CENTRUM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ

CENTRUM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ
WARSZAWA
RAPORT
Z BADAŃ WYNIKÓW NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW
OGÓLNOMUZYCZNYCH W SZKOŁACH MUZYCZNYCH I STOPNIA
W POLSCE
Warszawa 2005
1

Spis treści:
1. Wstęp ...................................................................................str. 3
2. Organizacja badań .................................................................. 4
3. Narzędzie badawcze – test ...................................................... 5
4. Prezentacja wyników testu ..................................................... 8
5. Frekwencja uczniów ............................................................... 9
6. Wyniki testów .......................................................................... 11
7. Wyniki testowe w poszczególnych typach szkół ................... 28
8. Analiza wyników w poszczególnych przedmiotach .............. 29
9. Średnie „ważone” .................................................................... 31
Załączniki:
/Tabele i Wykresy/
2

Wstęp.
W roku szkolnym 2004/2005 Centrum Edukacji Artystycznej
przeprowadziło badania wyników nauczania przedmiotów ogólnomuzycznych
we wszystkich szkołach muzycznych I stopnia w Polsce.
Celem badań była diagnoza poziomu nauczania przedmiotów
ogólnomuzycznych w poszczególnych szkołach, typach szkół i regionach.
Oczekiwano odpowiedzi na pytanie - czy i w jakim zakresie są realizowane
zapisy podstawy programowej z przedmiotów: kształcenie słuchu oraz audycje
muzyczne.
Mamy nadzieję, że uzyskana wiedza przyczyni się do precyzyjniejszego
wyznaczenia standardów jakości kształcenia, wymagań edukacyjnych,
stosowania innowacyjnych rozwiązań w zakresie oceniania, stworzy
poszczególnym szkołom możliwość autodiagnozy w zakresie jakości kształcenia
i w realizacji poszczególnych elementów podstawy programowej, wpłynie na
planowanie oraz efektywność doskonalenia zawodowego.
Badania w tym zakresie, tym samym typem testu, prowadzone są od roku
1998. Ich kalendarium rozkłada się następująco:
1. w latach 1998-2000 przebadano 129 szkół , co stanowiło 60% szkół w
Polsce,
2. w 2001 roku - siedem szkół województwa warmińsko- mazurskiego;
3. w 2004 roku - 25 szkół. Były to badania porównawcze w regionach
lubuskim i łódzki ( regiony te uzyskały w latach 1998- 2000 wyniki
bliskie średniej krajowej /rok 2000/, która wynosiła 63,25% dobrze
zrealizowanych zadań testowych).
Cykliczność badań umożliwia tworzenie pełnego obrazu poziomu nauczania
przedmiotów ogólnomuzycznych w szkolnictwie artystycznym na pierwszym
etapie edukacyjnym. Wnioski z nich przyczynią się do precyzyjniejszego
wyznaczania piorytetów i kierunków rozwoju szkolnictwa muzycznego.
3

Organizacja badań
Przebadano wszystkie państwowe szkoły muzyczne w Polsce na poziomie
klasy VI PSM I st. oraz OSM I stopnia, co stanowi łączną liczbę 255 szkół.
Badaniu nie podlegała PSM I st. w Szczebrzeszynie z powodu braku uczniów
klasy VI.
Badaniami objęto 3701 uczniów co stanowi 79,7 % całej populacji
liczącej w roku szkolnym 2004/2005 4642 uczniów klasy VI.
Termin badań (marzec - czerwiec 2005r.) dał możliwość sprawdzenia
rzeczywistych osiągnięć uczniów na pierwszym etapie kształcenia oraz stwarzał
wysokie prawdopodobieństwo zrealizowania przez nauczycieli wszystkich treści
nauczania zawartych w podstawie programowej.
Badania zostały przeprowadzone przez zespół powołany przez wizytatora
Centrum Edukacji Artystycznej – Janusza B. Lewandowskiego. W jego skład
weszły następujące osoby:
1. Małgorzata Bednarek – wizytator CEA
2. Krystyna Karcz – wizytator CEA
3. Adam Kopyto – nauczyciel PSM I st. w Głubczycach
4. Bożena Krygier – wizytator CEA
5. Waldemar Ogrodniczak – wizytator CEA
6. Małgorzata Ostrowska – nauczyciel ZSM w Przemyślu
7. Julitta Pałys – nauczyciel PSM I i II st. w Olsztynie
8. Lidia Skrzyniarz – wizytator CEA
9. Teresa Taradejna – nauczyciel PSM I i II st. w Olsztynie
10. Elżbieta Terlega-Stachów – nauczyciel PSM I i II st. w Jeleniej Górze
Wyżej wymienione osoby przeprowadzały test w terminach uzgodnionych z
poszczególnymi szkołami.
Wszystkie testy zostały sprawdzone przez jedną osobę - Teresę Taradejna -
aby wykluczyć możliwość różnej oceny realizacji zadań testowych.
Wyniki testowe zostały opracowane i zinterpretowane przez
Janusza B. Lewandowskiego i Teresę Taradejna.
4

