department for preventive conservation national ... - WebSajtovi

Polaganje test - pločica u jamuLaying the test-pieces in the pitpotrebnih za redukciono jamsko pečenje na terenu i oksidacionopečenje u laboratorijskim uslovima, u ciljudobijanja rezultata komparativnih petrografskih, mineraloškihi fizičko - hemijskih analiza.Test-pločice su podeljene u dve grupe:1. test-pločice od čistih sirovina i2. test-pločice - kompoziti, izrađene kombinovanjemdva ili više različitih uzoraka.Uzorci sirovina bili su različite konzistencije i vlažnosti,u zavisnosti od sirovinskog sastava, dubine sa kojihsu uzeti, kao i načina uzimanja (sondom ili kopanjem).Pojedine sirovine, kao što su uzorci lisnatih glinacaslanačke serije, na lokaciji Velikog sela, nije bilomoguće sjediniti nakon potapanja i pokušaja drobljenja,zbog njihove tvrdoće. Ovaj problem otvara još jednopolje istraživanja, u ciklusu proizvodnje vinčanskekeramike, a to je način pripreme sirovina.Napravljene su test-pločice od čistih uzoraka sirovina,sa šest lokacija, koje su mogle na jednostavniji načinda se sjedine u kompaktnu masu. To su uzorci sirovinauzetih sa lokacija:1. Ciglana u Vinči,2. Arheološki lokalitet Belo Brdo u Vinči,3. Manastira Sv. Srefan i4.Veliko selo, iz bušotine, sa tri različite dubine.Pored toga, napravljeno je i 16 test-pločica - kompozita.Kompoziti su pravljeni uglavnom kombinacijomdve ili tri sirovine, bez dodataka primesa. Identifikacijaprimesa, organskih i mineralnih, uočenih u vinčanskojkeramici, očekuje se posle detaljnih petrografskih i mineraloškihanaliza, koje su u toku. Jedina primesa dodavanau pojedinim varijantama kompozita je lomljenavinčanska keramika. Prisustvo lomljene keramike kaoprimese u osnovnoj sirovini pouzdano je arheološki dokazano.Kvalitet masa dobijenih mešanjem sirovina različitihuzoraka je bio veoma različit. Najčešće su mase bile“peskovite”strukture i izrazito neplastične (les sa lokalitetaVinča - Belo Brdo), što se naročito pokazalo u pokušajuformiranja glinenih “kobasica”, korišćenih u jednojod bazičnih tehnika izrade neolitske keramike. Pojedinemase su, pak, bile previše plastične, što je pokazomastan opip mase i njeno sporo sušenje, moguće zbogvelike koncentracije montmorilonita (uzorci slanačkeserije kod manastira Sv. Stefan i buštine sa dubine 17-18 m). Nekim kombinacijama ovih sirovina dobijene sumase zadovoljavajuće plastičnosti, od kojih bi mogle dase formiraju posude. Nakon dobijanja rezultata komparatvnihanaliza napraviće se nova serija test-pločica, alii replike pojedinih vinčanskih posuda od masa adekvatnijegsirovinskog sastava.128raw material samples, collected from the locations characterizedby professor S. Knežević as potential clay mines.Testing pieces are divided in two groups:1. Pure raw material testing pieces2. Composite testing pieces, based on combination oftwo or more different samplesBased on raw material compound, depths they weretaken from, and the way of getting them (probe or digging),raw material samples were of different consistencyand humidity levels. Some of the raw materials, suchas samples of laminated shale (schist) of the Slanci series,on the location of Veliko Selo, could not be mixedtogether after moistening and attempting to crush material,because of their hardness. This problem opensanother research area in the Vinča ceramics productioncycle, and that would be raw material preparing methods.Testing pieces were made of clear raw material samplestaken from six locations, and more easily mixableinto compact mass. These samples were taken from thefollowing locations:1. Brick plant in Vinča2. Archaeological site of Belo Brdo in Vinča3. St. Stephen Monastery4.Veliko Selo – from three different depths in thedrillBeside those, 16 composite testing pieces were made.Composites were mostly made from a combination oftwo or three raw materials without additional ingredients.Identification of additional, organic and mineralingredients, found in Vinča ceramics, is planned aftercurrent petrographic and mineralogical analyses havebeen done. The only ingredient added to some of thecomposites is fragmented Vinča ceramics. The presenceof fragmented ceramics as an ingredient in the basicraw material is archeologically proved.Quality of the materials obtained through mixing ofvarious samples was quite different. The majority of thematerial was of “sandy” structure and extremely nonplastic(loess from the Vinča – Belo Brdo site), which turnedto be especially inadequate in creation of clay coils,used in one of the basic techniques of Neolithic ceramicsproduction. Some of the materials were, on the otherhand, too plastic, which was evident by the greasyPečenje test - pločica u vatriFiring the test-pieces