department for preventive conservation national ... - WebSajtovi

1 P. Popović, M.Vukmanović, N. Radojčić, Mala Vrbica-Konopište,Praistorijske i srednjovekovna nekropola i antička arhitektura,Arheološki pregled 29, 1989 (1990), 82 i dalje.2 M. Jevtić, M. Vukmanović, Late Bronze and Early Iron Age inthe Danube Valley fromV. Gradište down to Prahovo, The yugoslavDanube basin and neighbouring regions in the 2nd millennium B.C,Beograd-Vršac, 1996, 283-291.3 Ibid.ziteta, od 1980. do 1982, 1986. i 1988. godine.Već su preliminarnirezultati pokazali da je u pitanju veoma značajanlokalitet, na kome se nalaze nekropole srednjeg ikasnog bronzanog doba (Br D, Ha A-B), kasnog latena(LT D) kao i veći kompleks rimskih građevina 1 .Prelaznu fazu Bistret-Isalnita grupa 2 , datovanu okokraja XII veka pre n.e., treba shvatiti kao indikaciju finalnoghorizonta bronzanog doba, koje je okarakterisanokanelovanom keramikom Mala Vrbica-Hinova-BaltaVerde tipa. Otkriven je značajan broj nekropola kremiranihpokojnika, koje potiču iz istog perioda : Konopištekod Male Vrbice, Pesak kod Korbova, Selište kod Vajuge,Ticvanul Mare, Hinova, Ostrovul Corbului, OstrovulMare, Balta Verde i Bistret. Ove nekropole običnozauzimaju iste oblasti kao i ranije žutobrdske sahrane izanimljivo je da kasniji ukopi ne remete ranije. 3 Takođe,ritual sahranjivanja izgleda skoro isti za obe kulture.Posude korišćene na nekropolama su identične onima sanaselja. Oblici tela velikih posuda ukrašenih pečaćenimmotivom Insula Banului tipa otkriveni su u okviru nekropolesa urnama žutobrdskog i tzv. Gava tipa na lokalitetuKonopište susednog Livadama u Maloj Vrbici. Nekimetalni predmeti otkriveni na nekropolama i u naseljimaznačajni su za datovanje ovog horizonta u XI i početakX veka pre n. e. (Ha A2 i početak B1).U okviru kampanje 1988. godine na lokalitetu Konopišteiskopavana su polja sa urnama. U grobu 14, komepripada i pehar koji je predmet ovog rada, pronađeno je7 keramičkih sudova, 2 urne i 4 manje posude, koje supredstavljale prilog. Svi sudovi su došli na konzervacijuispunjeni zemljom, a 2 urne i sa ostacima kremacijetj. posmrtne lomače.Posuda je bila prekrivena debelim slojem zemlje i ispunjenanjome do vrha, cela i sa jednom drškom. Budućida je posuda bila prekrivena slojem čvrsto priljubljenezemlje, prvo se pristupilo uklanjanju ovih naslagamehaničkim putem.Korišćen je nožić kojim se, blagim kružnim pokretima,skidao sloj po sloj zemlje, dok se nije došlo do površinesame keramike. Pri čišćenju je uočeno oštećenje,nastalo verovatno prilikom samih iskopavanja (udaracašova, ili slično). To su manje brazgotine, jedna na ispupčenomdelu (roglju) posude, i druga na trbuhu. Površinakeramike je veoma osetljiva, pa je čišćenje sporonapredovalo. Ispod naslaga zemlje ukazao se, ispod drške,dosta čvrst sloj kalcinacije. Zato je u čišćenje uvedenai hemijska metoda, tj. kombinovano je mehaničko čišćenjesa blagim tamponiranjem alkoholom. To je olakšalouklanjanje sloja kalcinacije.Nakon završenog čišćena spoljašnosti prešlo se naunutrašnjost posude. Polako je pražnjena, u slojevima,zbog eventualnih sitnijih nalaza, priloga, koji bi mogliposlužiti u bližem upoznavanju rituala sahranjivanja.Ali u unutrašnjosti je nađeno samo par lesnih lutkica(konkrecije, ili očvrsli kalcijum-karbonat) i nekolikokorenčića. Poslednji tragovi nečistoće su uklonjeni blagimtamponiranjem alkoholom.Kada je završeno sa mehaničkim čišćenjem, moglisu se uočiti svi elementi dekoracije. Posuda je glačana,ali je na većem delu površinski sloj oštećen i matiran.Na dnu vrata postoje paralelni kratki urezi, koji su najverovatnijebiti ispunjeni inkrustracijom, ali se ona nijeočuvala. Na samom obodu, koji je blago razgrnut i navrhu blago stanjen, uočeni su tačkasti ubodi koji idu tatingwater level. The excavations on this site were of diverseintensity, lasting from 1980 to 1982, and again in1986 and 1988. The preliminary results showed that thiswas an important site, with Middle and Late Bronze Agecemeteries (Br D, Ha A-B), late La Téne (LT D) and a largercomplex of Roman objects 1 .Bistret-Istalnita group 2 as transitional phase datedaround the end of the 12 th century BC should be definedas indication of the final horizon of the Bronze Age thatis characterized by the channeled pottery of Mala Vrbica-Hinova-BaltaVerde type. A significant number ofcremation cemeteries dating from the same period werediscovered: Konopište at Mala Vrbica, Pesak at Korbovo,Selište at Vajuga, Ticvanul Mare, Hinova, Ostrovul Corbului,Ostrovul Mare, Balta Verde and Bistret. These cemeteriesusually occupy the same areas as the earlierŽuto Brdo burials and it is interesting to note that laterburials never disturbed the earlier ones 3 . It seems thatthe burial ritual rites are almost the same for both cultures.Body shreds of large vessels decorated with stampedmotif of Insula Banului type were discovered withinthe cemetery with urns of Žuto Brdo and the so-calledGava type at the site Konopište adjacent to the abovementionedLivade in Mala Vrbica. Some metal objectswere discovered in the cemeteries as well as at the settlementsand they are of particular significance for thedating of this horizon to the 11 th and beginning of the10 th centuries BC (Ha A2 and beginning of B1).Cemetery with urns was excavated in 1988 on the siteof Konopište.The beaker that is the subject of this paperwas discovered in the grave no. 14, together with sevenother ceramic vessels, two urns and four smallergrave goods. All of them came to the conservation centrefilled with earth, and two urns held remains of funeralcremation.The beaker was covered by a thick layer of earth andfiled with it. It seemed complete and with one handle.Being covered with a thick layer of compact earth wehad to start with mechanical cleaning.It was cleaned by a knife applying mild circular movements,taking away layer by layer until the surface wasreached. During cleaning, I came upon mark left by tool,several lines, one on the pointy part of the vessel and oneon the belly. They must have been done during the excavations(hit by a spade maybe). The surface of the ceramicswas very sensitive slowing the cleaning. Beneaththe layer of dirt, there was a thick layer of calcinations.A chemical method was introduced in the cleaning process,e.g. combination of mechanical and chemical clea-1 P. Popović, M.Vukmanović, N. Radojčić, Mala Vrbica-Konopište, Praistorijske i srednjovekovna nekropola i antičkaarhitektura, Arheološki pregled 29, 1989 (1990), 82.2 M. Jevtić, M. Vukmanović, Late Bronze and Early Iron Age inthe Danube Valley from V. Gradište down to Prahovo, The YugoslavDanube basin and neighbouring regions in the 2nd millennium B.C,Beograd-Vršac, 1996, 283-291.3 Ibid.141