Narzędzie badawcze- test
W sprawdzianie wiedzy posłużono się standaryzowanym testem osiągnięć
szkolnych. Jest on zbiorem zadań, wiążących się z jednym obszarem
dotyczącym wiedzy i umiejętności w zakresie przedmiotów kształcenie słuchu i
audycje muzyczne. Zadania te obejmują zagadnienia wyznaczone przez
podstawę programową, dlatego też dają możliwość ustalenia na podstawie
wyników testowania, w jakim stopniu treści nauczania zostały przez uczniów
opanowane.
Test jest pisemny, szerokiego użytku tzn. może być stosowany przez
różne osoby, a nie tylko przez jego konstruktora. Polecenia może uczeń
przeczytać a także usłyszeć z płyty CD. Nagrany głos lektora obliguje do
wykonania poszczególnych zadań w określonym czasie, takim samym dla
wszystkich uczniów. Wypełnienie testu zajmuje jedną jednostkę lekcyjną. Test
ogranicza do minimum zależność wyników od osoby badającej i innych
zewnętrznych warunków.
Test zapewnił wymierną, porównywalną i sprawiedliwą ocenę poziomu
nauczania przy jednoczesnym maksymalnym ograniczeniu subiektywizmu w
jego ocenie. Umożliwił sprawdzenie wiedzy i umiejętności wielu uczniów
równocześnie, zobiektywizował ocenę i dał możliwość porównania wyników
wielu szkół, a tym samym w pewnym sensie skuteczności stosowanych tam
metod i form pracy dydaktycznej.
Wyznaczona do realizacji podstawa programowa w przedmiotach
kształcenie słuchu i audycje muzyczne zakłada osiągnięcie przez uczniów, na
koniec pierwszego etapu edukacji muzycznej, umiejętności, które mają swoje
odzwierciedlenie w zadaniach testowych. Poniższa tabela systematyzuje
wspomniane założenia.
Osiągnięcia ucznia na koniec
pierwszego etapu edukacji
muzycznej zapisane w podstawie
programowej
- rozpoznawanie, zapisywanie i
budowanie interwałów, akordów i
dominant septymowych
Treść i numer zadania testowego
- rozpoznaj interwały (zadanie nr 4)
- rozpoznaj akordy (zadanie nr 8)
- określ, czy każda z par współbrzmień
składa się z takich samych czy z
różnych interwałów: a) takie same
b) różne (zadanie nr 5)
5

- określ, czy poszczególne pary
akordów są majorowe, minorowe czy
różne: a) majorowe b) minorowe
c) różne (zadanie nr 9)
- od podanych dźwięków zbuduj -w
górę -interwały lub akordy
(zadanie nr 12)
- śpiewanie, słuchowe rozpoznawanie
i zapis gam majorowych do pięciu,
minorowych do trzech znaków
przykluczowych,
- rozpoznawanie wartości rytmicznych
także w połączeniu z
rozpoznawaniem wysokości
dźwięku, realizowanie i
zapisywanie prostych struktur
rytmicznych,
- czytanie a’vista prostych struktur
melodyczno- rytmicznych w
tonacjach do trzech znaków,
- określ cyfrą rzymską, którym
stopniem danej gamy jest kolejny
dźwięk zapisany na pięciolinii
(zadanie nr 1)
- zapisz dyktando rytmiczne
(zadanie nr 10)
- zapisz dyktando melodyczne
(zadanie nr 2)
- porównaj- po uprzednim
wysłuchaniu - melodię z tekstem
zapisanym poniżej. Jeśli zauważysz
zmiany zaznacz je kółkiem
(zadanie nr 11)
- zapis jednogłosowych dyktand
melodycznych z zastosowaniem
poznanych interwałów i struktur
rytmicznych, oraz prostych dyktand
melodycznych- jednogłosowych- z
pamięci
- świadome słyszenie podstawowych
struktur melodycznych,
harmonicznych i rytmicznych jako
elementów dzieła muzycznego,
- zapisz dyktando melodyczne
(zadanie nr 2)
- rozpoznaj taniec i podaj jego cechy
charakterystyczne (zadanie nr 6)
6

