22.08.2015 Views

िव दे ह िवदेह Videha িবেদহ िवदेह

१. संपादकीय संदेश २. ग २.१.

१. संपादकीय संदेश २. ग २.१.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतर २००९ (वष र् २ मास २१ अंक ४२)<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> Vi deha <strong>িবেদহ</strong> ht t p:// wwwvi . deha. co. i n <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थममैिथली पािक्षक ई पिका Vi deha I st Mai t hi l i For t ni ght l y eMagazi ne <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका नव अंक <strong>दे</strong>खबाक लेल प ृसभकेँ िरश कए <strong>दे</strong>खू। Al ways r ef r esh t he pages f or vi ewi ngnew i ssue of VI DEHA. Read i n your ownscr i pt Roman( Eng)Guj ar at i Bangl a Or i y a Gur mukhi Tel ugu Tamil Kannada Mal ayal am Hi ndiएि<strong>ह</strong> अंकमे अिछ:-१. संपादकीय सं<strong>दे</strong>श२. ग२.१. कथा- द ूटा पाइ -जगदीश साद म ंडल२.२.सुरेन ् लाभ(नाटक)-माई गे ! भूख लागल <strong>ह</strong>ए1


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२.३. अनमोल झा- लघ ुकथा२.४. कुसुम ठाकुर- ावतर्न -१७२.५. कथा-र अंगोर- कुमार मज कप२.६. डॉ रमान झा रमण-67म सगर राित दीप जरय२.७. िरपोता र्ज- मज झा मुि२.८. अमरे यादव-िरपोट र्३. प2


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.१. गुंजन जीक राधा३.२. सतीश च झा३.३. ि<strong>ह</strong>मा ंशु चौधरी-द ू टा प३.४. पंकज पराशर३.५. नाक -सुबोध कुमार ठाकुर३.६.िनशाभा झा (संकलन)-आगा ं3


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.७. िमिथलेश कुमार झा-द ू टा प३.८.कना शरण-तीक्षा सँ पिरणाम तक-४४. ग-प भारती -पाखलो -५ (धारावाि<strong>ह</strong>क)- म ूलउपास-को ंकणी-लेखक-तुकाराम रामा शेट, ि<strong>ह</strong>ी अवाद-डॉ. श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>, ीमैिथली अवाद-डॉ. श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>सेबी फनां डीस, र्५. बालाना ं कृते- <strong>दे</strong>वा ंशु वक मैिथली िच-ृ ंखला(कॉिम)२.कना शरण:<strong>दे</strong>वीजी.६. भाषापाक रचना-लेखन -[मानक मैिथली], [<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मैिथली-अंजी आ अंजी मैिथली कोष(इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल बेर सच र्-िडनरी) एम.एस. एस.ू.एल. सव र्र आधािरत -Based on ms-sql ser verMai t hi l i -Engl i sh and Engl i sh-Mai t hi l iDi ct i onar y.]4


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्8. VI DEHA FOR NON RESI DENT MAI THI LS ( Fest i val s of Mithila date-list)8. 1. Or i gi nal poem i n Mai t hi l i by Gaj endr a Thakur Tr ansl at edi nt o Engl i sh by Lucy Gr acy f r om New Yor k82 . . Dev i l Bl es s ed Us -Shyam dar i har e ( Devi l Bl essed Us -Mai t hi l i st or y by Shyam dar i har e, t r ansl at ed by Pr aveen k Jha )<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभटा पुरान अंक ( ल, ितर<strong>ह</strong>ुता आ <strong>दे</strong>वनागरी मे ) पी.डी.एफ. डाउनलोडक लेलनीचा ँक िलंकपर उपल अिछ। Al l t he ol d i ssues of Vi deha e j our nal ( i nBraille, Tirhuta and Devanagar i ver si ons ) ar e avai l abl e f or pdfdownl oad at t he f ol l owi ng l i nk.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभटा पुरान अंक ल, ितर<strong>ह</strong> ुता आ <strong>दे</strong>वनागरी पमे<strong>Videha</strong> e journal's all old issues in Braille Tirhuta and Devanagar iver si ons<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आर.एस.एस.फीड।"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ई-पिका ई-पसँ ा क।अपन िमकेँ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क <strong>िव</strong>षयमे स ू िचत क।↑ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आर.एस.एस.फीड एनीमेटरकेँ अपन साइट/ ब्लॉगपर लगाऊ।ब्लॉग "लेआउट" पर "एड गाडजेट" मे "फीड" सेले कए "फीड य.आर.एल."ूमेht t p:// wwwvi . deha. co. i n/ i ndex. xml टाइप केलासँ से<strong>ह</strong>ो <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> फीड ा कए सकैत छी।5


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मैिथली <strong>दे</strong>वनागरी वा िमिथलाक्षरमे नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख/ िलिख पािब र<strong>ह</strong>ल छी, ( cannot see/wr i t e Mai t hi l i i nDevanagar i / Mi t hi l akshar a f ol l ow l i nks bel ow or cont act at ggaj endr a@ vi deha. com)तँ एि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेतु नीचा ँक िलंक सभ पर जाऊ। संगि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क ंभ मैिथली भाषापाक/ रचना लेखनक नव-पुरान अंकपढ़◌ू।ht t p:// devanaagar i i . net /ht t p:// kaul onl i ne. comuni / nagar i / (एतए बॉमे ऑनलाइन <strong>दे</strong>वनागरी टाइप क, बॉसँ कॉपी क आ वडर्डॉुमेटमे पे कए वडर् फाइलकेँ सेव क। <strong>िव</strong>शेष जानकारीक लेल ggaj endr a@ vi deha. com पर सकर्क।)(Use Fi r ef ox 3. 0 ( f r om WWWMOZI . LLA. COM )/ Oper a/ Saf ar i / I nt er net Expl or er 8. 0/Fl ock 2. 0/ Googl e Chr ome f or best vi ew of ' Vi deha' Maithili e-j our nalat http:// wwwvidehacoin. . . / .)Go t o t he l i nk bel ow f or downl oad of ol d i ssues of VI DEHA Maithili e magazi ne i n. pdf f or mat and Mai t hi l i Audi o/ Vi deo/ Book/ pai nt i ngs/ phot o f i l es. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क पुरान अंकआ ऑिडयो/ वीिडयो/ पोथी/ िचकला/ फोटो सभक फाइल सभ (उारण, बड सुख सार आ द ूवा र्क्षत म ं सि<strong>ह</strong>त)डाउनलोड करबाक <strong>ह</strong>ेतु नीचा ँक िलंक पर जाऊ।VI DEHA ARCHI VE <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आका र्इवभारतीय डाक <strong>िव</strong>भाग ारा जारी क<strong>िव</strong>, नाटककार आ धम र्शास्ी <strong>िव</strong>ापितक ा। भारत आ पालकमािटमे पसरल िमिथलाक धरती ाचीन कालि<strong>ह</strong>सँ म<strong>ह</strong>ान पुष ओ मि<strong>ह</strong>ला लोकिनक कम र्भूिम र<strong>ह</strong>ल अिछ। िमिथलाक म<strong>ह</strong>ान पुषओ मि<strong>ह</strong>ला लोकिनक िच 'िमिथला र' मे <strong>दे</strong>ख ू।गौरी-श ंकरक पालव ंश कालक मिर्, ू एि<strong>ह</strong>मे िमिथलाक्षरमे (१२०० वष र् प ूव र्क) अिभलेख अंिकत अिछ। िमिथलाकभारत आ पालक मािटमे पसरल एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>क अा ाचीन आ नव ाप, िच, अिभलेख आ मिर्कलाक़ ू <strong>ह</strong>ेतु<strong>दे</strong>ख ू 'िमिथलाक खोज'।6


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्िमिथला, मैिथल आ मैिथलीसँ सित स ूचना, सकर्, अेषण संगि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क सच र्-इ ंजन आ ूज स<strong>िव</strong> र्स आ िमिथला, मैिथलआ मैिथलीसँ सित वेबसाइट सभक सम संकलनक लेल <strong>दे</strong>ख ू "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> स ूचना संपकर् अेषण"।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> जालव ृक िडसकसन फोरमपर जाऊ।"मैिथल आर िमिथला" (मैिथलीक सभसँ लोकिय जालव ृ) पर जाऊ।१. संपादकीयपीमे उपल िकछु त:-म<strong>ह</strong>ाराजाक <strong>ह</strong>ेतु िन<strong>ह</strong>ुछल कासँ अपन पािजक ँ रक्षाथ र् का चोराकेँ िबया<strong>ह</strong>केलापर राजा ारा पीकार लोकिनकेँ बजाए <strong>ह</strong>ुनकर नाममे तर उपािधजोडब, ाियक गंगेश उपाायक ज िपताक म ृुक ५ सालक बाद<strong>ह</strong>ोएब, म<strong>ह</strong>ेशठाकुरक बि<strong>ह</strong>नक <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> कूच-िब<strong>ह</strong>ारक राजकुमारसँ <strong>ह</strong>ोएब,क<strong>िव</strong>शेखर ोितरीरक उपािधक संग उेख (<strong>ह</strong>ुनकर पाुिलिप पालकपुकालयसँ ा <strong>ह</strong>ोएबासँ प ूव ), र् ओकर अितिर ढेर रास ढाकाक<strong>िव</strong> आक<strong>िव</strong> शेखर लोकिनक <strong>िव</strong>वरण, मुिम आ चम र्कारसँ <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong>क <strong>िव</strong>वरण आसमाजमे ओि<strong>ह</strong>सँ भेल सितक ित को द ुरा<strong>ह</strong>क अभाव, ई सभपीमे विण र्त अिछ।आय र्भक <strong>िव</strong>वरण- (२७) (३४/०८) मि<strong>ह</strong>पितय: म ंगरौनीमाैर सै पीता र सुत दाम ू दौ मा सै वीजी िनयनभ: ए सुतोआय र्भ: ए सुतो उदयभ: ए सुतो <strong>िव</strong>जयभ ए सुतो सुलोचनभट(सुनयनभ) ए सुतो भ ए सुतो धम र्जटीिम ए सुतो धाराजटी िम एसुतोजरी िम ए सुतो िपुरजटी िम ए सुत <strong>िव</strong>घ ुजटी िम ए सुतोअजयिसं<strong>ह</strong>: ए सुतो <strong>िव</strong>जयिसं<strong>ह</strong>: ए सुतो ए सुतो आिदवरा<strong>ह</strong>: ए सुतोम<strong>ह</strong>ोवरा<strong>ह</strong>: ए सुतो द ुयो र्धन िसं<strong>ह</strong>: ए सुतो सोढ़र जयिसं<strong>ह</strong>का र्चायास्सम<strong>ह</strong>ास् <strong>िव</strong>ा पारङगत म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाा य: नरिसं<strong>ह</strong>:।।५८४( A)। चैत म<strong>ह</strong>ाभु: रमापित उपााय करम<strong>ह</strong>े तरौनी म ूलकछला<strong>ह</strong>। ओ ब ंगाल चिल गेला<strong>ह</strong>,<strong>ह</strong>ुकर िश र<strong>ह</strong>िथ चैत म<strong>ह</strong>ाभु।गंगेशउपााय-छादन छादन, उदयनाचाय र्-नतीवार नती (किरयन, समीपुर),म<strong>ह</strong>ेश ठाकुरक माक काप गोी सकराढी म ूलमे द झा। रमापितउपााय िस <strong>िव</strong>ुपुरी, परमानपुरी वगोी करम<strong>ह</strong>ा म ूलक तरौनी7


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्गामक चैतक गु।बाल सेनक समयमे <strong>ह</strong>लायुध आ लणसेन-उोतकर। िसं<strong>ह</strong>ाम म ूलक म.म.<strong>ह</strong>लायुधसँ १२ पु प ूव र् मार म ूलक बीजीम.म.िन भ (४०० ए.डी.लगभग) एि<strong>ह</strong> पोथीक ान िबु अिछ(प ृ१८)। <strong>ह</strong>लायुध आ नरिसं<strong>ह</strong> समकालीन छला<strong>ह</strong>। नरिसं<strong>ह</strong> (मार म ूल)सँ १२पु प ूव र् िन भ मे।संगि<strong>ह</strong> "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केँ एखन धिर (१ जनवरी २००८ सँ १४ िसतर २००९) ८४<strong>दे</strong>शक ९१० ठामसँ २९,४२१ गोटे ारा <strong>िव</strong>िभ आइ.एस.पी.सँ १,९७,८०९ बेर<strong>दे</strong>खल गेल अिछ (ग ूगल एलेिट डाटा)- धवाद पाठकगण।गजे ठाकुरनई िदी। फोन-09911382078ggaj endr a@ vi deha. co.i nggaj endr a@ yahoo. co.i n२. ग२.१. कथा- द ूटा पाइ -जगदीश साद म ंडल२.२.सुरेन ् लाभ(नाटक)-माई गे ! भूख लागल <strong>ह</strong>ए8


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२.३. अनमोल झा- लघ ुकथा२.४. कुसुम ठाकुर- ावतर्न -१७२.५. कथा-र अंगोर- कुमार मज कप२.६. डॉ रमान झा रमण-67म सगर राित दीप जरय२.७. िरपोता र्ज- मज झा मुि9


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२.८. अमरे यादव-िरपोट र्कथा- द ूटा पाइजगदीश साद म ंडल<strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong>ोिरमे फेकुओ िदीक रैलीमे जाइक <strong>िव</strong>चार केलक। परस ू सौझ ुका गाडी सभपकडत। िदीक लूक बात फेकुओकेँ ब ुझल र<strong>ह</strong>ै। तेँ खाइक मन र<strong>ह</strong>ै। अबसरभेटल छले से िकऐक तऽ, गाडीमे िटकट लागत आ संगबेक कमी, मा चािरिदनक खेनाइ टा अपन खच र्। गाडीमे लोक बेसी खाइतो नि<strong>ह</strong> अिछ िकऐक तँपेशाव-पैखानाक समा र<strong>ह</strong>ै छै।फेकुआ मायकेँ क<strong>ह</strong>लक- ‘‘माय, परस ू िदी जेबउ। बटखरचाक ओिरयान कऽ िद<strong>ह</strong>ें?’’माय बाजिल- ‘‘की सभ लेब<strong>ह</strong>ी?’’फेकुआ क<strong>ह</strong>लक- ‘‘द ू सेर चूड़◌ा लऽ कऽ डॉर स<strong>ह</strong>ाएव नागे जी चलै ले क<strong>ह</strong>लिथन<strong>ह</strong>ेँ। <strong>ह</strong>मरो द ू सेर चूड़◌ा कुि िद<strong>ह</strong>ेँ।’’10


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्फेकुआक बातक िबास मायकेँ नि<strong>ह</strong> भेलै। म-मन सोचलक जे द ू सेर चूड़◌ा तँएक िदनमे लोक खाइतअिछ। चािर िदन कोना पुडतै? फेिर मनमे अयलै जे द ू सेर चूड़◌ो आ चािर-द ुनाआठ टा रोिटयो पका कऽ दऽ <strong>दे</strong>बै। क<strong>ह</strong>ुना भेलइ तँ रोटी िस अ भेलइ।गाडी अबैसँ पि<strong>ह</strong>नि<strong>ह</strong> ज ुल ूसक संग फेकुआ ेशन प<strong>ह</strong>ु ँचल। िजनगीक पि<strong>ह</strong>ल िदन फेकुआगाडीमेचढत। ेटफाम र् पर भीिड <strong>दे</strong>िख फेकुआक मन घबड़◌ेबो करै आ उा<strong>ह</strong>ो जगै जेएे लोक चढत से <strong>ह</strong>ेतै आ <strong>ह</strong>मरा व ुे िक नि<strong>ह</strong> चिढ <strong>ह</strong>ैत। िनरमली-सकरीक बीचछोटी लाइन। गािडयो छोटिकये। मुदा सकरी सँ िदीकक लेल गािडयो बडकी आलाइ बडकी। गाडीमे चिढ फेकुआ सकरी प<strong>ह</strong>ु ँचल। िदीक गाडी लगले र<strong>ह</strong>ै। <strong>ह</strong>ा ँइ-<strong>ह</strong>ा ँइ कऽ सभ िनरमलीक गाडी सँ उतिड िदी गाडीमे चढल। गाडी ख ुजलै।ओना सकरी सँ िदी जाइक लेल चैबीस घंटा लगैत छै। मुदा आइ से नि<strong>ह</strong> भेल।चालीस घंटामेप<strong>ह</strong>ु ँचल। मुदा चालीस घंटा कोना बीतल से फेकुआ ब ुझबे केलक। <strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong>ोिरयेमेप<strong>ह</strong>ु ँच गेल। एो बेिर खेलक आ पािन पीलक। मुदा तइओ भूख बिझये ु पडै। गाडी सँ उतडै काल फेकुआ िखडकी <strong>दे</strong> ेटफाम र् िदिश तकलक तँ जेरक-जेरिसपा<strong>ह</strong>ी घ ुमैत <strong>दे</strong>खलक। मुदा फेकुआक नजिर, कतौ नि<strong>ह</strong> अँटिक, मोटका िसपा<strong>ह</strong>ीपर अँटकल। ओकर मन<strong>ह</strong>ी पेटपर नजिर गेलै। तइ पर से छओ आ ंगुर चाकरललका बेल्ट। जे बेिर-बेिर िना ससरैत। चाइन पर सँ घामक टघार। दसिकलोक बुक से<strong>ह</strong>ो कामे लटकल। मुदा तख नागे जी से<strong>ह</strong>ो अपन छबोसंगीक संग <strong>ह</strong>ाथ सँ सभकेँ उतडैक इशारा <strong>दे</strong>लिथन। धडफड़◌ा कऽ फेकुओ उतडल।ेटफाम र् टिप ज<strong>ह</strong>ा ँ फेकुआ मुसािफर खाना वेश करै लागल िक मिमओत भाइपरनजिर गेलै। मिमऔत भाइ रतना चिरपि<strong>ह</strong>या गाडीक ाइवर। अपना मािलककेँ गाडीपकडवै ले आयल र<strong>ह</strong>य। भाइपर नजिर पिडति<strong>ह</strong> लगमे जा फेकुआ गोड लगलक।गोड लािग लालिकला मैदान िदसक राा धेलक। पाछूसँ झटिक कऽ आग ू बिढ रतनाफेकुआसँ घरक कुशल म प ूछलक।11


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्कुशलक जबाव नि<strong>ह</strong> दऽ फेकुआ क<strong>ह</strong>लक- ‘‘काि सा ँझ धिर लाल िकला मैदानमे र<strong>ह</strong>बतेँ ओतइ अिब<strong>ह</strong><strong>ह</strong>। अखैन कब<strong>ह</strong>।’’‘‘कनी चा<strong>ह</strong>ो पीिब ले?’’‘‘ अखैन कुछो पीव<strong>ह</strong>।’’फेकुआ बिढ गेल। मुदा रतनाकेँ पाछू घ ुमैक डेगे उठै। फेकुऐ िदिश तकैतर<strong>ह</strong>य। म-मन <strong>िव</strong>चारै लगल जे <strong>ह</strong>ो न <strong>ह</strong>ो काि भेिट नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ुअए। ओे लोकमेके कऽ र<strong>ह</strong>त, तेकर कोन ठीक। त<strong>ह</strong>ूमे सौझ ुका बात क<strong>ह</strong>लक। िदी िछयै।कोन ठीक जे िबजलीक इजोत र<strong>ह</strong>तै की नि<strong>ह</strong>। एे लोकमे तँ िदमे अारर<strong>ह</strong>त। एो िदन मेजमािनयो करौिलयै। गाममे दीदी सुनत ते कीक<strong>ह</strong>त? उ की को िदीकेँ िदी ब ुझैत <strong>ह</strong>ैत। ओ तँ गामे जेका ँ ब ुझैत <strong>ह</strong>ैत।जि<strong>ह</strong>ना गाममे सभकेँ सभ िचै छै, ति<strong>ह</strong>ना। मुदा ई त िदी छी। भाड़◌ाक एककोठरीमे सो<strong>ह</strong>र गाओल जाइत छैक आ दोसरमे कारो<strong>ह</strong>ट <strong>ह</strong>ोइ छै। <strong>िव</strong>िचिितमे रतना पिड गेल। आइ घिर रतनाक बिपर ु ए<strong>ह</strong>ेन भार कि<strong>ह</strong>यो नि<strong>ह</strong> पडलर<strong>ह</strong>ै। एकाएक मनमे अयलै जे कौुका छुी लऽ कऽ भोरे फेकुआक भेिट करब।भेिट <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong> लालिकला, जामा मिस्जद <strong>दे</strong>खा <strong>दे</strong>बइ।दोसर िदन भोरे रतना फेकुआक भेिट करै <strong>िव</strong>दा भेिल। लाल िकला मैदान प<strong>ह</strong>ु ँचतेभेिट भऽ गेलइ। भेिट <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong> द ुन ू भाइ गामेक बिसया रोटी खा पािन पीलक।भिर िदन संगे रि<strong>ह</strong>, रैली समा कऽ रतना अपना डेरापर आयल। पैघ सेठकाइवर रतना, तेँ डेरो नीक। सब सु<strong>िव</strong>धा। मुदा रतनाक डेरासँ फेकुआक मनमेख ूब ख ुशी नि<strong>ह</strong> भेलइ। मन पिड गेलइ मायक ओ बात जे सिदखन बजै- ‘‘अनकरप<strong>ह</strong>ीिर कऽ साज-बाज, छीिन लेलक तँ बड लाज।’’अपना जै<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ए ओि<strong>ह</strong> सँ सब ुर करी। मुदा मायक बात फेकुआक मनमे बेसी कालनि<strong>ह</strong> अँटकल। िकऐक तँ तीिन िदन सँ न<strong>ह</strong>ाएल नि<strong>ह</strong> छल। जि<strong>ह</strong> सऽ <strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे लितये बिझ ु पडै।रतनाके क<strong>ह</strong>लक- ‘‘भैया, पि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>म न<strong>ह</strong>ेब<strong>ह</strong>। िबना न<strong>ह</strong>े मन खन<strong>ह</strong>न <strong>ह</strong>ैत। ओनाओंिघयो लागल अिछ। तेँ न<strong>ह</strong>ा कऽ खेब<strong>ह</strong> आ भिर मन सुतब<strong>ह</strong>।’’12


