department for preventive conservation national ... - WebSajtovi

Kalkiranje svih fragmenatafresaka u R. 1:1, rekonstrukcijacrtežima morfološkogoblika slova, izradazbučnika slova, kompozicijescene, glava HristaEmanuela sa oreolom, borduracrvena, svi su oni biliveoma važni kao odrednicabuduće još nepoznate celine?Zaključak:1. Fragmenti ulomakaimaju, nesumnjivo, velikoistorijsko umetničko značenje,naročito sklopljenideo i to:a) kompozicija HristosMladenac sa oreolom, dopojasnafigura, blagosiljaobema rukama;b) otkriven je molitvenitekst kraljice i monahinjeJelene Anžujske, žene kraljaUroša Prvog, majke kraljevaDragutina i Milutina.Molitveni tekst počinje rečima:«Vladiko čovekoljubče..»(sl. 2). Tekst i kompozicijanastali su posle njenesmrti (+ 1314), MonahinjaJelena je, posle „javljanja usnu raškom episkopu”,postala svetiteljka, te jenjeno telo izađeno iz zemljei iz groba na južnom delunaosa prebačeno u drvenipozlaćeni sanduk i izloženopred ikonostas, kod slikanefigure Isusa Hrista;g) ceo posao oko iščitavanja zagonetnog i teško oštećenogteksta, može da se poveže sa ktitorstvom njenihsinova, kraljeva Dragutina i Milutina i kraljica (kraljiceJelene), i snaje Kateline (princeze Mađarice) i Simonide(princeze Grkinje, ćerke Andronika Drugog, vizantijskogcara). (2)(2)Aleksandra Jurišić: Običaj sahranjivanja fragmenata živopisai delovi arhitektonske plastike (Coutumes d’ enterremnet desfragments de peinturesmurale et des parties d’ornaments architecturaux),Saopštenja Republički zavod za zaštitu spomenika kultureSR. Srbije (Communications, Instutut pour la protection des monumentshistoriques da la republique de Serbie), knj. XIII, Beograd,1981, str. 169-176. A. Jurišić u njenom radu, navodi i druge primereotkrića ulomaka fresaka i to: Crkva sv. Petra i Pavla u Žiči (169-170); Severna kapela starije jednobrodne bazilike u Gracu (170-172); Crkva u Paniku (172-173); Porta manastira Studenice (173);Studenički konak iz 1927. godine (173-175); Radomir Petrović: Konzervacijai prezentacija fragmenata fresaka manastira Gradca iz XI-II veka, Glasnik društva konzervatora Srbije, knj. 7, Beograd, 1983,str. 7-82. Up.: Kulturno nasleđe Srbije 1947-1982. Trideset i pet godinarada i razvoja Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kultureu Beogradu, Galerija SANU, Beograd, 1982, str. 50; R. Petrović,Neka iskustva u konzervaciji, restauraciji i prezentaciji zidnih slika,Savetovanje Metodologija rada na zaštiti zidnog slikarstva. Društvokonzervatora Srbije. Republički zavod za zaštitu spomenika kulture,Beograd. Zavod za zaštitu spomenika kulture, Kraljevo. Sopoćanskaviđenja, Novi Pazar, 26, 27 i 28. V 1982 (Zbornik nije objavljen).Rad je u rukopisu: 1. Konzervatorski-restauratorski rad u Crkolezu;2. Povodom restauracije priprate u manastiru Gračanici; 3.Konzervatorska otkrića u VelikojHoči; 4. Konzervatorska istraživanjau Šatornji; R. Petrović, Konzervacija i prezentacija fresaka manastiraGradac iz XI, XIII, X1V veka. Predavanje Galerija fresaka,Beograd (03.12.2003.). Ovom prilikom izneo sam i novija metodološkaistraživanja i konzervaciju: Konzervacija i prezentacija fresaka izcrkve Sv. Nikole iz XIV-XVIII veka. Autor ovog rada, priprema radza publikovanje: Ulomci fresaka molitvenog teksta za grob kraljicei monahinje Jelene Anžujske iz XIV veka iz manastira Gradac.1042. Hristos Mladenac u medaljonu i molitveni tekst kraljice JeleneAnžujske, XIV vek. Manastir Gradac. Ulomci fresaka koji su pronađeniu zemlji prilikom arheoloških radova. Rekonstrukcija ikonzervacija ulomaka fresaka R. Petrović, 