- określanie słuchowe trybu, metrum,
faktury i budowy okresowej
fragmentów z literatury muzycznej,
oraz środków wyrazu zastosowanych
w danym utworze,
- określ, czy poniższe fragmenty
utworu są homofoniczne czy
polifoniczne:
a) homofoniczny b) polifoniczny
(zadanie nr 7)
- określ, czy prezentowany fragment
utwory jest: a)jednoczęściowy
b) dwuczęściowy c) trzyczęściowy
(zadanie nr 13)
- określanie podstawowych cech
budowy, możliwości wykonawczych
instrumentów i głosu ludzkiego,
rozpoznawanie poszczególnych
typów zespołów muzycznych, oraz
właściwe posługiwanie się
terminologią muzyczną,
- rozpoznawanie i określanie
podstawowych cech
charakterystycznych polskich
tańców narodowych i narodowych
tańców europejskich,
- określanie cech charakterystycznych
podstawowych gatunków i form
muzyki europejskiej,
- podaj nazwy wszystkich grających
instrumentów (zadanie nr 3)
- rozpoznaj taniec i podaj jego cechy
charakterystyczne (zadanie nr 6)
- określ, czy poniższe fragmenty
utworu są homofoniczne czy
polifoniczne:
a) homofoniczny b) polifoniczny
(zadanie nr 7)
7

Prezentacja wyników testu
Wyniki badań dla poszczególnych szkół prezentowane są w zbiorczej tabeli nr 1
/zalączniki/.
Przyjęto zasadę prezentacji wyników cyfrą wyrażającą procent dobrze
wykonanych poszczególnych zadań testowych oraz całego testu. Cyfra ta jest
wynikiem przeliczenia systemu punktowego na procentowy w skali od 0-100%.
Wynik procentowy jest ustalony zarówno dla poszczególnych zadań w ramach
poszczególnych szkół, oraz w podsumowaniu jako średnie arytmetyczne proste
dla średnich ogólnopolskich w poszczególnych zadaniach i szkołach.
Kolumny tabeli zawierają następujące dane:
liczba porządkowa
cyfrowy kod szkoły
nazwa szkoły (w kolejności od najwyższej do najniższej średniej)
typ szkoły: 0- Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna, 1- Państwowa Szkoła
Muzyczna I stopnia, 1,2- Państwowa Szkoła muzyczna I i II stopnia
region Polski
wyniki uzyskane w poszczególnych zadaniach testowych w kolejności od
zadania 1 do 13. Cyfra wskazuje poziom poprawnej realizacji zadania
wyrażony w procentach ( od 0-100%)
wynik uzyskany przez szkołę. Cyfra, średnia arytmetyczna prosta,
wskazuje poziom poprawnie zrealizowanych wszystkich zadań
testowych wyrażony w procentach.
liczba uczniów uczęszczająca do klas VI w danej szkole
liczba uczniów obecnych, biorących udział w teście w danej szkole
wyrażona w procentach frekwencja uczniów podczas testu
W dole tabeli znajdują się liczby podsumowujące oraz średnie
arytmetyczne /dla poszczególnych zadań oraz frekwencji/.
8

Frekwencja uczniów
Założono przeprowadzenie badań we wszystkich szkołach w Polsce z
udziałem jak największej liczby uczniów klasy VI PSM i OSM I stopnia.
W badaniach wzięło udział 79,7 % uczniów wszystkich szkół w Polsce.
Poniży wykres obrazuje w jakim procencie szkół w Polsce w badaniu
testowym wzięło udział 100% uczniów szkoły, ilu uczniów w przedziale od 90
do 99%, ilu uczniów w przedziale od 80 do 89 %, itd. ..........................
Frekwencja w szkołach
pow. 50
4%
pow. 30
1%
pow. 20
2%
poniżej 20 procent
0%
pow. 60
6%
pow. 40
5%
100 procent
32%
pow. 70
12%
pow. 80
18%
powyżej 90 procent
20%
100 procent powyżej 90 procent pow. 80 pow. 70 pow. 60 pow. 50 pow. 40 pow. 30 pow. 20 poniżej 20 procent
9