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्फेकुआके रतना बाथ म <strong>दे</strong>खा <strong>दे</strong>लक। िबजली जरैत। पािन चलैत। बाथ म<strong>दे</strong>खा रतना गैस चुि पजािर भानस करै लगल। भिर मन फेकुआ न<strong>ह</strong>ाएल। मनशा भेलइ। मनमे उठलै, जखन िदी आिब गेल<strong>ह</strong>ँ ु तँ िकछु लइये कऽ जायब।रतना लग आ<strong>िव</strong> फेकुआ बैसल।भानसमे <strong>िव</strong>लंब <strong>दे</strong>िख रतना क<strong>ह</strong>लकै- ‘‘बौआ <strong>दे</strong>ख<strong>ह</strong>ी, ई िदी िछयै। एि<strong>ह</strong>ठाम लोकसोल<strong>ह</strong>-सोल<strong>ह</strong> घंटा खटैत अिछ। दरमा<strong>ह</strong>ाक संग ओभर टाइमोक पाइ भेटइ छै।मुदा िजनगी-जीबैक लुिर नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong> सब चिल जाइ छै। गामक कजर्सँ मुि<strong>ह</strong>ोइ छै आ अ<strong>ह</strong>ीठाम चैनसँ र<strong>ह</strong>ैत अिछ। भुतलु जेका ँ सिदखन बिझ ु पडै़तछै। तोरा एि<strong>ह</strong> द ुआरे कि<strong>ह</strong> दइ िछऔ जे तू अपन छोट भाइ िछयें।’’रतना बात सुिन क-काल गुम रि<strong>ह</strong> फेकुआकेँ क<strong>ह</strong>लक- ‘‘भैया, तू सभ तर<strong>ह</strong>े पैघछ<strong>ह</strong>। जखन तोरा लग छी तँ तो ं<strong>ह</strong>ी <strong>ह</strong>मर नीक-बेजाय ब ुझब<strong>ह</strong>क।’’फेकुआ बातसँ रतनाकेँ अपन िजाक भार ब ु िझ पडलै।बाजल- ‘‘<strong>दे</strong>ख<strong>ह</strong>ी बौआ, एखन जे क<strong>ह</strong>िलऔ से ील फैक्ीक ाफक बात क<strong>ह</strong>िलऔ।मुदा सब ए<strong>ह</strong> अिछ से<strong>ह</strong>ो बात नि<strong>ह</strong> छै। ए<strong>ह</strong> लोक अिछ जे अपनमे<strong>ह</strong>नत आ लुिरसँ गरीब रि<strong>ह</strong>तो अमीर बिन गेल। अप इलाकाक ढ़◌ोरबा छी।जेकरा <strong>ह</strong>म तँ ढ़◌ोरबे क<strong>ह</strong>ै िछअए मुदा ओ ढ़◌ोढ़◌ाई बाब ू बिन गेल। जखन गामसँआयल, तँ बौआ-ढ<strong>ह</strong>ना कऽ चािर िदनक बाद एि<strong>ह</strong>ठाम आयल। ओकरा श ैल ूनमे करीलगा <strong>दे</strong>िलयै। िकछु िदन तँ काज करैमे लाज <strong>ह</strong>ोइ। िकऐक तँ ओ धाक छी।मुदा िकछुए िदनक पछाित ते<strong>ह</strong>ेन <strong>ह</strong>ाथ बैिस गेलइ जे नउओकेँ उैस करै लगल।अप ख ूब मन लगै लगलै। दरम<strong>ह</strong>ो बिढ गेलइ। तीिन सालक बाद जेना ओकराएि<strong>ह</strong>ठामसँ मन उचिट गेलइ। सोचलक जे जखन लुिड भऽ गेल अिछ तखन कतौकमा कऽ खा सकै छी। से नि<strong>ह</strong> तँ गामेक चौकपर दोकान खोलब। अपना जे द ूपाइ को <strong>ह</strong>ैत तइ सँ की ,समाजक उपकार तँ <strong>ह</strong>ेतइ। सै<strong>ह</strong> केलक।ले बलैया, गामक लोक िकयो ठाकुर तँ िकयो आ तँ िकयो <strong>ह</strong>जमा क<strong>ह</strong>ै लगलै।घरक जिनजाितकेँ आइन क<strong>ह</strong>ै लगलै। सभसँ द ुखद घटना तखन भेलै जखन कथा-कुटुमैती आ जाितक काजसँ अलग कयल गेलइ। मुदा ओ<strong>ह</strong>ो कम र्-योगी। गामकेँणाम कऽ,अपन पिरवारक संग िदी श<strong>ह</strong>र चिल आयल। वा<strong>ह</strong> रे वनक फूल, एि<strong>ह</strong>ठाम13


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्आिब कऽ अपन कारोवार श ैल ून ठाढ कऽ लेलक। छ<strong>ह</strong> टा स्ठाफ रख अिछ।बि<strong>ह</strong>नीक <strong>िव</strong>आ<strong>ह</strong> इ ंजीिनयरसँ केलक। <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ <strong>िव</strong>आ<strong>ह</strong>मे रि<strong>ह</strong>यै।’’फेकुआ बाजल- ‘‘<strong>ह</strong>मरो को लाज-सरम <strong>ह</strong>ैत। जे काज मे लगा <strong>दे</strong>ब<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>मपाछु <strong>ह</strong>टब<strong>ह</strong>।’’रतना क<strong>ह</strong>लक- ‘‘परस ू र<strong>िव</strong> िछअए। <strong>ह</strong>मरो छुी र<strong>ह</strong>त। तावे द ू िदन अरामे कर।’’फेकुआ बाजल- ‘‘<strong>ह</strong>मरा ओते सुतल नीक लगत<strong>ह</strong>। चिल जेब<strong>ह</strong> ब ुलै ले।’’रतना क<strong>ह</strong>लक- ‘‘रौ बिडबक! ु गाममे लोक िखा क<strong>ह</strong>ै छै जे फा ं ते<strong>ह</strong>ेन कािबलछै जे एे पाइ मे बेिच लेतउ। मुदा अि<strong>ह</strong>ठाम सभ कािबले छै। तै ं <strong>दे</strong>खिब<strong>ह</strong>ीजे अि<strong>ह</strong>ठाम सभ से पैघ कारबार मेक खरीद-िबीक छैक। <strong>दे</strong><strong>ह</strong>ाती बिझ ु केओठिक कऽ बेिच लेतउ। क<strong>ह</strong>तौ जे <strong>ह</strong>वा-ज<strong>ह</strong>ाजक करी धड़◌ा <strong>दे</strong>बउ आ चिल जेमएआन <strong>दे</strong>श।’’रतनाक बात सुिन फेकुआ क्षु भऽ गेल। मुदा मनमे अयलै जे जना <strong>ह</strong>म बेदरार<strong>ह</strong>ी ति<strong>ह</strong>ना भैया क<strong>ह</strong>ैए। मुदा िकछु बाजल नि<strong>ह</strong>। दम सािध कऽ रि<strong>ह</strong> गेल।तीिन िदनक उपरा फेकुआ कपड़◌ा िसलाइक दोकानमे काज शु केलक। द ू <strong>ह</strong>जारपैया दरमा<strong>ह</strong>ा। िभनसर छओ बजेसँ राित नओ बजे धिरक डय ूटी। बीचमे एक बेरअधा घंटा जलखै करै ले आ एक घंटा खाइ बेिर छुी। फेकुआक मनमे उठल जेूटी तँ बीसो घंटा कऽ सकै छी मुदा सुतैक जे आठ घंटा छै से केनापुडत। मुदा फेिर मनमे एलै जे जखन द ू पाइ कमाइ चा<strong>ह</strong>ै छी तखन तँ सब सुख-भोग कमबै पडत। दोकानमे आठ टा कारीगर। आठो करे। फेकुआअनाडी, तेँ दोकानक झाडू ़-ब<strong>ह</strong>ा सँ काज शु केलक। कपड़◌ा काटब आ िसलाइमशीन चलौनाइ से<strong>ह</strong>ो क-क सीखए लगल।द ुइये माय-बेटा फेकुआ। दस साल पि<strong>ह</strong>नि<strong>ह</strong> बाप मिर गेल। अप िदी धेलक आमाय गाममे। मुदा मायो थे<strong>ह</strong>गिर। पुखे जेका ँ बोिन-ब ुा करैत। करी14


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong> फेकुआकेँ माय मन पडलै। माये टा नि<strong>ह</strong> गामो मन पडलै। मन पडलैगामक ृित। माइक ममता जिग मनकेँ खोरै लगलै। मनमे उठै लगलै-र<strong>दे</strong>िशयाक पिरवारमे गेटक-गेट कपड़◌ा.....रािश-रािशक चीज-बु....रेिडयो, घडी, टी.वी., मोबाइल इािद। ककरा नि<strong>ह</strong> नीक वुक से<strong>ह</strong>ा <strong>ह</strong>ोइत छै। मुदा ओ<strong>ह</strong>निस<strong>ह</strong>े की जेकरा पुरबैक ओकाितये र<strong>ह</strong>ै। द ू <strong>ह</strong>जार म<strong>ह</strong>ीना पैआक गरमीफेकुआक मनमे तरे-तर चिढ गेलै। कोना नि<strong>ह</strong> चिढतै? मुदा आमदिनऐक गरमीचढल खच र्क पािन पडबे कयल। सोचलक जे सबसँ पि<strong>ह</strong> माएकेँ िची िलिख जनािदअए।आठ िदनक बाद फेकुआ रतनाकेँ क<strong>ह</strong>लक- ‘‘भैया, <strong>ह</strong>मरा तँ िलखल-पढल <strong>ह</strong>ोइए।मुदा जखन करी लािग गेलौ ं तँ मायकेँ जनतब <strong>दे</strong>ब जरी अिछ। िकऐक तँओकरा <strong>ह</strong>ोइत <strong>ह</strong>ेतै जे कऽ बौआइ-ढ<strong>ह</strong>नाइए। रतक मनमे जँचलै। वी. आइ.पी. बैगसँ पो-काडर् िनकािल रतना िची िलखय ले तैयार भेल।पुछलक- ‘‘बाज की सब दीदी कऽ िलखबी<strong>ह</strong>ी?’’फेकुआ िलखवै लगल-ान- िदीता.- 5.6.2007माय, गोड लगै िछऔभगवानक दया आ तोरा-सब<strong>ह</strong>क, समाजक असीरवाद से ते<strong>ह</strong>ेन करी भेटल जेकि<strong>ह</strong>यो मनमे आयल छल। द ू <strong>ह</strong>जार पैआ म<strong>ह</strong>ीनाक तलब। अपना कते खच र्<strong>ह</strong>ैत। जे उगडत से मासे-मास पठा <strong>दे</strong>बउ। बे ंगबा काकेँ कि<strong>ह</strong>अिन जे िचमनीपर जा कऽ ई ंटाक दाम बिझ ु अबै ले। पि<strong>ह</strong> घर बना लेब। अपना कलो(चापाकल) छौ, से<strong>ह</strong>ो गड़◌ा लेब। घरक आग ू जे मिलकाबाक चौमास छै, ओ<strong>ह</strong>ोकीिन लेब।’’तो<strong>ह</strong>र बेटा फेकुआ15


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्सात बजे िभनसर। मेघौन। कख कऽ सुज <strong>दे</strong>िख पडै आ फेर झपा जाइ।िझि<strong>ह</strong>र-िझि<strong>ह</strong>र पुरबा <strong>ह</strong>बा चलैत र<strong>ह</strong>ै। पान-छओ गोटेक संग फेकुआक माय रामसुनिरधन-रोपनी करै <strong>िव</strong>दा भेिल। िकछुए आग ू बढलापर डाक-ूनकेँ <strong>दे</strong>खलक। मुदा आनस्ीगण जेका ँ रामसुनिर नि<strong>ह</strong> जे िदनमे द ू बेिर मोबाइलसँ, तीिन पाक िची आ तइपर सँ जे समिदया भेटलै ओकरा िदअए समादपठौत। मन मे को <strong>ह</strong>ल-चल नि<strong>ह</strong>।रामसुनिरक आग ू मे आिब <strong>ह</strong>ँसैत डाकून क<strong>ह</strong>लक- ‘‘काकी, फेकुआक िचीऐलौ <strong>ह</strong>ेन।’’कि<strong>ह</strong> झोरासँ िनकािल पो काडर् <strong>दे</strong>लक। छबो स्ीगण डाकून कऽ चा भागसँघेिर कऽ ठाढ भेिल। <strong>ह</strong>ाथमे पो-काडर् अिबति<strong>ह</strong> रामसुनिरक मन, िब<strong>ह</strong>ािडमेउडैत ओि<strong>ह</strong> सुखल पात जेका ँ जे सर ंगोिलया उिठ अकास मे उडैत, ति<strong>ह</strong>ना उिडगेल। िजनगीक पि<strong>ह</strong>ल प। मनमे अयलै जे पि<strong>ह</strong> ककरोसँ प पढ़◌ा ली। ओनाडाकून लगमे, से चिल गेल। मुदा तेकर अफसोस नि<strong>ह</strong> भेलै। िकएक तँ जाधिरून लगमे छल ताधिर प पढ़◌ेबाक <strong>िव</strong>चार मनमे आयलो नि<strong>ह</strong> छलैक। फेिर मनमेअयलै जे काज कामै करब। अखन खँटमे ू बाि कऽ रिख लइछी आ जखन िनचेन <strong>ह</strong>ैब तखन पढ़◌ा लेब। सै<strong>ह</strong> केलक।गोसाइ डूबैत रामसुनिर िनचेन भेिल। िनचेन <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong> िची पढ़◌ाबए ाम ओि<strong>ह</strong>ठाम<strong>िव</strong>दा भेिल। ामोक घर लगे। पो-काडर् <strong>ह</strong>ाथ मे लऽ ाम सनारायण कथाजेका ँ पढै लगल। मुदा दोसरे पा ँती, ‘द ू <strong>ह</strong>जार पैआमि<strong>ह</strong>ना तलब, मे रामसुनिर ओझरा गेिल। म-मन सोचए लागिल जे फेकुआछैा ँ ड़◌ाकेँ घरक सो<strong>ह</strong> एलै। बियो ु फुटैक उमेर भेिल जाइ छै। आब कि<strong>ह</strong>याचेतन <strong>ह</strong>ैत। अिगला साल तक िबया<strong>ह</strong>ो कइये <strong>दे</strong>बइ। असकरे राकश जेका ँअंगनामे र<strong>ह</strong>ै छी। लगले <strong>िव</strong>चार बदिल गेलइ। ब ुदब ुदा लागिल, कना लोक क<strong>ह</strong>ै छैजे मसोमातक बेटा द ुइर भऽ जाइ छै। <strong>िव</strong>चार मे डूबल रामसुनिर।ति<strong>ह</strong> बीच ाम बाजल- ‘‘सब बात ब ुझिलयै काकी?’’ामक पुछब सँ रामसुनिरक भ ख ुजल।बाजिल- ‘‘बौआ, िची पढल भऽ गेल<strong>ह</strong>। की सब छौड़◌ा िलख अिछ?’’16


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्काकीक मनक बात नि<strong>ह</strong> बिझ ु ाम खौ ंझा गेल। मुदा िकछु बाजल नि<strong>ह</strong>। पकेँिनामे रिख ाम ओि<strong>ह</strong>ना मु<strong>ह</strong> जबािनये क<strong>ह</strong>ै लगलिन। मुदा काडर्केँ िनामे राखल<strong>दे</strong>िख बेचारी रामसुनिरकेँ भेिल जे अप िदिशसँ क<strong>ह</strong>ै अए। जि<strong>ह</strong> सँ <strong>िव</strong>ासे भेलइ। मुदा झगड़◌ो करब उिचत नि<strong>ह</strong> ब ुझलक। िकएक तँ बेटाक पि<strong>ह</strong>ल प छीतेँ अशुभ व<strong>ह</strong>ार नीक नि<strong>ह</strong>।दोसर िदन एकटा पोकाडर् कीिन रामसुनिर प पढबैइयो आ िलखबैयो ले सो<strong>ह</strong>नऐठाम गेिल।द ुन ू पोकाड, िलखल<strong>ह</strong>ो आ सौदो, रामसुनिर सो<strong>ह</strong>नकेँ दैत क<strong>ह</strong>लक- ‘‘बौआ, पि<strong>ह</strong>पिढ कऽ सुना दै<strong>ह</strong>। तखन िलिखयो िद<strong>ह</strong>ऽ।’’प पिढ कऽ सो<strong>ह</strong>न सुना <strong>दे</strong>लक। समाचार सुिन रामसुनिरक मन ख ुशीसँ उाि<strong>ह</strong>त भऽगेलै।बाजिल- ‘‘बौआ आब िची िलिख िदऔ।“सो<strong>ह</strong>न िची िलखऽ लागल-परमानपुरता. 3.7.2007फेकू। असीरवाद।अखन <strong>ह</strong>म अप थे<strong>ह</strong>गर छी, तेँ <strong>ह</strong>र िचा ज ु िन कर। र<strong>ह</strong>ै ले घरो अिछये। एकघैल पािन इसकूलबला कल पर सँ लऽ अबैत छी, ओइ<strong>ह</strong> भिर िदन चलैत अिछ। तेँपािनयोक िदत नि<strong>ह</strong>ये अिछ। न<strong>ह</strong>ाइ ले धारो आ पोखिरयो अिछ। कि<strong>ह</strong>यो-काल17


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बरखोमे न<strong>ह</strong>ा लै छी। तइ सब ले तू िचा िकअए करै छैं? एखन खाइ-खेलाइकउमेर छौ। तेँ कमा कऽ जे मन फुड़◌ौ से किर<strong>ह</strong>ें। अिगला साल धिरअिब<strong>ह</strong>ें, <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ो कऽ <strong>दे</strong>बउ। असकरे अंगना मे नीक लगैए।’’माए रामसुनिरसाल भिर बीित गेल। जि<strong>ह</strong>ना गाममे रामसुनिर अपना काजमे <strong>ह</strong>रा गेिल ति<strong>ह</strong>नािदीमे फेकुओ। साले भिरमे फेकुआ कपड़◌ा िसलाइक कारीगर बिन गेल।अपना <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क कपड़◌ा-ला कीनतै-कीत फेकुआक सालो भिरक दरमा<strong>ह</strong>ा सिठ गेलै।माइक िजनगी तँ जि<strong>ह</strong>ना के ति<strong>ह</strong>ना र<strong>ह</strong>िल मुदा फेकुआक िजनगीमे बदलाब आयल।द ुर-दानर फेकुआ फुिट कऽ ज ुआन भऽ गेल। कपड़◌ा िसआइक लुिर भेआबलो मजब ूत भेलै। मुदा गामक िजनगी आ िदीक िजनगीक बीचक संघष र्फेकुआक मनमे चिलति<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>लै।र<strong>िव</strong> िदन। रत आ फेकुओके छुी र<strong>ह</strong>ै। सुित उिठ द ुन ू मिमयौत-िपिसयौत<strong>िव</strong>चारलक जे साल भिर सँ बगेरी नि<strong>ह</strong> खेल<strong>ह</strong>ु ँ। से नि<strong>ह</strong> तँ आइ बगेिरये आनब।ताि<strong>ह</strong> बीच रोड पर <strong>दे</strong>खलक जे पुिलसक गाडी इर सँ ओर कऽ र<strong>ह</strong>ल छै। द ुन ूभाइकेँ को भा ँजे नि<strong>ह</strong> लगै। कोठरीसँ िनकिल रतना चा<strong>ह</strong>वला सँ पुछलक।चा<strong>ह</strong>वलासँ भा ँज लगलै जे म<strong>ह</strong>ासँ एकटा ज ुआन लडकी आ एकटा सेठक बेटाकअप<strong>ह</strong>रण राितमे भऽ गेलइ। समाचार सुिन द ुन ू भाइ डरा गेल। बगेरीक <strong>िव</strong>चारछोिर गामक गप-सप करै लगल।रतना बाजल- ‘‘बौआ, तोरा साल लािग गेल<strong>ह</strong>। एक बेिर गाम जा सबकेँ भेंिट केआब<strong>ह</strong>।’’गामक नाम सुिनति<strong>ह</strong> फेकुआक मन उिड कऽ दोसर दिनया ु ँ प<strong>ह</strong>ु ँच गेलै। मन पडलै-िचमनीक ई ंटा....चापाकल....घरक आग ूक चौमास। मन गामक सीमा पर अटिक गेलइ।सीमापर सँ अंगना प<strong>ह</strong>ु ँचैक सा<strong>ह</strong>से <strong>ह</strong>ोइ। िकऐक तँ बाटेपर मायकेँ ठाढ भेिल<strong>दे</strong>खए। की क<strong>ह</strong>ैत <strong>ह</strong>ैत माय? साल भिर भऽ गेलइ, एोटा पाइ पठौलक आ नएो ख साडी। कि<strong>ह</strong>यो काल जे अक पडैत <strong>ह</strong>ैत तँ दवाइयो आिन कऽ के दैत<strong>ह</strong>ेतइ? पौका ँ जे िची आयल, तइ िदनसँ दोसर िचियो अयल <strong>ह</strong>ेँ। <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँतँ नि<strong>ह</strong>ये पठौिलयै। छुछे िचिये िलिख की <strong>ह</strong>ेतइ। म-मन माए ब ु िढया सरापैत18


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>ैत। क<strong>ह</strong>ैत <strong>ह</strong>ैत जे छौ ंड़◌ा ढ<strong>ह</strong>लेलक ढ<strong>ह</strong>लेले रि<strong>ह</strong>य गेल। मुदा <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ी ं कीकरब? छुछे <strong>ह</strong>ाथे गामे जा कऽ की करब? िटकटो जोकर पाइ नइ अइ।िचा आ सोग सँ फेकुआक मन दबा गेलै। को बाटे सुझै। मनक भीतरिबरड़◌ो उिठ गेलइ। िबरड़◌ोक <strong>ह</strong>वामे फेकुआक मन सोगक तरसँ िनकिल गेलै।मनमे अयलै, गाम तँ गाम छी। गामक लोक माघक शीतल<strong>ह</strong>री आिग तािप कऽ कािटलैत अिछ। िबना कल-सीरकक जाड बीता लैत अिछ, गाछ तर जेठक रौद कािटलैत अिछ। मुदा िदी मे से <strong>ह</strong>ैत? साल भिरक कमाइ साल भिरक मौसमकअकूल कपड़◌ेमे चिल गेल। नि<strong>ह</strong> लइत<strong>ह</strong>ु ँ तँ से<strong>ह</strong>ो नि<strong>ह</strong> बत। लेल<strong>ह</strong>ु ँ तँ गाम छुिटगेल। जि<strong>ह</strong>ना घनघोर बादलक फा ँटसँ स ूजर्क रोशनी िछटकैत ति<strong>ह</strong>ना फेकुओक मनमेभेल।रतनाकेँ क<strong>ह</strong>लक- ‘‘भैया, एकटा िची िलिख दै<strong>ह</strong>।’’लगेमे रतना कऽ सभ िकछु छलै। पो-काडर् िनकािल िलखै ले तैयार भेल।फेकुआ िलखबै लगल-िदीता. 11.8.2008माय, गोड लगै िछऔमनमे ब<strong>ह</strong>ुत छलै जे तोरो बेटा िदीमे करी करैत छओ। मुदा सब <strong>ह</strong>रा गेल।िसफ र् एे टा चीज ब ँचल जे एि<strong>ह</strong>ठाम िदीसँ ओि<strong>ह</strong>ठाम गाम धिर जीवैकराा धड़◌ा <strong>दे</strong>त। तेँ ख ुशी अिछ। <strong>ह</strong>ाथ खाली अिछ। गाम कोना आयब?19


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्जोरसँ बाजिल जेना दोसर कऽ क<strong>ह</strong>ैत <strong>ह</strong>ोअय। फुिसओ<strong>ह</strong>ोक बेटी युग जीितलक।भाग तँ मु<strong>ह</strong>-कान नीिक नइ छै। नइ ते युगमे भूर करैत। <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>क आठमेमासमे बेटी भऽ गेलइ। ई तँ धवाद अइ समाजकेँ दी जे एक स ूरे सब बाजलजे सतमसुआ बा िछअए। जँ एना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>क <strong>िव</strong>दागरीमे <strong>ह</strong>ैत तँ के<strong>ह</strong>ेन <strong>ह</strong>ैत ?मुदा ओ बा सतमसुआ नि<strong>ह</strong>। समाज झ ूठो बािज ओकरा सतमसुआ बाक पालन-पोसनसँ ब ँचैलक।र<strong>िव</strong>क दरबा लग अिबति<strong>ह</strong> रामसुनिरक नजिर िचीपर प<strong>ह</strong>ु ँचल। र<strong>िव</strong> दरबे परबैिस िकछु िलखैत छल।रामसुनिरक लग अ<strong>िव</strong>ति<strong>ह</strong> रिब उिठ कऽ चौकीपर बैसबैत, पुछलक- ‘‘काकी फेकूभाइक <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> कि<strong>ह</strong>या करबी<strong>ह</strong>ी? <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ बिरआती जेवउ?’’र<strong>िव</strong>क बात सुिनति<strong>ह</strong> रामसुनिरक मन ब ृाबनक रास लीलापर प<strong>ह</strong>ु ँच गेलिन। किनयेकाल कृक रास-लीला <strong>दे</strong>िख, धिर ु कऽ आिब िची पढवो आ िलखबो ले रिबकेँक<strong>ह</strong>लक। प पिढ कऽ रिब सुना <strong>दे</strong>लकिन।प िलखै ले तैयार <strong>ह</strong>ोइत, बाजल- ‘‘की सब िलखब?’’रामसुनिर िलखवै लागिल-परमानपुर15.8.2008ता.बौआ फेकू।21


