wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej PogÃ³rza Sudeckiego

More documents

Recommendations

Info

KUDOWIANIE W SŁUŻBIE ONZ z udziałem USA i ZSRR nastąpiło zawieszenie broni. W 1974 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ rozlokowała siły rozdzielczo-obserwacyjne ONZ na Wzgórzach Golan i w Egipcie (na Synaju), w celu przestrzegania warunków zawieszenia broni i zaprowadzenia pokoju. W tych wojskach ONZ pojawiają się kontyngenty polskie, a w nich nasi kudowianie. Jak trafiało się do misji wojskowych ONZ Pan Jan Ogonowski (ur. w 1941 r.) na kresach, w Kałuszu, znalazł się po wojnie w Pile. W 1965 r. rozpoczął służbę wojskową w II Brandenburskim Dywizjonie Myśliwsko-Szturmowym, w ruchomych warsztatach naprawy samochodów. Doceniono jego umiejętności w tej dziedzinie techniki i został szefem tych warsztatów. W 1973 r. przeniósł się do Kudowy, do XXIV Szpitala Wojskowego na stanowisko szefa służby samochodowej. Na tym stanowisku pracował do emerytury, na którą przeszedł w 1993 r. Doszedł do stopnia kapitana. W międzyczasie, w 1977 r. ogłoszono nabór do misji wojskowych ONZ na Bliski Wschód. Potrzebni byli fachowcy m.in. do spraw techniki samochodowej. Pan Ogonowski zgłosił się, przeszedł odpowiednie badania medyczne w Szpitalu Wojskowym we Wrocławiu, następnie szkolenie w Wojskowych Zakładach Motoryzacyjnych w Głownie k/Łodzi, oraz szkolenie wojskowe w Krośnie Odrzańskim. Potem dwie serie szczepień przeciw chorobom tropikalnym, szkolenie w zakresie historii, kultury i obyczajów krajów do których się jedzie. Trzeba wiedzieć, jak zachować się w tamtejszej kulturze, w miejscach publicznych, jakie obowiązują procedury i zasady współdziałania z żołnierzami innych krajów uczestniczących w misjach. Po szkoleniach i przygotowaniach, kontyngent, w którym znalazł się pan Ogonowski został przerzucony samolotem do Izmaili w Egipcie, niedaleko Kanału Sueskiego. Baza była w Izmaili. Kontyngent polski liczył około 1000 osób. Były w nim kompanie różnych specjalności, m.in. saperów do rozminowywania terenu i kompania transportowa, w której był pan Ogonowski. Kompania transportowa służyła całemu kontyngentowi. Jej zadaniem było utrzymanie środków transportu w sprawności, zaopatrzenie w wodę i paliwo. „Misjonarze” jak na nich mówiono otrzymywali 80 dolarów kieszonkowego miesięcznie, natomiast rodzina w Polsce otrzymywała dotychczasowe pobory „misjonarza”. Owe 80 dolarów, to było wtedy dużo w Polsce, ale nie wiele w tamtych warunkach. Główną rozrywką były spotkania w kantynie i oglądanie filmów, które wyświetlano co dwa dni. Nasze polskie filmy były na ogół zasadnicze, a co niektórzy spragnieni wrażeń zaglądali − nie całkiem legalnie − do kwatery sąsiadów, którymi byli żołnierze kanadyjscy i podpatrywali filmy nie całkiem cenzuralne obyczajowo. Poczta z Polski dochodziła do Suezu lub Port Saidu i stąd przywożono do obozu. Roboty było bardzo dużo. Polski transport samochodowy oparty był na bazie Stara. W tamtejszych burzach piaskowych trzeba było pilnować stanu filtrów zabezpieczających i utrzymania wszystkiego w stanie pełnej sprawności, bowiem od tego zależało funkcjonowanie całego kontyngentu. Kompania transportowa Ogonowskiego naprawiała pojazdy polskie także innych wojsk. Np. Szwedzi mieli zainstalowane chłodnie na polskich starach, więc tymi pojazdami także opiekowali się Polacy. Kontyngent rozlokowany był po stronie egipskiej i do najbliższych posterunków wojsk izraelskich było bardzo blisko. Nie było żadnych incydentów na linii rozdzielających wrogie wojska, strony przestrzegały warunków rozejmu. Bardzo ważne były kontakty z ludnością miejscową. Arabowie odnosili się do Polaków przyjaźnie, na wszystkim chcieli zrobić jakiś interes, a szczególnie lubili polski chleb i tym można było zdobywać ich przychylność. W codziennym życiu dotkliwie odczuwało się letnie upały w dzień i bardzo chłodne noce. W warunkach Synaju szybko zapada zmrok, znacznie szybciej niż w Polsce. Wschody słońca są nadzwyczaj piękne, takich nie ma w naszej szerokości