Srednjovjekovna arheologija I - WebSajtovi

Kovačević kaže da između ovih fibula i onih lijevanih s rovašenjem, postoji očita tipološka razlika, iako su zajednopronađene. Sigurno je da ta razlika nije kronološke prirode jer se radi o određenom stilu tadašnje ženske mode. Oneveće su se nalazile na ramenima i pridržavale su neku vrstu ogrtača ili pelerine, a manje fibule su bile na grudima islužile su za prikopčavanje lakše haljine ili bluze. Svi su navedeni primjerci datirani u prvu trećinu ili moždasredinu 5.st. pa do prvih desetljeća 6.st.FIBULE OD ISKUCANOG LIMA-Sve su to lučne masivne fibule rađene u tehnici iskucavanja od srebrnog lima,čije su glava i noga spojene lučnim okovom, a ukras je uzveden geometrijskim apliciranim ornamentom. Neštovećih dimenzija od ostalih je fibula iz Grocke ivjerojatno je nošena preko punijeg velikogogrtača. Analogije postoje s nalazima izMađarske, Franačke, a naročito s Ponta, iako sutamošnji primjerci nešto manjih dimenzija, štoje i logično s obzirom na blažu klimu inenošenje debelih vunenih ogrtača. Može sezaključiti da je ovakav tip fibule (Kolut, Ilok,Grocka...) vrlo karakterističan za ženski nakit,Srednjeg Podunavlja, sredinom i u 2.pol.5.st.LIJEVANE FIBULE S ROVAŠENJEM-Dalji napredak i razvoj u formi istočnogotskelučne fibule, a istovremeno i prijelazni tip konim lijevanim tehnikom rovašenja, bio bi nalaz iz Zemuna. Zemunskipar fibula su također lučne, srebrne pa pozlaćene, rađene u tehnicilijevanja s rovašenjem, ali po uzoru na one iz Grocke, Iloka, Koluta injima slične i samim tim predstavljaju osobitu stilsku mješavinu.Geometrijski je ukras izveden trouglasto rovašenom ornamentikomkakvu zapažamo i kod nekih kopči Srednjeg Podunavlja. Ovakviprimjerci kasnog 5.st. su neka vrsta prethodnice oblicimaodgovarajućih lučnih fibula, lijevanih-rovašenih, Teodorikovogvremena.Pod utjecajem zapadnorimskog, rovašenog stila počinje se sadaprimjenjivati ovakvo ukrašavanje i na lijevanim fibulama. Na tlurimskih provincija postojala je jaka tradicija rovašenja metala koja seogleda u ukrašavanju pojasnih kopči, okova... s motivima spirala,trokuta ili rombova. Kasnoantičke radionice (Sirmium, Salona, Siscia,Poetovio, Emona) su nastavile s proizvodnjom tako rovašenog nakitatijekom 5.st., ali po obliku i stilu podešenog zahtjevima barbara.Fibule takve izrade nađene su u Sremskoj Mitrovici, Beogradu, uuništenom grobu u Mihaljevićima, iz Travnika, Pule, Plavna, Kašića, Han Potoka, Siska, Ivoševaca, pa šestprimjeraka s kompleksne nekropole u Kranju, Rifnika, Dravlja, i Ulpijane.Vinski smatra da poslije prijelaznih oblika (Zemun) dolaze fibule iz Sremske Mitrovice i osobito one nađene naČukarici koje su ukrašene pretežno spiralnim ornamentom rovašenja, koji je kombiniran s geometrijsko-trokutastimrovašenim motivima i ležištima za almandine. Interesantna je i tvrdnja da su ove podunavske fibule djelovale naone krimske i zato ove druge ne možemo nikako datirati prije poč.6.st. U svom kongresnom referatu iz Ohrida,J.Kovačević*, dokazuje da bi ova dva nalaza (Čukarica, S.Mitrovica) trebalo ubrojiti u posebnu grupu nalazavezanih geografski za dunavski limes i kronološki za prijelaz 5. u 6.st.* Kovačević germanske nalaze dijeli u tri grupe:1. prva grupa obuhvaća grobove u okviru dunavskog limesa kronološki datirana na kraj 5.st. do u 6.st., azastupljena je na nalazištima u Bugarskoj (Marcijanopolis kod Varne, Almus kod Loma, Saldovec, Ratoarija kodAčara) i Srbiji (Margum kod Dubravice, Viminatium, Lederata, okolica Grocke, castrumi kod Ritopeka, Beograda,Zemuna, Novih Banovaca i nalaz s Čukarice)2. druga grupa nalaza potiče duž linije koja dijeli istočnogotsku kraljevinu Teodorika od Carstva, ali nalazi ne pratestriktno granicu već kretanja Gota do 535. ili definitivno do 555. Ovoj grupi pripadaju nalazi iz Narone, Han-Potoka, Mihaljevića, Sarajevskog polja ...43