wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego
wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego
wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DIALOG KULTUR<br />
W<br />
2008 r. muzeum kudowskie<br />
zorganizowało spotkanie<br />
byłych mieszkańców<br />
Wołynia narodowości czeskiej<br />
i polskiej. W tym miejscu przypominamy,<br />
że przed 1939 r. na Wołyniu<br />
mieszkało ok. 1.700.000 Ukraińców,<br />
ok. 300.000 Polaków i ponad 30.000<br />
Czechów. Skąd Czesi na Wołyniu?<br />
Otóż, rodziny czeskie zostały zachęcone<br />
przez Rosję carską do osiedlania<br />
się na Wołyniu w I połowie XIX wieku.<br />
Carat liczył na to, że wprowadzenie<br />
większego zróżnicowania narodowościowego<br />
zrównoważy siły etniczne<br />
Ukraińców i Polaków. W czasie<br />
II wojny światowej, organizacja nacjonalistów<br />
ukraińskich UPA, uzbrojona<br />
i podżegana przez niemieckiego<br />
Przemawia dr. Ryszard Gładkiewicz<br />
Pierwsza z lewej – Maria Fafrunik z Ukrainy<br />
Przemawia wołyński Czech Pan Vašek<br />
okupanta, wprowadziła na Wołyniu<br />
wyjątkowo krwawy terror. UPA mordowała<br />
ludność polską, ale również<br />
terroryzowała i mordowała Ukraińców<br />
i Czechów, którzy odmawiali<br />
współpracy z UPA. W stosunku do<br />
Czechów UPA podjęła próby pozyskania<br />
ich przeciwko Polakom. To się<br />
jednak nie powiodło. Czesi nie poszli<br />
na współpracę z UPA i wielu Czechów<br />
z tego powodu UPA zamordowała.<br />
My, Polacy doceniamy tę solidarność<br />
Czechów z Polakami na Wołyniu.<br />
Trzeba o tym pamiętać. W roku<br />
2006 muzeum na Pstrążnej odkryło,<br />
że po drugiej stronie granicy,<br />
w pobliskich rejonach Sudetów mieszkają<br />
Czesi przesiedleni z Wołynia po<br />
II wojnie światowej. Po polskiej zaś<br />
stronie, na kłodzczyźnie, mieszkają<br />
liczne polskie rodziny z kresów, w tym<br />
z Wołynia. Jesteśmy znowu obok siebie.<br />
W czerwcu 2008 r. spotkali się<br />
w skansenie na Pstrążnej. Okazało<br />
się, że Czesi wołyńscy mówią znakomicie<br />
po polsku, z sympatią wspominają<br />
współżycie z Polakami na Wołyniu.<br />
Program spotkania został ujęty<br />
w następujący sposób: „Sudety – Wołyń,<br />
pamięć i co dalej?” Spotkanie<br />
prowadził dr Ryszard Gładkiewicz.<br />
Zebrani postanowili spojrzeć odważnie<br />
do przodu, wysłuchać... Ukraińca,<br />
aby powiedział, jak to wszystko<br />
co było, widzą teraz Ukraińcy, i co<br />
dalej. Przybył z Ukrainy pisarz i dziennikarz<br />
Petro Dowhoszija wraz z małżonką,<br />
również pisarką i redaktorem<br />
naczelnym gazety. Ukraiński gość był<br />
bardzo wiarygodny, ponieważ jego<br />
matka wsławiła się tym, że z narażeniem<br />
życia ratowała polskie dzieci od<br />
siepaczy z UPA. Podczas tego spotkania<br />
wspomnieliśmy o ok. 200.000 Polaków<br />
zamordowanych przez UPA,<br />
ale także pamiętaliśmy, że z rąk UPA<br />
zginęło ok. 80.000 Ukraińców, którzy<br />
odmawiali współdziałania z tą terrorystyczną<br />
organizacją. To także są bohaterowie<br />
– ofiary terroru. Szkoda,<br />
że rzadko się o tym pamięta. Z pokorą<br />
także trzeba przyznać, że nie były<br />
dostrzegane przez rząd polski potrzeby<br />
narodowościowe Ukraińców<br />
w II RP. To, że po drugiej stronie Zbrucza<br />
– w ówczesnym ZSRR – o wiele<br />
bardziej tłamszono marzenia Ukraińców<br />
nie jest dobrym argumentem<br />
dla Polski. Od Rzeczypospolitej wymagano<br />
więcej, aniżeli od ciemnych<br />
bolszewików Stalina, którzy nawet<br />
eksterminowali Ukraińców sztucznie<br />
wywołanym wielkim głodem w latach<br />
1931-1932. Zabili wtedy kilka<br />
milionów Ukraińców straszną śmiercią<br />
głodową. Dyskusje wokół działań<br />
UPA na Wołyniu i ówczesnych kresach<br />
– przenoszą się stopniowo z rozliczeń<br />
historycznych na płaszczyzny<br />
moralne i kulturowe. Chodzi o to, by<br />
taki nieludzki terroryzm już nigdy<br />
się nie powtórzył.<br />
Pan Dowhoszija poszukiwał pomostów<br />
do dialogu kultur między<br />
Ukraińcami, Polakami i Czechami.<br />
Widział te pomosty w docenianiu<br />
postaw solidarności wobec terroru,<br />
ale przede wszystkim w pogłębianiu<br />
zbliżenia ekumenicznego, jako fundamentu<br />
wzajemnego rozumienia się<br />
ludzi. Przykłada duże znaczenie do<br />
postaw religijnych. Madonny kresowe,<br />
wg pana Dowhosziji łączą nas.<br />
Podał jako przykład Madonnę Wicyńską<br />
z Krasnopuszczy, z klasztoru<br />
Bazylianów, która stała się od XVII<br />
stulecia znakiem bliskiej więzi między<br />
Polakami i Ukraińcami i tak jest<br />
do dzisiaj. Wiele czynów ludzkich<br />
może nas dzielić, ale symbole boskie<br />
łączą, w nich jesteśmy jedno – mówił<br />
Dowhoszija.<br />
Następnym ważnym elementem<br />
dialogu jest wspólne kresowe dziedzictwo<br />
kulturowe, w którym mają<br />
wkład Ukraińcy, Polacy, Czesi i Żydzi.<br />
Spotkanie uświadomiło zebranym<br />
potrzebę dialogu i istnienie<br />
wielu dobrych pomostów w tym kierunku.<br />
Spotkania te będą kontynuowane<br />
w 2009 r. w czerwcu, na które<br />
już dzisiaj muzeum kudowskie zaprasza<br />
Czytelników „Pamiętnika”.<br />
Bronisław MJ Kamiński<br />
18
Change language