& Laagland literatuur lezer

Beschrijving referentieniveau
4F
Algemene omschrijving
Kan een grote variatie aan teksten lezen en in
detail begrijpen over tal van algemeen
maatschappelijke of beroepsgebonden
onderwerpen.
Teksten
De leerlingen hebben ruime ervaring met het
lezen van volwassenenliteratuur en inzicht in
literaire procedés. De tekst doet een beroep op
algemene, gedifferentieerde kennis van de
wereld en het leven. De leerlingen zijn bereid
zich te verdiepen in complexe gebeurtenissen en
emoties van volwassenen die ver van hen
afstaan. Daarnaast zijn zij geïnteresseerd in de
vertel- en dichttechniek, in vormaspecten en in
de ‘bedoeling’ van de auteur, als ook in sommige
auteurs met literair prestige. De manier van lezen
op dit niveau is te typeren als interpreterend en
esthetisch lezen.
Tekstkenmerken
De teksten zijn geschreven in een literaire stijl en
sluiten met de inhoud, personages en thematiek
niet direct aan bij de belevingswereld van
adolescenten.
De gehanteerde literaire procedés zijn enigszins
complex en bevatten bijvoorbeeld een
onbetrouwbaar perspectief, impliciete
tijdsprongen en perspectiefwisselingen, open
plekken, meerdere betekenislagen, een
metaforische stijl enzovoort.
Het taalgebruik, de opbouw en vorm van de tekst
en de ontwikkeling van de personages zin
afwijkend en daardoor moeilijker voorspelbaar.
Bij oude teksten geldt dit in versterkte mate
omdat de tekst functioneerde in een andere
historische context, met een ander wereldbeeld
en andere waarden en normen, en de tekst
bovendien geschreven is in oud Nederlands
volgens andere literaire conventies.
Representatieve voorbeelden
Proza: anoniem, Karel ende Elegast; Multatuli,
Max Havelaar; Bordewijk, Karakter; W.F.
Hermans, De donkere kamer van Damokles;
Bernlef, Hersenschimmen; Renate Dorrestein,
Verborgen gebreken; Connie Palmen, De
vriendschap.
Poëzie: Hooft, Vondel, Marsman, Bloem, Nijhoff,
Lucebert, Rutger Kopland, Hagar Peeters, Ilja
Leonard Pfeijffer.
Waar in Laagland, literatuur & lezer vwo?
Theorieboek: alle cursussen.
Verwerkingsboek: alle cursussen.
Tekstenbank: alle cursussen.
Theorieboek: alle cursussen. De benadering van
de leerstof en de literaire teksten, vooral in het
deel Literatuurgeschiedenis, doet voortdurend
een beroep op het interpreterend en esthetisch
lezen door leerlingen. Vertel- en dichttechniek in
cursus 1, 2 en 4. Stof over bedoelingen van
auteurs (literatuuropvatting) en literair prestige in
cursus 7.
Verwerkingsboek en Tekstenbank: alle
cursussen. Oefenen met elementaire vertel- en
dichttechnieken in cursus 1, 2 en 4.
Theorieboek: alle cursussen, vooral in het deel
Literatuurgeschiedenis. Historische teksten in
cursus 8, 9 en 10.
Verwerkingsboek: alle cursussen, vooral in het
deel Literatuurgeschiedenis. Historische teksten
in cursus 8, 9 en 10.
Tekstenbank: idem.
Alle als voorbeeld genoemde auteurs en de
meeste van de als voorbeeld genoemde teksten
komen in Theorieboek, Verwerkingsboek en
Tekstenbank voor.
Laagland, literatuur & lezer © ThiemeMeulenhoff
29
Handleiding