department for preventive conservation national ... - WebSajtovi

Tokom rada moguće je menjati pojedine tehnološkeparametre zavisno od otpornosti materijala na delovanjekavitacionog fenomena na površinu ispitivanog uzorka.Prilikom ispitivanja kavitacione postojanosti metalau tehničkim uslovima ispitivanja uobičajeno je dase usvoji uzorak “epruveta”određene geometrije koji sepodvrgava kavitaciji.DiskusijaU predmetnom slučaju kada želimo da kavitacijomoslobodimo površinu predmeta nečistoća ili kod metalametalnih oksida, najčešće se ne raspolaže uzorkomodređene geometrije ili uzorkom određene površine. Ovizahtevi arheoloških nalaza zahtevaju potpuno nov prilazceloj problematici sa zahtevom da kavitacija ne razaramaterijal, već da se uslovi kavitacije prilagode takoda se deluje samo na površinu i željenu dubinu od nekolikomikrometara. Za sada izvršeni opiti ukazuju naveliku verovatnoću da se daljim prilagođavanjem tehnološkihparametara delovanja kavitacije na površinuuzorka metalnih predmeta, i eventualno nemetalnihmože postići željeni efekat, odnosno dobiti očišćena površina.Istraživan je uzorak metalnog novčića na bazi legurebakra, koji je veštački oksidisan i pri prvim ogledima,došlo je do razaranja njegove površine do dubine odviše mikrometara, ali daljim podešavanjem tehnološkihparametara kavitacionog uređaja došlo se do rezultatakoji ohrabruju dalji rad na ovom polju.ZaključakZbog neprilagođenih tehnoloških parametara kavitacijeobod ispitivanog predmeta je očišćen do čistih metalnihpovršina. Kontrolom tehnoloških parametara možese uticati na debljinu uklonjenog sloja oksida metala.Za sada sva istraživanja su ostvarena kao interesovanjegrupe autora bez finansijske podrške, što uslovljavarelativnu sporost. Ovo prvo saopštenje ima za cilj dase prikaže mogućnost eventualnog korišćenja fenomenakavitacije u konzervaciju arheoloških predmeta, kao jedanod standardnih postupaka za predmete koji imajuodređenu čvrstoću. Cilj je prvenstveno da se omogući čišćenjesloženih površina.Za sada nije korišćena literatura iz ove oblasti kojaobrađuje kavitaciju u obradi muzejskih eksponata, ali jekorišćena bazična literatura u oblasti tehničkih naukakoja je veoma obimna.LiteraturaKnapp, R.T., Daily, J.W., Hammit,F.G., Cavitation,McGraw-Hill, 1970.Hammit, F.G., Cavitation and Multiphase Flow Phenomena,McGraw-Hill, 1980.It is possible to change, during operation, some ofthe technological parameters depending on material’sresistance to activity of cavitation phenomenon onto thesurface of the sample. When testing cavitation consistencyof a metal in technical conditions, it is customaryto adopt a sample of a “test-tube” of defined geometricfeatures, and expose it to the process of cavitation.DiscussionIn cases when cavitation should release the surfaceof impurities or metal oxides on metal, usually there isno sample of defined geometric features or defined surface.These conditions, imposed by the character of archaeologicalfinds, ask for completely different approachto the whole problem, having in mind the necessityof saving the material and of adjusting cavitation insuch a way that it would act only on the surface and toa defined depth of few micrometers. The researches doneso far show great probability of reaching the goal,that is obtaining a clean surface, simply through furtheradjustment of technological parameters for cavitationeffect on metal surface. A copper alloy based coinwas used as the sample, previously artificially oxidized.During the first few experiments, its surface was destroyeddown to the depth of few micrometers, but byfurther adjustments of technological parameters on cavitationdevice, more encouraging results were obtained.ConclusionDue to unadjusted cavitation parameters, the rim ofthe sample was cleaned all the way to the metal surface.Thickness of the removed layer can be determined bycontrol of technological parameters.So far, all the research work was conducted solelyfor the private investigation without funding, which alsoimplied certain delay. This first information shouldpicture the possibilities of using cavitation phenomenonin conservation of archaeological objects, as one of standardtreatments of the objects of certain solidity. Theaim is, primarily, to enable cleaning of complex surfaces.No bibliography covering cavitation in museum objectstreatment was used, but the basic publications inthe field of technical sciences were, and it is quite an extensivelist.Literature:Knapp, R. T., Daily, J. W, Hammit, F. G, Cavitation,McGraw-Hill, 1970Hammit, F. G, Cavitation and Multiphase Flow Phenomena,McGraw-Hill, 1980Uzorak pre oksidacijeThe sample before oxidationUzorak posle oksidacijeThe sample after oxidationUzorak posle dejstva kavitacije u trajanju15 minutaThe sample after the 15 minutes longcavitation treatment149