geograficznej. Nasi żołnierze podziwiali olbrzymią tarczę słońca koloru złoto-czerwonego wychodzącą jakby z ziemi. Coś doprawdy nadzwyczajnego. Polacy służyli na Synaju razem ze Szwedami, Indonezyjczykami, Kanadyjczykami, Finami, Austriakami i czarnymi żołnierzami z Ghany. Z krajów socjalistycznych byli tylko żołnierze polscy. W grupie rozjemców znajdowali się oficerowie amerykańscy i radzieccy, ale kontyngentów z obu tych krajów nie było. Doskwierała tęsknota za domem i normalnym życiem i krajobrazem polskim. Samoloty polskie dolatywały z Babimostu do Kairu. Czasami były problemy z lądowaniem w Egipcie, o czym opowiadali piloci. W jednym z lotów pan Ogonowski dał się poznać jako bystry obserwator w powietrzu. Dzięki jego uwadze pilot uniknął zderzenia z innym samolotem. Polacy mieli okazję poznawać zabytki Egiptu i to była także jedna z zalet misji pokojowych w tym rejonie. W sumie, misja w Egipcie to był czas wytężonej pracy nad powierzonym sprzętem, stałej czujności nad zasadami bezpieczeństwa, higieną w żywieniu, zwłaszcza w piciu wody oraz kontaktami z ludnością miejscową. Wielu żołnierzy polskich chorowało, nawet ciężko, wielu utraciło zdrowie na skutek zakażeń bakteriami tropikalnymi. Obserwacja innych wojsk biorących udział w misjach wzbogacała wiedzę wojskową, pokazywała polskie atuty i słabości. Była to dobra nauka dla polskich żołnierzy w tamtym okresie, w którym istniała duża izolacja od zachodu. Na zakończenie misji, kpt. Ogonowski otrzymał Medal Pokoju, przyznany mu przez Sekretarza Generalnego ONZ. Z tego medalu jest bardzo dumny. Nasz kudowski żołnierz z misji pokojowych jest obecnie członkiem Stowarzyszenia Kombatantów Misji Pokojowych ONZ, ma legitymację nr 458 i bierze udział w pracach wrocławskiego oddziału tego Stowarzyszenia. Możemy wyrazić nadzieję, że władze samorządowe naszej gminy dostrzegą miejsce tej organizacji w życiu społeczno-politycznym i kulturalnym Kudowy-Zdroju. Społeczność kudowska ma więc swoich wojskowych posłańców w newralgicznych miejscach dzisiejszego świata, w których trzeba rozdzielać walczących, przywracać i zabezpieczać pokój. B.K. 30
HISTORIA Kurskiem w lipcu 1943 roku i udana operacja militarna sowietów pod kryptonimem „Bagration” rozpoczęta 22 czerwca 1944 roku spowodowały niemal całkowite zniszczenie Grupy Armii „Środek” . Publicysta dziennika „Die Welt”, wytrawny specjalista w zakresie problematyki II wojny światowej, Sven Felix Kellerhoff, zauważa, że losy grupy armii „Środek”, a zwłaszcza straszliwa katastrofa w postaci kotła, w jaki wpadły siły wehrmachtu pod Mińskiem, były czynnikiem wymuszającym na niemieckich oficerach wehrmachtu przyśpieszone działania spiskowe na życie wodza Rzeszy. Równoczesne niepowodzenia na froncie zachodnim i na wschodzie ukazały spiskowcom, że należy możliwie jak najszybciej działać, jeśli się pragnie w ogóle jeszcze coś dla Niemiec uratować. Kellerhoff przywołał przy tym sławne stwierdzenie gen. Henninga von Tresckowa, że teraz musi się uderzyć coute que coute (ilekolwiek by to kosztowało). Gdy płk Stauffenberg podłożył bombę w kwaterze Hitlera − Rosjanie już zbliżali się do Prus Wschodnich. Co Kudowa ma wspólnego z opisanymi powyżej wydarzeniami? Otóż, całkiem niedawno wpadła mi w ręce książka autorstwa Petera Hoffmanna zatytułowana ,,Stauffenbergs Freund”. Zamach na Hitlera był przygotowywany w Mamerkach, gdzie znajdowała się Kwatera Główna Niemieckich Wojsk Lądowych (OKH) położona na Mazurach 8 km od Węgorzewa.W latach 1940-1944 zbudowano tutaj dla potrzeb 40 najwyższych generałów i feldmarszałków, 1500 oficerów i żołnierzy Wehrmachtu około 250 obiektów w tym 30 schronów żelbetonowych. Spiskowi sprzyjała atmosfera panująca wśród niemieckiej generalicji wywodzącej się głównie z arystokratycznych rodzin niemieckich. Oficerowie byli przeświadczeni, że przed nieuchronną klęską Niemiec może uchronić tylko odsunięcie Hitlera od władzy. Było to możliwe tylko w wyniku jego fizycznej likwidacji. W grupie generałów bezpośrednio zaangażowanych w spisek zawiązany w 1943 