Wykres kolejny wskazuje przy średniej frekwencji- 79,7%, poziom
frekwencji w poszczególnych regionach.
Najwyższą frekwencję uzyskano w regionie wielkopolskim (92,8%), w regionie
pomorskim (92,6 %) i podkarpackim (90,8%). Najniższą w szkołach regionu
łódzkiego (57,9%), małopolskiego (62,7%) oraz lubelskiego (67,4%).
Średnia frekwencji w regionach
100
90
81.9
90.8
92.6
87.8
83.6
92.8
90.1
84.4
80
81.8
80.6
73.5
77.7
70
67.4
70.3
62.7
60
57.9
50
40
30
20
10
0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
10

Wyniki testów
Średni poziom wykonania zadań testowych w Polsce wynosi 57,85 % .
W zbiorczej tabeli nr 2 /załączniki/ oraz w poniższym wykresie
pokazano średni poziom wykonania testu w poszczególnych regionach Polski.
Najniższy wynik uzyskały regiony: opolskie - 52,6%, lubuskie - 52,8% oraz
zachodnio-pomorskie- 53,9%.
Najwyższy województwa: śląskie - 64, 6%, lubelskie - 64,5%, oraz pomorskie
- 63,2%.
Średnie regionalne
70.0
60.0
57.5
56.2
64.5
52.8
64.6
63.2
61.5
57.1 60.6
56.5 59.4
56.4
54.7
52.6
54.3 53.9
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
11

Wyniki uzyskane przez szkoły w poszczególnych regionach są bardzo
zróżnicowane. Średnia różnica wynosi 26 punktów procentowych.
Zróżnicowanie w poszczególnych regionach wynosi:
Region:
Szkoła z wynikiem
najniższym
Szkoła z wynikiem
najwyższym
Różnica:
Dolnośląskie 44,34 69,05 24,7
Kujawsko-pomorskie 38,51 68,71 30,29
Lubelskie 52,22 75,35 23,13
Lubuskie 42,91 70,69 27,78
Łódzkie 45,23 76,6 31,37
Mazowieckie 41,16 71,82 30,66
Małopolskie 35,22 79,06 43,84
Opolskie 43,18 64,48 21,3
Podlaskie 48,03 76,45 28,42
Podkarpackie 39,68 66,31 26,63
Pomorskie 48,65 73,68 25,03
Śląskie 49,19 76,15 26,96
Świętokrzyskie 55,25 65,65 10,04
Wielkopolskie 38,38 76,31 37,93
Warmińsko-mazurskie 44,94 71,48 26,54
Zachodnio-pomorskie 39,97 65,85 25,88
12

W tabeli nr 1 w podsumowaniu kolumn, oraz na poniższym wykresie,
przedstawiono średni poziom ( średnie arytmetyczne proste) realizacji w Polsce
poszczególnych zadań testowych.
Najniższy wskaźnik wykonalności uzyskało dyktando melodyczne- 23,5%,
melodia a'vista- 32,2%, oraz taniec- 41,7%.
Najwyższy wskaźnik obserwujemy w zadaniach: pary akordów- 76,1%, faktura
utworów- 75,8%, oraz pary interwałów - 75,5%.
13

Szkoły i regiony zrealizowały poszczególne zadania testowe na różnym
poziomie.
Zawarta w 1 zadaniu testowym znajomość gam przy średniej- 71,9% ,
najniższy wynik uzyskała w regionach: opolskim- 59,9% , mazowieckim- 63,4%
i podkarpackim- 65,5%.
Poziom najwyższy osiągnęły województwa: lubelskie- 80,8%, lubuskie- 77%,
oraz łódzkie- 76%.
Znajomość gam
90.0
80.0
80.8
74.0
72.9 75.2
74.9
75.3 75.8
73.2
75.1
77.0 76.0
63.4
70.0
66.0
65.5
67.0
60.0
59.9
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
14

Zadanie testowe nr 2- dyktando melodyczne - przy średniej krajowej
23,5%, najsłabiej zostało zrealizowane w województwach: opolskim -16,5%,
zachodnio-pomorskim- 18,2% i lubuskim- 18,5%.
Najwyższy wskaźnik 30,8% uzyskano w województwie śląskim, i kolejno
30,3% w województwie lubelskim, oraz 28,4% w województwie
świętokrzyskim.
Dyktando melodyczne
35.0
30.3
30.8
30.0
28.1
28.2
28.4
26.2 26.4
25.7
25.0
22.4
20.0
21.2
18.5
19.6
18.9
20.7
18.2
16.5
15.0
10.0
5.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
15

