Srednjovjekovna arheologija I - WebSajtovi

Vicemilice), pojava na mjestima kasnorimskih utvrda na Dunavu (Sucidava, Almus, Burgenae, Brigetio,Carnuntum) i preuzimanje istočnih formi ogledala u Atilino doba u Mađarskoj, donjoj Austriji i Moravskoj odstrane Germana pod Hunskim vrhovništvom. Neka istočna ogledala s ušicom iz avarskih i staromađarskih nalazištau Mađarskoj potvrđuju povezanost oblika ogledala i priloga ogledala s hunskim nomadima koji su iz istočnih stepaprovalili u Evropu.ZLATNE I SREBRNE NAUŠNICE (KARIČICE)To su naušnice jednostavnih oblika i pripadaju istočnom bogatstvu oblika 5.st.nađene su i u muškim i u ženskim grobovima. Javljaju se u 5.st. i šire se s istoka.Šire se s donje Volge i Kavkaza prema srednjoj Europi i povezuju se s izgradnjomHunskog carstva (kao i širenje nomadskih ogledala s ušicom).Kao materijal korišteni su masivni srebreni ili zlatni štapići. Naušnice susastavljene od štapića stanjenih pri kraju i presavijenih u polumjesec (tip nalokalitetima Levice-Leva, Marcheg (Untersiebenbrunn)). Vjerovatno se radi o formi naušnica koja je nastala uistočnorimskom radionicama 4.st., a koje su se u 5.st. iz bosporskih gradova proširile na zapad, sjever, istok.U zatvorenim grobovima su te jednostavne naušnice većinom u sklopu nakita koji je ukrašen šarenim umecimastakla i dragog i poludragog kamenja u polikromnom stilu 5.st. To su nalazišta: Špirovo, Pokrovsk-Vochod,Rodensk, Giljoč, Kerč, Loa, Untersiebenbrunn. Možemo spomenuti da su se naušnice nalazile i u muškim hunskimgrobovima.Podgrupu ovog tipa naušnica čine bogatije naušnice s bojanim umecima u obliku polumjeseca. Nalažene susamo u ženskim grobovima na donjoj Volgi, u Permu i Akmolinskim stepama. Taj tip je preuzet u 1.pol.5.st. odGermana koji su živjeli u Atilinom carstvu u Slovačkoj, donjoj Austriji i Moravskoj. U Rodensku je isto tako kao uŠipovu kombinirana jedna naušnica od plemenitog metala s jednomod bronce, što izgleda kao ritualni običaj kod sahranjivanja. Nakonpada Hunske vladavine isto su se tako malo zadržale kao i umjetnadeformacija lubanja i metalnih ogledala.MAGIČNI PRIVJESCI MAČAUpotrebu ovih magičnih privjesaka na maču možemo pratiti odTienšana (istočnih stepa) do britanskih otoka, od ∼800. Imale suulogu amuleta koji pojačava djelotvornost oružja. Običaj je iranski,a srednju Europu se prenosi s koncentracijom hunske moći u 5.st.Ovaj ukras dolazi s istoka, iz Kine na sarmatsko-alansko područje.Privjesci ili perle su bile od raznog poludragog kamenja (nefrit ikalcedon), staklene paste, gorski kristal, jantar… Perle bi bileobješene za mač ili bodež ili iznad kružnog balčaka mača i bodeža.Te perle su vjerovatno imale neku funkciju pričvršćenja uz koriceuz to što im se pridavala magična moć.Prva pojava smješta se u rani stupanj sarmatske kulture, u kurganuPochorovka u Chaloveru iz 1.st., kurgan iz Kara-Oba (privjesak uobliku orlove glave na prstenastoj podlozi, kožnim remenompričvršćen za balčak željeznog mača). Dakle, javljaju se kodSarmata-Alana, Parta i Jaziga.Tek 5.st. donosi bogatije sahrane s perlama ili privjescima mača.Uz jednostavne perle sada se koriste i almadinima ukrašena zlatnadugmad, na čijoj je stražnjoj strani kuka probušeni metalni čavlić koji je provučen za perlu i služi za njezinoučvršćivanje.Polikromni stil 5.st. i velika upotreba zlata raširila se i na privjeske mača. Rasprostranjenost je sada od Tienšena dosrednje Rajne. Groblja iz Borovoja u Kazahstanu, Jakuszowice kod Krakova, Walfsheima u Rheinhessenu ispaljeni grobovi iz Novogrigorijevke i Pecz-Uezoega odražavaju rasprostranjenost Atilina carstva i povezuju se snjegovim vodećim slojem. Ovaj običaj sa perlama ili privjescima preuzimaju narodi Europe: Gepidi, Langobardi,Franci, Alemani, Anglosasi. Dok se za Gote, bilo Istočne bilo Zapadne, ne može govoriti o privjescima jer oružjese u Gota nije stavljalo kao grobni prilog i kao takvi se ne poznaju. Kod Thürinžana, Alemana, Franaka i Anglosasaodržava se ovaj običaj pojedinačno do sred.7.st.U Hilderikovom grobu u Tournaiu je nađena velika probušena kugla od gorskog kristala. U Blučini je nađenkalcedonov disk, a sličan je nađen u Klein-Hünningenu.11