roku, przygotowywany przez Stauffenberga, byli między innymi gen. Hellmuth Stieff, gen. Eduard Wagner, gen. Erich Fellgiebel oraz oficerowie niższych stopni m.in.: kpt. Hans von Herward, kpt. Joachim Kuhn, por. Albrecht von Hagen. Spiskowcy opracowali szczegółowy plan przejęcia władzy z obsadą personalną najważniejszych stanowisk w III Rzeszy. Major Joachim Kuhn – wiosną 1943 roku W tym miejscu pojawia się ślad Kudowy. Otóż w naszym mieście w latach II wojny światowej, istniał dość duży ośrodek leczniczy – kilkanaście budynków spełniało rolę szpitala polowego, przeznaczonego do rehabilitacji rannych i kontuzjowanych żołnierzy. Kierowano tutaj na leczenie nawet generałów. W cichym uzdrowisku można było zwyczajnie, bez podejrzeń, w przyjemnej atmosferze – jak w zdroju − spotykać się i rozmawiać. Wspomniany Joachim Kuhn awansował do stopnia majora wehrmachtu i był oficerem Sztabu Generalnego OKH Wiosną 1944 roku pod pretekstem krótkiego pobytu leczniczego urlopowany jest z frontu wschodniego i przyjeżdża do Kudowy. Spotyka się tutaj z księciem von Ratibor, rozmowy dotyczyły planów na przyszłość po realizacji zamachu na Hitlera. Generał Henning von Tresckow, dusza spisku, miał powiedzieć, że w takiej sytuacji najważniejsze jest, by wobec świata i historii zaistniał niemiecki ruch oporu, dokonując swego decydującego czynu, w razie potrzeby składając w ofierze swoje życie − co też się stało (on sam nazajutrz po zamachu popełnił samobójstwo w lesie pod Białymstokiem). 20 lipca 1944 roku po nieudanym zamachu, major Joachim Kuhn ostrzeżony został przez gen. Gustawa von Zielberga o grożącym mu aresztowaniu. Kuhn wkrótce przedostał się przez front w okolicach Białegostoku i poddał się Rosjanom. 27 lipca 1944 przewieziony zostaje do więzienia NKWD w Moskwie, gdzie przesłuchiwany przez oficerów kontrwywiadu składa zeznania na temat spisku. Informacje te przekazano Stalinowi. Rosjanie szczególnie interesowali się ludźmi, których nazwiska figurowały w dokumentach, a którzy jeszcze nie zostali osądzeni przez nazistów. W dniu 17 lutego 1945 roku oficerowie GRU (Gławnoje Razwiedywatielnoje Uprawlenije), czyli Głównego Zarządu Wywiadowczego odnaleźli w Mamerkach zakopane przez Joachima Kuhna w szklanych pojemnikach dokumenty. W 1947 r. za wiedzą Wiktora Abakumowa ministra bezpieczeństwa państwowego ZSRR, wysłano Kuhna do ośrodka pod Moskwą, aby przygotować go do powrotu do NRD, jako współpracownika ZSRR. Gdy wypowiedział się w prywatnej rozmowie, że taka współpraca mu nie odpowiada i wolałby współpracę z amerykanami, został uwięziony. Oficjalny wyrok 25 lat więzienia otrzymał w 1951 roku z datą 27 VII 1944. Osadzony w Irkucku przebywał tam w ciężkich warunkach do 1956 roku. Po przedterminowym zwolnieniu, przewieziony do Niemiec nie nawiązał kontaktów z dawnymi kolegami. Skazany zaocznie na śmierć przez Hitlera jak i więziony przez Stalina miał dość reżimów totalitarnych. W 2002 roku żył jeszcze w pensjonacie dla starców w Niemczech. Dokumenty znalezione w Mamerkach pozostawały nieznane do 2002 roku. Odkrycia dokonał w moskiewskim archiwum historyk rosyjski Borys Chawkin, trafiając na dokumenty zeznań J.Kuhna. 31
Page 1 and 2: Nr 3 (4) 2009 • ISSN 1689-8753 Je
Page 3 and 4: WYDARZENIE Moniuszko w Skansenie na
Page 5 and 6: ROZMOWA Z UCZONYM ▶ prof. zw. dr
Page 7 and 8: ROZMOWA Z UCZONYM ▶ prof. zw. dr
Page 9 and 10: c. d. ze str. 6 Planowane remonty i
Page 11 and 12: HONOROWY OBYWATEL Kowalczyka Krajow
Page 13 and 14: CERAMIKA SUDECKA Garncarstwo miejsk
Page 15 and 16: ŻYCIE POLITYCZNE ▶ Bronisław MJ
Page 17 and 18: ŚWIRZAŃSKIE NOCE I DNIE ▶ Józe
Page 19 and 20: BECKEROWIE KUDOWSCY ▶ Bronisław
Page 21 and 22: OBRAZY DR BECKERA Fritz Becker, obr
Page 31: HISTORIA te słowa wszyscy nasi Czy
Page 35 and 36: L udzie odchodzą, pozostają po ni
Page 37 and 38: ŻYCIE KUDOWY NA STARYCH FOTOGRAFIA
Page 39 and 40: KUDOWA I POGÓRZE W LITERATURZE To

wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej PogÃ³rza Sudeckiego

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?