Na kolejnym wykresie przedstawiono średni poziom wykonania zadania
testowego nr 3 - podaj nazwy wszystkich grających instrumentów- kształtujący
się na wysokości - 62,9% .
Najniższe wyniki: 54,3% oraz 56,8% uzyskały szkoły województw kujawskopomorskiego
i zachodnio- pomorskiego.
Najwyższy- 74,8% - szkoły województwa świętokrzyskiego.
Nazwy instrumentów
80.0
74.8
70.0
67.1
69.9
60.0
63.8
59.0 59.3
64.4
62.3
60.7
60.0
63.5
65.2
63.0 62.7
56.8
54.3
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
16

Zadanie nr 4- rozpoznaj interwały- uzyskało w skali ogólnopolskiej
wskaźnik 65,6%.
Najniższy poziom realizacji zanotowano w województwie warmińsko -
mazurskim- 55% , oraz opolskim- 55,4%.
Najwyższy- 77%- w województwie lubelskim, 75,6%- w województwie
śląskim, 74,7%- w małopolskim, oraz 73,7%- w województwie pomorskim.
Rozpoznaj interw ały
90.0
80.0
77.0
74.7
73.7
75.6
70.0
60.0
64.7
60.5
59.9
63.4 62.7
55.4
68.5
65.3
68.6
60.7
55.0
62.9
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
17

5 Zadanie testowe -porównaj pary interwałów- osiągnęło jeden z
najwyższych wyników w teście- 75,5%.
Najniższy wskaźnik wykonania zanotowano w województwach : zachodniopomorskim-
695%, podkarpackim - 70,4%, i opolskim- 70,7%.
Na poziomie powyżej 80% wykonały to zadanie szkoły trzech regionów:
lubelskiego- 80,9%, śląskiego- 80,8%, oraz pomorskiego- 80,2%.
Pary interwałów
82.0
80.9
80.8
80.0
79.8
80.2
79.0
78.0
76.7
75.9 75.5
73.3
76.0
75.7
76.2
74.0
72.0
70.0
71.2
70.7
70.4
71.3
69.5
68.0
66.0
64.0
62.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
18

Zadanie testowe nr 6 polegało na podaniu nazwy prezentowanego tańca
(F. Chopin - Polonez B-dur) i określenie jego głównych cech
charakterystycznych. Średnia wykonano to zadanie na poziomie 41,7%.
Najniższy wskaźnik zanotowano w szkołach kujawsko- pomorskich- 32,7%,
warmińsko- mazurskich- 33,5%; a najwyższy w szkołach regionu pomorskiego-
55,6%.
Taniec
60
50
40
40.9
45.6
49.9
35.6
55.6
44.2
40.2 41.2 41.9
36.3
42.1
46.2 45.3
35.5
32.7
33.5
30
20
10
0
DLS
KPM
LBL
LBU
MAZ
OPL
PDL
PKR
POM
SLK
SWK
WKP
WMZ
ZPM
19

Zadanie 7 polegało na rozpoznaniu w trzech prezentowanych utworach
ich faktury w rozróżnieniu na polifoniczną i homofoniczną. W zadaniu tym
również uzyskano jeden z najwyższych wyników w skali ogólnopolskiej-
75,8%.
Na najniższym poziomie wykonały to zadanie szkoły województwa łódzkiego-
66,3%, oraz warmińsko- mazurskiego- 69,1%.
Na najwyższym szkoły województw: podlaskiego- 82,4%, pomorskiego- 81,9%
i śląskiego- 81,8%.
Faktura
90
82.4
81.9 81.8
80
78.5 80.7 80.7 73.3
73.4
77.5
72.2
72.2
74.3
76.5 75.3
69.1
70
66.3
60
50
40
30
20
10
0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
20

Zadanie nr 8 dotyczyło rozpoznania akordów. Średni wynik realizacji
tego zadania wynosi w skali całej Polski- 57,6%.
Najniższy wskaźnik zanotowano w regionach: opolskim- 50,2%,
wielkopolskim- 50,5% i zachodnio- pomorskim- 50,7%.
Najlepiej- w 68,5%- rozwiązały to zadanie szkoły śląskie i lubelskie- 65,1%.
Rozpoznaj akordy
80
70
60
65.1 62.5
68.5
63.7
57.7 53.4 52.9 53.5
61.6 62.4 62.1
57.5
52.2
50
50.2
50.5 50.7
40
30
20
10
0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
21

