wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego

KUDOWIANIE W SŁUŻBIE ONZ
z udziałem USA i ZSRR nastąpiło zawieszenie
broni. W 1974 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ
rozlokowała siły rozdzielczo-obserwacyjne
ONZ na Wzgórzach Golan i w Egipcie (na Synaju),
w celu przestrzegania warunków zawieszenia
broni i zaprowadzenia pokoju. W tych
wojskach ONZ pojawiają się kontyngenty polskie,
a w nich nasi kudowianie.
Jak trafiało się do misji wojskowych ONZ
Pan Jan Ogonowski (ur. w 1941 r.) na kresach,
w Kałuszu, znalazł się po wojnie w Pile. W 1965
r. rozpoczął służbę wojskową w II Brandenburskim
Dywizjonie Myśliwsko-Szturmowym,
w ruchomych warsztatach naprawy samochodów.
Doceniono jego umiejętności w tej
dziedzinie techniki i został szefem tych warsztatów.
W 1973 r. przeniósł się do Kudowy, do
XXIV Szpitala Wojskowego na stanowisko szefa
służby samochodowej. Na tym stanowisku
pracował do emerytury, na którą przeszedł
w 1993 r. Doszedł do stopnia kapitana. W międzyczasie,
w 1977 r. ogłoszono nabór do misji
wojskowych ONZ na Bliski Wschód. Potrzebni
byli fachowcy m.in. do spraw techniki samochodowej.
Pan Ogonowski zgłosił się, przeszedł
odpowiednie badania medyczne w Szpitalu
Wojskowym we Wrocławiu, następnie szkolenie
w Wojskowych Zakładach Motoryzacyjnych
w Głownie k/Łodzi, oraz szkolenie wojskowe
w Krośnie Odrzańskim. Potem dwie serie szczepień
przeciw chorobom tropikalnym, szkolenie
w zakresie historii, kultury i obyczajów krajów
do których się jedzie. Trzeba wiedzieć, jak zachować
się w tamtejszej kulturze, w miejscach
publicznych, jakie obowiązują procedury i zasady
współdziałania z żołnierzami innych krajów
uczestniczących w misjach. Po szkoleniach
i przygotowaniach, kontyngent, w którym
znalazł się pan Ogonowski został przerzucony
samolotem do Izmaili w Egipcie, niedaleko
Kanału Sueskiego. Baza była w Izmaili. Kontyngent
polski liczył około 1000 osób. Były
w nim kompanie różnych specjalności, m.in.
saperów do rozminowywania terenu i kompania
transportowa, w której był pan Ogonowski.
Kompania transportowa służyła całemu kontyngentowi.
Jej zadaniem było utrzymanie
środków transportu w sprawności, zaopatrzenie
w wodę i paliwo. „Misjonarze” jak na nich
mówiono otrzymywali 80 dolarów kieszonkowego
miesięcznie, natomiast rodzina w Polsce
otrzymywała dotychczasowe pobory „misjonarza”.
Owe 80 dolarów, to było wtedy dużo
w Polsce, ale nie wiele w tamtych warunkach.
Główną rozrywką były spotkania w kantynie
i oglądanie filmów, które wyświetlano co dwa
dni. Nasze polskie filmy były na ogół zasadnicze,
a co niektórzy spragnieni wrażeń zaglądali
− nie całkiem legalnie − do kwatery sąsiadów,
którymi byli żołnierze kanadyjscy i podpatrywali
filmy nie całkiem cenzuralne obyczajowo.
Poczta z Polski dochodziła do Suezu lub Port
Saidu i stąd przywożono do obozu. Roboty
było bardzo dużo. Polski transport samochodowy
oparty był na bazie Stara. W tamtejszych
burzach piaskowych trzeba było pilnować
stanu filtrów zabezpieczających i utrzymania
wszystkiego w stanie pełnej sprawności, bowiem
od tego zależało funkcjonowanie całego
kontyngentu. Kompania transportowa Ogonowskiego
naprawiała pojazdy polskie także
innych wojsk. Np. Szwedzi mieli zainstalowane
chłodnie na polskich starach, więc tymi pojazdami
także opiekowali się Polacy. Kontyngent
rozlokowany był po stronie egipskiej i do najbliższych
posterunków wojsk izraelskich było
bardzo blisko. Nie było żadnych incydentów
na linii rozdzielających wrogie wojska, strony
przestrzegały warunków rozejmu. Bardzo
ważne były kontakty z ludnością miejscową.
Arabowie odnosili się do Polaków przyjaźnie,
na wszystkim chcieli zrobić jakiś interes,
a szczególnie lubili polski chleb i tym można
było zdobywać ich przychylność. W codziennym
życiu dotkliwie odczuwało się letnie upały
w dzień i bardzo chłodne noce. W warunkach
Synaju szybko zapada zmrok, znacznie szybciej
niż w Polsce. Wschody słońca są nadzwyczaj
piękne, takich nie ma w naszej szerokości geograficznej.
Nasi żołnierze podziwiali olbrzymią
tarczę słońca koloru złoto-czerwonego wychodzącą
jakby z ziemi. Coś doprawdy nadzwyczajnego.
Polacy służyli na Synaju razem ze
Szwedami, Indonezyjczykami, Kanadyjczykami,
Finami, Austriakami i czarnymi żołnierzami
z Ghany. Z krajów socjalistycznych byli tylko
żołnierze polscy. W grupie rozjemców znajdowali
się oficerowie amerykańscy i radzieccy,
ale kontyngentów z obu tych krajów nie było.
Doskwierała tęsknota za domem i normalnym
życiem i krajobrazem polskim. Samoloty polskie
dolatywały z Babimostu do Kairu. Czasami
były problemy z lądowaniem w Egipcie, o czym
opowiadali piloci. W jednym z lotów pan Ogonowski
dał się poznać jako bystry obserwator
w powietrzu. Dzięki jego uwadze pilot uniknął
zderzenia z innym samolotem. Polacy mieli
okazję poznawać zabytki Egiptu i to była także
jedna z zalet misji pokojowych w tym rejonie.
W sumie, misja w Egipcie to był czas wytężonej
pracy nad powierzonym sprzętem, stałej
czujności nad zasadami bezpieczeństwa,
higieną w żywieniu, zwłaszcza w piciu wody
oraz kontaktami z ludnością miejscową. Wielu
żołnierzy polskich chorowało, nawet ciężko,
wielu utraciło zdrowie na skutek zakażeń
bakteriami tropikalnymi. Obserwacja innych
wojsk biorących udział w misjach wzbogacała
wiedzę wojskową, pokazywała polskie atuty
i słabości. Była to dobra nauka dla polskich
żołnierzy w tamtym okresie, w którym istniała
duża izolacja od zachodu.
Na zakończenie misji, kpt. Ogonowski otrzymał
Medal Pokoju, przyznany mu przez Sekretarza
Generalnego ONZ. Z tego medalu jest
bardzo dumny. Nasz kudowski żołnierz z misji
pokojowych jest obecnie członkiem Stowarzyszenia
Kombatantów Misji Pokojowych ONZ,
ma legitymację nr 458 i bierze udział w pracach
wrocławskiego oddziału tego Stowarzyszenia.
Możemy wyrazić nadzieję, że władze
samorządowe naszej gminy dostrzegą miejsce
tej organizacji w życiu społeczno-politycznym
i kulturalnym Kudowy-Zdroju. Społeczność
kudowska ma więc swoich wojskowych posłańców
w newralgicznych miejscach dzisiejszego
świata, w których trzeba rozdzielać walczących,
przywracać i zabezpieczać pokój.
B.K.
30