theorie

CURSUS
Literatuur en lezer
Teksten:
• Charles den Tex, Cel
• Joris Moens, Bor
• Tim Krabbé, Het gouden ei
• Willem Wilmink, “Een foto”
• Carl Friedman, Tralievader
• Boudewijn Büch, De kleine blonde dood
• Willem G. van Maanen, “In het museum van de vernietiging”
A Leeropdrachten
1 In je Theorieboek staan zeven verschillende leesmotivaties.
Zet deze leesmotivaties in de volgorde die voor jou geldt.
Zet de leesmotivatie die jij het belangrijkste vindt op de eerste
plaats en zo verder.
2 Wat is het verschil tussen inleving en herkenning?
3 Wat wordt bedoeld met het effect van een literaire tekst?
4 Noem drie voorbeelden van een effect.
5 Noem drie redenen waardoor lezers van smaak van elkaar
kunnen verschillen.
6 Wat is een genre?
7 Noem vijf oorzaken die verwachtingen oproepen bij jou als
lezer.
8 Wat is het verschil tussen zakelijke teksten en literaire teksten?
9 Wat is een open plek?
10 Noem vier verschillende oorzaken waardoor open plekken
ontstaan.
11 Wat is het verschil tussen een open einde en een gesloten
einde?
12 Wat is het verschil tussen fictie en non-fictie?
13 Wat is de Gouden Strop?
B Leesopdrachten
Opdracht 1
Charles den Tex, Cel
Charles den Tex won in 2008 de Gouden Strop met Cel. Cel
gaat over Michael Bellicher (de ik-figuur). Michael is in het
begin van het verhaal getuige van een auto-ongeluk: een
belangrijke politicus verongelukt. Michael wordt daarna het
slachtoffer van identiteitsfraude: anderen hebben zijn gegevens
gestolen en geven zich voor hem uit. Samen met
Richard gaat Michael op onderzoek uit. Ze stuiten op broers
5
10
15
20
25
30
35
40
in het Westland. Michael en Richard nemen een van de
broers (Danny) gevangen, maar de anderen komen Danny
bevrijden.
De drie mannen bleven op hun positie bij de achterdeur.
Ik zag Richard kijken, links en rechts, op zoek naar een
vluchtroute. In een gevecht hadden we weinig kans.
Hopelijk waren we sneller, alleen moesten we wel ergens
heen kunnen. Het huis bood twee mogelijkheden: door
de achterdeur van de keuken of door de hal naar de voordeur.
Andere uitgangen waren er niet. Het zou dus via de
voorkant moeten zijn.
Richard knielde naast me op de grond en deed net
alsof hij me hielp Danny los te maken. ‘Heb jij iets om te
gooien?’ fluisterde hij.
Ik schudde mijn hoofd.
‘Om ze af te leiden.’
Ik keek om me heen. Overal lag rotzooi, maar er was
niets wat we konden gebruiken. Lappen, verrot hout en
vuilnis, het was allemaal te klein en te slap. Of het waren
hele deuren die uit hun scharnieren gerukt waren. Daar
viel ook niet mee te gooien. Ik maakte de knoop rond
Danny’s enkels los, en zodra ik het touw wegtrok, begon
Danny te juichen en wild met zijn benen te maaien.
‘Danny, stilzitten!’ riep Stef. ‘Anders kunnen ze je niet
losmaken.’
Hij gehoorzaamde onmiddellijk en bleef doodstil zitten.
Ik boog me achter hem langs en begon het touw om
zijn polsen los te maken. Zo langzaam mogelijk. Ondertussen
probeerde ik iets te bedenken. Richard zat op zijn
hurken voor Danny, met zijn rug naar de anderen. Ik zat
met mijn hoofd half in het aanrechtkastje. Ik trok het
touw door de laatste knoop en het viel van zijn handen.
Danny sprong overeind. Met alle ongegeneerde kracht van
een verstandelijk gehandicapte. Hij wilde zo snel mogelijk
bij zijn broer zijn en elke spier in zijn lichaam zette
zich daarvoor in. Hij ging door de pijn heen. In een fractie
van een seconde schopte hij Richard opzij en wierp
zich op Stef. Met zijn hele gewicht. Stef wankelde, probeerde
zich vast te grijpen en viel achterover. Danny
boven op hem. Danny joelde en gierde van de pret.
Dat was het moment. Ik greep Richard en sleurde hem
overeind, en struikelend renden we de hal in, naar de
voorkant. De voordeur zat op slot. Richard holde de voorkamer
in, rukte een van de ramen open en even later
8
Literaire theorie