11 OLAĞAN GENEL KURUL ÇALIŞMA RAPORU

elirlenmesi söz konusudur. Performans kriteri programın öngörüldüğü biçimde işlediğineilişkin en önemli gösterge olup, IMF’ nin açmayı taahhüt ettiği kredi dilimlerinin serbestbırakılmasında belirleyici olmaktadır. Eğer öngörülen hedefe ulaşılmazsa, yani performanskriterine uyulmazsa, programın devamı IMF İcra Direktörler Kurulu’ un onayınıgerektirmektedir. Bu kurul, eğer sapma çok küçük ise ve hükümet, programı tekrar rayınaoturtmak için iyileştirici önlemler alabileceğini kanıtlarsa bu tür bir onayı vermektedir.Kısacası performans kriterleri arasında önde gelen konsolide kamu kesimi temel fazlası, IMFgüdümlü programın devamı ve IMF’ nin yeni kredi dilimlerinin açılmasını onaylaması içinyaşamsal bir öneme sahiptir. Dolayısıyla kamu maliyesinin, bu bağlamda maliye/bütçepolitikasının öngörüldüğü biçimde uygulanmasına, IMF güdümlü programım sürdürülmesiyönünden anahtar rolü verilmektedir.♦Yukarıda belirtilen temel politikaların yürütülmesinde kamu maliyesi, bu bağlamdakonsolide bütçenin yaşamsal bir işleve sahip olduğu saptanmaktadır. Kamu kesimi temelfazlasının elde edilmesinde konsolide bütçenin en önemli role sahip olması söz konusudur.Bütçeden yapılacak faiz ödemelerinin aksatılmaksızın yerine getirilmesi sürdürebilir içborçlanmanın sağlanması için olmazsa olmaz koşul olarak ortaya konulduğu için, geri kalankalemlerde reel anlamda harcamaların daraltılması gerekli olmuştur. Yalnızca yatırım ve cariharcamaların personel ödemeleri değil, transfer harcamaları içinde yer alan diğer kalemlerinde genelde olumsuz yönde etkilenmeleri kaçılmaz hale gelmektedir. Daraltıcı maliye/bütçepolitikaları bu temelden yükselmekte, bütçenin temel işlevi faiz ödemelerinin yerinegetirilmesi olmaktadır. Faiz dışı fazla hedefi gelirler politikasının kamu ayağını belirlemekte,beklenen enflasyona göre ücret/maaş artışları, reel ücretlerin olumsuz etkilenmesine yolaçmaktadır. Enflasyon belirleme tekniklerinin güvenilirliği tartışmasına girmeksizin önemligördüğümüz bir noktaya değinmek gerekiyor; rantın bizzat uygulanan politikalar tarafındanbeslendiği ve büyük boyutlara ulaştığı bir ekonomide, özellikle düşük hatta orta-alt gelirgrubunun tüketim harcamalarına konu olan mal kalemlerinde fiyat artışlarının yüksekolmaması, ağırlıklandırılmış ortalama fiyat artış rasyosunun çok da anlamlı olmadığını işaretetmektedir. Kaldı ki, gelir bölüşümündeki eşitsizliklerin ulaştığı boyut, kısmi bir rahatlamasağlasa da tedrici bir düzenlemeyi gerekli kılarken, resmi çevrelerce “refah payı” olarakadlandırılan düzenleme,çalışan kesimleri ikna etmemekle birlikte propaganda amacıylakullanılmıştır. Yapısal reformlar olarak nitelendirilen düzenlemelerin kapsamı ve özellikleridikkate alındığında bir bütün olarak söz konusu reformların serbestleşme, deregülasyon veözelleştirmeyi öngördüğü saptanmaktadır. Bu durumda reform, bir bütün olarak Türkiyeekonomisinin, sorgulanmaksızın küresel düzene bir biçimde eklemlenmesi politikalarınıiçermektedir. Bu tür düzenlemelerle kamu ekonomisinin güçsüzleştirilmesi, sosyal kazanımlarile sosyal devletin tasfiyesi, kamu yönetiminin zayıflatılması amaçlanmaktadır. Bu bağlamdakamu maliyesi, bu bağlamda bütçenin yapısını etkilenmesi kaçınılmaz gözükmektedir. Bunoktada özelleştirme hedefi ve politikaları üzerinde kısaca durmak gereklidir. NiyetMektubu’nda ifade edildiği biçimiyle, “Yapısal reformlara mali ayarlamayı sürdürebilirkılmak, etkinliği artırmak ve artan özelleştirme gelirleri sayesinde kamu borcununazaltılmasını kolaylaştırmak için ihtiyaç vardır”. Bir yandan sosyal devlet bağlamında yerinegetirilmesi gerekli görevlerden kaynaklanan harcamaların hızlı biçimde kısılmasına yerverilirken, aynı zamanda ticarileştirme ve özelleştirmenin kamu hizmet üretimi ve sunumunataşınması anlam yüklüdür. Bu politikaların göstergesi olarak konsolide bütçe başlangıçödeneklerinde eğitim, sağlık, kültür hizmetlerini kapsayan sosyal ihtiyaç kalemlerinin payının1992-2000 kesitinde % 26.1’den % 12.3’e, kollektif üretim altyapısını oluşturan ekonomikhizmetlere ayrılan payın da aynı zaman kesitinde %17’den % 6.2’ye düşürüldüğügözlenmektedir