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>म तोरा कमाइक को आशा के छी, जे पाइ छौ तेँ गाम कोनाआयब? ककरो सँ पै ंच-खोंइच लऽ कऽ चिल आ। तीिन भुरकुरी धान-ग<strong>ह</strong>ूमरख छी, वै<strong>ह</strong> बेिच कऽ दऽ <strong>दे</strong>वइ। आब तो<strong>ह</strong>ूँ चेतन भेल-ए। लोक कलंकजोडत। <strong>ह</strong>मरो आब अइ दिनयामे ु नीक लगै अए। तेँ सोचै छी जे अपनकाज जी प ूरा ली। अगते अग<strong>ह</strong>नमे चिल अिब<strong>ह</strong>ें। ताबे किनया ँ ठेमा कऽरखबौ। एखैन <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ थे<strong>ह</strong>गर छी, मुदा अइ िजनगीक कोन ठेकान छै। आब ईपिरवारो आ दिनयों ु तोरे सब<strong>ह</strong>क <strong>ह</strong>ेतउ। टेम पर चिल अ<strong>िव</strong><strong>ह</strong>ेँ, जइ से काजिबथ ुत <strong>ह</strong>ोउ।माए, रामसुनिर।मायक प सुिन फेकुआ म-मन ख ुब ख ुशी भेल। मनमे भेलइ जे <strong>ह</strong>मरो काजएि<strong>ह</strong> दिनया ु , ँ एि<strong>ह</strong> समाजमे छैक। मुदा मनमे ख ुशी बेसी काल िटकल नि<strong>ह</strong>। लगलेमाघक कु<strong>ह</strong>ेस जेका ँ बि ु अरा गेलइ। कोन मु<strong>ह</strong> लऽ कऽ गाम जायब। सालभिरक कमाइ मायक <strong>ह</strong>ाथमे की <strong>दे</strong>बइ। ई बात स जे <strong>ह</strong>मरा भरोसेओ नि<strong>ह</strong> जीवैत अिछ। मुदा <strong>ह</strong>मरा ओकर को दािय नि<strong>ह</strong> अिछ, से<strong>ह</strong>ो तँ नि<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>ेभगवान को गर सुझाव<strong>ह</strong>।पनर<strong>ह</strong>े िदनक पछाित एकटा घटना घटल, जि<strong>ह</strong>मे फेकुओक करी छुिट गेल। ओनानओ गोटेक संग फेकुआ काज करैत। मुदा आठो गोटे पुरना कारीगरसमयासार अपना कऽ बदलैत जायत, नव-नव िडजाइिनक कपड़◌ा िसबैक लिरूिसखैत जायत। फेकुआ अनाडी, तेँ शु<strong>ह</strong> सँ िसलाइक काज िसखै पडलै। सालभिरमे क<strong>ह</strong>ुना कऽ पुरना िदीक कारीगर बनल। मुदा फैशनमे िब<strong>ह</strong>ािड ऐ फेकुआउिड कऽ कातमे खसल। ओना मािलकोक मनमे बेइमानी घोिसआइलर<strong>ह</strong>ै। बेइमानीक कारण छल पाइवलाक चसकल मन। एकटा अार<strong>ह</strong> बख र्क लडकीकारीगर द ू <strong>ह</strong>जारमे भेिट गेलै।22


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्सवा बख र्सँ श<strong>ह</strong>रमे र<strong>ह</strong>ैत-र<strong>ह</strong>ैत फेकुओक सुतल ब ु ि जिग कऽ करबट बदलै लगलै।जि<strong>ह</strong>सँ आबलोक ज भऽ चुकल छलैक। मुदा िखा। सत बिनये र<strong>ह</strong>लछलैक। जि<strong>ह</strong>ना मािलक करी सँ <strong>ह</strong>टैक बात क<strong>ह</strong>लकै ति<strong>ह</strong>ना फेकुआ ि<strong>ह</strong>साबम ंगलक। ि<strong>ह</strong>साब लऽ फेकुआ डेरा <strong>िव</strong>दा भेल। पाइ र<strong>ह</strong>वे करए। रेमे कॉफीपीिब डेरा आयल। डेरा आिब पंखा खोिल पलंगपर ओंघरा गेल। ओंघराइते मनमेअबै लगलै ई श<strong>ह</strong>र छी,गाम नि<strong>ह</strong>। श<strong>ह</strong>र मे जि<strong>ह</strong> तेजीसँ मशीन, फैशन आ जीवन-श ैलीबदिल र<strong>ह</strong>ल अिछ, ओि<strong>ह</strong>मे <strong>ह</strong>मरा सन-सन मुखक कोन बात जे पढलो-िलखल लोकओंघरिनया <strong>दे</strong>त। नवका मशीन पुरना इ ंजीिनयरकेँ धा <strong>दे</strong>त। पुरना बिकेँुनवका बि ु धा <strong>दे</strong>त। मुदा नीक-अधला<strong>ह</strong> के ब ुझत? सब भोग-<strong>िव</strong>लासक िजनगीकपाछु आर बिन गेल अिछ। बाप रे, ई तँ भुमकमक लक्षण बिन र<strong>ह</strong>ल अिछ।फेिर मनमे एलै, भिरसक <strong>ह</strong>मर माथ, करी छुट, ते चिढ गेल<strong>ह</strong>ेँ। ओ<strong>ह</strong>, अनका <strong>िव</strong>षयमे अरे ओझराइ छी। जेकरा भोगए पडतै ओकरा सुआसबिझ ु पडै छै, तँ <strong>ह</strong>मरे की। ठनका ठनकै छै ते िकयो अपना माथ पर <strong>ह</strong>ाथ लऽसा<strong>ह</strong>ोर-सा<strong>ह</strong>ोर करैत अिछ। फेिर मनमे अयलै जे <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ तँ जूिडशीतलक नढ़ि◌़येजेका ँ भेिल छी। एक िदिश चा भागसँ कुकूर दा ँतसँ पकिड-पकिड तीडैत अिछ तँदोसर िदिश िशकारी सब लाठी बिरसवैत अिछ। गामक लिर ू सीिखल<strong>ह</strong>ु ँ नि<strong>ह</strong>, सीिख लेल<strong>ह</strong>ु ँश<strong>ह</strong>र लिर। ू तँ आब िलअ। ीटिलया बोरा मे भिर-भिर रख जाउ। फेकुआकमन औना गेल। द ुबियेमे <strong>ह</strong>रा गेल। तीिनबिया-चिरबिया तँ बािकये अिछ।माएपर तामस उठलै।ब ुदब ुदा लागल- ‘‘ई बिढया ु माए गछा लेलक जे शु<strong>ह</strong>े अग<strong>ह</strong>नमे चिल अिब<strong>ह</strong>ेँ। किनया ँठेमा कऽ रखबौ। िबया<strong>ह</strong> कइये <strong>दे</strong>बउ।’’एक िदिश केँ चुआइल किनया ँक बदलैत प तँ दोसर िदिश मायक िस<strong>ह</strong>। समुकपािन जेँ का फेकुआक मनकेँ अिर कऽ <strong>दे</strong>लक। सोचै लगल जे माय नीक छोिडकि<strong>ह</strong>योअधला<strong>ह</strong> नि<strong>ह</strong> केलक आ कि<strong>ह</strong>यो सोचलक, ओकरा परआ ँ िख उठाएब अिचत छी। कािये गाम चिल जायब।िबया<strong>ह</strong>ो कइये लेब। द ू टा पित-पी ओ<strong>ह</strong>न लोक एकठाम23


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>ोएब, जे िकछु कऽ सकैत छी। ‘द ू पाइ’ कऽ आशा दयमे समेिट सौझ ुका गाडीपकिड,तेसर िदन गाम प<strong>ह</strong>ु ँच गेल।सुरेन ् लाभ(नाटक)माई गे ! भूख लागल <strong>ह</strong>एडा.द ुश ्य–१(म ंचपर अन ्<strong>ह</strong>ार पसरल अिछ । नायक युवक केँ ब ृ माता–िपता िनन ्न मे भेर अिछ। <strong>िव</strong>घ <strong>िव</strong>चरो म ंच पपर <strong>ह</strong>िरयर मिम काश फैल जाइत अिछ । दश र्ककेँ मानायक युवक आ’ माताक <strong>िव</strong>चमे चलैत सम ्वाद सुनबामे अवैत छैक ।)युवक– माई गे माई । <strong>ह</strong>मरा बचाले । <strong>ह</strong>मरा बचाले माई ।माता– वौआ कोन ्नी छा ?युवक– एननी िछयौ माई, एन ्नी ।माता– रे केम ्<strong>ह</strong>र छे बेटा ? की भेलउ ?युवक– करेज मे गोली मािर <strong>दे</strong>लक ।माता– <strong>ह</strong>मर करेजके टुकडाके कोन जोइनढा<strong>ह</strong>ा गोली मारलक ?बेटा रे बेटा –कान लगैछ)युवक– एन ्नी आ’ ना माई । <strong>दे</strong>ख<strong>ह</strong>ी कते ख ून ब<strong>ह</strong>ै <strong>ह</strong>ै ।माता– बेटा <strong>ह</strong>मर आ ँ िख मे त ’ अन ्<strong>ह</strong>रजाली लागल <strong>ह</strong>उ ।युवक– माई कनी अपना <strong>ह</strong>ाथे पानी िपया <strong>दे</strong> । बड िपयास लागल <strong>ह</strong>ए ।माता– अ िछयो बोआ । कतौ जइ<strong>ह</strong>ा ।24


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्िपता– कोन खेब उ बौआइत <strong>ह</strong>ोतै से त’ भगबा जनिथन ्<strong>ह</strong> ।माता– <strong>ह</strong>े िदनकर िदनानाथ रछा किर<strong>ह</strong>ा <strong>ह</strong>मर बेटा के ।िपता– करेज मजग ूत कर गे रमलगरावाली । जो <strong>ह</strong>ाथ म ू ँ<strong>ह</strong> धो ग ।माता– जावत <strong>ह</strong>मर बेटा आओतै । <strong>ह</strong>म म ू ँ<strong>ह</strong>मे पािनयो <strong>दे</strong>बै । कि<strong>ह</strong> दैिदयो ।िपता– जे <strong>ह</strong>मरा करेज मे दरद <strong>ह</strong>ोइ<strong>ह</strong>ए ?माता– तोरा की <strong>ह</strong>एतो ?िपता– जकर जवान बेटा भूखल– िपयासल एना गामे गाम भागल िफरतै त’ ओकर ब ूढबापके की <strong>ह</strong>ाल <strong>ह</strong>ोइत <strong>ह</strong>ोतै ?माता– ई की जान गेलै मतारी के ममता ।िपता– जवान बेटाके <strong>दे</strong>खक’ बापके <strong>ह</strong>ौसला के<strong>ह</strong>न ब ुलन ्द <strong>ह</strong>ोइ <strong>ह</strong>ै से तोँजान’गेल<strong>ह</strong>ी ? लेिकन आइृ ? (कान लगैछ)कीमाता– तोँ कुच् छो क<strong>ह</strong>’ । <strong>ह</strong>मरा मोन थीर, <strong>ह</strong>ोइ <strong>ह</strong>ए । <strong>ह</strong>मर बेटा के कुच् छोभ’गेल ।िपता– चप ्प अलच् छी । उ ममरद के बेटा <strong>ह</strong>ै मरद के । कुच् छो <strong>ह</strong>ोतौ ।दृश ्य –३(म ंच पर अन ्<strong>ह</strong>ार पसैर जाइछ)(म ंचपर अन ्<strong>ह</strong>ार पसरल छै । चािरटा आदमी नायक युवककेँ आिख ँ पर पी एव ं<strong>ह</strong>ाथमेँ रस ्सी बन ्<strong>ह</strong> ढाद अिछ । सभक <strong>ह</strong>ाथमे बन ्द ुक छै )पि<strong>ह</strong>ल आदमी– (यु◌ुवक सँ) जोभाग, जतेक जोरसँ तोँ भािग सकैत छेँ भाग ।(म ंचपर धीरे धीरे इजोत पसरैत अिछ )दोसर आदमी – धम<strong>ह</strong> । पि<strong>ह</strong> ई सब <strong>ह</strong>टा दै िछयै । बेचाराके भाग मे सु<strong>िव</strong>धा<strong>ह</strong>एतै ।–क<strong>ह</strong>ैत आग ू बिढ द ुन ू <strong>ह</strong>ाथक रस ्सी एव ं आिखक ँ पी खोिल दैत छैक)तेसर आदमी – भाग आब ढाढ कीया छेँ ?26


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्दोसर मुखौटा धारी ◌ः छोड , एकर टाडे तोिड दै छी –क<strong>ह</strong>ैत लाठी युवककेटाडपर बजारैत अिछ )युवक– इस ्स । –<strong>ह</strong>ाथ जोडैत अिछ) छोड दीय, छोिड दीय <strong>ह</strong>मरा ।तेसर मुखौटा धारी– (पेस ्तौल <strong>दे</strong>खवेत) अखन गीडगौडाइत अिछ । गोरगीटनि<strong>ह</strong>तन ।युवक – <strong>ह</strong>मरा माफक दीय भाईसबतेसर मुखौटाधारी – <strong>ह</strong>मसब माफ करै िछयै , सक् सन करै िछयै , एक् सन ।तोरो माफ करबौ ।युवक– तखन की करब ?तेसर मुखौटा धारी – पि<strong>ह</strong> द ुन ू <strong>ह</strong>ाथ पएरपर गोली मािर क’ लोथ बनएवै आ’तखनधीरे धीरे परान लेबौ ।युवक– (डराइत) भाइजी तेसर मुखौटाधारी– (ठ<strong>ह</strong>ाका लगवैछ) <strong>ह</strong>ा..........<strong>ह</strong>ा..............<strong>ह</strong>ा..................युवक– ई सन <strong>ह</strong>मरा िचन ्<strong>ह</strong>ैत छैथ । मुदा अ<strong>ह</strong>ा ँ त’ नीक जका ँ िचन ्<strong>ह</strong>ैत छी ।पि<strong>ह</strong>ल सुखौटाधारी– (अ<strong>ह</strong>ास करैत) <strong>ह</strong>मरा सभक द ु िनया ँमे ककरो केयो <strong>ह</strong>ोइतछैक ।युवक– <strong>ह</strong>मर परा लेबाक अिछ त सीधा <strong>ह</strong>मर करेज पर गोली मा भाइजी– सीधा!<strong>ह</strong>े लीय –अपन सट र्क बटन खोली करेज <strong>दे</strong>खवैछ )दोसर मुखौटाधारी– (कडिकक’) से <strong>ह</strong>एतौ । <strong>ह</strong>मसब <strong>िव</strong>सरी कटा कटा क’ जानले बौ ।युवक– (कत) प ्लीज भाइजी! प ्लीज । सीधा करेज पर गािल मा ।प ्लीज –क<strong>ह</strong>ेते पेस ्तौलवला मुखौटाधारीक पएर पर खसैत अिछ । म ंच पर अन ्<strong>ह</strong>ारपसैर जाइछ )दृश ्य –६28


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(युवक वेश करैछ – अस ्त व ्यस ्त अवस ्था छै । माता–िपता पकिडकऽकान’लगैछ– वौआ रे वौआ )िपता– (आ ँ िख पोछैत) ए<strong>ह</strong>न <strong>ह</strong>ालतमे किथला घरे अएला बौआ ?माता–।अनमोल झा (१९७०- )-गाम नआर, िजला मध ुबनी। एक दजर्नसँबेशी कथा, सािठसँ बेशी लघ ुकथा, तीन दजर्नसँ बेशी क<strong>िव</strong>ता, िकछु गीत, बाल गीत आिरपोता र्ज आिद <strong>िव</strong>िभ पिका, ािरका आ <strong>िव</strong>िभ सं<strong>ह</strong> यथा- “कथा-िदशा”-म<strong>ह</strong>ा<strong>िव</strong>शेषा ंक, “ेतप”, आ “एैसम शताीक घोषणाप” (द ुन ूसं<strong>ह</strong> कथागोीमेपिठत कथाक सं<strong>ह</strong>), “भात”-अंक २ (<strong>िव</strong>राटनगरसँ कािशत कथा <strong>िव</strong>शेषा ंक) आिदमेसंि<strong>ह</strong>त।चािर टा लघ ुकथाचेतना-पपा, अ<strong>ह</strong>ा ँ आ मीक भोटर काड अिछ।- बेटा, अिछ।-तखन भोट कोना खसेबै? आब िबना ओकरे भोट खसब <strong>दे</strong>तै।-तऽ भोट खसेबै।-टी.भी.मे अ<strong>ह</strong>ा ँ <strong>दे</strong>खै छीयै पपा, जे क<strong>ह</strong>ैत छैक- यिद अ<strong>ह</strong>ा ँ भोटक िदन भोट खसबै छी तऽ अ<strong>ह</strong>ा ँ स ूतल छी, पपा...!!30


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्भारतीय डाकओकर एल.आइ.सी. कऽ पॉिलसी मैोडर् भऽ गेल छलै! सामा आ साधारण लोक कऽपचास <strong>ह</strong>जार टाका एक संग भेटब आ ओि<strong>ह</strong> सऽ पि<strong>ह</strong><strong>ह</strong>े ओकर खल-खल कके खच र्करैक बा भऽ गेल र<strong>ह</strong>ै छैक, तकरा दऽ जी सऽ जी सधबैक िचा छलैओकरा।आइ एकटा ीड पो सऽ प एलै <strong>ह</strong>े। जाि<strong>ह</strong>मे सर<strong>ह</strong> तारीक कऽ पठाबैका लागल छैक, प ूरे आठ िदन पर चेक भेटलै <strong>ह</strong>े। कलका सऽ लोकलिडलेवरी, ीड पो। भारतीय डाक पर ओकरा एख गव र् छैक जे <strong>दे</strong>िरये स<strong>ह</strong>ी,चेक तऽ भेिट गेल....!युसासु पुतौ<strong>ह</strong>ुकऽ <strong>दे</strong>िखति<strong>ह</strong> क<strong>ह</strong>लकै- जे <strong>ह</strong>मरा बेटाकऽ न ून ख ुआ <strong>ह</strong>िर लेलक, तकरानीक करिथन बाबा बैनाथ !पुतौ<strong>ह</strong>ु कनडेिरये तकैत क<strong>ह</strong>लकै- जे <strong>ह</strong>मरा सँए कऽ अँिखयबैयऽ तकरा ब खसा<strong>दे</strong>िथन िब<strong>दे</strong>सर बाबा, ब खसा <strong>दे</strong>िथन...!टेकलजी-पाइ कथी सऽ पठेिलयैन बाब ू कऽ।31


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्भs सकैत छै। जाि<strong>ह</strong> िदन डॉर कुिरयन बीमारी के <strong>िव</strong>षय मेबतेला<strong>ह</strong> ताि<strong>ह</strong> केरबाद सs <strong>ह</strong>मर जेना माथ सु भs गेल छल । ई ब ुझय मेनि<strong>ह</strong> आबय जे <strong>ह</strong>म कीकरी। नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>म िबमारी के <strong>िव</strong>षय मेि<strong>ह</strong>नका सs ग कs सकैत छल<strong>ह</strong>ु ँ आ नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरामेअतेक ि<strong>ह</strong>त छल जे <strong>ह</strong>म िकनको आओर सs िबमारी के <strong>िव</strong>षय मेग किरत<strong>ह</strong>ु ं।बा सब तs ब<strong>ह</strong>ुत छोट छलिथ ।जमशेदपुर प<strong>ह</strong>ु ँचल<strong>ह</strong>ु ँ तs लोकक एनाई गेनाइ शु भs गेलैक मुदा <strong>ह</strong>मरा एको रीनीक नि<strong>ह</strong> लागय, की कि<strong>ह</strong>ये लोक सब सs से नि<strong>ह</strong> ब ुझय मेआबय आ नय <strong>ह</strong>म ओि<strong>ह</strong>समय <strong>ह</strong>ुनका लग रि<strong>ह</strong> जे िकछु क<strong>ह</strong>ब या िक सुनब । लन जी अपनि<strong>ह</strong> जे क<strong>ह</strong>बाकके र<strong>ह</strong>ै क<strong>ह</strong>िथ । ओ<strong>ह</strong>ो िक कि<strong>ह</strong>तिथ, कि<strong>ह</strong> दैत छला<strong>ह</strong> जे सब ठीक भs जेतैकदबाई <strong>दे</strong> छिथ डॉर । भीतर मे<strong>ह</strong>मरा की <strong>ह</strong>ोइत छल ई तs <strong>ह</strong>म वण र्न नि<strong>ह</strong>कs सकैत छी मुदा ऊपर सs अव <strong>दे</strong>खेबाक कोिशस किरयैक जे सब ठीक छैक। बाब ुजी के से<strong>ह</strong>ो प ूरा ग नि<strong>ह</strong> ब ुझल छलै ।मा ँ बाब ुजी चिल गेला<strong>ह</strong> आ फेर <strong>ह</strong>म ई आ द ु बा रि<strong>ह</strong> गेल<strong>ह</strong>ु ँ । एक एककsपिरवारक सब िकयो ि<strong>ह</strong>नका <strong>दे</strong>खय लेल अयला<strong>ह</strong>, ओि<strong>ह</strong> मेमा िबदजी (<strong>ह</strong>मरबि<strong>ह</strong>नक पित ) जे की यं डॉर छिथ, केर छोिर आओर िकनको बीमारी के <strong>िव</strong>षयमेनि<strong>ह</strong> ब ुझल भेलै ं<strong>ह</strong>। वेोर सs आिब ई तुर ऑिफस जाय लगला<strong>ह</strong> संगि<strong>ह</strong> दवाईसे<strong>ह</strong>ो चलय छलै ।बीमारी केर ओि<strong>ह</strong> समय केर वण र्न केनाइ <strong>ह</strong>मरा लेल बड किठन अिछ । <strong>ह</strong>मरो ब ुझलआ ि<strong>ह</strong>नको ब ुझल छलै जे बीमारी खतरनाक छैक आ डॉर केर ि<strong>ह</strong>साबे १५ सालसँ बेसी आदमी एि<strong>ह</strong> िबमारी मेनि<strong>ह</strong> जीवय छैक तथािप <strong>ह</strong>म द ु गोटे एि<strong>ह</strong> सभर्मेबात केनाई तs द ूर कि<strong>ह</strong>यो ई नि<strong>ह</strong> ब ूझय <strong>दे</strong>व चाि<strong>ह</strong>ए जे <strong>ह</strong>म एि<strong>ह</strong> सs िचंितत छी। सच प ूछू तs <strong>ह</strong>मर तs मोन कि<strong>ह</strong>यो नि<strong>ह</strong> मानय जे ि<strong>ह</strong>नका ए<strong>ह</strong>ेन िबमारी छै। सब िदन मोन मे<strong>ह</strong>ोय जे एतेक नीक लोग आ श ंकर जी केर भ के ऐनाकि<strong>ह</strong>यो नि<strong>ह</strong> भs सकैत छैक,ठीक भs जेतै । <strong>ह</strong>म अपना भिर तs सिदखन<strong>ह</strong>ुनकर ान रािखयै आ कोिशस राखी जे को बात सs ई नि<strong>ह</strong> ब ुझय मेआबै33


