department for preventive conservation national ... - WebSajtovi

Pojedine arhitektonske celine, zbog nekorišćenja lokalnogtradicionalnog građevinskog materijala za popravkei sanaciju objekata u potpunosti su izgubile tradicionalniambijent i atmosferu. To su sada delovi arhitektureili kompleksi koji su ispod svih standarda kulture,estetike i minimalnih pravila i zahteva zaštite.Mnogi vredni predmeti pokućstva u napuštenimzdanjima, npr. kuća Patrnogića, kao što su ćilimi, ručniradovi, nameštaj, škrinje, posuđe i dr. propadaju od prašine,vlage, insekata. Stari poljoprivredni alat i opremasu nezaštićeni, izloženi atmosferskim uticajima, trule ikorodiraju.Već konzervirana zdanja kao što je kula Janka Koriškog,propadaju zbog neodržavanja i nebrige. Tako, naovom objektu, staklo na otvorima ispod krova, koje jepopucalo nakon bombardovanja 1999. godine, još nijepopravljeno. To izaziva stalan prodor atmosferskih padavima,ptičijeg izmeta idrugih prljavština. Krov jeu lošem stanju i prokišnjava,što već ima za posledicuozbiljna oštećenja odvlage i kiselina, na građevinskimelementima u unutrašnjostiove kule. Nadgrobnaploča grobnice izkule je oštećena i otvara se.Sporedne ulice, a često iputevi ka crkvama su veomazapušteni, prljavi, puniđubreta, plastičnog otpada,kai i kanalizacionih vodakoje se slobodno slivaju.Privremeni depo u crkvisv. Trifuna je neodgovarajući,pun vlage i bez ventilacijevazduha. Nagorele ioštećene ikone već propadajuod vlage i insekata,delove drvenih dekorativnihoplata nagrizaju insekti,fragmente kamene plastikeugrožavaju mikroorganizmii lišajevi, metalni objektiili metalni delovi nakompozitnim predmetimaRuševine konaka u.....Ruins of ....... dormitoryozbiljno i agresivno korodirajui dr. Neophodno jehitna sanacija ovog prostoraod dejstva vlage i konzervacija oštećenih predmeta.Slična je situacija i sa prostorom, u neposrednoj bliziniiste crkve Sv. Trifuna, gde je smeštena etnografskazbirka od organskog, neorganskog i kompozitnog materijala:delovi nošnji, ručni radovi, čilimi i prekrivači, keramika,bakarno posuđe, metalna i drvena oprema zadomaćinstvo, mašine i sl.Masovnost ovih primera, ukazuje na profesionalnu,lokalnu i državnu nebrigu i neodržavanje, umanjujevrednosti i ugrožava elementarno stanje kulturnih dobarau Velikoj Hoči.Međutim, postoje i dobri primeri konzerviranog idobro održavanog tradicionalnog nasleđa: Parohijskidom i kompleks uz mesni trg, Crkveni Konak, DečanskaVinica, nekoliko privatnih kuća. Ovde treba izdvojitikuću Hadži-Spasića, sa jedinstvenom jerusalimskomsobom, relikvijama donetim sa hadžiluka 1853 godine,dokumentima, ćilimima, tradicionalnim nošnjama i dr.Među porodičnim uspomenama ove porodice, koje sečuvaju od početka 19. veka, može da se vidi vredan arhivskimaterijal, nažalost u veoma lošem stanju, sa isutraditionalbuilding material (bricks, stone and adobe)with modern concrete blocks, concrete and tin roofcovers.Certain architectural wholes have completely losttheir traditional look and ambience as the local and traditionalbuilding material was not used in repairing. So,these objects do not meet any cultural or aesthetic standardany more, including the minimum protection requirementsand rules.Numerous valuable household items in the desertedobjects such as kilims, handwork, furniture, chests, kitchenware are decaying being covered with dust, attackedby humidity and insects. Old agricultural tools andequipment lay unprotected, exposed to weathering, andthey rot and corrode.Already conserved buildings, such as the tower ofLazar Kujundžić, decay due to neglect. The glass on theopenings damaged duringthe 1999 bombing has notbeen repaired yet. Thus therainfalls, birds’ droppingsand other dirt have anopen way to it.The roof is in bad conditiontoo, leaking whichalready caused high levelof humidity and acids damageof the building elementsinside the tower. Thegravestone in the tower isalso damaged and can bemoved.By-streets and oftenthe roads to churches aremost neglected, full withdirt, plastic waste, and sewagewaters flowing.A temporary depot inthe church of St. Trifun isinadequate, full with humidityand without airventilation. The charredand damaged icons aresuffering from humidityand insects, parts of decorativewooden panellingare attacked by insects,fragments of stone plasticare endangered by microorganismsand lichen, metal objects or metal parts oncomposite objects corrode, etc. Urgent remedying of thisspace is most necessary to protect objects from humidityincluding conservation of damaged objects.The situation is similar when the space in the vicinityof the church is concerned. There is an ethnographiccollection with organic, inorganic and composite materialhoused: parts of costumes, handwork, kilims and covers,ceramics, copper dishes, metal and wooden equipmentfor households, machines and the like.The number of the issues given indicate the lack ofcaring and maintenance on the professional, local andstate level, they reduce the values and threaten the basiccondition of cultural property in Velika Hoča.However, there are positive examples of conservedand well-kept traditional heritage: the parochial houseand the complex around the local plaza, church Refectory,Dečani wine cellar, several family houses. Amongthese we should mention the house of Hadji Spasić familywith its unique Jerusalem room, containing the sacredand religious objects brought from the pilgrimage99