Określ czy poszczególne pary akordów są majorowe, minorowe, czy
różne- to treść zadana nr 9 zrealizowanego na najwyższym poziomie w skali
ogólnopolskiej- 76,1%.
Najniższy wskaźnik procentowy uzyskało województwo lubuskie- 64,6%,
najwyższy lubelskie- 87%, świętokrzyskie- 85,6%, oraz kujawsko- pomorskie-
84,5%.
Pary akordów
100.0
90.0
80.0
70.0
77.5
84.8
87.0
64.6
76.4
73.7
81.8
67.8
78.8
68.2
79.3
83.5
85.6
73.0
70.5
74.9
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
22

10 zadanie testowe- zapisz dyktando rytmiczne- uzyskało w skali ogólnopolskiej
wskaźnik 65,4%
Najniższy wynik uzyskał region lubuski- 43,3%, najwyższy świętokrzyski-
77,7% i śląski 75,9%.
Dyktando rytmiczne
90.0
80.0
75.9
77.7
74.8
70.0
68.4
68.8 68.9
68.4
60.0
60.2
65.0 65.1 65.0 65.2 65.1
58.4
62.9
50.0
43.3
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
23

Zadanie nr 11- Porównaj- po uprzednim (jednokrotnym) wysłuchaniumelodię
z tekstem zapisanym poniżej. Jeśli zauważysz zmiany zaznacz je
kółkiem- nazwane w uproszczeniu melodią a’vista, zostało zrealizowane na
jednym z najniższych poziomów- 32,2%.
Najsłabszy wynik- 23% uzyskał region dolnośląski, najwyższy- 42,2%
świętokrzyski, a następnie 38,2%- łódzki, i 36,9%- śląski.
45.0
Melodia a'vista
42.2
40.0
35.0
30.0
25.0
36.9
38.2
36.4
36.5
33.9 33.4 31.2 33.6 32.2
27.5
29.1 29.9
28.0
26.4
23.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
24

Budowa interwałów i akordów w 12 zadaniu testowym została
zrealizowana na poziomie 54,3% poprawnie wykonanych zadań w skali
ogólnopolskiej.
Najniższy procent w realizacji tego zadania osiągnęły regiony kujawskopomorski-
43% i opolski- 45,2%.
Najwyższy wynik zanotowano w regionie pomorskim- 64,3% i śląskim- 61,5%.
Budowa interwałów i akordów
70.0
64.3
61.5
59.2
51.5
49.5
60.0
59.4
57.8
58.2
57.3
50.0
49.0
53.9
52.5
45.2
53.2
54.3
43.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
25

Zadanie nr 13- określ czy prezentowany fragment utworu jest jedno-,
dwu- czy trzyczęściowy- uzyskało średni krajowy wskaźnik 49%.
Na poziomie najniższym zrealizowały to zadanie szkoły regionu
świętokrzyskiego- 23,6%, na najwyższym śląskiego- 62,1% oraz
dolnośląskiego- 61,4%.
Częściowość utworu
70
60
50
40
61.4
55.9 56.1
32.2
39.2
47.9
43.4
44.5 43.8
46.4
53.2
62.1
51.2
48.2
44.2
30
23.6
20
10
0
DLS KPM LBL LBU ŁDZ MAZ MŁP OPL PDL PKR POM SLK SWK WKP WMZ ZPM
Zaobserwowano w szkołach poziom realizacji poszczególnych zadań
testowych o rozpiętości od 0 do 100 punktów procentowych.
Uznaje się , że im większa rozpiętość wyników w poszczególnych zadaniach
tym w bardziej różnorodny sposób, często mniej efektywny, realizuje się w
danej szkole treści zawarte w podstawie programowej. Wskaźnik najwyższy
(100%) wskazuje na bardzo dobre osiągnięcia uczniów. Im dolny wskaźnik jest
wyższy np. 49,1%- pary interwałów, uznaje się, że wszystkie szkoły w Polsce
ten element podstawy programowej realizują co najmniej w stopniu dobrym.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że wszystkie przedziały wykonania
poszczególnych zadań mieszczą się w średniej ogólnopolskiej 57,85%.
Największą rozpiętość wyników uzyskano w zadaniach:
- nr 13- częściowość utworu- 0-100%,
- nr 12- budowa interwałów i akordów- 0-88%,
- nr 6- taniec- 0-86,7%,
26

- nr 10- dyktando rytmiczne- 14,3- 100% (co stanowi różnicę 85,7
punktów procentowych).
Najmniejszą rozpiętość w poziomie realizacji zadań testowych
zaobserwowano w zadaniach:
- nr 5- pary interwałów- 49,1-98% ( stanowi to różnicę 48,9 punków
procentowych),
- nr 9- pary akordów- 42,5- 100% ( rozpiętość 57,5 punktów
procentowych).
Rozpiętość realizacji pozostałych zadań waha się w przedziale od 62,1 do 77,3
punktów procentowych.
27

