wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego
wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego
wersja elektroniczna - Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CERAMIKA SUDECKA<br />
Naczynia kamionkowe z Bolesławca<br />
popularnie nazywano „bunclokami”<br />
(od Bunzlau – niemieckiej<br />
nazwy Bolesławca). To określenie<br />
powszechnie stosowane, znane<br />
było w Kudowie i okolicach, a także<br />
po stronie czeskiej Sudetów. Ceramika<br />
w chatach sudeckich pochodziła<br />
nie tylko z dolnośląskich<br />
manufaktur, ale także z czeskich<br />
i łużyckich ośrodków.<br />
Wśród naczyń kamionkowych<br />
w zbiorach <strong>Muzeum</strong> <strong>Kultury</strong> <strong>Ludowej</strong><br />
Pogórza <strong>Sudeckiego</strong> w Kudowie-Zdroju<br />
zapewne wiele jest<br />
wyrobów pracowni bolesławieckich.<br />
Niejednokrotnie trudno<br />
określić pochodzenie konkretnego<br />
naczynia ze względu na brak<br />
sygnatury producenta. Tutaj należy<br />
nadmienić, iż najpospolitsze<br />
wyroby kamionkowe z Bolesławca<br />
(garnki do kiszenia ogórków,<br />
garnki do kwaszenia kapusty, naczynia<br />
do przechowywania smalcu,<br />
mleka czy śmietany) nie były<br />
oznaczane sygnaturami.<br />
Fabryki porcelany<br />
Garncarstwo dolnośląskie zaczyna<br />
upadać pod koniec XVIII wieku,<br />
a w połowie XIX wieku warsztaty<br />
garncarskie zanikły zupełnie. Przyczyny<br />
należy upatrywać w masowej<br />
produkcji naczyń wykonanych<br />
z fajansu, porcelany, stali i żelaza.<br />
XIX wiek to czas powstawania fabryk<br />
porcelany stołowej, często<br />
w miejscu wcześniejszych rękodzielni<br />
fajansu. Miastem przodującym<br />
w produkcji porcelany był<br />
Wałbrzych. Początki wałbrzyskiej<br />
porcelany sięgają lat 20. XIX wieku.<br />
W roku 1820 powstała fabryka<br />
wyrobów kamionkowych Rauscha,<br />
którą wraz z podobną fabryką założoną<br />
w 1829 roku przez Hayna<br />
zakupił Carl Franz Krister (1831)<br />
i łącząc je w jedną firmę stworzył<br />
Porcelana, lata 20. i 30. XX wieku, Carl Tielsch Altwasser, zbiory <strong>Muzeum</strong> KLPS<br />
wiodący ośrodek produkcji porcelany.<br />
Drugi co do wielkości zakład<br />
produkcji porcelany założył przemysłowiec<br />
Carl Robert Tielsch<br />
w 1845 roku w Starym Zdroju<br />
(Altwasser). Porcelanę produkowano<br />
także w Jaworzynie Śl. (dawn.<br />
Koenigszelt), w Suliszowie (dawn.<br />
Sophienau czyli „Zofiówka”) − fabryka<br />
Schachtela, w Stanowicach<br />
k/Strzegomia − fabryka Waltera,<br />
3 fabryki w Parowej k/Bolesławca:<br />
K. Steinmanna, C. Tuppacka i P.<br />
Donatha w Żarach, Jeleniej Górze<br />
czy w Kowarach. W Wałbrzychu<br />
w Szczawienku w latach 80. XIX<br />
wieku zaczęły produkcję dwie fabryki<br />
porcelany: H. Ohme i F. Prause.<br />
Fabryki Kristera i Tielscha obok<br />
bogato dekorowanych wyrobów<br />
produkowały porcelanę użytkową,<br />
przeznaczoną dla szerokiego grona<br />
odbiorców. Były to wyroby z białej<br />
porcelany, proste w formie, zdobione<br />
ewentualnie plastycznym modelowaniem.<br />
Wyroby te powszechnie<br />
nabywane były także przez ludność<br />
wiejską. Wiele wyrobów tychże fabryk<br />
znajduje się w zbiorach <strong>Muzeum</strong><br />
Kudowskiego. Możemy je<br />
także odnaleźć w naszych domach<br />
wśród filiżanek, talerzy, kubków<br />
czy dzbanków. Fabryka Kristera<br />
sygnowała swoje wyroby inicjałami<br />
KPM (Krister Porzellan Manufaktur),<br />
fabryka Tielscha inicjałami<br />
C. T. i napisem Altwasser. Po 1945<br />
roku fabryka Kristera otrzymała<br />
nazwę KRZYSZTOF, zaś fabryka<br />
Tielscha nazwę WAŁBRZYCH<br />
BIBLIOGRAFIA:<br />
dowe<br />
na Dolnym Śląsku, „Wieś Dolnośląska”,<br />
tom XX, Wrocław 1970, s. 137-195<br />
<br />
„Rocznik Ziemi Kłodzkiej”, tom IX/X,<br />
1969/1970, Wrocław – Warszawa – Kraków<br />
− Gdańsk 1972, s. 5-22.<br />
<br />
w Wałbrzychu, „Wałbrzyskie Zeszyty Muzealne”,<br />
Wałbrzych 2006, s. 80-111<br />
nograficzny,<br />
[w:] Śląsk, Schlesien, Slezsko.<br />
Przenikanie Kultur, Wrocław 2000, s. 11-42.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
stronie Karkonoszy w XIX/XX wieku, Jelenia<br />
Góra 2007<br />
12
Change language