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मुदा ओ एि<strong>ह</strong> बेरक िरपोट र् सs ख ुश नि<strong>ह</strong> छला<strong>ह</strong> , जतबा सुधार के <strong>ह</strong>ुनका आश छ्लैततबा नि<strong>ह</strong> भेल छलै ।वेोर मेडॉर के जे क<strong>ह</strong>बाक र<strong>ह</strong>ैत छैक से ओ सबटा मरीज आ घरक लोक वाजे िकयो सँग मेर<strong>ह</strong>ैत छैक <strong>ह</strong>ुनके सोझा मेकि<strong>ह</strong> दैत छिथ । लन जी के िबमारीकेर <strong>िव</strong>षय मेसे<strong>ह</strong>ो <strong>ह</strong>मरा आ लन जी केर सोझा मेओ सब िकछु क<strong>ह</strong>ैत छला<strong>ह</strong> ।लन जी तs िकछु िकछु डॉर सs पुिछ लैत छला<strong>ह</strong> मुदा <strong>ह</strong>मरा ि<strong>ह</strong>त नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोयजे <strong>ह</strong>म िकछु पुिछितयै । <strong>ह</strong>मरा सब िदन मोन मेआश ंका बनल र<strong>ह</strong>ैत छल जे<strong>ह</strong>मरा प ूरा तर<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ुनक िबमारी के <strong>िव</strong>षय मेनि<strong>ह</strong> ब ुझल अिछ। एक िदन <strong>ह</strong>म <strong>िव</strong>चारल<strong>ह</strong>ँुजे असगर डॉर साद लग जाय कs <strong>ह</strong>ुनका सs <strong>ह</strong>म पुछबै <strong>ह</strong>मरा लन जी केसोझा मेपुछय केर ि<strong>ह</strong>त नि<strong>ह</strong> छल । अताल सs जि<strong>ह</strong>या छुी भेटल छलैक ओि<strong>ह</strong>िदन <strong>ह</strong>म लन जी के क<strong>ह</strong>िलयै अ<strong>ह</strong>ा ँ िकछु समय िबद जी लग <strong>ह</strong>ुनके केिबनमेबैसु <strong>ह</strong>ुनको नीक लागतै ं<strong>ह</strong> आ <strong>ह</strong>म िकछु बजार सs ले आबैत छी ताि<strong>ह</strong> केर बाद<strong>ह</strong>ोटल चलब । <strong>ह</strong>म ई कि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ुनका सँग िबद जी केर केिबन गेल<strong>ह</strong>ु ँ आ िकछु समयबाद लन जी के छोिर ओि<strong>ह</strong> ठाम सs िनकिल सीधा डॉर साद लग चिल गेल<strong>ह</strong>ु ँ।<strong>ह</strong>ुनका स जे जानकारी भेटल ओ सुिन <strong>ह</strong>मर तs माथ घिम ु गेल मुदा <strong>ह</strong>म अपन ि<strong>ह</strong>तनि<strong>ह</strong> छोरल<strong>ह</strong>ु ँ आ ओि<strong>ह</strong> ठाम सs सीधे िनकिल िबदजी केर केिबन िदस जेबाक लेलजि<strong>ह</strong>ना िनकलल<strong>ह</strong>ु ँ साम लन जी के आबैत <strong>दे</strong>िख <strong>ह</strong>म चुप चाप दोसर िदस मुिडगेल<strong>ह</strong>ु ँ । <strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ुनका डॉर साद केर कक्ष मेजाइत साफ़ <strong>दे</strong>खिलयै मुदा ओ<strong>ह</strong>मरा नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख पयला<strong>ह</strong> । एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong> केर <strong>ह</strong>म िसमा मे<strong>दे</strong>ख छिलयैक मुदा असलजीवन मे<strong>ह</strong>मरा सँग <strong>ह</strong>ोयत, ई कि<strong>ह</strong>यो सोचन<strong>ह</strong>ु नि<strong>ह</strong> छिलयैक । <strong>ह</strong>म सीधा िबदजीकेर केिबन के लेल चिल <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>ु ँ मुदा राा भिर डॉर सादक बात िदमागमेघ ुमैत छल जे आब अ<strong>ह</strong>ा ँ दोसर बेर WBC आ bone mar r owt r anspl ant at i on केर सोिच कs आयब, दोसर ई जे बाद मे<strong>ह</strong>ी ततेककमजोर भs जयतै जे ब<strong>ह</strong>ुत ान <strong>दे</strong>बय पड़त नि<strong>ह</strong> तs <strong>ह</strong>ी टूटय के डरर<strong>ह</strong>तै ं<strong>ह</strong> तेसर ई जे <strong>ह</strong>ुनक चािलस ितशत cel l s mal i gnant छलै जेडॉर केर क<strong>ह</strong>नासार ठीक नि<strong>ह</strong> छलैक।<strong>ह</strong>म इ त बिझए ु गेल छल<strong>ह</strong>ु ँ जे लन जी से<strong>ह</strong>ो <strong>ह</strong>मरा परोछ मेिकछु डॉर सादसँ पुछय चा<strong>ह</strong>ैत छला<strong>ह</strong> आ ओि<strong>ह</strong> लेल <strong>ह</strong>ुनका लग गेल छला<strong>ह</strong> । इ सोिच <strong>ह</strong>मरा आओरभीतर सँ तकलीफ <strong>ह</strong>ोइत छल जे <strong>ह</strong>ुनका सब बात ब ुझल र<strong>ह</strong>तै ं<strong>ह</strong> तs <strong>ह</strong>ुनका35


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्आई जखन सँ माय फोन सँ बतेलिन जे--- 'भारती के <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> ठीक भऽ गेलैकआछ---आगले फागुन मे <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> छैक----िकछु मदित तऽ करि<strong>ह</strong> पडत----आ<strong>ह</strong>ंपर ओकर माय आश धे आछ' --- तखन सँ <strong>ह</strong>मर बेचैनी बिढ गेल आछ । बातमदित के नि<strong>ह</strong> छैक---ओ तऽ <strong>ह</strong>म कऽ <strong>दे</strong>बैक। मुदा <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> के बाद भारती अपनसासुर चिल जायत तखन गाम मे माय के सेवा-सुूषा के करतिन? गामो मेलोक क<strong>ह</strong>ा ँ भेटैत छैक? ब ृावा के कारण माय एसकरे गाम मे कोनार<strong>ह</strong>ती<strong>ह</strong>? किनया ँ के गाम मे छोिड दी तऽ बा सभक भ<strong>िव</strong> की <strong>ह</strong>ेतैक?-----प ्◌्राश्र्नक मक़डजाल मे <strong>ह</strong>म ओझरायले चिल जा र<strong>ह</strong>ल छी । खीझ उिठ र<strong>ह</strong>ल आछमायक पुरान-पंथी पर----क<strong>ह</strong>ु तऽ आज ुक रौकेट-युग मे ए<strong>ह</strong>न <strong>िव</strong>चार पाल र<strong>ह</strong>बकतेक युिᆬसंगत आछ ? मुदा के ब ुझाबय <strong>ह</strong>ुनका ।राित भिर कछ-मछ करैत रि<strong>ह</strong> गेल<strong>ह</strong>ु ँ। किनया ँ िन्ि◌चंत सुतल छिथ आ द ु बो।प<strong>ह</strong>रेदारक सीटीक आबाज आ <strong>ह</strong>मर मोनक बेचैनी--- आपस मे तादात ािपतकरबाक अनवरत प ्◌्रायास कऽ र<strong>ह</strong>ल आछ। िधरे सँ उिठ कऽ घट-घटा कऽ पािनकिगलास खाली कऽ कऽ घर सँ बा<strong>ह</strong>र िनकिल ट<strong>ह</strong>लऽ लगैत िछ <strong>ह</strong>म । एकाएक <strong>िव</strong>चारिदमाग मे चमकल--- राईटींग --पैड पर कलम दौडऽ लागल। िची िलफाफ मेब ंद कऽ कऽ बेडम मे एल<strong>ह</strong>ु ँ। किनया ँ का ँचे िन मे करोट पेᆬरैत पुछलिन, ''िननि<strong>ह</strong> भेल की ?'' िब उरक प ्◌्राितक्षा केनि<strong>ह</strong>ं ओ पेᆬर ग<strong>ह</strong>ी ं र िन मे सुितगेली<strong>ह</strong>।लेटर-बॉ मे िची खसा कऽ <strong>ह</strong>म ओ<strong>ह</strong> आनंदक अभव केल<strong>ह</strong>ु ँ जे<strong>ह</strong>न कदािचत सफलऑपरेशन के बाद रोगी करैत आछ।िकछु िदनक बाद गाम गेल रि<strong>ह</strong>। भारती के माय <strong>ह</strong>मर पैर पर खिस छाती पीट-पीट कऽ कानऽ लागल, ''आब <strong>ह</strong>मर द ुन ू माय-बेटी के की <strong>ह</strong>ेतै मालीक ? कतेकमोिश्कल सँ छौिरक ं <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> ठीक के छिलयैक; से<strong>ह</strong>ो मुदैया सब मोिड <strong>दे</strong>लकैक रेबाप! समाज सँ लिड कऽ छौिर ं के आ<strong>ह</strong>ा ँ ओि<strong>ह</strong>ठाम काज करऽ <strong>दे</strong>िलयै, तकर बदलाद ुनमा सभ िनकािल लेलकै रौ बाप ।'' भोकािर पािड कत र<strong>ह</strong>लै ओ; मोन भिरगिरयबैत र<strong>ह</strong>लै। बड मुिश्कल सँ ओ चुप भऽ सकल छल ।37


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्खेबा काल माय ओकर र मे र िमलबैत क<strong>ह</strong>ऽ लगली<strong>ह</strong>, ''क<strong>ह</strong>ु तऽ मसोाती भऽकऽ कोना कोना कऽ बेटीक <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> ठीक के छलै बेचारी ---से<strong>ह</strong>ो लोक के आिखँमे गडऽ लगलै। अपन को ंढ धिन ु कऽ बेचारी गुजर करैत छैक----एि<strong>ह</strong> मे कोनलाज? बेटी समाजक <strong>ह</strong>ोईत छैक-----ध ुर ् जो एि<strong>ह</strong> गामक लोक के। <strong>ह</strong>ेभगवता ! कथा मोडिन<strong>ह</strong>ार के कि<strong>ह</strong>यो नीक नि<strong>ह</strong> करबै। भारती मायक रअंगोर भऽ कऽ पडतै ए<strong>ह</strong>न द ुन पऱ़़ ।''<strong>ह</strong>मर <strong>ह</strong>ाथक कौर <strong>ह</strong>ाथे मे आ मुँ<strong>ह</strong> ख ुजले रि<strong>ह</strong> गेल छल ।डॉ. रमान झा रमण- 67म सगर राित दीप जरय38


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्67म सगर राित दीप जरयक आयोजन मानाराय टोल, नर<strong>ह</strong>न, समीपुरमे 05िसतर,2009 केँ डा.रमान झा ‘रमण’क अक्षतामे भेल। डा.<strong>िव</strong>िपन <strong>िव</strong><strong>ह</strong>ारी ठाकुरदीप बािर उदघाटन कएल। संयोजक छला<strong>ह</strong> रमाकानत राय ‘रमा’। 19 टा कथाक पाठआ’ ओि<strong>ह</strong>पर चचा र् भेल। ओि<strong>ह</strong> अवसर पर डा.<strong>िव</strong>भूित आनक भाषा टीकाक लोकाप र्णडा.रमान झा ‘रमण’, गुवा<strong>ह</strong>ाटीसँ आएल लिलत कुमार झाक क<strong>िव</strong>ताक छा ँ<strong>ह</strong>मे कलोकाप र्णडा.रमान झा ‘रमण’ एव ं कनाक सागर मे क लोकाप र्ण रमाका राय‘रमा’ारा भेल। 68म सगर राित अर<strong>िव</strong> ठाकुरक संयोजकमे िदसर,2009 क पि<strong>ह</strong>लसा<strong>ह</strong>मे सुपौलमे <strong>ह</strong>ोएत।मज मुि - िरपोता र्जसभ् ग।◌ेटे क<strong>ह</strong>ै छिय िजवन अम ू िछयै, ब<strong>ह</strong>ुत तपाक बाद मक िजवनभेटैत छैक। आ इ<strong>ह</strong>ो क<strong>ह</strong>वी छइ जे जीवन एकटा संधष र् िछयै, संधष र्क बादमके सफलता अव भेटैत छइ <strong>ह</strong>मरा लेल मा़ क<strong>ह</strong>वीए मे िसमीत रि<strong>ह</strong>गेल इसब।<strong>ह</strong>मर नाम रोशनपंिजयार अिछ,<strong>ह</strong>मर घर सुनसरी िजा मे पडैत अिछ। <strong>ह</strong>मर पिरवार एकटा िकसानपिरवार अिछ। <strong>ह</strong>मरा घर मे दाइ, बाबा,माय बाब ु आ <strong>ह</strong>मरा लग <strong>ह</strong>मर एकटा ब<strong>ह</strong>ीन आ39


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्द ूटा भाय अिछ। <strong>ह</strong>म अपना पिरवारक सबस जेठ संतान छी। एकटा मम वगीर्यपिरवार <strong>ह</strong>ोइतो जेठ संतानक नाता स <strong>ह</strong>ोइ वा जेइ कार <strong>ह</strong>ोइ सब<strong>ह</strong>क िस<strong>ह</strong>भरपुर <strong>ह</strong>मरा भेटल। दाइ, बाबा, के <strong>िव</strong>शेष इा भेलाक बादो <strong>ह</strong>म मैिक स आगानइ पढ सकलौ। कारण इ जे पढ मे िठक ठाक <strong>ह</strong>ोइतो एक<strong>ह</strong>ी बेर मे <strong>ह</strong>म एस.एल. सी. पास नइ कर सकल<strong>ह</strong>ॅ◌ं, ु जबकी <strong>ह</strong>मरा स कमजोर ब<strong>ह</strong>ुतो <strong>िव</strong>़ाथीर् पास भगेल। क<strong>ह</strong>ुनाक दोसर बेर <strong>ह</strong>म परीक्षा <strong>दे</strong>लौ आ पास भेली। मैिक पास क क<strong>ह</strong>म काठमाू गेलौ, को काज करबाक लेल। काठमाू जाक सबस पि<strong>ह</strong> अपना़क ता लग गेल<strong>ह</strong>ॅ, ु जकरा <strong>ह</strong>मर बाब ु सब चुनाव मे बड स<strong>ह</strong>योग कैर<strong>ह</strong>िथ। <strong>ह</strong>ूनका जाक क<strong>ह</strong>िलयैन जे <strong>ह</strong>मरा कत<strong>ह</strong>ु ॅ काज लगा िदय। ओ क<strong>ह</strong>लैथ<strong>दे</strong>खैत िछयै। <strong>ह</strong>म ेक िदन ओइ ताजी ओत जाइत छलौ। ओना <strong>ह</strong>मरा लगायतआरो ब<strong>ह</strong>ुतो बेरोजगार सब ताजी ओत प<strong>ह</strong>ु ॅचैत छल। <strong>ह</strong>मरा सबके मे चािरभाग मे 3 तीन भाग, लगभग 80 ितशत मधेशीक जनसं ़ा छइ आ 20 ितशतगैर मधेशीक। ताि<strong>ह</strong>स ता जी ओत मधेशी आ गैर मधेशी द ु तर<strong>ह</strong>क बेरोजगाररोज <strong>ह</strong>ाजरी लगवैत छल। लागातार डेढ, द ू मास <strong>ह</strong>म ओत गेल<strong>ह</strong>ु ॅ, मुदा <strong>ह</strong>मराकरीक को जोगाड नइ भ सकल। जबकी <strong>ह</strong>मरा साम मे 25/ 30 टाताजीक अपन जाित़़़़़़़़़़ भाइ या क<strong>ह</strong>ी गैर मधेशी सब<strong>ह</strong>क करी भेट गेल छल।तखन <strong>ह</strong>मरा सोचआयल जे <strong>ह</strong>म सब बेकारे दोसर के िजतवै छी अपना क्ष़◌े सॅ। आब <strong>ह</strong>ारल थाकल<strong>ह</strong>म एकटा गामे र्ट मे काज कर लगन<strong>ह</strong>ॅ। ु ओत <strong>ह</strong>मरा <strong>ह</strong>ेल्फर के काज भेटल कि<strong>ह</strong>योअपना घर मे एकटा मोटा नइ उठौ छलौ <strong>ह</strong>म मुदा एत िदन राित <strong>ह</strong>मरा समालाद पडैत छल। क<strong>ह</strong>ुनाक 4/ 5 मास गुजारा कं एल<strong>ह</strong>ु ॅ। आब <strong>ह</strong>म अप काज करबाकबात सोचल<strong>ह</strong>ॅ ु आ एकटा पुरान साइकल िकिनक ओइ मे पाछा बडका केिलयर लगबाकिछटटी बल<strong>ह</strong>ु आ तरकारी बेच लगल<strong>ह</strong>ु ॅ। आब <strong>ह</strong>म भोरे पाॅच बजे उिठत छल<strong>ह</strong>ु ॅ आसाइकल ल तरकारीक बडका बजार कािलमाटी चिल जाइत छल<strong>ह</strong>ु ॅ आ ओत तरकारी िकनक अपन डेरा चल अवैत छल<strong>ह</strong>ु ॅ। कनी जलखइ क क तरकारी िनकजका साइकल परध क काठमाूक गिलए गली मे िनकिल जाइत छलौ बेचबाक लेल। 10 बजे धिरघिमत ु छल<strong>ह</strong>ु ॅ आ आिबक खाना बनाक खाक आराम करैत छलौ आ फेर 2 बजे साइकलल क िनकिल जा◌ाइत छलौ। ओना कि<strong>ह</strong>यो <strong>ह</strong>मरा बेसी राित धिर नइ घ ुम पडैतछल, िकया त <strong>ह</strong>म दोसर स किन कमे नाफा ल क बेच <strong>दे</strong>यै र<strong>ह</strong>ी तर<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>मर िदनिबतैत छल। <strong>ह</strong>म जि<strong>ह</strong>या गामे र्ट मे काज करैत छल<strong>ह</strong> ु ॅ त िदन राित मे<strong>ह</strong>नत क कचािर साढे चािर <strong>ह</strong>जार पाइ कमाइत छलौ बा उपर स िठकदार के गािर बात मुदातरकारी बेचे मे 6/ 8 <strong>ह</strong>जार <strong>ह</strong>म कमा लैत छल<strong>ह</strong>ु। अ<strong>ह</strong>ी बीच मे काठमाू मेरि<strong>ह</strong>र<strong>ह</strong>ल <strong>ह</strong>मरा गाम के एकटा लडका <strong>ह</strong>मरा घर मे जाक क<strong>ह</strong>लकै जे रोशन साइकलपर तरकारी बेचै या। तुरे <strong>ह</strong>मरा गाम स िचठठी आयल घर अएबाक लेल। <strong>ह</strong>मघर गेल<strong>ह</strong>ु ॅ त <strong>ह</strong>मरा दाइ, बाबा, माय बाब ुजी सब गोटे क<strong>ह</strong>लिथ जे इ कोन काज40


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्शु क <strong>दे</strong>ले त मान, इित के को ठेकान नइ छौ, तोरा अ<strong>ह</strong>ी लेल तोरामैिक धिर पढिलयउ। भ गेलै काठमाु जाय के को काज नइ छै, आब गामेमे र<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ूनका सब<strong>ह</strong>क बोली सुिनक अबाके रि<strong>ह</strong> गेल<strong>ह</strong>ु ॅ। फेर <strong>ह</strong>ूनका सब केक<strong>ह</strong>िलयैन, <strong>दे</strong>िखयौ काज को छोट आ नर नइ <strong>ह</strong>ोइत छैक, <strong>ह</strong>म जना एस. एल.सी. पास कै िछयै त <strong>ह</strong>मरा केओ <strong>ह</strong>ािकम थोर<strong>ह</strong>ी बना <strong>दे</strong>तै आ दोसर मे मधेशीसंगे के<strong>ह</strong>न भेदभाव छइ से ब ुझले अिछ। दोसर के करी स त ब<strong>ह</strong>ुत नीक छइअपन काज। आ<strong>ह</strong>ाॅ सब िनि र<strong>ह</strong>ु ॅ अइमे इित ककरो नइ जायत रि<strong>ह</strong>गेलसमाज के बात त समाज आइ धिर ककरो नीक नइ क<strong>ह</strong>लकैया। आ<strong>ह</strong>ाॅ बड नीकजका र<strong>ह</strong>ैत छी त इश्र्या करत आ िित किन खराब भ गेल त समाज <strong>ह</strong>ॅसत।ता<strong>ह</strong>ी स समाज के िचे नइ क। अि<strong>ह</strong>ना क<strong>ह</strong>ुना क<strong>ह</strong>ुना, समझा ब ुझाक घरक लोकके <strong>ह</strong>म फेर काठमाुगेल<strong>ह</strong>ु ॅ। आ पुनः तरकािरए बेचबाक काज मे लािग गेल<strong>ह</strong>ु ॅ। <strong>ह</strong>मरा मोन भेल जेमे रोडजख माल ूम भेलइ ओकरा सबके जे <strong>ह</strong>म <strong>िव</strong><strong>दे</strong>श जाय चा<strong>ह</strong>ैत छी बसपासपोट र् बनाब स लक <strong>िव</strong><strong>दे</strong>श जाय धिर काज के िजम ्मा ल लेलक, िकया त सबकाज फटफट भ जाइत छै जै 8/10 िदन मे पासपोट र् बिनक आब मेिडकल जॉचलाकाठमाण ्डू गेल<strong>ह</strong>ु मेिडकल भेलाक बाद मलेिशया क लेल पासपोट र् मैनपावर मे बना<strong>दे</strong>ल गेल <strong>ह</strong>मर <strong>ह</strong>म फेर गाम चिल अयल<strong>ह</strong>ु 2 मास के बाद मे 1 लाख टका ल कअिगला 5 िदन मे काठमाण ्डू चिलआउ आ<strong>ह</strong>ा क फलाइट उठम िदन मे क<strong>ह</strong>ल गेल <strong>ह</strong>मरालग 30 <strong>ह</strong>जार छला आ 60 <strong>ह</strong>जार कजर् लक काठमाण ्डू अएल<strong>ह</strong>ु <strong>ह</strong>मरा उडबला <strong>ह</strong>मरासंगे <strong>ह</strong>मर बाब ुओ औलिथ पाइ पुरा ब ुझा <strong>दे</strong>िलयैक आ <strong>ह</strong>मर वीजा द <strong>दे</strong>लक वास ्तवमे उठम िदन मे <strong>ह</strong>मर फलाइट भ गेल <strong>ह</strong>म 2 वष र्क लेल एकटा कम ्पनी मे सुपरभाइजरक लेल जाइत छलौ मलेिशया प<strong>ह</strong> ुचल<strong>ह</strong>ु त कम ्पनीक एकटा आदमी <strong>ह</strong>मरासबके लेब एयर पोट र् पर आयल छल <strong>ह</strong>म सब गोटे संगे कम ्पनी मे गेल<strong>ह</strong>ु कािसकाज पर आब पडत कि<strong>ह</strong>क किन द ूर पर र<strong>ह</strong>ल एकटा गोदाम सनक घर मे ल गेल<strong>ह</strong>मरा सबके ओक<strong>ह</strong>ल गेल जे एत<strong>ह</strong>ी र<strong>ह</strong> पडत काि िभ कम ्पनी मे गेल<strong>ह</strong>ु <strong>ह</strong>मरबारी आओल त बजाक ल गेल एकटा गोदाम मे आ सामान एत स उठाक ओत धरपरत से काज <strong>ह</strong>मरा <strong>दे</strong>खाओल गेल <strong>ह</strong>मरा बड िखस उठल एजेन ्ट पर, क<strong>ह</strong> छलसुपर भाइजरक काज आ एत लेबर के काज कर परैया <strong>ह</strong>म पाल फोन केल<strong>ह</strong>ु...41


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्िरपोट र्अमरे यादवजनकपुरि.त एमाले पाटीर् काया र्लय लग बम भेटल अिछ । बम राखबाक िजेवारीअिखल तराई मुि मोचा र् ले अिछ । धपा पुिलसक असार बमकेँ िनृ्य करयसेनाक िडो्जल टोली घटनाँलमे प<strong>ह</strong>ु ँचल अिछ । .........................मीँ पिरषदक बैसार-धानमी क काया र्लय िसं<strong>ह</strong>दरवारमे बैसयबला बैसारमेउपराष्ोपती परमान झाक सपत करण आ सेवा सु<strong>िव</strong>धा कटौती ित साढमधेशवादी दलसभक असुषियक <strong>िव</strong>षयमे परामश र् <strong>ह</strong>एत । ति<strong>ह</strong>ना, बैसारमे बजार<strong>ह</strong>पप कऽ दैिनक उपभोत चीजसभ सुपत मुुमे उपल करेबाक अथ र्मामलयक ाव सि<strong>ह</strong>त अ <strong>िव</strong>षयमे से<strong>ह</strong>ो <strong>िव</strong>मश र् <strong>ह</strong>एत। कृिष तथा स<strong>ह</strong>कारीमीत म ृगेर िसं<strong>ह</strong> यादव जानकारी <strong>दे</strong>लिय । ...................पुव–पिेम र् राजमा अत सला<strong>ह</strong>ीक र् लालबी्मे एु्ले द ुघ र्टना भेलासँ एक गोटेकम ृ आ ५ गोटे घाइल भेल अिछ । पुव र्सँ पिममिदस आिब र<strong>ह</strong>ल १ च २५२५न रक एुरले द ुघ र्टना भेलासँ म<strong>ह</strong>ोरी ली्िनया ५ िनवासी िबमारी ५२ विष र्य कृपाम<strong>ह</strong>तोक म ृु भेल अिछ । द ुघ र्टनामे घाइल ५गोटेक इलाज ाथिमक ाद केलालबीममे भऽ र<strong>ह</strong>ल- सला<strong>ह</strong>ी र् पुिलस जलक अिछ । एि<strong>ह</strong>बीच,अरिनको राजमाअमत सुकुटे लग सुनकोसी नदीमे बस खिसकऽ भेल द ुघ र्टनामे <strong>ह</strong>ेरा र<strong>ह</strong>ल सभकखोजीकाय र् आई से<strong>ह</strong>ो ित अिछ । पुिलसक असार कािक राित आओर २ गोटेकलास भेटल अिछ । ई सि<strong>ह</strong>त द ुघ र्टनामे मरिन<strong>ह</strong>ारक संार २२ प<strong>ह</strong>ु ँचल अिछ ।पाली सेना, सशस्ु पुिलस, पाल पुिलस तथा ािनयवासीसभ भोरेसँ <strong>ह</strong>ेरार<strong>ह</strong>ल सभकरबर बोटक माामसँ खोजी कऽ र<strong>ह</strong>ल िडएसपी मोद कुमार खरेल जानकारी <strong>दे</strong>लि। द ुघ र्टनामे १३ सँ बेसी याी <strong>ह</strong>ेरार<strong>ह</strong>ल पुिलसक अमान अिछ ।......धषाक खज ुरीवासीक आो्लनक कारण अव र<strong>ह</strong>ल पालक एक मा रेल सेवाजनकपुर रेे आईसँ सुचा भेल अिछ । रेल द ुघ र्टनामे दोषी र<strong>ह</strong>ल कम र्चारीपरकारवा<strong>ह</strong>ी आ िलक मम र्त करबाक स<strong>ह</strong>मती भेलाक बाद खज ुरीवासीसभ आो◌ेलन िफता र्42