Wyniki testowe w poszczególnych typach szkół muzycznych.
Przeanalizowano wyniki testowe w poszczególnych typach szkół
muzycznych w Polsce.
Najniższy wskaźnik osiągnęło 156 Państwowych Szkół Muzycznych I st.-
56.09% (co stanowi różnicę 1,76 punktów procentowych w stosunku do
średniej krajowej- 57,85%) , najwyższy- 62,04% - 35 Ogólnokształcących
Szkół Muzycznych I stopnia ( co stanowi różnicę 4,19 punktów procentowych w
stosunku do średniej krajowej).
Średnie dla typów szkół
62.04
63
62
61
60
58.64
59
58
56.09
57
56
55
54
53
PSM I st. PSM I i II st. OSM I st.
28

Na Wykresie I /załączniki/ - realizacja zadań w poszczególnych typach
szkół - wskazujemy w jaki sposób 3 typy szkół ( PSM I st. , OSM I st., oraz
PSM I st. z nadbudową II st.) zrealizowały poszczególne zadania testowe.
Wyniki dziewięciu zadań potwierdzają hierarchię wykazaną w wykresie -
średnie dla typów szkół - tzn. wynik najwyższy osiąga OSM, średni - PSM I i II
stopnia, najniższy - PSM I stopnia. Hierarchia ta nie potwierdza się tylko w
czterech zadaniach: nr 3 - podaj nazwy instrumentów, nr 6 - taniec, nr 7 -
rozpoznaj fakturę utworu , oraz nr 13 - częściowość utworu. Zadania te ujęte są
w podstawie programowej z przedmiotu - audycje muzyczne.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że z zasady różnice w wykonaniu
poszczególnych zadań mieszczą się w skali o rozpiętości 10 punktów. Wyjątek
stanowi rozpiętość realizacji zadania nr 4 - interwały (13,4 punktów
procentowych), oraz zadania nr 10 - dyktando rytmiczne (11,3 punktów
procentowych)..
Analiza wyników zadań testowych w aspekcie realizacji
poszczególnych treści nauczania na przedmiotach kształcenie słuchu i
audycje muzyczne
Podstawa programowa obliguje do realizacji treści nauczania w ramach
przedmiotu kształcenie słuchu zawartych w następujących zadaniach testowych:
zadanie nr 1- określ, którym stopniem danej gamy jest kolejny dźwięk
zapisany na pięciolinii
zadanie nr 2- zapisz dyktando melodyczne
zadanie nr 4- rozpoznaj interwały
zadanie nr 5- określ, czy każda para współbrzmień składa się z takich
samych czy różnych interwałów
zadanie nr 8- rozpoznaj akordy
zadanie nr 9- określ, czy poszczególne pary akordów są majorowe,
minorowe, czy różne
zadanie nr 10- zapisz dyktando rytmiczne
zadanie nr 11- porównaj melodie z tekstem zapisanym poniżej. Jeżeli
zauważysz zmiany zaznacz je kółkiem.
Zadanie nr 12- od podanych dźwięków zbuduj interwały i akordy
Poniższe zadania testowe zaczerpnięto z przedmiotu audycje muzyczne:
zadanie nr 3- podaj nazwy wszystkich grających instrumentów
zadanie nr 6- rozpoznaj taniec i podaj jego cechy charakterystyczne
Realizacją dwóch kolejnych zadań testowych zajmują się zgodnie z podstawą
programową obydwa przedmioty - kształcenie słuchu i audycje muzyczne. Są to
następujące zadania:
29

