd po raz kolejny zmierza 

do ograniczenia uprawnień związkowych poprzez 

projekt powoływania rad pracowników. Delegaci branży 

gospodarki komunalnej są przeciwni uchwalaniu 

Ustawy o informacji i konsultacji z pracownikami 

w kształcie przedłożonym przez rząd. 

Spółdzielczość 

– Naszym sukcesem jest utrzymanie Porozumienia, 

14 Przegląd Wydarzeń Związkowych nr 12 (124)


naszym błędem nie konsekwencja w działaniu – akcentowała 

Leokadia Chrostek. Mówiąc o dobrej polskiej 

żywności produkowanej przez spółdzielnie mleczarskie, 

„Społem”, „Samopomoc Chłopską”, znanej 

w Polsce, w Unii Europejskiej i za oceanem, wskazywała 

na brak regulacji prawnych chroniących nasz rynek 

wewnętrzny. 

– Pod względem dystrybucji towarów Polska jest 

zaliczana do najbardziej liberalnych krajów na świecie. 

Zagraniczne koncerny budują ogromne sieci handlowe 

bez żadnych ograniczeń, także w centrach dużych 

miast, wprowadzają do obrotu towary złej jakości, nawet 

zagrażające zdrowiu, po zaniżonych cenach, skandalicznie 

łamią prawo pracy wobec polskich pracowników 

– podkreślała kol. Chrostek. W imieniu branży domagała 

się od władz RP: wypracowania rozwiązań prawnych 

regulujących rynek wewnętrzny z ukierunkowaniem 

na ochronę małych i średnich jednostek handlowych 

i produkcyjnych, przeciwdziałania nieuczciwej 

konkurencji polegającej na zaniżaniu cen, egzekwowania 

w równym stopniu przestrzegania prawa pracy 

w hipermarkecie, jak i małym polskim sklepie czy zakładzie, 

przeciwdziałania praktykom, mającym na celu 

zmonopolizowanie rynku. Polska spółdzielczość może 

i powinna być branżą tworzącą nowe i bezpieczne 

miejsca pracy. 

Leokadia Chrostek apelowała do delegatów, byśmy 

„jednocząc siły powiedzieli „stop” dla ignorancji, niekompetencji, 

prywaty na wszystkich szczeblach władzy, 

poczynając od rządu, parlamentu do samorządów 

lokalnych. Zadeklarowała, że branża spółdzielczość 

będzie uczestniczyła w pracach zmierzających do 

umocnienia OPZZ jako ważnej struktury działającej na 

rzecz załóg. 

Handel i usługi 

– Dyskusja o zmianach struktury w celu dostosowania 

OPZZ do realiów XXI w i naszej obecności w Unii 

Europejskiej toczyła się w naszych organizacjach na 

długo przed uchwałą Rady OPZZ o zwołaniu Nadzwyczajnego 

Kongresu. Od czerwca br. do chwili obecnej 

analizowaliśmy kolejne wersje propozycji zmian w statucie 

OPZZ – mówił koordynator branży Piotr Kołodziński. 

Jedną z najbardziej kontrowersyjnych poprawek 

jest propozycja przyznania strukturom wojewódzkim 

OPZZ osobowości prawnej, ale po głębokiej analizie 

okazuje się, że jest to konieczność chwili z powodu 

sytuacji finansowej OPZZ i potrzeby utrzymania prawidłowej 

działalności struktur wojewódzkich. 

Zdaniem kol. Kołodzińskiego, przepowiadane 

przez niektóre osoby kłopoty wiążące się z posiadaniem 

osobowości prawnej są stwierdzeniem co najmniej 

niezgodnym z prawdą. Przyznanie osobowości 

prawnej nie jest bowiem równoznaczne z podjęciem 

działalności gospodarczej. Dlatego w imieniu branży 

wnioskował o przyjęcie przez Nadzwyczajny Kongres 

zmian w statucie rekomendowanych przez Radę OPZZ. 

Transport i gospodarka morska 

– Uważamy, że jeżeli Kongres OPZZ został zwołany, 

to naszym celem winny być decyzje o istotnym znaczeniu 

dla dalszego działania OPZZ, a nie kosmetyczne 

zmiany w statucie, jakie proponuje Rada OPZZ – 

stwierdził koordynator branży Kazimierz Schreiber. 

