theorie

d
e
f
g
Leg uit of je verwachtingen zijn uitgekomen?
Heeft het tweede fragment een gesloten einde of een open
einde? Waarom?
Wat is het effect van de tekst op jou?
Ben je nieuwsgierig geworden naar het boek?
Opdracht 2
Joris Moens, Bor
Bor is een jongen die in Amsterdam in 4 havo zit. Als het
verhaal begint is hij met vrienden op een perron.
45
50
Agressie en verveling staan zo dicht bij elkaar dat ze
in een zucht in elkaar overgaan, denk ik wel eens. Het is
erg vermoeiend. Goed, je gaat de stad in, wat energie
afdrijven. Het geeft niet hoe. Soms tuigen we mensen af,
naar gelang de muziek op hun walkman ons aanstaat of
niet. In die zin zijn we wat je noemt in gesprek met de
samenleving. Walkmans zijn een soort modern autisme,
als je het mij vraagt. Door mensen te doen voelen wordt
het contact met de buitenwereld weer hersteld. Ja, er zit
bepaald visie achter ons tremwerk. Ha ha, dat is een
goeie. Die moet ik onthouden voor als ik opgepakt word.
Uit: Joris Moens, Bor.
5
10
15
20
25
30
35
40
Vandaag hebben we een paar Mormonen in elkaar geslagen.
Ze hadden de koppen van kinderverkrachters. Oké,
het deugt niet, maar zulke lui plaatsen zich met hun
doodgraversuiterlijk zo buiten het gewone leven dat ze
eenvoudigweg confrontatie uitlokken. Donkerblauwe
regenjassen, opgeknipte koppen, kippige cornflakessmoelen.
Laten daar je handen maar eens niet van gaan jeuken.
De wezenloze lachjes om hen heen deden het ’m.
Dat doet maar alsof de wereld een en al heerlijkheid is,
zelfs als de omgeving uit een verlaten metrostation
bestaat en de reis richting Gein gaat. Zo’n kale betonbunker
waar het tocht om elke hoek. Waar elke doodsschreeuw
driemaal nagalmt voor hij uitsterft.
Het perron was leeg. Op hen en ons na. Onderling
overleg was overbodig. We dachten allevier hetzelfde.
We dreven ze in een nis en sloegen ze op hun schijnheilige
smoelen. Dick gaf een van de twee zo’n spetterende
opstoot op zijn ogen dat ik de Mormoon voor we ’m
smeerden, aanraadde er in het ziekenhuis naar te laten
kijken. Dick ging vanmiddag echt te ver. De andere Mormoon
mepte hij met een roei zijn voortanden door onderen
bovenlip. Daar ben ik dus tegen. Tanden vind ik een
gevoelig punt. Ze groeien niet meer aan. Het is blijvend
letsel. Dat is niet nodig. Dat heb ik hem later eventjes
heel duidelijk gemaakt. De anderen komen niet op de
gedachte en rammen zonder ogenknipperen net zo onbekommerd
iemand de tanden uit zijn bek, maar als ik zeg
dat het te ver gaat, zijn ze het gelijk met me eens.
Op zulke momenten kan ik merken dat ik niet meer op de
Mavo zit.
Gek genoeg laat het voorval me niet makkelijk los.
In de bus naar huis zit ik nog over die losse tanden te
simmen. De anderen wilden nog de stad in, een paar
radiozaken af. Ze zijn druk met geluidsinstallaties. John
nam er zelfs een vrije dag voor op. Ik had het wel gehad.
Zo’n conducteur die bij het instappen opgelegd jolig zegt:
‘Hé hé, wel even voeten vegen!’ en ik die doorloop zonder
hem zijn vet te geven, dat is toch wel gek. Die eeuwig
afgezaagde ambtenaren. Veeg je voegen, zeggen ze. Als je
dat doet, krijg je te horen: ‘Niet je schoenen, ik zei je
voeten.’ GVB-humor. Laten ze bejaarden overrijden en zich
verder koest houden.
a Wat vind je van het gedrag en het taalgebruik van Bor?
b Wat is het effect van de tekst op jou?
c Wat vindt Bor (de ik-figuur) van zichzelf, denk je?
d “Agressie en verveling staan zo dicht bij elkaar dat ze in een
zucht in elkaar overgaan, denk ik wel eens” (r. 43-44). Leg
uit wat jij van deze gedachte van Bor vindt.
e Leg uit of je Bor een interessant of boeiend personage vindt.
f Leg uit of je Bor een herkenbaar personage vindt, of niet.
g Noteer twee passages die voor jou een open plek zijn.
h Is “Die moet ik onthouden voor als ik opgepakt word” (r. 53)
een open plek? Waarom wel/niet?
i Leg uit waarom Bor een literaire tekst is.
Opdracht 3
Tim Krabbé, Het gouden ei
5
10
15
Rex en Saskia zijn op vakantie naar Zuid-Frankrijk. Onderweg
stoppen ze om te tanken. Saskia gaat naar het winkeltje bij
het benzinepompstation. Ze komt niet terug. Rex doet een
briefje onder de ruitenwisser en gaat haar zoeken.
Langzaam liep hij weer naar de winkel, de mand onder zijn
arm. Door de heg kwam het gele licht van de eerste auto’s
op de Autoroute die hun koplampen ontstoken hadden.
Nog een keer. Systematisch filterde hij het gebouwtje
op haar mogelijke aanwezigheid. Rechts was ze niet, in
de twee gangpaden niet, bij de automaten niet. Hij ging
het damestoilet binnen. Een hindoestaanse vrouw stond
haar handen te wassen, ze keek hem zwijgend en achterdochtig
aan. Er waren drie wc’s, één bezet. Hij trok de
deuren van de andere twee open en wachtte op de derde.
Er kwam een klein vrouwtje uit dat op karikaturale wijze
op zijn vorige vriendin leek. Boos en hoog zei ze iets
waarvan alleen tot hem doordrong dat het Frans was.
Hij keek in het herentoilet.
Tegenover de ingang van het damestoilet was een deur
waar service op stond, met in kleinere letters een verzoek
niet naar binnen te gaan. Rex opende de deur, een man
achter een bureau keek verstoord op.
Cursus 1 Literatuur en lezer
11