theorie

50
5
10
15
20
de keuken in en open het gootsteenkastje. De lucht van
vochtige lappen komt mij tegemoet. Ik buk mij. Daar zit
mijn vader, overdwars in het afdruiprek, met de vaatkwast
in zijn nek. Hij denkt aan mijn moeders been. Vrolijk
zwaait hij met een konijnekluifje. Ik zwaai terug.
‘Welterusten, pappa.’
Uit: Carl Friedman, Tralievader.
a Welke verwachting(en) roept de titel “Vingerhoed” bij jou
op?
b De titel is een open plek. Citeer de passage waarmee je deze
open plek in kunt vullen.
c Wie vind je de interessantste figuur in “Vingerhoed”?
Waarom?
d Waar spelen de gebeurtenissen zich af? Heb je hier te maken
met een open plek?
e De ik-figuur kijkt bij thuiskomst in het gootsteenkastje.
Waarom?
f De vader zit ondergedoken bij een dokwerker. Wat is dat?
g De ik-figuur is nog een kind. Leg beargumenteerd uit hoe
oud jij denkt dat het kind is.
h Leg in minimaal 15 woorden uit wat volgens jou de
betekenis of thematiek van “Vingerhoed” is.
Opdracht 6
Boudewijn Büch, De kleine blonde dood
De hoofdpersoon van De kleine blonde dood is Boudewijn. In
de jeugd van Boudewijn is de vader een opvallende persoon.
Later wordt Boudewijn zelf vader.
Als er een fanclub was geweest van koningin Juliana, was
mijn vader er lid van geworden. Haar man kon hij nauwelijks
verdragen maar omdat er nu eenmaal niets onwettigs
was aan die echtvereniging vond mijn vader dat we die
maar ‘voor lief’ moesten nemen.
In de jaren vijftig waren de derde dinsdag van september
en de maandag daarvoor een feestdag bij ons thuis.
Mijn vader haalde op maandag al de vlag uit de linnenkast
en vroeg aan mijn moeder of het dundoek gestreken
kon worden. Het touw legde hij in een badje met bleekwater
opdat het wit zou worden. De mast in de voortuin
werd naar beneden gehaald en met een kwastje bijgewit.
De knop boven op de mast werd goed in het oranje gezet
en als die verf droog was trok mijn vader met goudverf er
nog een biesje op.
Op dinsdag, als het volgens de agenda ‘zonsopgang’
was, liep hij de tuin in. Ik keek naar hem vanaf het balkon.
Hij had met straattegels een paadje naar de mast
gelegd en liep daaroverheen alsof hij meedeed aan een
militaire parade. Hij klakte met zijn hakken tegen elkaar,
salueerde en hees de vlag, terwijl hij zijn lijf stram hield,
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
in top. Dan salueerde hij weer, draaide zich heel vierkant
om en marcheerde naar binnen.
De keren dat ik hem mij herinner terwijl hij zijn
bizarre en tragikomische plechtigheid uitvoerde, was hij
gekleed in korte broek en lange stofjas. Waarom weet ik
niet. Zijn broek was zo kort en zijn stofjas zo lang dat
het leek alsof hij helemaal naakt was op de stofjas na.
Mijn moeder vond het vreselijk. Ze vroeg hem: ‘Waarom
draag je toch die zotte kleren? Een net pak is toch veel
plechtiger?’
‘Ontzag voor onze vlag houdt in dat je je op een speciale
wijze kleedt,’ beet hij haar toe.
‘Het is wel speciaal maar zal ik een uniform voor je
naaien?’
‘Wat voor uniform had je bedoeld?’
‘Iets met tressen en epauletten,’ antwoordde mijn moeder,
die het geestig bedoelde.
Hij pakte het koffie- en roomstel van het dressoir en
smeet het door de kamer, brieste: ‘Je wilt mij niet begrijpen,’
en ging voor het raam staan. De vlag hing slapjes
naar beneden.
‘Ik ben de wimpel vergeten. Heb je die ook gestreken?’
‘En eerst in een sopje gedaan,’ zei mijn moeder die het
koffie- en roomstel weer op zijn plaats zette.
Ik was naast hem gaan staan. Hij streek mij door mijn
haar en vroeg: ‘Weet je, Boud, wanneer een wimpel is
toegestaan en wanneer niet?’ Ik dreunde braaf de feestdagen
op.
‘Goed zo. Kom je me helpen met de wimpel?’
Ik liep met mijn vader in de gang al een beetje in de
maat. Op het tuinpad marcheerde ik achter hem aan.
We vormde een kleine colonne. Totdat hij een meter voor
de mast plotseling pas op de plaats maakte. Ik sloeg met
mijn neus op zijn bestofjaste rug.
‘Godverdomme! Hoe kun je nou zo stom zijn. Kom op,
mee naar binnen, dan doen we het over.’
‘Eén, twee, drie; één, twee, drie,’ gaf mijn vader in de
gang aan en we marcheerden opnieuw de tuin in.
‘En één, twee, drie, stop!’
Ik stampte tegelijkertijd met mijn vader de rechtervoet
op de tegels van het tuinpad en keek omhoog. De vlag
kwam omlaag. ‘Ze mag nooit de grond raken; je moet er
altijd voor zorgen dat je het stuk dat het eerst beneden
komt over je arm laat vallen.’ De vlag ging samen met de
wimpel weer in top; we marcheerden terug en namen
weer plaats achter het raam van de voorkamer. Even
bewoog de vlag, de wimpel maakte een vrolijke zwier.
Hij pakte mijn schouder vast, keek mij vriendelijk aan en
sprak teder: ‘Altijd toch een mooi gezicht: een vlag die
wappert.’
‘Ja,’ zei ik, ‘maar waarom eigenlijk?’
‘Dat begrijp jij nog niet, jongen. Ik heb veel vlaggen
zien wapperen. Heel veel en dat waren allemaal vlaggen
waaronder vreselijke dingen zijn gebeurd. Later vertel ik
je daar nog wel eens meer over.’
‘Dat zegt u altijd. Wat is er dan gebeurd?’
14
Literaire theorie