1987. god.The Child Christ in medallion and the prayer of the queenHelen of Anjou, 14th century, the monastery Gradac. The frescofragments found in the ground during archaeological excavations.Reconstruction and conservation of the fragments byR. Petrović in 1987.in the southern part of thenaos and transferred to aguilded wooden coffin andplaced in front of the iconostasis,close to the paintedfigure of Christ;The analysis of the mysteriousand heavily damagedtext was carried outhaving in mind that hersons, kings Dragutin andMilutin, as well as their wives,the queens Katelina(Hungarian princess) andSimonida (Greek princess,daughter of Andronicus II,Byzantine emperor) wereco-founders of the monastery3 .Burnt frescoes of theHilandar monasteryThe ancient monasteryof Hilandar “The home ofthe Most Holy”, founded atthe end of 12 th century, issituated in the territory ofGreece, on the Atos peninsula.The endowers of theHilandar monastery, around1198, were the SerbianGrand Iupannus StefanNemanja, Simeon as monk,and his son, young princeRastko, who became amonk after “leaving thisworldly realm”and was namedSava. After they died,the main monastic churchin Hilandar was named “Home of venerable Simeon andSt. Sava”. Hilandar was the spiritual centre of Nemanjić3 Aleksandra Jurišić, Običaj sahranjivanja fragmenata živopisai delovi arhitektonske plastike (Coutumes d’enterrement des fragmentsde peinture murale et des parties d’ornaments architecturaux),Saopštenja, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture RepublikeSrbije (Communications. Institut pour la protection des monumentshistoriques, Republique Serbie), part XIII, Belgrade, 1981,p. 169-176. In her work, A. Jurišić mentions several other examplesof fresco fragments discoveries, namely in following locations:Church of St. Peter and Paul in the Žiča monastery (p. 169-170); thenorthern chapel of the older single-nave basilica in the Gradac Monastery(170-172); Church in Panik (172-173); Gate of the Studenicamonastery (173); Studenica Dormitories from 1927 (173-175). RadomirPetrović, Konzervacija i prezentacija fragmenata fresaka manastiraGradca iz XIII veka, Glasnik Društva konzervatora Srbije,part 7, Belgrade, 1983, p. 7-82. Cf: Kulturno nasleđe Srbije 1947-1982. Trideset i pet godina rada i razvoja Republičkog zavoda zazaštitu spomenika kulture u Beogradu, Gallery of Serbian Accademyof Science and Arts, Belgrade, 1982, p. 50; Radomir Petrović, Nekaiskustva u konzervaciji, restauraciji, i prezentaciji zidnih slika,the lecture given during the seminar Fresco painting protection methodology,Serbian Association of Conservators, Institute for protectionof cultural monuments of Serbia, Belgrade, Institute for protectionof cultural monuments in Kraljevo; Sopoćanska Viđenja 26, 27and 28, 1982, following articles (not published): Konzervatorsko-restauratorskirad u Crkolezu, Povodom restauracije priprate u manastiruGračanici, Konzervatorska otkrića u Velikoj Hoči, Konzervatorskaistraživanja u Šatornji; R. Petrović, Konzervacija i prezentacijafresaka manastira Gradac iz XI, XIII, XIV veka, lecture given in theGallery of Frescoes, Belgrade (3 rd December 2003). On this occasion,the author talked about some new methodological researchand conservation: Conservation and presentation of frescoes fromthe church of St. Nicolas, from 14th-18th century.The author alsoprepared several other articles for publication: The fresco fragmentswith the prayer for the grave of queen and nun Helen of Anjou, from14th century, in the Gradac monastery.