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्लेलक अिछ । पटरी िबगरलाक कारण बेर बेर रेल द ुघ र्टना भऽ र<strong>ह</strong>ल क<strong>ह</strong>ैताकनीयवासी, व ुधिदनसँ अिनि्तकालीन रेल सेबा ब करौ छल । .................तराईक मि<strong>ह</strong>लासभारा मनाओल ३ िदना िजितया पाबिनक दोसर िदन आईपबितनसभ िनरा<strong>ह</strong>ार उपवास कऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ । आई भोर सुय र् उगबासँ पि<strong>ह</strong>द<strong>ह</strong>ीचुडाक ओठघन खेलाक बाद ती मि<strong>ह</strong>लासभ, उपवास शु केलक अिछ । काि<strong>ह</strong>ाधोकऽ नीककुत खेलाक बाद ओसभ, तक सुवात के छल । कािर द ुप<strong>ह</strong>रप<strong>िव</strong> जलासयमे न<strong>ह</strong>ाकऽ िजतम<strong>ह</strong>ान भगवानक पुजा केलाक बाद पाबिन समा <strong>ह</strong>एत। तराईक था, राजव ंशी सि<strong>ह</strong>त मैिथली आ भोजपुरीभाषी मि<strong>ह</strong>लासभ, साऽनक दीघ र्जीवन एव ं सफलताक कामना करैत िजितयापाबिन मनबैत अिछ ।................................नागिरक सवो र्जताक मा ंग करैत आो लनरत एिककृत माओवादी, आई राजधानीकख ुलामन जनसभा कऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ । संयु रािष् य जनआो◌ालन, वाः रासिमितक आयोजनामे <strong>ह</strong>ोबयबला जनसभाकेँ अक्ष पकमल द<strong>ह</strong>ाल च सि<strong>ह</strong>त िशष र्तासभारा सोधन करबाक काय र्म अिछ । सभा शु <strong>ह</strong>ोयबासँ पि<strong>ह</strong> राजधानीक<strong>िव</strong>िभ ानसँ या र्णली से<strong>ह</strong>ो िनकालल जाएत माओवादी जलक अिछ । नागिरकसवो र्ताक मा ंग करैत <strong>दे</strong>शाि◌पी जनसभा करैत आएल माओवादी, आइए ज ुा◌ीमेसे<strong>ह</strong>ो सभा आयोजना कऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ । .................................५ िदनसँ रसपाकर् शाि बािटकामे आमरन अनसनमे बैसल ३गोटे आिशकंाायपकसभक ा अ नाज ुक भेल अिछ । द ु सुिय मा ंग रखैत सोमिदनसँअनसनमे बैसल आिशक ं ाापक म कुमार <strong>िव</strong>ाकमा, र् िललाराज बराल आ अम ृतेकण र्क ा नाज ुक बत गेल ा पिरक्षणमे संल वीर अतालक िचिकत्सभबतौलक अिछ । <strong>दे</strong>शभिरक आिशक ं ाा पकसभकेँ करार सेवामे िनयु करबाक आआगामी िदनमे आिशक ं ाापक िनयुि करैतकाल सेवा सु<strong>िव</strong>धा आ शतर् <strong>ह</strong>ोयबलाऐन िनमा र्ण बबाक मा ंग करैत ाध ्यापकसभ, आमरण अनसन शु जारी रख अिछ। एि<strong>ह</strong>बीच, आोतलनरत आिशक ं ाा पकसभ, अपन मा ंग ित ाकनाकष र्ण करेबाकलेल आई धानमी िनवासमे धना र् <strong>दे</strong>त । धानमी िनवास वालुवाटारमे भोर ११वजेसँ १ घा आ १ बजेसँ २ वजे धिर िशक्षा मालयमे धना र् <strong>दे</strong>बाक काय र्म अिछ। .......................पाली सेनाक प ृतनापितसभक सेोलन - छमान िसं<strong>ह</strong> गु धान सेनापतीमे िनयुभेलाक बाद <strong>ह</strong>ोबय लागल पि<strong>ह</strong>ल सेीलनमे ६ गोटे प ृतनापित तथा उ सैिनकअिधकारीसभक स<strong>ह</strong>भािगता र<strong>ह</strong>त सेनाक वा रिम ी जानकारी <strong>दे</strong>लि ।सेलनमे नविनयु सेनापती गु सो्धन करता<strong>ह</strong> आ प ृतनापतीसभारा कामकारवा<strong>ह</strong>ीक <strong>िव</strong>षयमे जानकारी करेबाक काय र्म अिछ । ोतक असार धानसेनापतीगु, प ृतनापतीसभसँ परामश र्क बाद अपन अवधारणा बबाक तयारी कऽ र<strong>ह</strong>ल छिथ। ..................... .43


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्िभुवन <strong>िव</strong>् <strong>िव</strong>ालयक साधारण सभा-ि<strong>िव</strong> काया र्लय बल्ख ्मे ु बैसयबला ५१ सद ◌ीयसभामे धानमी एव ं ि<strong>िव</strong> कुलपती माधवकुमार पाल से<strong>ह</strong>ो स<strong>ह</strong>भागी <strong>ह</strong>े◌ेता<strong>ह</strong> ।सभामे ३ अब र्सँ बेसीक वािष र्क बजेट तथा गित <strong>िव</strong>वरण पेश कएल जाएत ि<strong>िव</strong>कउपकुलपती माधवसाद शमा र् जानकारी <strong>दे</strong>लि३. प३.१. गुंजन जीक राधा३.२. सतीश च झा३.३. ि<strong>ह</strong>मा ंशु चौधरी-द ू टा प३.४. पंकज पराशर44


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.५. नाक -सुबोध कुमार ठाकुर३.६.िनशाभा झा (संकलन)-आगा ं३.७. िमिथलेश कुमार झा-द ू टा प३.८.कना शरण-तीक्षा सँ पिरणाम तक-४गंगेश गुंजनगुंजन जीक राधा- एगार<strong>ह</strong>म खेप45


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्जिड से ब ु ि छैक। मखे सब मया र्दा िथक -समाज तकरयोगधाम, सभक <strong>ह</strong>ोइत छैक अपन-अपन खास बाबन धाम <strong>ह</strong>मरे-तोरे जका ँ!आ ँ िख ख ुजले पर छैक <strong>दे</strong>खब संभवब ंद आिख ँ मे सि ृ नि<strong>ह</strong>, तकर म टा जी<strong>िव</strong>त भेटैत छैक-सिक ृ रस-ाद नि<strong>ह</strong>, आिख ँ खोल...तखन बेचैनी मे राधा आ ँ िख खोललिन। ाण धक् रि<strong>ह</strong> गेलिन. अरे ीकृ !दय आतर्नाद कऽ उठलिन-‘ अ<strong>ह</strong>ा ँ कतेक द ुर भ’ गेलौ ं<strong>ह</strong>ें कृ! िकएक?-’ तो ं जे एतेक द ुबिर भ’ गेलें<strong>ह</strong>ें...’राधाक कान मे कृक मम र्बेधी <strong>ह</strong>ंसीक ग ू ंज-अग ू ंज आ ितगुंजनकअन आवतर्नक खेल चिल र<strong>ह</strong>ल छल।िबरड़◌ो मे पडल कदमक एकटाटटका-टटका <strong>ह</strong>िरयर पात जका ँ चकभाउर द’ र<strong>ह</strong>ल छली<strong>ह</strong>। से राधा छली<strong>ह</strong>।अपन सव र् कें कािमय अभव करैत ताि<strong>ह</strong> काल ओ यं सं ॅ पिरचय पात करैतलोक छली<strong>ह</strong>। रोम रोम सवांग र् भेिल छली<strong>ह</strong> ए<strong>ह</strong>न !!लाल र ंग मे म िलखल <strong>ह</strong>ो एघ ृणा िलखल जाय कारी मेसभ मरथ <strong>ह</strong>िरयर.पीयरमेघ र ंग <strong>ह</strong>ो अंग वस् पि<strong>ह</strong>रल मोनकपाकल ुिटत <strong>िव</strong>लास ए<strong>िव</strong>कलताक चरम िबता क’ लेब’ आयल आय तभेटलैक यै<strong>ह</strong> मखक ाण !ाण धारण कै एउर दप.दप पिरधान।46


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्सब टा र ंग ितरोि<strong>ह</strong>त मोनक र ंगशाला मेमा बािच ँ गेल एक र ंग जेस तं र ंगे नि<strong>ह</strong> िथकए सब र ंग कें पोितपाित क’करय िदअय ान िक सबकें ते<strong>ह</strong>न करय ओ आलीन जेबा ंचय नि<strong>ह</strong>ं अि ततः को आनक।र ंग सात टा, र सातक बिन जाय तः वाणीए िन एनाटकिनःस ृत <strong>ह</strong>ोइत कत<strong>ह</strong>ु भिर प ृी.ब ृंदाबन मे<strong>ह</strong>ुनकर मन मेए अ<strong>ह</strong>ा ंक मन मेए <strong>ह</strong>र मन मे.सब<strong>ह</strong>क मन मेअसली यै<strong>ह</strong> आ मा एतबे र ंग.जे <strong>ह</strong>ोइछ भिर संसार मनक र ंग!बस।कतय भेटत आब से सबटा सोखल धरती जे...िकं तु तथािप र ंग नि<strong>ह</strong>ं भ जाइत अिछ सब समाको एक बासन मे घोडल <strong>ह</strong>ेरा गेला परमािट ब<strong>ह</strong>ुत.ब<strong>ह</strong>ुते बा ंचल र<strong>ह</strong>ैत अिछ भरी सिकृअनिगिनत काय र् ापार मे को को तक ले रस.एक रती िकछु किनक रास धरतीक ऊपर से<strong>ह</strong>ो बा ंचल रि<strong>ह</strong> जाइत अिछर ंगक आभास ।ची लेल जे <strong>ह</strong>ेराएल से र ंग लाल छल िक पीयर.<strong>ह</strong>िरयर !र ंग समा नि<strong>ह</strong>ं <strong>ह</strong>ोइत अिछ संसारक<strong>ह</strong>मर ाम र ंगअ<strong>ह</strong>ा ंक गोर नि<strong>ह</strong>ं <strong>ह</strong>एत ख़तम िकयेक तंलोक आओत आ अिबति<strong>ह</strong>ं र<strong>ह</strong>त िनर ंतर47


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ई संसार अनवरत अिछ अन!यावत लोक र<strong>ह</strong>त ताबत ई र ंग र<strong>ह</strong>त .<strong>ह</strong>मर ाम र ंगराधा अ<strong>ह</strong>ा ंक गोर र ंग !ई िखा सब लोक क<strong>ह</strong>त ।भिर सि ृ र<strong>ह</strong>त आसुनत !!(अिगला अंकमे...)सतीश च झाक<strong>िव</strong>ता आ किनया ँजीवन अिछ भ’ गेल िछ-िभसब मान िता धम र् गेल।‘ क<strong>िव</strong>ता’ आ ‘ किनया’ ँ म आिबछी ठाढ़ आइ दृगिमत भेल।िछटल िकछु शक गढ़ल अथ र्क<strong>िव</strong>ता अिछ अंतर के काश।किनया ँ छिथ े<strong>ह</strong>क पवन ाणजीवन के नव सुर सुवास।‘ क’ सँ क<strong>िव</strong>ता ‘ , क’ सँ किनया ँ ई लागल अिछ द ुन ू के।द ुन ू के माा एक र ंग अिछ48


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बास दय मे द ुन ू के।अंतर अिछ तकराबाद बनलअिछ चा ँद <strong>िव</strong>ु किनया ँ उपर।तै ं चान जें का छिथ चढ़ल माथक<strong>िव</strong>ता अिछ फेकल ताख उपर।क<strong>िव</strong>ता पोथी फाटल साटलकिनया ँ नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ती िबना सजल।क<strong>िव</strong>ता सँ किनया ँ के सब िदनरि<strong>ह</strong> गेलि के<strong>ह</strong>न <strong>िव</strong>ेश बनल।क<strong>िव</strong>ता किनया ँ मे भेल केनासौितनपन, झगरा एतेक डा<strong>ह</strong>।तै लािग जाइत छि किनया ँ केक<strong>िव</strong>ता सँ रौदक तेज धा<strong>ह</strong>।धरती अंबर सन बना लेबई मोन दय कतबो <strong>िव</strong>शाल।नि<strong>ह</strong> समा सकत संगे-द ुन ूक’ <strong>दे</strong>त िथत क्षण दय भाल।अिछ अथ र् <strong>िव</strong>राट एकर जग मेश ंकर के ई अिछ प।ज्ञानी पंिडत अिछ चिकत <strong>दे</strong>िखक<strong>िव</strong>ता किनया ँ के म ूतर् प।की क ठाढ़ छी सोिच र<strong>ह</strong>लअिछ <strong>ह</strong>मरो जीवन मे द ु <strong>िव</strong>धा।क’ <strong>दे</strong>ब ाग क<strong>िव</strong>ता जखभेटत किनया ँ सँ सुख सु<strong>िव</strong>ध।रख छी क<strong>िव</strong>ता के पाकिनया ँ सँ सबटा का- का।माथक िसर<strong>ह</strong>ा मे ठूसलक<strong>िव</strong>ता िकछु पुरना िकछु नवका।भेटल िकछु तख समाधनछल जे भारी संकट <strong>िव</strong>पदा।किनया ँ पर सुर नव क<strong>िव</strong>तािकछु लीिख सुनाबी यदा-कदा।49


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्िलखय लेल बैिस गेल<strong>ह</strong>ु ँ तखबा<strong>ह</strong>र कोनटा मे लगा ान।गृ<strong>ह</strong>णी सँ क<strong>िव</strong>ता छलै नि<strong>ह</strong> फुरा सकल िकछु गीत गान।बैसल रि<strong>ह</strong> गएल<strong>ह</strong> ु ँ समािधनि<strong>ह</strong> दोसर पा ँती उतिर सकल।<strong>ह</strong>े म ृगनयनी, नभ च मुखीकी क <strong>ह</strong>मर अिछ कलम कल।ि<strong>ह</strong>मा ंशु चौधरी-द ू टा पिनयितिबछानपी मशान मे अथ र्<strong>ह</strong>ीन भअपन लाशक किठयारी यमसन भ गेल छीइा सभ मे प ूण <strong>िव</strong>राम र् लािग गेल अिछ तेँएकटा िनयित भ गेल छी<strong>ह</strong>ँसलासँ मा नि<strong>ह</strong>कनएटा पडैत अिछकत-कत थािक जाइत छीतख शाित ं नि<strong>ह</strong>50


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्िकछु म<strong>िव</strong>द करएटा पडैत अिछबनाबटी मुी छोडएटा पडैत अिछध कथा!--- ध यथाथ र्!!तेँ जीवन म ृु मे लीन <strong>ह</strong>ोइत जा र<strong>ह</strong>ल अिछ,जीवन आ म ृु मिल <strong>ह</strong>ोइत जा र<strong>ह</strong>ल अिछ।टप-टप र आ ालाश वीणा मेअक्षरक तार लटका कआलाप क र<strong>ह</strong>ल छीई के<strong>ह</strong>न कोन अिछजे रौद नि<strong>ह</strong> दैखैत छीई के<strong>ह</strong>न गाछ अिछजे कोयली नि<strong>ह</strong> बजैत अिछभगवान! अा<strong>ह</strong>! गड!पराधीन िक्षतीज मेछाओ बढैत जा र<strong>ह</strong>ल अिछर आ तालकपिरभाषाक शजाल मे े<strong>ह</strong>उपेिक्षत <strong>ह</strong>ोइत जा र<strong>ह</strong>ल अिछ51


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्दासताक छा ँ<strong>ह</strong> बढैत जा र<strong>ह</strong>ल अिछसपना मे आिग लगैत जा र<strong>ह</strong>ल अिछशताीक ई िनम र्म मजाकरसँ भीजल पपनी केँ<strong>ह</strong>ी आ चमडीक शरीरकेँइलेकोड सुगा बनबैत जा र<strong>ह</strong>ल अिछअशा ंत आ बेचैन बीचभीड पचीसी खेल भेल जा र<strong>ह</strong>ल अिछसभकेँ िसरक मे रखैतस<strong>ह</strong>वास करबाक नीितसँआा द ुवा र्सा बत जा र<strong>ह</strong>ल अिछमेघक गजर्न, वषा र् आ ठनकाकेँ ृलासँशी उपलि दीघ र् पीडासन <strong>ह</strong>ोइत जा र<strong>ह</strong>ल अिछघ ृणाक ालामुखीकेँकोन<strong>ह</strong>ु ँ भ<strong>िव</strong> नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइ तोटप- टप र आ ोधक ालाअशोक <strong>ह</strong>ोइत जा र<strong>ह</strong>ल अिछधा<strong>ह</strong>े- धा<strong>ह</strong>े बीचनव-नव िपआस बढैत जा र<strong>ह</strong>ल अिछतेँ ! जत! <strong>ह</strong>ेवन!इित<strong>ह</strong>ास/भूगोल मे नि<strong>ह</strong> खोिज कवतर्मान मे खोजबाक आवकता बढैत जा र<strong>ह</strong>ल अिछ।52


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्पंकज पराशरकराचीपिछला सािठ बरख सँउठैत अिछ <strong>ह</strong>ूकआ समुी गजर्ना मे <strong>िव</strong>लीननछा<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत र<strong>ह</strong>ैत अिछएतय <strong>िव</strong>मान अिछ बनारसस<strong>ह</strong>ारनपुर मेरठ गया आ ब ुलंदश<strong>ह</strong>रअप िनण र्य सँ बेबस आ उदास<strong>ह</strong>म अपन बीसम बरख मे करैत छीसािठ बरखक साक्षात् कारसमय पुछैत अिछ समय सँके<strong>ह</strong>ेन अिछ आब मेरठ ?के<strong>ह</strong>ेन अिछ गया आ भागलपुर ?श ्नाकुल जनसम ू<strong>ह</strong> मे ठाढ़समय बा ँटैत अिछ समय केँ53


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मा िकछु ब ु रआब ओि<strong>ह</strong> समय मे घ ुरब असंभवओि<strong>ह</strong> स ्म ित ृ मे घ ुरब असंभवआ संभव सँ असंतुष ्ट कराचीअसंभव मे घ ुरबाक लेल िजद कयँ छल !2009सुबोध कुमार ठाकुरनाक फेर कारी मेघ छयल<strong>दे</strong>िख मन सभक <strong>ह</strong>षा र्यलसुर बखा र् ब ु खसतजीव चराचरकेँ जीवन भेटतआ ँ िखमे काजर सजे<strong>दे</strong>िख मन मुिदत म्र्गनयनीबात अधरमे सजा कए54


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्पुलिकत भय छिल सेज सजेपर ना ठाढ एकसर, सोिच र<strong>ह</strong>ल छल बात दोसरफेर बरखा ख ूब <strong>ह</strong>ोयतय , फेर पकेँ जका ँ सगरे ढ<strong>ह</strong>ेतयभूखसँ तरसब <strong>ह</strong>म सभ अकक़ दाना नि<strong>ह</strong> भेटत,जा कय बडका दलानपर कािन-कािन कय राित काटब,िकएक <strong>ह</strong>ोइत अिछ जलम सगरोसुिध िकएक नि<strong>ह</strong> छै ककरो,िकएक अिछ कोशी ओ कमला , धार ई बागमती बलानक,छै िकएक नि<strong>ह</strong> उपाय एकर,सोिच र<strong>ह</strong>ल छल कोमल दय ओकर,जकर छल नि<strong>ह</strong> ककरो लग उर,डर कनाक जखन यथाथ र्मे बदलल र<strong>ह</strong>ए,दृ बािढक ताव बिन बाध-बोन पसरल र<strong>ह</strong>ए,55


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्आ ँ िखसँ काजर द<strong>ह</strong>ाएल,म ृगनयनीक मुख मुरझाएल,क-पीड़◌ा आर डरसँ सब<strong>ह</strong>क छल <strong>दे</strong><strong>ह</strong> घमायल,के करत मालक िनमेरा सोिच-सोिच ब ुधना द ु िखत भेलभािग-भािग सभसँ क<strong>ह</strong>य छल आब बा ँचब द ुभर भेल,घर आ ँगन चार-चा ँचर, भय गेल जल म सगरोनि<strong>ह</strong> कमल दल नि<strong>ह</strong> मखानक आ नि<strong>ह</strong> छल शेष धानकबािढसँ कल<strong>ह</strong>ंत जीवनछिल िमिथला िशिथल भेलके करत ितकार एकरबनायत िमिथलाकेँ िननसभ साल आिब-आिबकेँबािढक ताव करैत अिछ <strong>िव</strong>कास अवतोिड सभक आशाकेँ करए आस अवमुँ<strong>ह</strong> फािड िचकिड-िचकिड कयना प ू िछ र<strong>ह</strong>ल अिछ सभसँकी सब िदन अि<strong>ह</strong>ना जीब बािढक ताव <strong>दे</strong>िख-<strong>दे</strong>िख कय56


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम् अबोधक नि<strong>ह</strong> छै केवल अिछ सुबोधक छै माइनक एव ं अिछ ब ुधना िकसानक छै िमिथलाक आशाक एव ं छै िमिथला <strong>िव</strong>कासकिनशाभा झा (संकलन)खोल ू केबार खोल ू केबार <strong>ह</strong>े जननी, खोल ू केबार। मा ँ के ार पर ् फूलं ठाढ छी, प ूजन करब तो<strong>ह</strong>ार <strong>ह</strong>े जननी, प ूजन करब तो<strong>ह</strong>ार।मा ँ के ार पर ध ूप ठाढ छी, आरती उतारब तो<strong>ह</strong>ार <strong>ह</strong>े जननी, खोल ू केबार।मा ँ के ार पर माखन ठाढ छी, भोग लगाएब तो<strong>ह</strong>ार <strong>ह</strong>े जननी, खोल ू केबार, खोल ू केबार <strong>ह</strong>े जननी, खोल ू केबार।------------------पिरछन गािर <strong>ह</strong>म दै छी द ुल<strong>ह</strong>ा द र<strong>ह</strong>लौ आशीष यौ, सासुर मे ज ु िन छाती तिनयौर<strong>ह</strong>ु िलबौ शीशयो ॥ गािर----- गरदिन मे तौनी लगबै छी, गरदामी अनलौ,नाक धरै छी नायब तैले,<strong>ह</strong>ाटक बाछा बनलौ। अ<strong>ह</strong>ा ँक जनम ओलि तैले बाब ू लेलि फीस यौ ॥ गािर----- नव बडद छी सुर लागब, ते पिर ई माला,सासुर के धोती पिर आ’ , फे बाबा माला, जे जे क<strong>ह</strong>लौ मान ू त लागतठ ुनका तीस यौ ॥ गािर----। मौसा <strong>ह</strong>डकल मौसी गुडकल, पीसा अ<strong>ह</strong>ा ँक भआ,द ुा मुदा अ<strong>ह</strong>ा ँ गुिन िसयौ, सासुके द ुलआ।बि<strong>ह</strong>न लेल <strong>ह</strong>मारा घघरी म ंगा<strong>दे</strong>ब बाब ू ले’ कटपीसयौ ॥ गािर---- खेत बेिचकसाइिकल <strong>दे</strong>ब,आ’ मि<strong>ह</strong>स बेिचक रेिडयों, काका के दोसर बेटी की जेतिन,57