W ocenie branży tylko dwie poprawki mają jakiekolwiek 

znaczenie: sprawa łączenia najwyższych funkcji 

w OPZZ z mandatem parlamentarzysty oraz przyznanie 

osobowości prawnej strukturom wojewódzkim 

OPZZ. 

W kwestii pierwszej Kazimierz Schreiber mówił: 

„Związek zawodowy, to nie partia polityczna, ma inne 

cele i zadania. I chociaż musimy zabiegać owpływ na 

decyzje w sejmie i senacie, to nie powinniśmy kojarzyć 

się z żadną partią polityczną, bo celem każdej partii jest 

zdobycie władzy, a doświadczenia pokazują, że dla 

związków zawodowych żadna władza nie była i nie jest 

dobra. I nie zmieni tego mandat posła dla przewodniczącego 

OPZZ”. 

W kwestii drugiej kol. Schreiber mówił:” Funkcjonowanie 

struktur wojewódzkich OPZZ jest ważną sprawą, 

ale choć kierunek jest dobry, to proponowana 

zmiana jest niewystarczająca. Byłaby to ułomna samodzielność 

struktur wojewódzkich OPZZ”. W imieniu 

delegatów branży wniósł o odrzucenie w całości zmian 

w statucie OPZZ rekomendowanych Kongresowi przez 

Radę OPZZ. – Mam świadomość pewnej dramaturgii 

wynikającej z tego wniosku, ale przedstawiciele branży 

od samego początku nie popierali inicjatywy zwołania 

Kongresu ze scenariuszem przewidującym trzy godziny 

na jego obrady – mówił kol. Schreiber. 

Stwierdził również, że należy poważnie porozmawiać 

o radykalnych zmianach w strukturze OPZZ, narzuconej 

nam ustawą z okresu stanu wojennego. – Jesteśmy 

zwolennikami przekształcenia OPZZ w Ogólnopolski 

Powszechny Związek Zawodowy (też OPZZ 

– przyp. aut.). Chodzi o strukturę, znacznie sprawniejszą 

i silniejszą od obecnej, która będzie w stanie działać 

w czasach kapitalizmu, nawet gdyby związki zawodowe 

zostały pozbawione dzisiejszych uprawnień 

w zakładach pracy. A ta groźba jest realna, bo choć 

obecny minister pracy i wicepremier nie porwie się na 

uderzenie w związki zawodowe, to swoje pomysły zostawi 

ministrowi pracy w następnym rządzie – akcentował 

koordynator branży. 

W konkluzji stwierdził: „OPZZ potrzebne są zasadnicze 

zmiany, a nie kosmetyczne poprawki, proponowane 

przez Radę OPZZ”. Na potwierdzenie wniósł do 

Komisji Uchwał i Wniosków projekty dwóch uchwał: 

dotyczącą opracowania do maja 2005 r. projektu zmian 

zmierzających do przekształcenia OPZZ w jednolity 

związek zawodowy oraz dotyczącą podniesienia do 50 


15


gr. składki od członka związku na rzecz OPZZ, płaconej 

przez zakładowe organizacje związkowe. 

Kolejnictwo 

Koordynator branży Maciej Światłowski przypomniał 

dzieje związków zawodowych w kolejnictwie od 

powstania OPZZ do dzisiaj i ubolewał, że w branży jest 

aż 11 organizacji ogólnokrajowych, ale nie ma największej, 

zrzeszającej pracowników PKP. Stwierdził, 

że delegaci kolejnictwa popierają zmiany w statucie rekomendowane 

przez Komisję Statutową i Radę OPZZ. 

Kol. Światłowski zwrócił się też z apelem do delegatów 

innych branż o przyjęcie obecnie proponowanych 

zmian statutowych, zaś konieczne zmiany większe, 

wymagające czasu i dyskusji, a zmierzające do przekształcenia 

OPZZ w jednolity związek zawodowy, 

winny być przyjęte na VI Kongresie. 

Łączność 

– Delegaci naszej branży głosować będą za przyjęciem 

uchwały w sprawie zmian w statucie OPZZ – 

oświadczył koordynator Sławomir Redmer. Dodał 

jednak, że największe kontrowersje wzbudziła propozycja 

dotycząca usamodzielnienia wojewódzkich 

struktur OPZZ, polegająca na nadaniu im na mocy statutu 

osobowości prawnej, upoważniającej do samodzielnego 

lub wspólnego prowadzenia działalności dochodowej. 