zadanie nr 7- określ, czy poniższe fragmenty utworów są homofoniczne, czy
polifoniczne
zadanie nr 13- określ, czy prezentowany fragment utworu jest jedno-, dwu,
czy trzyczęściowy
Kolejny wykres obrazuje w jakim procencie zastały zrealizowane zadania z
kształcenia słuchu, audycji muzycznych, oraz zadania znajdujące się w
podstawie programowej jednego i drugiego przedmiotu.
Na najniższym poziomie- 52,29% -
zrealizowano zadania z audycji
muzycznych.
Zadania z kształcenia słuchu zrealizowano na poziomie- 58,24%. Jest to
poziom zbliżony do ogólnopolskiej średniej krajowej (57,85%).
Najwyższy poziom realizacji- 61,54%- odnotowano w zadaniach zapisanych
w podstawie programowej obydwu przedmiotów.
Należy zwrócić szczególną uwagę na rozpiętość punktową pomiędzy
wynikami uzyskanymi w zadaniach testowych, których treść jest realizowana w
ramach przedmiotów kształcenie słuchu / audycje muzyczne, a np. zadaniach
realizowanych tylko na przedmiocie audycje muzyczne. Analiza wykazuje
różnice w zakresie ich realizacji powyżej 9 punktów procentowych (9,25%).
Średnie ogólnopolskie realizacji zadań w ramach przedmiotów
ogólnomuzycznych
62
61.54
60
58.24
58
56
54
52.29
52
50
48
46
Kształcenie słuchu Audycje muzyczne Kształ/Aud.Muz.
30

Wykres II /załączniki/ pokazuje procent realizacji zadań testowych w
ramach przedmiotów kształcenie słuchu, audycje muzyczne, oraz kształcenie
słuchu i audycje muzyczne., w poszczególnych regionach Polski.
Wyniki uzyskane w 11 regionach potwierdzają hierarchię realizacji
poszczególnych przedmiotów. Inny układ hierarchiczny obserwujemy w
regionach: lubuskim, łódzkim, małopolskim, pomorskim oraz świętokrzyskim.
Średnie „ważone”
W czasie badań zwrócono uwagę na wyjątkowo niski poziom frekwencji
w niektórych szkołach. Postawiono pytanie: czy niska frekwencja ma wpływ na
wyniki uzyskiwane przez szkołę ? W celu odpowiedzi na to pytanie ustalono dla
poszczególnych szkół tzw. „średnie ważone”.
Średnie arytmetyczne określane jako "ważone", zostały wyliczone dla
potrzeb analizy wyników tej pracy w sposób następujący:
1. Zachowano wyniki rzeczywiste dla szkoły w populacji, która wzięła udział
w badaniach.
2. Dla uczniów, którzy nie brali udziału w badaniach przyjęto średni wskaźnik
ogólnopolski wykonalności testu na poziomie 57,85%.
3. Z sumy tych średnich wyliczono kolejną średnią arytmetyczną prostą.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że przy tak wyliczonych średnich Tabela nr 3
/załączniki/ szkołami, które uzyskały najlepszy wynik są szkoły w Ostrowie
Wielkopolskim, Lublińcu, Tychach, Gdyni, Wodzisławiu Śląskim i Świdniku.
Przy tym systemie wyliczenia dotychczasowa pozycja pierwsza rankingowa -
Kraków ZSM im. Karłowicza- przenosi się na pozycję nr 45. Pozycja druga-
Łódź im. Wieniawskiego- przenosi się na pozycję 67. Pozycja nr 3- Białystok
ZSM- przenosi się na pozycję nr 29.
Zwrócono uwagę na fakt, że w końcu listy rankingowej zmiany, jeżeli
występują, są nieistotne.
Nieznacznie zmieniają się wyniki w podsumowaniach dla średnich
regionalnych. Tabela nr 4 /załączniki/.
Pomimo niewielkich zmian procentowych pozycje rankingowe zachowały
województwa: śląskie- pierwszą, świętokrzyskie- czwartą, łódzkie-ósmą,
podkarpackie- dwunastą, oraz dwie ostatnie piętnastą i szesnastą- lubuskie i
opolskie. Średnia ogólnopolska przy zastosowaniu średnich ważonych
pomniejsza się w stopniu nieistotnym z 57,85% do 57,44% (czyli o 0,41%)
31

egiony
pozycja
średnia
średnia "ważona"
pozycja "ważona"
śląskie 1 64,57 63,76 1
lubelskie 2 64,48 62,17 3
pomorskie 3 63,18 62,84 2
świętokrzyskie 4 61,52 60,81 4
małopolskie 5 60,58 57,40 7
podlaskie 6 59,35 58,24 5
dolnośląskie 7 57,54 57,56 6
łódzkie 8 57,11 56,88 8
mazowieckie 9 56,46 55,80 11
wielkopolskie 10 56,43 56,69 9
kujawsko-pomorskie 11 56,17 56,39 10
podkarpackie 12 54,71 54,80 12
warmińsko-mazurskie 13 54,27 54,18 14
zachodniopomorskie 14 53,86 54,27 13
lubuskie 15 52,81 53,88 15
opolskie 16 52,58 53,32 16
57,85 57,44
32