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong>िल कि<strong>ह</strong>यौ। बड <strong>ह</strong>म पि<strong>ह</strong>रब गुदडी द ुा जीब ू लाख बिरस यौ ॥ गािर----ाणकगीताण बाब ू के नाम <strong>ह</strong>म सुिनते छलउनि<strong>ह</strong> िचि जािन कोना ाण भेलउ,अ<strong>ह</strong>ा ँ पीपरक गाछ तर रि<strong>ह</strong>ते छलउ,अ<strong>ह</strong>ा ँ कोिढया केकाया जे <strong>दे</strong>ते छलउ। ाण बाब ू के नाम <strong>ह</strong>म सुिनते छलउ, नि<strong>ह</strong>िचि नि<strong>ह</strong> जािन कोना ाण भेलउ,अ<strong>ह</strong>ा ँ पीपरक गाछ तर रि<strong>ह</strong>ते छलउ, अ<strong>ह</strong>ा ँ अंधा के नयना जे <strong>दे</strong>ते छलउ। ाणबाब ू के नाम <strong>ह</strong>मारा सुिनते छलउ, नि<strong>ह</strong> िचि नि<strong>ह</strong> जािन कोना ाण भेलउ, अ<strong>ह</strong>ा ँपीपरक गाछ तर रि<strong>ह</strong>ते छलउ, अ<strong>ह</strong>ा ँ बि<strong>ह</strong>रा के कान जे <strong>दे</strong>ते छलउ। ाण बाब ूके नाम <strong>ह</strong>मारा सुिनते छलउ, नि<strong>ह</strong> िचि नि<strong>ह</strong> जािन कोना ाण भेलउ, अ<strong>ह</strong>ा ँ पीपरकगाछ तर रि<strong>ह</strong>ते छलउ, ाण बाब ू के नाम <strong>ह</strong>म सुिनते छलउ। ---------------<strong>ह</strong>मानक गीतकािन-कािन क<strong>ह</strong>िथन सीता सु <strong>ह</strong>मान यौ,िकया जो िबसिर गेलिन मोर भगवान यौ।जल-थल, शिश-िनिश ,अि समान यौ, रावणक बात सुिन लागए <strong>िव</strong>ष समान यौ। िकयाजो िबसिर गेलिन मोर भगवान यौ।<strong>ह</strong>ार मा ंस गिल पिथ भेल भुगतान यौ, तइयौ छुटए मोर पितत ाण यौ।िकया जो िबसिर गेलिन मोर भगवान यौ। <strong>ह</strong>म त क<strong>ह</strong>ई छी सीता अ<strong>ह</strong>ा ँ छी संज्ञान<strong>ह</strong>े, लक्षुमनक संग अओता ी भगवान <strong>ह</strong>े।58


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्कािन-कािन क<strong>ह</strong>िथन सीता सु <strong>ह</strong>मान यौ,िकया जो िबसिर गेलिन मोर भगवान यौ।।_________ िमिथलेश कुमार झापिरचय-पातनाम ________ िमिथलेश कुमार झािपता ________ ी <strong>िव</strong>नाथ झा ज ________ 12-01-1970 केँ मनपौर(माक) मे पैक ________ाम-जगित, पो*-बेनीपी,िजला-मध ुबनी, िमिथला, िपन*- 847223 डाक-संपकर् _____ ारा- ी <strong>िव</strong>नाथ झा, 15,<strong>ह</strong>ाजरा रोड, कोलकाता-- 700026 िशक्षा :ाथिमक धिर- गामि<strong>ह</strong>क <strong>िव</strong>ालय मे। म <strong>िव</strong>ालय धिर- म <strong>िव</strong>ालय, बेनीपी सँ। मािमक धिर- ी लीलाधर उ<strong>िव</strong>ालय,बेनीपीसँ इित<strong>ह</strong>ास-िताक संग ातक-कािलदास <strong>िव</strong>ापित साइ ंस का ँलेज उैठ सँ, पकािरता मे िडोमा-पकािरता म<strong>ह</strong>ा<strong>िव</strong>ालय(पाचार माम) िदी सँ, कम्ुटर मे डी.टी.पी ओ बेिसक ज्ञान। रचना: ि<strong>ह</strong>ी ओ मैिथली मेक<strong>िव</strong>ता, गजल, बाल क<strong>िव</strong>ता, बाल कथा,साि<strong>ह</strong>िक ओ गैर-साि<strong>ह</strong>िक िनब ंध, लिलत िनब ंध, साक्षाार, िरपोता र्ज, फीचरआिद। कािशत पि<strong>ह</strong>ल रचना:ि<strong>ह</strong>ी मे– मुखप ृ अखबार का- जनसा(कलका संरण) मे 19-10-94 केँ (क<strong>िव</strong>ता) मैिथली मे- <strong>िव</strong>धवा(क<strong>िव</strong>ता)-वासक भेंट(मैिथली मािसक कोलकाता)-िरकाडर् ितिथ उपल नि<strong>ह</strong>, आरक्षण िसफ र् साक <strong>ह</strong>ेतु- आलेख(वासक भेंट-कोलकाता)- नवर 1994 कें । कािशत रचना: मैिथली:- ायः 15 गोट क<strong>िव</strong>ता, 17 गोट बाल क<strong>िव</strong>ता, 18 गोटलघ ुकथा, 3 गोट कथा, 1 टा बालकथा, 44 गोट आलेख आ 6 गोट अ <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ध <strong>िव</strong>षयक रचना कािशत। कािशतरचना:- ि<strong>ह</strong>ी:- ायः 10 गोट क<strong>िव</strong>ता/गजल, 18 गोट आलेख, 1 गोट कथा ओ 3 गोट <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ध <strong>िव</strong>षय कािशत।िमिथलेश कुमार झाद ू टा पखरदार<strong>ह</strong>े यौ !एि<strong>ह</strong> म<strong>ह</strong>ान जनतंक ता,एि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>शक जनता59


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बिझ ु गेल अ<strong>ह</strong>ा ँक चािल- कृित- फूटनीित,गिम लेलक अ<strong>ह</strong>ा ँकगामसँ गीक धिरकस बेब<strong>ह</strong>ार____बैसलाक धार;तै ं सरकार, खरदार!जनतंक जनता केँबिझऔ ु जिनुिनम ूधन_____शि सँ <strong>ह</strong>ीन;जनताक संगिठत शिबनत च िब<strong>ह</strong>ािडअ<strong>ह</strong>ा ँकेँ पछािडगढत इित<strong>ह</strong>ासर<strong>ह</strong>त साक्षी धरा-आकाश !!गजलउित केलक गाम आब श<strong>ह</strong>र लगैए,लोक-लोक मे भेद आ ज<strong>ह</strong>र बढैए ।िनधोख ब ुलै अिछ चोर रखबार दम सध,औंघायल कोतबाल धिर प<strong>ह</strong>र पडैए ।िना<strong>ह</strong> पडल अिछ रौदी जजाित जरै अिछ,पािन फानय धार से छ<strong>ह</strong>र पडैए ।60


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अमावाक राित की इजोतक आशा,सगरो पसरल धोि द ुप<strong>ह</strong>र िबतैए ।अप गा ँव मे लोक बनल अनिचार सन,अनटोला केर लोक <strong>दे</strong>िख क’ कुकुर-मुकैर ।कना शरणतीक्षा सऽ पिरणाम तक- 4िकशोर मो<strong>ह</strong>नक व ृावनमे रासजलमे वण<strong>दे</strong>वक अित् वक ज्ञानजवासीसऽ गोवध र्न प ूजन करापरा इ<strong>दे</strong>व पुनवािसत र् धामदीन सुदामा संग गुकुल मे िमताराधा संग अमर मकथाक िनमाणर्अपन अड़ताके िबसरक पाड़◌ीआब बनल छल कम र्क संयोगमथ ुरा स आम ंण आयल सुिनजवासीमे पसरल भाड़◌ी <strong>िव</strong>योग<strong>िव</strong>फल छल गोपी सब<strong>ह</strong>क द ुरा<strong>ह</strong>कृके रोकक अकाक योग61


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बलराम सि<strong>ह</strong>त युवराज के <strong>दे</strong>िखकऽख ुशी सऽ नगरमे मचल <strong>ह</strong>ंगामाछल आ बल सब अकाजक बनलयुमे परािजत भेल कं स मामाअपन राज पािब भु बसला ािरकाम<strong>ह</strong>ल िनिम र्त केलैथ यं <strong>िव</strong>कमा र्ग-प भारतीपाखलोम ूल उपास : को ंकणी, लेखक : तुकाराम रामा शेट,ि<strong>ह</strong>ी अवाद : डॉ. श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>, ी सेबी फनां डीस.मैिथली र्अवाद : डॉ. श ंभुकुमार िसं<strong>ह</strong>पाखलो- भाग-५एतबा सुनति<strong>ह</strong> ओ सभ चिल गेला<strong>ह</strong>। ओ राित ओ <strong>ह</strong>मरि<strong>ह</strong>ं ओि<strong>ह</strong>ठाम िबतौलक आ भोर<strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong>ं चिल गेल। ओ अपन नाम रामनाथ क<strong>ह</strong> छल। ओ गोवाक तंतासंाममे भाग ले छल। ओ आ ओकर द ूटा साथी गामक पुिलस-ेशन उड़एबाक लेलआएल छल। ओकरा साथी केँ तँ िफर ंगी पकड़ि◌ ले छलैक आ एकरा पकड़बाक लेल62


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्एकर पाछू पड़ल छल। िजलेिटन (<strong>िव</strong>ोटक पदाथ) र् लगा कए ओ सभ गामक पुिलस-ेशन उड़◌ा <strong>दे</strong> छल, ई खबिर भोर <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong>ं सौ ंसे गाम आ लगपासक इलाकामेपसिर गेल छल।गोवाकेँ मुि भेिट गेल छलैक। ओि<strong>ह</strong> िदन गो<strong>िव</strong>क दादी <strong>ह</strong>मरा घर आएलछला<strong>ह</strong>।“ भारत सरकार ब<strong>ह</strong>ुत रास िफर ंगीकेँ पकड़ि◌ कए ना<strong>ह</strong>मे ठूिस ओकरा सभकेँपुतर्गाल भेज <strong>दे</strong> छैक।” <strong>ह</strong>मरा मायकेँ वै<strong>ह</strong> ई स ूचना <strong>दे</strong>लक। िकछु क्षणक लेलओ भावश ू भ’ गेल छली<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>मर बाब ूजी जे पणजीमे र<strong>ह</strong>ैत छला<strong>ह</strong> ओ सदा-सव र्दाकलेल ओि<strong>ह</strong> ना<strong>ह</strong>सँ पुतर्गाल चिल गेला<strong>ह</strong> ई सोिच ओ ब<strong>ह</strong>ुत द ुखी भ’ गेली<strong>ह</strong>? ई <strong>ह</strong>मरोपता नि<strong>ह</strong> चलल। मुदा पछाित केँ <strong>ह</strong>ुनका आिखमे ँ र आिब गेलिन।<strong>ह</strong>म जखन बार<strong>ह</strong>-तेर<strong>ह</strong> बरखक र<strong>ह</strong>ी, तख <strong>ह</strong>मर माय परलोक चिल गेली<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>मएसगर भ’ गेल<strong>ह</strong>ु ँ।बरखाक िदन छलैक। कतेको िदनसँ लगातार बरखा <strong>ह</strong>ोइत छलैक। नदीक बाढ़ि◌कपािन गाम धिर प<strong>ह</strong>ु ँिच गेल छलैक। गामक केळबाय (एक ानीय <strong>दे</strong>वी) क मिदरकंचा िदस बाढ़ि◌क पािन आिब गेल छलैक। ओि<strong>ह</strong> बाढ़ि◌मे गामक पा ँच टा घर िगरगेल छलैक। माल-जाल आ ओकर गो<strong>ह</strong>ाल सभटा ओि<strong>ह</strong> बाढ़ि◌मे भािस गेल छलैक।<strong>ह</strong>मर घर सीमानसँ बा<strong>ह</strong>र प<strong>ह</strong>ाड़◌ीक कोनमे थोड़◌े ऊँ च पर छल। बाढ़ि◌सँ घरकेँको <strong>ह</strong>ािन नि<strong>ह</strong> भेल छलैक। मुदा बरोबिर <strong>ह</strong>ोम’ वला बरखा आ बसातक कारँ<strong>ह</strong>मर घर ओि<strong>ह</strong>िदन िगर गेल छल। घरक एक – द ूटा कोरो – बी कर र् – कर र् केरआवाजक संग टूिटकए िगर गेल। <strong>ह</strong>म स ूतल छल<strong>ह</strong>ु ँ तखनि<strong>ह</strong> ओ <strong>ह</strong>मरा पर िगरल। <strong>ह</strong>मआ <strong>ह</strong>मर माय द ुन ू गोटे मिर जेत<strong>ह</strong>ु ँ। <strong>ह</strong>मर माय <strong>ह</strong>मरा बचाबए अएली<strong>ह</strong> जकरा कारँ<strong>ह</strong>ुनका ब<strong>ह</strong>ुत चोट लािग गेलिन। <strong>ह</strong>ुनका माथ पर बा ँसक कोरो टूिट कए िगर गेलर<strong>ह</strong>ैक। ओ बे<strong>ह</strong>ोश भ’ गेली<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ुनका मुँ<strong>ह</strong> पर पािनक िछ ंटा <strong>दे</strong>िलयिन तख<strong>ह</strong>ुनका <strong>ह</strong>ोश अएलिन। <strong>ह</strong>म बािच ँ गेल<strong>ह</strong>ु ँ आ <strong>ह</strong>मरा बेसी चोट नि<strong>ह</strong> लागल ई जािन ओब<strong>ह</strong>ुत <strong>ह</strong>िष र्त भेली<strong>ह</strong>। बादमे ओ <strong>ह</strong>मरा गोद ल’ कए ब<strong>ह</strong>ुत कानली<strong>ह</strong>। जखन ओ <strong>ह</strong>मरागर लगौ छली<strong>ह</strong> तख <strong>ह</strong>मरा <strong>ह</strong>ुनकर िनकलल ख ून लागल। <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ु ँ तँ <strong>ह</strong>ुनका माथसँख ून ब<strong>ह</strong>राइत छलिन। <strong>ह</strong>ुनक माथ शीशा जका ँ टूिट गेल र<strong>ह</strong>िन। ई <strong>दे</strong>िख <strong>ह</strong>म जोरसँ िचकरल<strong>ह</strong>ु ँ। माय <strong>ह</strong>मरा चुप र<strong>ह</strong>बाक लेल क<strong>ह</strong>लिथ। <strong>ह</strong>मर िचकरब सुिन कए एि<strong>ह</strong>बरखामे िकओ आबए बला नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>िथ। मायक क<strong>ह</strong>लाक असार <strong>ह</strong>म लजौनीक पातकेँख ूब नीक जका ँ पीिस कए <strong>ह</strong>ुनका माथ पर लगा <strong>दे</strong>िलयिन। बादमे <strong>ह</strong>ुनक ख ून ब<strong>ह</strong>ब बभ’ गेलिन। <strong>ह</strong>ुनका ि<strong>ह</strong>ललो – डोललो नि<strong>ह</strong> जा र<strong>ह</strong>ल छलिन आ ओ एि<strong>ह</strong> करोट पड़लर<strong>ह</strong>ली<strong>ह</strong>।घरक बचलका भागमे <strong>ह</strong>म सोंगर लगौल<strong>ह</strong>ु ँ। बसातो बि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ल छलैक आ बरखा से<strong>ह</strong>ोभ’ र<strong>ह</strong>ल छलैक। बसातक संगि<strong>ह</strong> िक – िक कए <strong>ह</strong>ोमए बला बरखाक कारँ घरक63


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बचलका ि<strong>ह</strong>ा से<strong>ह</strong>ो उजड़ल जा र<strong>ह</strong>ल छलैक। उजड़ल कोरो बीसँ पािन भीतरआिब र<strong>ह</strong>ल छलैक। घरमे कको स ूखल जग<strong>ह</strong> नि<strong>ह</strong> छलैक।मायकेँ ब<strong>ह</strong>ुत चोट लागल छलिन एि<strong>ह</strong>लेल ओ दरदसँ कु<strong>ह</strong>रैत छली<strong>ह</strong> आ बीच – बीचमेअपन पयर ि<strong>ह</strong>लबैत छली<strong>ह</strong>। दीप लेिस <strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ुनका िसर<strong>ह</strong>ौन लग बैिस र<strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong>ु ँ।बसातक झोंकक कारँ दीप बेर – बेर ब ुता जाइत छल जकरा <strong>ह</strong>म पुनः लेसैतर<strong>ह</strong>ी। तुफान ओ बरखा आओरो ती भ’ गेलैक। <strong>ह</strong>म पािन गरम क’ कए मायकेँिपयौल<strong>ह</strong>ु ँ। <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क चोट आ घावक कारँ ओ भिर राित कु<strong>ह</strong>रैत र<strong>ह</strong>ली<strong>ह</strong>। राितभीजलाक बाद <strong>ह</strong>ुनका बोखार आिब गेलिन जे बढ़ि◌ते गेलिन। भोर <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong>ंदादीकेँ संग ल’ कए <strong>ह</strong>मरा डागदरकेँ बजएबाक अिछ, से <strong>ह</strong>म सोचल<strong>ह</strong>ु ँ। मुदा रािततँ कटते नि<strong>ह</strong> छलैक।दोसर िदन भोरि<strong>ह</strong>ं-भोर गो<strong>िव</strong>क दादी डागदरकेँ ल’ कए आिब गेला<strong>ह</strong>। डागदरसुइया द’ कए िकछु दबाई से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong>लकैक मुदा ताि<strong>ह</strong>सँ को लाभ नि<strong>ह</strong> भेलैक।ओ बीच-बीचमे आ ँ िख खोलैत छली<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>ुनक <strong>दे</strong><strong>ह</strong> उर भ’ गेल छलिन आ आ ँ िखअंदर िदस घंसल जा र<strong>ह</strong>ल छलिन। <strong>ह</strong>ुनक <strong>ह</strong>ाथ – पयर का ँपैत छलिन। ओ <strong>ह</strong>मराअपना लग बैसबाक इशारा कएलिन। ओ <strong>ह</strong>मरा िकछु क<strong>ह</strong>ए चा<strong>ह</strong>ैत छली<strong>ह</strong> से <strong>ह</strong>मराब ुझाएल मुदा ओ िकछु बािज नि<strong>ह</strong> सकली<strong>ह</strong>।ओि<strong>ह</strong> िदन <strong>ह</strong>ुनक बोखार ब<strong>ह</strong>ुत बढ़ि◌ गेलिन। <strong>ह</strong>ुनक आ ँ िख ब <strong>ह</strong>ोम’ लागलिन।बोखारसँ ओ का ँपए लागली<strong>ह</strong>। बादमे <strong>ह</strong>ुनका गरासँ घर र् – घर र् केर आवाज शु भेलिनआ ओ जतए स ूतल छली<strong>ह</strong> ओतए िकछुए क्षणमे सभ िकछु शा ंत भ’ गेलैक। ओ <strong>ह</strong>मराछोड़ि◌कए चिल गेली<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>मरा अनाथ क’ कए चिल गेली<strong>ह</strong> ओ।दादी एसगरे आिब कए <strong>ह</strong>ुनक अंितम संारक तैयारी कएलक। शेलपे ं मे र<strong>ह</strong>यवला<strong>ह</strong>मर मामा धिर खबिर भेजबाक लेल <strong>ह</strong>मरा िकओ नि<strong>ह</strong> भेटल। बरखा जोरसँ <strong>ह</strong>ोइतर<strong>ह</strong>ैक। गाममे आएल बाढ़ि◌क पािन एखन धिर नि<strong>ह</strong> कम भेल छलैक। शान घाटपर दादी एसगरे <strong>ह</strong>ुनकर िचता पर लकड़◌ी राखैत जाइत छल आ <strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ुनक संगदैत रि<strong>ह</strong>यिन। <strong>ह</strong>मरा मायक अंितम संारक लेल दादीक अलावे आर िकओ नि<strong>ह</strong> आयलर<strong>ह</strong>य। सा ँझ भ’ गलैक तखन जा कए िचता तैयार भेलैक। <strong>ह</strong>म मायक ल<strong>ह</strong>ासिचता पर रािख <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>ु ँ आ मुखाि द’ दल<strong>ह</strong>ु ँ। मुदा िचताकेँ आिग नि<strong>ह</strong> सुनगा र<strong>ह</strong>लछलैक। एक तँ भीजल लकड़◌ी आ उपरसँ बरखा। दादी ब यास कएलक मुदाबसातक झोंक आ बरखाक कारँ आिगक धधरो नि<strong>ह</strong> उिठ सकलैक। आधा राित बीितगेल र<strong>ह</strong>ैक <strong>ह</strong>म द ूइए गोटे शान भूिममे र<strong>ह</strong>ी। िचताकेँ आिग लगएबाक यासकरैत – करैत दादी थािक गेल।जखन कोन<strong>ह</strong>ु ँ उपाय नि<strong>ह</strong> चललैक तखन चुपचाप काज करए वला दादी िकछु समयकलेल ठाढ भेल आ बाजल – बाउ अ<strong>ह</strong>ा ँक <strong>ह</strong>ाथेँ तँ मायक िचताकेँ आिग नि<strong>ह</strong> लािग र<strong>ह</strong>ल64


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अिछ। आब की करबैक? आब िकछुओ क’ कए एि<strong>ह</strong> ल<strong>ह</strong>ासकेँ मािटए मे गाड़ि◌<strong>दे</strong>बाक अिछ।एतबा कि<strong>ह</strong> ओ कोदािरसँ धरती खोदब शु क’ <strong>दे</strong>लक। <strong>ह</strong>ुनकर बात सुिनकए <strong>ह</strong>मरालागल – <strong>ह</strong>ँ, <strong>ह</strong>म भा<strong>ह</strong>ीन पाखलो छी। पाखलोक व ंशक छी एि<strong>ह</strong>लेल <strong>ह</strong>मरा <strong>ह</strong>ाथेँ मायकिचताकेँ आिग नि<strong>ह</strong> लािग र<strong>ह</strong>ल छैक। <strong>ह</strong>मरा पाखलो नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेबाक चा<strong>ह</strong>ी। ई पाखलोपन<strong>ह</strong>मरा मोनकेँ कटोिट र<strong>ह</strong>ल छल। पाखलोपन केर अभूित <strong>ह</strong>मरासँ अस भ’ र<strong>ह</strong>लछल।एक लोकक लंबाईक जोगर एकटा खद<strong>ह</strong>ा खोदल गेल।मािट <strong>दे</strong>बासँ प ूव र् अपन मायकेँ अंितम बेर णाम क’ िलअ ! दादीक टोकलाक बाद<strong>ह</strong>मरा <strong>ह</strong>ोश आएल आ <strong>ह</strong>म अपन द ुन ू <strong>ह</strong>ाथ उठा मायकेँ अंितम णाम केिलयिन।िकछुए िदनक पात् <strong>ह</strong>म पाखलोसँ खलासी बिन गेल<strong>ह</strong>ु ँ। जाि<strong>ह</strong> कारे र्त (पुतर्गाली बस)पर दादी ाइवर छल ओि<strong>ह</strong> बस पर ओ <strong>ह</strong>मरा खलासी रािख लेलक। याी सभक समानबस पर चढाएब – उतारब यै<strong>ह</strong> सभ काज <strong>ह</strong>मरा करए पड़◌ैत छल। बजारक िदनतँबसमे ब<strong>ह</strong>ुत बेसी भीड़ भ’ जाइत छलैक। बसक अंदर ठूसल याी तँ उपर केराकघौर, कट<strong>ह</strong>र,अनानास आिद लादल र<strong>ह</strong>ैत छल। उतार आ चढ़◌ाव पर तँ बस<strong>ह</strong>कमैत – <strong>ह</strong>कमैत चढ़◌ैत– उतरैत छल। जाधिर <strong>ह</strong>म ओि<strong>ह</strong> बस केर खलासी र<strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong>ँुताधिर ओि<strong>ह</strong> बसकेँ िकछुओ <strong>ह</strong>ािन नि<strong>ह</strong> भेलैक। <strong>ह</strong>म ए<strong>ह</strong>ु ँ टा िप चूकए नि<strong>ह</strong><strong>दे</strong>िलऐक। बस मािलक केर भाय याी सभसँ पाइ लैत छलैक। ओ ब<strong>ह</strong>ुत ओकािद मेघ ूमैत छल मुदा राित <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong>ं ओकर ओकािद खतम भ’ जाइत छलैक। घरप<strong>ह</strong>ु ँचलाक बा<strong>दे</strong> ओ पावल ूक ओतए जा कए ब<strong>ह</strong> ुत दा पीिब लैत छल। ओ <strong>ह</strong>मरा एकिदन दा आनबाक लेल क<strong>ह</strong>लक। <strong>ह</strong>म ओकरा दा आिनकए द’ <strong>दे</strong>िलऐक, तखनि<strong>ह</strong> दादी<strong>ह</strong>मरा <strong>दे</strong>िख लेलक आ ब<strong>ह</strong>ुत डा ँटलक। आब फेर कि<strong>ह</strong>यो ओकरा लेल दा लएबाकलेल नि<strong>ह</strong> जाएब ए<strong>ह</strong>न कि<strong>ह</strong> ओ <strong>ह</strong>मरा गामक <strong>दे</strong>वी केळबाय केर िकिरया द’ <strong>दे</strong>लक।<strong>ह</strong>मर एकटा आर ृित अिछ – <strong>ह</strong>म आ गैरेजक लाडू िमस्ी बस धोबाक लेल ओि<strong>ह</strong>नाला पर गेल छल<strong>ह</strong>ु ँ। बस धोएब शु क’ <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>ु ँ। गाड़◌ीक िपतिरया चदराकेँ इमलीघिस – घिसकए साफ केल<strong>ह</strong>ु ँ। द ुन ू गोटे पािनसँ भीज गेल र<strong>ह</strong>ी। सौ ंसे <strong>दे</strong><strong>ह</strong> जाड़सँकँ पैत छल, एि<strong>ह</strong>लेल लाडू बीड़◌ी सुनगा कए मुँ<strong>ह</strong>मे लगौलक आ गाड़◌ी धोबएलागल। अपन एकटा बीड़◌ी ओ <strong>ह</strong>मरो <strong>दे</strong>लक। <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ ओकरा सुनगा कए पीबएलागल<strong>ह</strong>ु ँ। एतबि<strong>ह</strong>मे दादी ओतए प<strong>ह</strong>ु ँच गेल <strong>ह</strong>मरा बीड़◌ी पीबैत <strong>दे</strong>िख लेलक। ओ<strong>ह</strong>मरा पर ब<strong>ह</strong>ुत गोा कएलक आ <strong>ह</strong>मरा एक झापड़ मािर <strong>दे</strong>लक। <strong>ह</strong>म ओकर पयरपकड़ल<strong>ह</strong>ु ँ, माफी मा ँगल<strong>ह</strong>ु ँ मुदा ओकर गोा कम नि<strong>ह</strong> भेलैक। जँ अ<strong>ह</strong>ा ँ फेर कि<strong>ह</strong>योबीड़◌ी पील<strong>ह</strong> ु ँ तँ अ<strong>ह</strong>ा ँकेँ अपन मायक िकिरया, ओ <strong>ह</strong>मरा मायक िकिरया द’ <strong>दे</strong>लक।65


