department for preventive conservation national ... - WebSajtovi

Prema Tumangelovu (1972: 57) ovaj grad se održavakao istorijski spomenik od 1952. godine. Muzeji, mostovina lukovima, kamene fontane, visoki kameni zidovi izgrade tipičnih boja – sve ima odlike arhitekture bugarskerenesanse. U Bugarskoj jedino Nacionalni institutza spomenike kulture može da proglasi jednu zgradu“istorijskom”. O takvim zgradama Institut je obavezanda brine, prema Normativnom propisu br. 5 (iz1998.god.) i br. 6 (iz 1979.god.) Ministarstva kulture.Vlasnik može da bude i fizičko lice, ali ne sme da vrši nikakvepromene u zgradi bez dozvole Nacionalnog instituta.Promene na fasadi nisu uopšte dozvoljene. Ipak, uKoprivštici nije zabranjena izgradnja novih kuća.Ovo se u izvesnoj meri odnosi i na zgrade u VelikojBritaniji koje su na listi spomenika kulture i gde Komisijaza istorijske zgrade i spomenike Engleske (ili EnglishHeritage) ‘savetuje državnog sekretara za kulturu,medije i sport u vezi sa predlozima “da se stave na listu”zgrade od posebnog istorijskog ili arhitektonskog interesa’3 . Drugim rečima, ova organizacija je slična Nacionalnominstitutu za spomenike kulture, koji predlažebugarskom Ministarstvu kulture zgrade i lokalitete kojetreba uključiti u listu zaštićenih dobara.Ako pažljivije razmotrimo termin “muzej na otvorenom”kojije veoma čest u zapadnoj Evropi, odmah ćemouočiti razliku. Skansen, prvi muzej na otvorenom u svetui model za mnoge kasnije muzeje ove vrste, u suštinipodrazumeva veštački izgrađen obrazovni kompleks.Artur Hazelius (1833-1901), osnivač Skansena, počeo jeda prikuplja etnografsku građu, svestan da modernavremena menjaju tradiciju i da će ona uskoro prestati dapostoji za buduće generacije.On je, 1873.godine, u Stokholmu otvorio “Skandinavskuentnografsku zbirku”, koja je bila veoma uspešna(Edenheim 1995: 7).No, još veći uspeh zbirka je doživela kada je Hazeliusu Pariz na Svetsku izložbu 1878. godine, umesto voštanihfigura u nošnjama, doveo Šveđanke obučene utradicionalne kostime. Međutim, on je smatrao da nijedovoljno izložiti etnografske predmete da bi se održalatradicija i da bismo je poznavali (Edenheim ibid: 8). Hazelijusje uspeo, 1890. godine, da dobije zemljište uStokholmu, na Djurgarden-u (Kraljevski park jelena) izapočeo je veće radove na izgradnji prvog muzeja na otvorenomu svetu. Na otvaranju, 11. oktobra 1891. godine4 , posetioci su mogli da vide kuću sa imanja Mora, kojuje Hazelius nabavio još 1885, zatim kuću iz Kirkhulta(karakteristična zgrada iz provincije Blekinge u južnomJitlandu) ili kuću od rezane građe iz Orse. Do krajaživota, 1901. godine, Hazelius je širio park prenošenjemkuća iz različitih delova zemlje, kao što je kućaBölnas preneta 1892. godine ili građenjem kopija, kaošto je poslednji objekat koji je sagradio, zvonik iz Hĺsjöu provincji Jamtland. Hazelius je želeo da prenese original,ali je otpor bio veliki i morao je da se zadovolji kopijom(Edenheim, ibid: 11). Od otvaranja 1891. godine,lokalitet je proširen sa preko 150 istorijskih zgrada kojesu donete iz gotovo svih delova Švedske. Postavka dokumentujekako su ljudi različitih društvenih slojeva živeli,radili i stanovali. U kućama i na seoskim imanjima,vodiči u odgovarajućim nošnjama pričaju o načinu životau kući koju posetilac razgleda 5 . Drugim rečima, muzejna otvorenom u svom izvornom obliku predstavljaveštački lokalitet. Ako bolje pogledamo neke novije primerevidećemo da je osnovna ideja muzeja na otvorenomjoš uvek ista. Web sajt muzeja na otvorenom u Bifia.No other Bulgarian town boasts such a large numberof houses-monuments - 383 in all, most of which havebeen restored to their original appearance.Slika 1 KoprivšticaFig.1 KoprivshtitsaAccording to Tumangelov (1972:47) the town hasbeen preserved in its entirety as a historical monumentsince 1952. The museums, arched bridges, granite fountains,high stone walls and buildings in their typical coloursall have the features of Revival architecture. InBulgaria the only organization which can designate abuilding as ‘historic’ is the National Institute for CulturalMonument. Once designated as such that same Institutemust look after it according to Normative Acts No5 (from 1998) and No 6 (from 1979) of the Ministry ofCulture. The owner may be a private individual but heor she is not allowed to make any internal changes withoutthe permission of the National Institute. No externalchanges are allowed at all. However the erection ofnew buildings in Koprivshtitsa is not prohibited.To a certain extent this is also the case of listed buildingsin the UK, where Historic Buildings and MonumentsCommission for England (or the English heritage)is the body which ‘advises the Secretary of State forCulture, Media and Sport on proposals to “list” buildingsof special historic or architectural interest’ 3 . In otherwords it is an organisation similar to National Institutefor Cultural Monument which is the body, presentingto the Bulgarian Ministry of Culture buildings andsites to be included in the list of protected by the Stateones.If we take a closer look at the term ‘open-air museums’,quite a common phenomenon in Western Europe,the difference is immediately noticeable. Skansen, thefirst open-air museum in the world and a model for manyopen-air museums afterwards, in its origin impliesan artificially created educational facility. Artur Hazelius(1833-1901), the founder of Skansen, first started collectingethnographic materials with the idea that moderntimes are changing peoples traditions and thesewill soon disappear for future generations. In 1873 heopened the ‘Scandinavian ethnographical collections’ inStockholm which was a great success (Edenheim1995:7). Even greater was the success when Hazeliuspresented the exhibition in Paris at the World exhibitionof 1878 when instead of using wax models to presentdifferent costumes he used real Swedish women dressedin traditional costumes. However he considered justshowing ethnographic artefacts as not good enough forhis aims of maintaining tradition and providing educationabout it (Edenheim ibid: 8). In 1890 Hazelius succeededin obtaining land in Stockholm, on Djurgĺrden(The Royal Deer Park) and started a major work on the3 http://www.ashtav.org/home/welc.html4 Lindblom (1937: 3) smatra da je datum otvaranja bio 30. avgust1891.5 http.//www.skansen.se 3 http://www.ashtav.org/home/welc.html81