Srednjovjekovna arheologija I - WebSajtovi

7. KOPČE TIPA SUCIDAVAOvo je kronološki najstarija skupina-okvirno je datirana 550-600. To su jednodjelne kopče s pravokutnompređicom i ukrasom rađenim na proboj ponajviše u obliku križa, često kombiniranog s motivom polumjeseca.Kopče tipa Sucidava udomaćene su u bizantskim provincijama na balkanu, a na zapadnom Sredozemlju one nisu uupotrebi. Eponim je nalazište Celei na lijevoj obali donjeg Dunava-poznata antička tvrđava Sucidava na periferijiDacije Traiane koja je ponovno fortificirana za Justina I i Justinijana I.Nalazišta: Salona, Carigrad, Varna, Histria, Kerč, Hersones, Stobi, Caričin Grad, niz nalazišta uz Dunav (Čezava,Sadovec, Celei), Kranj, Knin, Mihaljevići, Doničko brdo…Kopče tipa Sucidava nedostaju širom Apeninskog poluotoka, Sicilije i Istre..B. KOPČE MEDITERANE FORMEOvo je skupni naziv za određeni tip jednodjelnih kopči s pravokutnom pređicom, rasprostranjen u merovinškomprostoru, a Vinski smatra da tim pojmom treba obuhvatiti i dvodjelne kopče, najčešće s ovalnom pređicom, bezobzira na raznoliko variran ukras i oblik trna. Široko su rasprostranjene u 6. i 7.st.Njihovu genezu treba tražiti u kasnorimskom provincijalnom stvaralaštvu 4-5.st. to su pretežno manje i neuglednebrončane kopče s trokutastim i trapezoidnim okovom, a pored njih i veće kopče s na proboj rađenim trokutastimokovom. Brojne su kasnocarske kopče s nalazišta Dunaujvaros (Intercisa), a na prostoru bivše Jugoslavije: Osijek,Sisak, Debelo brdo…U kasnom 6. i tijekom 7.st. mediterane kopče popraćene su pripadnim jezičcima pojasa ranobizantskom porijekla.Jednodjelne mediterane kopče rađene su ponajviše od bronce ili bijele bronce, ponekad od srebra. Izgleda da suizmeđu gornjeg toka Save i Piave djelovale radionice mediterane kopči što se reflektira na nekropoli Kranj kojasadrži najveći broj takvih kopči na prostoru bivše Jugoslavije.Nalazišta: Salona, Kranj (najveći broj), Sisak (minijaturne), Knin, Kašić-Glavčurak (masivna mediterane kopča izstarosjedilačkog groba).LiteraturaZ.Vinski: Kasnoantički starosjedioci u salonitanskoj regiji prema arheološkoj ostavštini predslavenskog supstrata,Vjesnik za arheologiju i historiju dalmatinsku LXIX, Split 1973.198