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>म जि<strong>ह</strong>यासँ खलासी बनल<strong>ह</strong>ु ँ ति<strong>ह</strong>येसँ दादीक ओि<strong>ह</strong>ठाम र<strong>ह</strong>य लागल<strong>ह</strong>ु ँ। <strong>ह</strong>म आ गो<strong>िव</strong>द ुन ू भाइ बिन गेल<strong>ह</strong>ु ँ। गो<strong>िव</strong> <strong>ह</strong>मरासँ बेसी तेज आ बिधयार ु छल। ओ ओतबि<strong>ह</strong>तज्ञानी ओ भाव ुक से<strong>ह</strong>ो छल। जि<strong>ह</strong>यासँ <strong>ह</strong>मर माय <strong>ह</strong>मरा छोड़ि◌ कए चिल गेली<strong>ह</strong>ँ ओ <strong>ह</strong>मरा समझबैतर<strong>ह</strong>ैत छल। ओ क<strong>ह</strong>ैत छल – अ<strong>ह</strong>ा ँकेँ पता अिछ िक नि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>मर गाय ताम ूओ केँ जखनसव भेल र<strong>ह</strong>ैक तकर ठीक चािरए मासक बाद ओ मिर गेल छली<strong>ह</strong> मुदा तकर बाछाकेँति<strong>ह</strong>या के <strong>दे</strong>ख छलैक? <strong>दे</strong>िखयौक ! आइ वै<strong>ह</strong> बाछा बरद भ’ गेल छैक।ति<strong>ह</strong>यासँ <strong>ह</strong>म कािनति<strong>ह</strong>ं र<strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong>ु ँ अिछ। तखन <strong>ह</strong>मरासँ छोट रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ुपाखा...यौ पाखा अ<strong>ह</strong>ा ँ कान ू नि<strong>ह</strong>, नि<strong>ह</strong> तँ <strong>ह</strong>मर<strong>ह</strong>ु ँ कना जाएत। <strong>ह</strong>मर ब ुढ़ि◌या दादीपिछले साल भगमानक घर चिल गेली<strong>ह</strong>। ओ क<strong>ह</strong>ैत छली<strong>ह</strong> – जनम लेबए बला ाणीकेँतेँ मरबाक छै<strong>ह</strong>े एकरा लेल लोककेँ द ुखी नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेबाक चा<strong>ह</strong>ी। ई सुिन <strong>ह</strong>म बादमेअपन कानब ब करैत छल<strong>ह</strong>ु ँ। <strong>ह</strong>म ओकर भाषण सुत छल<strong>ह</strong>ु ँ। ओ कोन<strong>ह</strong>ु ँ तज्ञानीकसदृश बिजति<strong>ह</strong>ं जा र<strong>ह</strong>ल छल।म अपन जनमक संगि<strong>ह</strong> अपन म ृु से<strong>ह</strong>ो संग अन अिछ। जनम <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong>ं ओना र<strong>ह</strong>ैत अिछ। नासँ ओ ज ुआन <strong>ह</strong>ोइत अिछ। ज ुआनीसँ ब ुढ़◌ापा आ फेर जनमसँआिखरी वा अंितम अवामे मकेँ म ृु भेतैत अिछ। जीवन – मरणक एि<strong>ह</strong>अवासँ सभ ाणीकेँ गुजरि<strong>ह</strong>ं पड़◌ैत छैक। जतय – जतय ाणी छैक ओतए –ओतए म ृु पसरल छैक। धरती <strong>ह</strong>ो, पािन <strong>ह</strong>ो वा अकाश, कोन<strong>ह</strong>ु ँ जग<strong>ह</strong> कोन<strong>ह</strong>ु ँ समयपर म ृु <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong>ं छैक।<strong>ह</strong>म ओकरासँ प ूछल<strong>ह</strong>ु ँ – अ<strong>ह</strong>ा ँ ई सब कत’ िसखल<strong>ह</strong>ु ँ? ई सब अ<strong>ह</strong>ा ँ पोथीमे पढ़ छीकी?ओ बाजल – <strong>ह</strong>मरा ई सब <strong>िव</strong> आजी (दादी) बतबैत छली<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>ुनकर रणअिबति<strong>ह</strong>ं ओकरा आिखमे ँ र आिब गेलैक आर <strong>ह</strong>मरा समक्ष <strong>ह</strong>मरा छोड़ि◌कए चिलगेल <strong>ह</strong>मर मायक मितर् ू ठाढ़ भ’ गेल। रामायण, म<strong>ह</strong>ाभारत आर आन कथा सभसुनबएवाली, <strong>ह</strong>मरा का ंजी (मरिगा) खोआ कए पैघ करएवाली, <strong>ह</strong>म बािच ँ गेल<strong>ह</strong>ु ँ एि<strong>ह</strong>लेल<strong>ह</strong>मरा छातीसँ लगाबए वाली <strong>ह</strong>मर माए, <strong>ह</strong>मर आिख ँ <strong>दे</strong>ख अिछ <strong>ह</strong>ुनक म ृु......आ <strong>ह</strong>ुनकल<strong>ह</strong>ास,<strong>ह</strong>मरा एि<strong>ह</strong>सभ बातक रण भ’ गेल। आिखमे ँ आएल र पोिछ <strong>ह</strong>ममोनि<strong>ह</strong>ं – मोन <strong>ह</strong>ुनका णाम केल<strong>ह</strong>ँ।ुमशः66


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ी तुकाराम रामा शेट (ज 1952) को ंकणी भाषामे ‘ एक ज ुवो िजएता’ —नाटक,‘ पयावरण र् गीतम’ , ‘ धतो र्रेचो श’—लघ र् ु कथा , ‘ मनमळब’ —का सं<strong>ह</strong> केर रचनाकसंगि<strong>ह</strong> कैकटा पुकक अवाद,संपादन आ काशनक काज कए ितित साि<strong>ह</strong>कारकपमे ाित अिजर्त कए छिथ। ुत को ंकणी उपास—‘ पाखलो’ पर ि<strong>ह</strong>नकावष र् 1978 मे ‘ गोवा कला अकादमी साि<strong>ह</strong>िक पुरार’ भेिट चुकल छिन।डॉ श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>ज: 18 अील 1965 स<strong>ह</strong>रसा िजलाक मि<strong>ह</strong>षी खंडक ल<strong>ह</strong>ुआर गाममे। आरिभकंिशक्षा, गामि<strong>ह</strong>सँ,आइ.ए., बी.ए. (मैिथली सान) एम.ए. मैिथली (ण र्पदक ा) ितलकामा ँझी भागलपुर <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय, भागलपुर, िब<strong>ह</strong>ार सँ। BET [िब<strong>ह</strong>ार पाता परीक्षा(NET क समतु) ााता <strong>ह</strong>ेतु उीण, र् 1995 ] “ मैिथली नाटकक सामािजक<strong>िव</strong>वर्न” <strong>िव</strong>षय पर पी-एच.डी. वष र् 2008, ितलका मा.ँभा.<strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय, भागलपुर, िब<strong>ह</strong>ार सँ। मैिथलीक कतोक ितित प-पिका सभमेक<strong>िव</strong>ता,कथा, िनब ंध आिद समय-समय पर कािशत। वतर्मानमे शिक्षक ै सला<strong>ह</strong>कार(मैिथली) राष्ीय अवाद िमशन, केीय भारतीय भाषा संान, मैस ूर-6 मेकाय र्रत।सेबी फनां डीस र्मशःबालाना ं कृते-1.<strong>दे</strong>वा ंशु वक मैिथली िच-ृ ंखला (कॉिम) आ 2.कना शरण: <strong>दे</strong>वीजी67


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>दे</strong>वा ंशु व, ज- तुलापी, सुपौल। मास कुिनकेशनमे एम.ए., ि<strong>ह</strong>ी, अंजी आ मैिथलीक <strong>िव</strong>िभप-पिकामे कथा, लघ ुकथा, <strong>िव</strong>ज्ञान-कथा, िच-कथा, काटून, र् िच-<strong>ह</strong>ेिलका इािदक काशन।<strong>िव</strong>शेष: गुजरात रा शाला पा-पुक म ंडल ारा आठम कक्षाक लेल <strong>िव</strong>ज्ञान कथा “जंग” कािशत(2004 ई.)नताशा:(नीचा ँक काटूनकेँ र् िक क आ पढ़◌ू)68


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नताशातइस69


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नताशा:चौबीस70


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्कना शरण:<strong>दे</strong>वीजी:पाबिनक म<strong>ह</strong>त् वगश प ूजा सऽ ि<strong>ह</strong>ुसब<strong>ह</strong>क पाबिनक मौसस ार ंभ भऽ चुकल छल। एकपर एक प ूजा आबै वला छल आ ताि<strong>ह</strong> ि<strong>ह</strong>साबे <strong>िव</strong>ालय से<strong>ह</strong>ो ब <strong>ह</strong>ोयतर<strong>ह</strong>त।ताि<strong>ह</strong> सऽ गु आ चेला द ु के परेशानी छल।<strong>दे</strong>वीजी अपन <strong>िव</strong>ाथीर् सऽ अि<strong>ह</strong>पर बात करैत र<strong>ह</strong>ैथ। ओ बा सबके पढ़◌ाइ के लय नि<strong>ह</strong>ं तोड़◌ै लेल क<strong>ह</strong>लिखन।ताि<strong>ह</strong> पर बा सबलग पाबिनक म<strong>ह</strong>त् व पर बात उठल।<strong>दे</strong>वीजी बा सबकेँ पाबैन सब<strong>ह</strong>क म<strong>ह</strong>त् व बता र<strong>ह</strong>ल छलिखन। <strong>दे</strong>वीजीक<strong>ह</strong>लिखन जे सब धम र्मे पाबैन <strong>ह</strong>ोयत छै जाि<strong>ह</strong> के पाछा िकछु धािम र्क माता र<strong>ह</strong>ैछै।चा ँद़ तारा़ नक्ष आिद के असार िनधािरत र् ितिथ मे बेसीतर पव र् <strong>िव</strong>शेषतःि<strong>ह</strong>ु एवम ् मुिम के पाबैन मनाओल जाएत छै। इसाई धम र्मे अंजी ितिथ केम<strong>ह</strong>त् व छै। पाबैन मनाबैके ितिथ के अितिरक् त ओि<strong>ह</strong> के मनाबैके <strong>िव</strong>िध से<strong>ह</strong>ो<strong>िव</strong>शेषतः ि<strong>ह</strong>ु धम र्मेब<strong>ह</strong>ुत तकर्संगत <strong>ह</strong>ोयत छै। ि<strong>ह</strong>ु धम र् के त् येक पाबैनके िनयम ते<strong>ह</strong>ेन छै जे ओि<strong>ह</strong> पर शोध काय र् कैल जा सकैत छै।अि<strong>ह</strong> के अितिरक् त मवैज्ञािनक कारण सऽ से<strong>ह</strong>ो पाबैन मनाइ जीवन केएकरसता <strong>ह</strong>टाबै लेल ब<strong>ह</strong>ुत म<strong>ह</strong>त् वप ूण र् छै। घरके साफ कऽ सजेनाइ नब कपड़◌ाप<strong>ह</strong>िननाइ ईर के अराधना केनाइ <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ध पकवान खेनाइ एक दोसर के उप<strong>ह</strong>ार<strong>दे</strong>नाइ अि<strong>ह</strong> सब सऽ पाबैन के <strong>िव</strong>शेषता पिरलिक्षत <strong>ह</strong>ोयत छै। िकछु पाबैनईरावतार के <strong>दे</strong><strong>ह</strong>ावसान अथा र्त् प ृी सऽ <strong>िव</strong>लोप <strong>ह</strong>ुअ पर मनाओल जायत छै जे िकख ुशी मनाबै लेल नि<strong>ह</strong>ं बि अपन अवतार सऽ द ूरी बिनकऽ शोक क् त करैलेल<strong>ह</strong>ोयत छै।ि<strong>ह</strong>ु एवम ् मुसलमान पाबिनमे तक ब<strong>ह</strong>ुत म<strong>ह</strong>त् व छै। ि<strong>ह</strong>ु मे तऽ <strong>िव</strong>िभ<strong>दे</strong>वी <strong>दे</strong>वताक अराधनामे त करैके अलग अलग माता छै। मुसलमान सबमेसबसऽ पैघ त <strong>ह</strong>ोयत छै रमजानक। जाि<strong>ह</strong>मे मि<strong>ह</strong>ना भिर लोक सब िदनभिर71


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्भूखल प ्यासल र<strong>ह</strong>ैत छैथ आ स ूया र्क बाद सऽ स ूयो र्दय के पि<strong>ह</strong> तक मे खानापीना करैत छैथ। जेना मैिथल ि<strong>ह</strong>ु सब मे ओठगन खायल जायत छै ति<strong>ह</strong>नारमज़◌ान मे स ूयो र्दय के पि<strong>ह</strong> से<strong>ह</strong>र (भोर) मे खाना खायल जायत छै जकरा सबसे<strong>ह</strong>री क<strong>ह</strong>ैत छै। तकर बाद िदन भिर िनजर्ला उपवास। धािम र्क मुसलमान सबकेमाता छैन जे ई मि<strong>ह</strong>ना प ूण र्तः ईरक ित अपन ा अिभक् ित करैके समय<strong>ह</strong>ोयत छै। अि<strong>ह</strong> मि<strong>ह</strong>ना भिर सब प ूण र् संयम सऽ सब तर<strong>ह</strong>क नशा आिद सऽ द ूरर<strong>ह</strong>ैत ईरक नाम अिप र्त करै छिथ। अि<strong>ह</strong> के िनयम ब<strong>ह</strong>ुत किठन छै ताि<strong>ह</strong> कारण सऽबा़ गभर्वती मि<strong>ह</strong>ला़ रोगी तथा याा करैत लोक सबके ई माफ कैल गेल छै।अि<strong>ह</strong> सबके अमे ईद मनाओल जायत अिछ।<strong>दे</strong>वी जी अपन वक् त ब करैत क<strong>ह</strong>लिखन जे िमिथला ंचल मे आिथ र्कपसऽ उव तऽ नि<strong>ह</strong>ं लेिकन िनव के कम र्चारी र पर िमिथलाभाषी मुसलमाब<strong>ह</strong>ुलता मे उपित छिथ।बा लोकिन ारा रणीय ोक१.ातः काल मु<strong>ह</strong>ूर् (स ूयो र्दयक एक घंटा पि<strong>ह</strong>) सव र्थम अपन द ुन ू <strong>ह</strong>ाथ <strong>दे</strong>खबाकचा<strong>ह</strong>ी, आ’ ई ोक बजबाक चा<strong>ह</strong>ी।करा वसते लीः करमे सरती।करम ूले ितो ा भाते करदश र्नम ्॥करक आगा ँ ली बसैत छिथ, करक ममे सरती, करक म ूलमे ा ित छिथ।भोरमे ताि<strong>ह</strong> ारे करक दश र्न करबाक थीक।२.संा काल दीप लेसबाक काल-दीपम ूले ितो ा दीपमे जनाद र्नः।दीपा शरः ोक्ः साोितन र्मोऽुते॥72


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्दीपक म ूल भागमे ा, दीपक मभागमे जनाद र्न (<strong>िव</strong>ु) आऽ दीपक अ भागमेशर ित छिथ। <strong>ह</strong>े संाोित! अ<strong>ह</strong>ा ँकेँ नमार।३.सुतबाक काल-राम ं ं <strong>ह</strong>न ूमं वैनतेय ं व ृकोदरम ्।शय यः रेिं द ुः नित॥जे सभ िदन सुतबासँ पि<strong>ह</strong> राम, कुमारामी, <strong>ह</strong>न ूमान, ् गड आऽ भीमक रण करैतछिथ, <strong>ह</strong>ुनकर द ुः न भऽ जाइत छि।४. न<strong>ह</strong>ेबाक समय-गे च यमु चैव गोदाविर सरित।नम र्<strong>दे</strong> िसु कावेिर जलेऽिन ् सििध ं कु॥<strong>ह</strong>े गंगा, यमुना, गोदावरी, सरती, नम र्दा, िसु आऽ कावेरी धार। एि<strong>ह</strong> जलमेअपन साि िदअ।५.उर ं यमु ि<strong>ह</strong>माेैव दिक्षणम ्।वष ं र् तत् भारतं नाम भारती य सितः॥समुक उरमे आऽ ि<strong>ह</strong>मालयक दिक्षणमे भारत अिछ आऽ ओतुका सित भारतीक<strong>ह</strong>बैत छिथ।६.अ<strong>ह</strong>ा ौपदी सीता तारा मोदरी तथा।पकं ना रेिं म<strong>ह</strong>ापातकनाशकम ्॥जे सभ िदन अ<strong>ह</strong>ा, ौपदी, सीता, तारा आऽ मदोदरी, एि<strong>ह</strong> पा ँच साी-स्ीक रणकरैत छिथ, <strong>ह</strong>ुनकर सभ पाप न भऽ जाइत छि।७.अामा बिला र्सो <strong>ह</strong>न ूमा ं <strong>िव</strong>भीषणः।कृपः परशुराम सैते िचरी<strong>िव</strong>नः॥73


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अामा, बिल, ास, <strong>ह</strong>न ूमान, ् <strong>िव</strong>भीषण, कृपाचाय र् आऽ परशुराम- ई सात टा िचरीवीक<strong>ह</strong>बैत छिथ।८.साते भवतु सुीता <strong>दे</strong>वी िशखर वािसनीउन तपसा लो यया पशुपितः पितः।िसिः साे सतामु सादा ध ूजर्टेःजावीफेनलेखेव यूिध शिशनः कला॥९. बालोऽ<strong>ह</strong>ं जगदान न मे बाला सरती।अप ू र् पंचमे वषे र् वण र्यािम जगत्यम ् ॥१०. द ूवा र्क्षत म ं(शु यज ुवे र्द अाय २२, म ं २२)आ ि जापितर ्ॠिषः। िलंभोक्ा <strong>दे</strong>वताः। राडुृितः। षड्जःरः॥आ ॑न ् ा॒ ॑वच॒सी र् जा॑यता॒मा रा॒ष् रा॑ज॒ः शुरे॑ऽइषो॒ऽिता॒धी म॑<strong>ह</strong>ार॒थोजा॑यता॒ ं दोग्ीं धे॒वो र्ढा॑न॒ड्वाना॒शुः सिः॒ पुर॑ि॒यो र्वा॑ िज॒ू र॑थे॒ाः स॒भेयो॒ युवायज॑मान वी॒रो जा॒यता ं िनका॒मे-िन॑कामे नः प॒जर्ों वष र्तु॒ फल॑वो न॒ऽओष॑धयः पा ंयोगेक्ष॒मो नः॑ कताम ्॥२२॥माथा र्ः िसयः सु प ूणा र्ः सु मरथाः। शूणा ं ब ु िनाशोऽु िमाणामुदयव।ॐ दीघा र्युभर्व। ॐ सौभावती भव।<strong>ह</strong>े भगवान ्। अपन <strong>दे</strong>शमे सुयो आ’ सव र्ज्ञ <strong>िव</strong>ाथीर् उ <strong>ह</strong>ोिथ, आ’ शुुकेँ नाशकएिन<strong>ह</strong>ार सैिनक उ <strong>ह</strong>ोिथ। अपन <strong>दे</strong>शक गाय ख ूब द ूध दय बाली, बरद भार व<strong>ह</strong>नकरएमे सक्षम <strong>ह</strong>ोिथ आ’ घोड़◌ा िरत पेँ दौगय बला <strong>ह</strong>ोए। स्ीगण नगरक करबामे सक्षम <strong>ह</strong>ोिथ आ’ युवक सभामे ओजप ूण र् भाषण <strong>दे</strong>बयबला आ’ <strong>दे</strong>बामे सक्षम <strong>ह</strong>ोिथ। अपन <strong>दे</strong>शमे जखन आवक <strong>ह</strong>ोय वषा र् <strong>ह</strong>ोए आ’ औषिधक-ब ूटीसव र्दा पिरप <strong>ह</strong>ोइत र<strong>ह</strong>ए। एव ं मे सभ तर<strong>ह</strong>ेँ <strong>ह</strong>मरा सभक काण <strong>ह</strong>ोए। शुकबिक ु नाश <strong>ह</strong>ोए आ’ िमक उदय <strong>ह</strong>ोए॥मकें कोन वुक इा करबाक चा<strong>ह</strong>ी तकर वण र्न एि<strong>ह</strong> म ंमे कएल गेल अिछ।एि<strong>ह</strong>मे वाचकलुोपमालड़◌्कार अिछ।74


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अय-॑न ् - <strong>िव</strong>ा आिद गुणसँ पिरप ूण र् रा॒ष् - <strong>दे</strong>शमे॑वच॒सी- र् <strong>िव</strong>ाक तेजसँ युक्आ जा॑यता॒- ं उ <strong>ह</strong>ोएरा॑ज॒ः-राजाशुरे॑ऽ– िबना डर बलाइषो॒- बाण चलेबामे िनपुणऽिता॒धी-शुकेँ तारण दय बलाम॑<strong>ह</strong>ार॒थो-पैघ रथ बला वीरदोग्ीं-कामना(द ूध प ूण र् करए बाली)धे॒वो र्ढा॑न॒ड्वाना॒शुः धे॒-गौ वा वाणी वो र्ढा॑न॒ड्वा- पैघ बरद ना॒शुः-आशुः-िरतसिः॒-घोड़◌ापुर॑ि॒यो र्वा॑- पुर॑ि॒- व<strong>ह</strong>ारकेँ धारण करए बाली यो र्वा॑-स्ीिज॒ू-शुकेँ जीतए बलार॑थे॒ाः-रथ पर िरस॒भेयो॒-उम सभामेयुवा-युवा जे<strong>ह</strong>नयज॑मान-राजाक रामेवी॒रो-शुकेँ परािजत करएबलािनका॒मे-िन॑कामे-िनययुक् काय र्मे75


