Srednjovjekovna arheologija I - WebSajtovi

• BAČKI MONOŠTOR- U grobu 1 nađena je srebrna rovašena fibula, stilski srodna fibulama iz Zemuna, a nađenaje zajedno s fibulom u obliku cikade i brončanim parom fibula s glavicom s tri izdanka.• LJUBLJANA-DRAVLJE - Par fibula. Riječ je o jedinstvenim primjercima iz vremena istočnogotske države uItaliji. Nožice završavaju kružnim ležištem s umetnutim almandinima (završetak koji se javlja vrlo rijetko naistočnogermanskim lučnim fibulama).Za Istočne Gote i Gepide karakteristične su lijevane lučne fibule i pojasne kopče sa spiralno-vitičastim dubokorovašenim ukrasom. Istočnogermansku žensku nošnju 5.st. obilježava poseban stil rovašenja gustim spiralnimviticama. Na ovaj način ukrašeni ukrasni predmeti, ukorijenjeni su u 2.pol.5.st. u Dunavskoj kotlini, bili su uupotrebi od 500. Teodorikovi Istočni Goti donijeli su ih 489. iz panonskog područja Save u Italiju. U području Savesadržani su i nalazi karakterističnog karavukovo tipa.• SIRMIUM- par velikih lučnih fibula iz istočnogotskog ili gepidskog ženskog groba unutar grada Sirmiuma.• BEOGRAD-ČUKARICA NA SAVI - istočnogotski ženski grob sadrži uz dvije fibule s povijenom nogom i parvelikih lučnih fibula sa spiralno-vitičastim rovašenim ukrasom, životinjskim motivima i almandinima. Vremenski ipo tehnici izrade materijala fibule se vežu s radioničkim krugom u Karavukovu. Unatoč tome fibule iz Čukarice nepripadaju direktno stilskom pravcu Karavukova, jer je njihov spiralno-vitičasti ukras drukčije izveden.• PEĆINSKA RIKA - grob iz oko 500. Par fibula od pozlaćenog srebra ima spiralno-vitičasti ukras, koji ne pripadastilu Karavukova, već istočnogotskim fibulama Teodorikova vremena u Italiji, koje čine pojednostavljenu miješanutradiciju fibula tipa Čukarica i degeneriranog stilskog pravca Karavukovo.• RAJLOVAC - srebrno pozlaćeni nielirani par iz Rajkovaca.• Spomenut ćemo još nekoliko lijevanih lučnih fibula. To su fibule iz mjesta Bunjevac i Kapela kod Zemuna, adatiramo ih od sredine do 2.pol.5.st. Tu spada i jedna glatka brončana fibula iz Siska s glavicom s tri izdanka terombičnom nožicom koja završava životinjskom glavom.4. KLOAZONIRANE LUČNE FIBULELučne fibule ukrašene gustim kloazoniranjem bile su vrlo često zastupljene kod barbarskih naroda pa tako i kodIstočnih Gota. S područja JI Europe zasad imamo tek jedan primjerak toga tipa fibula za koji se sa sigurnošću možereći da je istočnogotski. To je mala kloazonirana lučna fibula s nepoznatog nalazišta u Kninu.5. LUČNE FIBULE S POVIJENOM NOGOMFibule s povijenom nogom antičko su kulturno naslijeđe. Rimske fibule s povijenom nogom razvile su se odsrednjolatenskih fibula. Na područjima južne Rusije prihvatili su ih Istočni Goti i u modificiranim oblicimaprenijeli na zapad. Jedna takva lučna fibula potječe iz Rakovca u Srijemu.6. FIBULE OBLIKA CIKADEOblik su dobile prema vrsti noćnog kukca-zrikavca koji živi u stepskim predjelima središnje Azije. U Europu su ihprenijeli Huni iz unutrašnje Azije, a od njih su prešle u upotrebu kod drugih barbara (Gota, Gepida, Alemana).Raširene su na velikom podruju Europe i Azije.Radionice u kojima su se proizvodile fibuleKasnorimske fibule nastale su u provincijskim radionicama, gdje se prema takvim uzorcima prave tipološki sličnefibule za germansku upotrebu u 5.st. Pontsko-danubijske fibule od lima proizvedene su također, iako suukorijenjene u južnoj Rusiji, u podunavskim područjima. Lijevane reljefno ukrašene fibule s geometrijskimrovašenjem pontskog su podrijetla, ali njihova proizvodnja je vjerojatno u Karpatskoj kotlini.Panonski zavičaj spiralno-vitičastog ukrašenog nakita stilskog pravca Karavukovo dovodimo u vezu s radionicamas kasnorimskom tradicijom rovašenja. Primjerci određenih provincijskih kasnorimskih fibula igraju u 5.st. znatnuulogu. Srebrni primjeri s povijenom nogom iz Baranje interesantan su put k postojećoj ranoj formi fibula od lima sdunavskog limesa.Etnička pripadnost izloženog materijala fibula zahtijeva oprez, naročito za dinamično hunsko vrijeme. Tako je grobiz Karavukova iz vremena Atile prije germanski nego hunski (gotski tip fibula).Na bivšem jugoslavenskom teritoriju najveći broj germanskih nalaza lučnih fibula potječe iz 5.st. U 6.st. smanjujese broj lučnih fibula različite germanske plemenske pripadnosti.ZAKLJUČAKNajtipičniji istočnogotski nalazi iz “panonske" faze su lučne fibule od iskucanog srebrnog lima (obično u paru).Razvile su se od tzv. fibula s povijenom nogom, pretežno u crnomorskim i transilvanijskim krajevima. Gotovo sviprimjerci fibula od iskucanog lima s područja jugoistočne Europe nastali su u radionicama srednjeg Podunavlja.Lako je moguće da se taj tip nakita proizvodio i u jednom od najvažnijih panonskih središta-Sirmiju.55