Są tego pewne korzyści i zalety, ale również 

możliwość klęski lub kompromitacji w prowadzeniu 

biznesu, a wówczas odium krytyki spadnie na całe 

OPZZ. Dlatego w tej sprawie delegaci będą głosowali 

niejednolicie, zgodnie z własnymi odczuciami, wiedzą 

i sumieniem. 

– Główną przyczyną kryzysu w OPZZ nie jest treść 

statutu, lecz problem finansowania naszej organizacji – 

mówił kol. Redmer. W imieniu branży zadeklarował, 

że uczynią wszystko, by począwszy od 2005 r. regularnie 

opłacać nową, wyższą składkę na rzecz OPZZ. Wyraził 

ubolewanie, że obecnie nie stać ich na opłacanie 

jeszcze wyższych składek, ale nie wykluczają tej możliwości 

w przyszłości. Jednak do tego może dojść tylko 

na drodze ewolucyjnej. Wskazał również na potrzebę 

uproszczenia przed VI Kongresem zapisów statutowych 

tak, aby były zrozumiałe dla szeregowych członków 

związku. 

Struktury terytorialne 

W imieniu rad wojewódzkich i powiatowych OPZZ 

przemawiał Antoni Karasiński, zastępca przewodniczącego 

Rady OPZZ Województwa Dolnośląskiego, 

przewodniczący związku zawodowego we wrocławskim 

„Polarze”. 

– Związkowcy – mówił kol. Karasiński oczekują 

konkretnej, rzetelnej odpowiedzi na pytanie: co jeszcze 

zostało po nie małym majątku OPZZ i kto ponosi odpowiedzialność 

za obecną sytuację w OPZZ? Próby ratowania 

finansów OPZZ zapoczątkowane przez poprzedniego 

przewodniczącego Macieja Manickiego nie 

powiodły się. A przecież nie można sprawnie działać 

i kierować OPZZ-em bez dodatkowych środków. Poważnym 

utrudnieniem w sprawnym funkcjonowaniu 

OPZZ jest obecna struktura organizacyjna, ale jak na 

razie nie ma dobrej woli do głębokich zmian. 

– Niewielu przedstawicieli federacji i związków 

branżowych kwestionuje zasadność funkcjonowania 

struktur wojewódzkich i powiatowych. Za ich utrzymaniem 

opowiada się zdecydowana większość zakładowych 

organizacji związkowych. Rady terytorialne są 

już i coraz bardziej będą partnerem w dialogu społecznym, 

konsultowaniu i opiniowaniu projektów uchwał 

samorządowych, mających wpływ na funkcjonowanie 

służby zdrowia, oświaty, usług komunalnych i wielu 

innych sfer życia społecznego – udowadniał kol. Karasiński. 

Tymczasem od nowego roku, Fundacja „Wsparcie” 

sfinansuje radom wojewódzkim tylko jeden etat, 

a na pokrycie pozostałych kosztów będą musiały znaleźć 

środki we własnym zakresie. 

– Jesteśmy w województwach świadomi tego, że po 

uzyskaniu osobowości prawnej będziemy zdani sami 

na siebie. Obecnie trudno mi powiedzieć, czy będziemy 

w stanie zarobić na utrzymanie rad wojewódzkich 

– mówił przedstawiciel struktur terytorialnych. Zaapelował 

też do delegatów, by zwrócili się do zakładowych 

organizacji związkowych o finansowe wsparcie rad 

wojewódzkich. – Nie jest naszym zamiarem rozdrobnienie 

czy rozbicie OPZZ, lecz poszukiwanie takich 

rozwiązań, które pozwolą nam na następnym Kongresie 

powiedzieć, że nie zmarnowaliśmy kolejnych lat 

tylko na dyskusję, że dołożyliśmy starań by poprawić 

kondycję i wizerunek OPZZ – konkludował Antoni 

Karasiński. 

Irena Hamerska 

Numer oddano do druku 26 listopada 2004 r. 

16

NADZWYCZAJNY KONGRES OPZZ

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?