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नः-<strong>ह</strong>मर सभकप॒जर्ों-मेघवष र्तु॒-वषा र् <strong>ह</strong>ोएफल॑वो-उम फल बलाओष॑धयः-औषिधःपा ं- पाकएयोगेक्ष॒मो-अल ल करेबाक <strong>ह</strong>ेतु कएल गेल योगक रक्षानः॑-<strong>ह</strong>मरा सभक <strong>ह</strong>ेतुकताम ्-समथ र् <strong>ह</strong>ोएििफथक अवाद- <strong>ह</strong>े ण, <strong>ह</strong>मर रामे ाण नीक धािम र्क <strong>िव</strong>ा बला, राज-वीर,तीर ंदाज, द ूध दए बाली गाय, दौगय बला जु, उमी नारी <strong>ह</strong>ोिथ। पाजर्आवकता पडला पर वषा र् <strong>दे</strong>िथ, फल <strong>दे</strong>य बला गाछ पाकए, <strong>ह</strong>म सभ संपिअिजर्त/संरिक्षत करी।I nput : (कोकमे <strong>दे</strong>वनागरी, िमिथलाक्षर िकं वा फोिटक-रोमनमे टाइप क। I nputDevanagar i, Mi thilakshara or Phonet i c-Roman.)i nOut put : (पिरणाम <strong>दे</strong>वनागरी, िमिथलाक्षर आ फोिटक-रोमन/ रोमनमे। Res ul tDevanagar i, Mi t hi l akshar a and Phonet i c-Roman/ Roman.)i nइिश-मैिथली-कोष ं/ मैिथली-इिश-कोष ं ोजेकेँ आग ू बढ़◌ाऊ, अपन सुझाव आ योगदानई-मेलारा ggaj endr a@ vi deha. com पर पठाऊ।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मैिथली-अंजी आ अंजी मैिथली कोष (इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल बेर सच र्-िडनरी) एम.एस. एस.ू.एल. सव र्र आधािरत -Based on ms-sql ser verMai t hi l i -Engl i sh and Engl i sh-Mai t hi l i Di ct i onar y.१.मैिथलीक न ूतन वैज्ञािनक कोश आ २.भारत आ पालक मैिथली भाषा-वैज्ञािनक लोकिन ारा बनाओल मानक श ैली76


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्१.मैिथलीक न ूतन वैज्ञािनक कोश (वा-योग सि<strong>ह</strong>त)-गजे ठाकुर, नागे कुमारझा आ पीकार <strong>िव</strong>ान झा।चरम; cәr әmә; चरम; अंितम; əⁿtimə; अंितम; Last , f i nal ; adj राजाक अाचार चरम परप<strong>ह</strong>ँिच ु गेल अिछ।; adj r ɑːɟ ɑːkə ətjɑːcɑːr ә cәr әmә pәr ә pәɦuⁿ ci geːl әәc i ।; adj राजाक अाचार चरम पर प<strong>ह</strong>ँिच ु गेल अिछ।ँँूूूँ ुूँ ुचरण; cәr әɳә; चरण; पएर, डेग, म, पक पाित; pәeːr ә, ɖeː, , pədjəkəpɑːⁿti; पएर,डेग, म, पक पाित; foot, leg, stage, line of verse; n चरणरज धोिब पीब ि<strong>ह</strong>नक पएर; n cәr әɳә r әɟ ә doːbi pi ːbuː ɦi nәkәpәeːr ә; n चरण रज धोिब पीब ि<strong>ह</strong>नक पएरशरण; ɕәr әɳә; शरण; आय; ɑːɕr әj ә; आय; shel t er , r ef uge; adj अित दयालु सिनअ<strong>ह</strong>ा ँक शरण अयल<strong>ह</strong> जािन॥; adj əti dəjɑːl u suːni әɦɑːⁿkә ɕәr әɳә әj әl әɦuⁿɟɑːni ॥; adj अित दयालु सिन अ<strong>ह</strong>ा ँक शरण अयल<strong>ह</strong> जािन॥शरण ्य; ɕәr әɳj ә; शरण ्य; आय <strong>दे</strong>बा योग ्य; ɑːɕrəjə deːbɑː joːgj ә; आय <strong>दे</strong>बा योग ्य;Fi t f or suppor t ; adj ; adj ; adjू ँू ँशरण ्यु; ɕәr әɳj u; शरण ्यु; रक्षक,मेघ, िब<strong>ह</strong>ािर; r әkʂәkә, me ːg ә,bi ɦɑːri; रक्षक,मेघ, िब<strong>ह</strong>ािर; pr ot ect or , cl oud, wi nd; n; n; nचरपट; cәr әpәʈ ә; चरपट; द ुष ्ट; duʂʈ ә; द ुष ्ट ; mi schi evous; adj ; adj ; adjचरफर; cәr әp әr ә; चरफर; ऊजा र्यु, चलबा-िफरबामे पटु, चतुर; uːr ɟɑːjuktə, cәl әbɑː-p i r әbɑːmeː pәʈ , cəturə; ऊजा र्यु, चलबा-िफरबामे पटु, चतुर; ener get i c, pr ompt ,cl ever ; adj ; adj ; adjचरसा; cәr әsɑː; चरसा; चाम, खाल; cɑːmә , k ɑːl ә; चाम, खाल; l eat her , hi de;n ताजीक <strong>ह</strong>ाथ थरथरा गेलिन मुदा मुँ<strong>ह</strong> चाल “मुँ<strong>ह</strong> सािर क’ बाज मौगी नइ त’ चरसा घीिचलेबौ ।; n neːtɑːɟ i ːkә ɦɑːtə tərətərɑː geːləni mudɑː muⁿɦә cɑːl uː“muⁿɦә sәmɦɑːri kә’ bɑːɟ ә maːugi ː nəiⁿ tə’ cәr әsɑː g i ːcileːbaːu ।; n ताजीक <strong>ह</strong>ाथ थरथरा गेलिन मुदा मुँ<strong>ह</strong> चाल “मुँ<strong>ह</strong> सािर क’बाज मौगी नइत’ चरसा घीिच लेबौ ।चरस; cәr әsә; चरस; गाजाक रस जकर ध ूमपान कएल जाइत अिछ; gɑːɟ ɑːkә r әsә ɟәkərəduːmәpɑːnә kәeːl ә ɟɑːitə әc i ; गाजाक रस जकर ध ूमपान कएल जाइत अिछ;at ype of smoki ng, hashi sh; n; n;nचरा ँत; cәr әॉⁿtə; चरा ँत; चरबाक <strong>ह</strong>ेतु सुरिक्षत परती; cәr әbɑːkә ɦeːtu sur әkʂitəpərətiː; चरबाक <strong>ह</strong>ेतु सुरिक्षत परती; l and f or gr azi ng; n; n; nचरी; cәriː; चरी; चरबा जोग घास; cәr әbɑː ɟ oːgә g ɑːsә; चरबा जोग घास;veget at i on r equi r ed f or grazi ng; n; n; nशरीर; ɕәriːr ә; शरीर; <strong>दे</strong><strong>ह</strong>; deːɦә; <strong>दे</strong><strong>ह</strong>; body; adj कतय छि <strong>ह</strong>ुनकर म ृत शरीर।; adjkətəjə c әnɦi ɦunәkәr ә mtə ɕәriːr ә।; adj कतय छि <strong>ह</strong>ुनकर म ृत शरीर।77


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्चिरबिघआ; cәribәg i ɑː; चिरबिघआ; चािर रीसँ घोरल खाट; cɑːri rәssi ːsⁿ g oːr әl әk ɑːʈ ә; चािर रीसँ घोरल खाट; cot net t ed wi t h f our f ol d st r i ng; adj ; adj ;adjचिरष ्; cәriʂɳu; चिरष ्; गितशील, कम र्ठ; gətiɕi ːl ә, kәrmә ʈ ә; गितशील, कम र्ठ;Moveabl e, act i ve; adj ; adj ; adjचिरत; cəritə; चिरत; जीवनी, आचरण; ɟ i ːvәni ː, ɑːcәr әɳә; जीवनी, आचरण; bi ogr aphy,behavi our ; adj नि<strong>ह</strong>, कत<strong>ह</strong>ु फेर सँ िया चिरत <strong>दे</strong>खाओत त ई...।; adj nәɦ , kətəɦup eːrə sⁿ trijɑː cəritə deːk ɑːoːtə tə neː i ː...।; adj नि<strong>ह</strong>, कत<strong>ह</strong>ु फेर सँिया चिरत <strong>दे</strong>खाओत त ई...।चिर; cəritrə; चिर; चािल, चया, र् वैिशष ्; cɑːl i, cәrjɑː, vaːi ɕi ʂʈ j ә; चािल, चया, र् वैिशष ्;char act er , conduct , di sposi t i on; n जेडीमे कथानक केर संग चिर-िचण, पद-रचना, <strong>िव</strong>चार त, द ृ <strong>िव</strong>धान आ गीत र<strong>ह</strong>ैत अिछ।; n ʈ reːɟ eːɖi ːmeː kətɑːnәkәkeːrə sⁿgə cəritrə-citrəɳә, pədə-r әcәnɑː, vi cɑːrə tətvə, dɕjə vidɑːnәɑː gi ːtə r әɦaːitə әc i ।; n जेडीमे कथानक केर संग चिर-िचण, पद-रचना, <strong>िव</strong>चार त, द ृ <strong>िव</strong>धान आ गीत र<strong>ह</strong>ैत अिछ।चया; र् cәrjɑː; चया; र् करनी, चािल, आचरण, असरणीय पित; kәr әni ː, cɑːl i, ɑːcәr әɳә,әnusәr әɳi ːjə pəddəti; करनी, चािल, आचरण, असरणीय पित; deed, conduct ,r out i ne; n पीकारजीक दैिनक चया र् कलम ओ ख ुरपीक संग स <strong>ह</strong>ोइत छलि।; npәɲɟ i ːkɑːr әɟ i ːkə daːi nikә cәrjɑː kәl әmә oː k ur әpi ːkә sⁿ gәsәmpәnnә ɦoːitə c әl әnɦi ।; n पीकारजीक दैिनक चया र् कलम ओ ख ुरपीक संग स<strong>ह</strong>ोइत छलि।शकर्रा; ɕәrkәr ɑː; शकर्रा; शक् कर, िची, सा ँकड, खा ँड; ɕәkkәr ә, ci nni ː, sɑːⁿkәɽ ә,k ɑːⁿɽә; शक्कर,िची, सा ँकड, खा ँड ; Sugar ; n पाम ृत- द<strong>ह</strong>ी, द ूध, घ ृत, मध, ु शकर्रा; npәɲcɑːmtə- dəɦi ː, duːdə, g tə, mədu, ɕәrkәr ɑː; n पाम ृत-द<strong>ह</strong>ी, द ूध, घ ृत, मध, ु शकर्राशमा; र् ɕәrmɑː; शमा; र् शम र्न, ा<strong>ह</strong>ाणक एक उपनाम; ɕәrmәnә , br ɑːɦɑːɳәkә eːkәupәnɑːmә; शम र्न,ा<strong>ह</strong>ाणक एक उपनाम; a surname of Br ahmi ns; n; n; nचम; र् cәrmә– mәnә; चम; र् चमड़◌ी, खाल; cәmәɖә़◌ी, k ɑːl ә; चमड़◌ी, खाल; Ski n, hi de,l eat her ; n एि<strong>ह</strong> गपक चचा र् अिछ, जे आय र् चम र् वस् पि<strong>ह</strong>रैत छला<strong>ह</strong>; n eːɦi gәpәkәcәrcɑː әc i , ɟ eː ɑːrjə cərmə vəstrə pәɦi raːitə c әl ɑːɦә; n एि<strong>ह</strong> गपक चचा र्अिछ, जे आय र् चम र् वस् पि<strong>ह</strong>रैत छला<strong>ह</strong>चम र्कार; cәrmәr ә , cәrmɑːr ә , cәrmәk ɑːr ә; चम र्कार; चमराक समान बनबएबला; cәmәr ɑːkәsәmɑːnә bәnәbәeːbәl ɑː; चमराक समान बनबएबला; shoemaker , cobbl er ;n एक चम र्कार आओल आ', राजाकेँ फिरछाय ब ुझाओल।; n eːkә cәrmәkɑːr ә ɑːoːl ә ɑː',r ɑːɟ ɑːkeː ⁿ p әricɑːj ә buɟ ɑːoːl ә।; n एक चम र्कार आओल आ', राजाकेँ फिरछायब ुझाओल।चप र्टी; cәrpәʈ i ː; चप र्टी; सो<strong>ह</strong>ारी; soːɦɑːriː; सो<strong>ह</strong>ारी; Thin loaf; n; n; nचर; र् cәrrә; चर; र् वस् फटबाक ध ्विन; vəstrə p әʈ әbɑːkə dvәni ; वस् फटबाक ध ्विन;sound of t ear i ng cl ot h; nछोटगर-सन गेट, जाि<strong>ह</strong>पर पसँ गेजा <strong>िव</strong>ला िलखलछलैक, अपन का पर झ ुलल चर र्-चर र् केर आवाज भेलैक; nc oːʈ әgәr ә-sәnә geːʈ ә,78


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ɟɑːɦi pәr ә spәʂʈ ә ruːpәsⁿ br eːgeːnɟ ɑː vi l ɑː likәl ә c әl aːi kә,әpәnә kәbɟ ɑː pәr ә ɟ ulәl ә cәrrә-cәrrә keːr ә ɑːvɑːɟ әb eːl aːi kә; nछोटगर-सन गेट, जाि<strong>ह</strong>पर पसँ गेजा <strong>िव</strong>ला िलखल छलैक, अपन कापर झ ुलल चर र्-चर र् केर आवाज भेलैकचआ; cәruːɑː; चआ; पीनी रखबाक बासन; pi ːni ː r әk әbɑːkә bɑːsәnә; पीनी रखबाकबासन; a pot f or keepi ng pr ocessed t obacco; n; n; nचभर; cәruːb әr ә; चभर; दानासँ भरल धानक सीस; dɑːnɑːsⁿ bərələ dɑːnәkәsi ːsә; दानासँभरल धानक सीस; paddy sheat h f ul l of cor n; adj ; adj ; adjचा; cәruːɖә़◌्gɑː; चा; चतुर, शतर ंज; cət ur əŋgə,chess; n; nn ;चव र्ण; cərvəɳə; चव र्ण; िचबाएब; ci bɑːeːbə; िचबाएब; chewi ng; adj ; adj ; adjɕət ər ⁿɟə; चतुर, शतर ंज;चसचरा; cəsəcər ɑː; चसचरा; चोरा कए आनक फिसल चरओिन<strong>ह</strong>ार; coːr ɑː kəeː ɑːnəkəpʰəsi l ə cər əoːni ɦɑːr ə; चोरा कए आनक फिसल चरओिन<strong>ह</strong>ार; one who l et one'scat t l e t o gr aze ot her ' s cr op; adj ; adj ; adjश; ɕəsəj ə; श; श ंसनीय; pr əɕⁿsəni ːj ə; श ंसनीय; admi r abl e; adj ; adj ; adjश; ɕəsəj əmə; श; अनाज; ənɑːɟə; अनाज; Cor n, gr ai n; n; n; nचसकाएब; cəsəkɑːeːbə; चसकाएब; पिरकाएब; pərikɑːeːbə; पिरकाएब; embol den, t empt ;vi . .; vi . .; vi . .चषक; cəʂəkə , cəʂəkəmə; चषक; कप, मिदरा पा; kəpə, mədi rɑː pɑːt r ə; कप, मिदरा पा;A cup, t he pot f or dr i nki ng wi ne; n; n; nचसकब; cəsəkəbə; चसकब; पिरकब; pərikəbə; पिरकब; addi ct ed, t empt ed; v. i .; vi . .; vi . .चसमा; cəsəmɑː; चसमा; द<strong>िव</strong>ध ृ र्क सीसा; dɹʂʈi vərdʰəkə si ːsɑː; द<strong>िव</strong>ध ृ र्क सीसा; spect acl e;n<strong>दे</strong>बलरैना फुलपेट पेि कऽ, चसमा पेि कऽ बाब ू-भैया नाि<strong>ह</strong>त जे िरापर बैिठकऽ िराचलबइ <strong>ह</strong>इ तऽ िसमाके गोिबना माउत कऽर <strong>ह</strong>इ।; ndeːbəl əraːi nɑː pʰul əpeːnʈəpeːnɦi kəऽ, cəsəmɑː peːnɦi kəऽ bɑːbuː-bʰaːi jɑː nɑːɦi tə ɟeːrikɕɑːpər ə baːi ʈʰi kəऽ riksɑː cəl əbəi ɦəi t əऽ si neːmɑːkeː goːbi nɑːmɑːut ə kəऽr ə ɦəi ।; n<strong>दे</strong>बलरैना फुलपेट पेि कऽ, चसमा पेि कऽ बाब ू-भैया नाि<strong>ह</strong>तजे िरापर बैिठकऽ िरा चलबइ <strong>ह</strong>इ तऽ िसमाके गोिबना माउत कऽर <strong>ह</strong>इ।चसमिदल; cəsəmədi lə; चसमिदल; त् यक्ष ष ्टा; pr ət jəkʂə dr əʂʈɑː; त्यक्ष ष ्टा; eye-wi t ness; n; n; nचसना; cəsənɑː; चसना; इनार कोड◌़बामे मािट उघबाक बासन; i nɑːr ə koːɖə◌़bɑːmeː mɑːʈiugʰəbɑːkə bɑːsənə; इनार कोड◌़बामे मािट उघबाक बासन;pan used f or car r yi ngsoi l comi ng out whi l e di ggi ng wel l ; n; n; nश; ɕəsət ə; श; श ंसनीय; pr əɕⁿsəni ːj ə; श ंसनीय; admi r abl e, pr ai sewor t hy;adj ; adj ; adjशस्; ɕəsət r ə; शस्; <strong>ह</strong>िथआर, आयुध; ɦət ʰi ɑːr ə, ɑːj udʰə; <strong>ह</strong>िथआर, आयुध; weapon, ar ms ;nतावत शस् से<strong>ह</strong>ो ताि<strong>ह</strong> ारे राखल अिछ, स भए इ अपन असल प धरल।; nt ɑːvət əɕəst r ə seːɦoː t ɑːɦi dvɑːreː r ɑːkʰəl ə əcʰi , pr əsənnə bʰəeː indr ə əpənə79


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्əsəl ə ruːpə dʰər əl ə।; nतावत शस् से<strong>ह</strong>ो ताि<strong>ह</strong> ारे राखल अिछ, स भए इ अपनअसल प धरल।शताब ्दी; ɕət ɑːbdi ː; शताब ्दी; सए वष र्क खण ्ड; səeː vər ʂəkə kʰəɳɖə; सए वष र्क खण ्ड;cent ur y, cent enar y; nएि<strong>ह</strong> मितर्क ू रचनाकाल तेर<strong>ह</strong>म चौद<strong>ह</strong>म शताी आ ंकल गेलअिछ।; neːɦi muːrti kə r əcənɑːkɑːl ə t eːr əɦəmə caːudəɦəmə ɕət ɑːbdi ːɑːⁿkəl ə geːl ə əcʰi ।; nएि<strong>ह</strong> मितर्क ू रचनाकाल तेर<strong>ह</strong>म चौद<strong>ह</strong>म शताी आ ंकल गेल अिछ।चटाएब; cəʈɑːeːvə; चटाएब; चटबाएब; cəʈəbɑːeːbə; चटबाएब; get someone l i ck; vद<strong>ह</strong>ी-चीनी चटाएब; vdəɦi ː-ci ːni ː cəʈɑːeːbə; vद<strong>ह</strong>ी-चीनी चटाएबचटाइ; cəʈɑːi ; चटाइ; खड◌़क पिटआ; kʰəɖə◌़kə pəʈi ɑː; खड◌़क पिटआ; st r aw-mat ; nदलानपर चटाइ ओछा <strong>दे</strong>ल गेल र<strong>ह</strong>ै ।; ndəl ɑːnə pər ə cəʈɑːi oːcʰɑː deːl ə geːl ər əɦaːi ।; nदलान पर चटाइ ओछा <strong>दे</strong>ल गेल र<strong>ह</strong>ै ।चटकाएब; cəʈɑːkɑːeːbə; चटकाएब; डराएब, धमकी <strong>दे</strong>ब; ɖər ɑːeːbə, dʰəməki ːdeːbə; डराएब, धमकी <strong>दे</strong>ब; t hr eat en; vt ; vt ; vtचटाक; cəʈɑːkə; चटाक; टकरएबाक ध ्विन; ʈəkər əeːbɑːkə dʰvəni ; टकरएबाक ध ्विन;smacki ngsound; advचटाक!...मनसा उिठकए एक चाट <strong>दे</strong>लकै।; advcəʈɑːkə!... mənəsɑːuʈʰi kəeː eːkə cɑːʈə deːl əkaːi ।; advचटाक!...मनसा उिठकए एक चाट <strong>दे</strong>लकै।चटान; cəʈɑːnə; चटान; िशला; ɕi lɑː; िशला; rock; n; n; nशतावधानी; ɕət ɑːvədʰɑːni ː; शतावधानी; अुत रण शिबला; ədbʰut ə smər əɳəɕəkt i bəl ɑː; अुत रण शिबला; havi ng mi r acul ous power of memor y;adj ; adj ; adjशतावरी; ɕət ɑːvəriː; शतावरी; एक वषिध; eːkə vənaːuʂədʰi ; एक वषिध; a her b,Aspar agus r ecemosus; n; n; nचट; cəʈə; चट; कड◌़◌ा वु टुटबाक सन ध ्विन, तुरत; kəɖə◌़◌ा vəst u ʈuʈəbɑːkə sənədʰvəni , t ur ət ə;कड◌़◌ा वु टुटबाक सन ध ्विन, तुरत; cr ackl i ng sound, pr ompt l y;adv चट दय ठाढ◌़ भ’ कए। िडिबयाक बाती कख चट–चट कऽ कऽ चरचराइक तथा बातीकमुँ<strong>ह</strong>पर कारी िगर<strong>ह</strong> बिन जाइक ।; adv cəʈə dəj ə ʈʰɑːɖʰə◌़ bʰə’ kəeː। ɖi bijɑːkəbɑːt i ː kəkʰənoː cəʈə–cəʈə kəऽ kəऽ cər əcər ɑːi kə t ət ʰɑː bɑːt i ːkəmuⁿɦəpər ə kɑːriː gi r əɦə bəni ɟɑːi kə ।; adv चट दय ठाढ◌़ भ’ कए। िडिबयाकबाती कख चट–चट कऽ कऽ चरचराइक तथा बातीक मुँ<strong>ह</strong>पर कारी िगर<strong>ह</strong> बिन जाइक ।शत; ɕət ə; शत; सए; səeː; सए; hundr ed; nओना ई सब ठाम शत-ितशत से न<strong>ह</strong>ीभ' सकैय।; noːnɑː i ː səbə ʈʰɑːmə ɕət ə-pr ət i ɕət ə sət j eː nəɦi ː bʰə'səkaːi jə।; nओना ई सब ठाम शत-ितशत से न<strong>ह</strong>ी भ' सकैय।चटेनी; cəʈeːni ː; चटेनी; पिटआ; pəʈi ɑː; पिटआ; sitting mat ; n; n; nशतिभषा; ɕət əbʰi ʂɑː; शतिभषा; चौबीसम नक्ष; caːubi ːsəmə nəkʂət r ə; चौबीसम नक्ष;24t h const el l at i on consi st i ng of 100 st ar s; n; n; nशतचण ्डी; ɕət əcəɳɖi ː; शतचण ्डी; द ुगा र्सप ्तशती; dur gɑːsəptəɕət i ː; द ुगा र्सप ्तशती;nar r at i ve poem on t he l i f e of Goddess; n; n; nचटचटाएब; cəʈəcəʈɑːeːbə; चटचटाएब; बेर-बेर चाट मारब; beːr ə-beːr ə cɑːʈəmɑːr əbə; बेर-बेर चाट मारब; sl ap r epeat edl y; v. t .; vt . .; vt . .a80


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्चटचट; cəʈəcəʈə; चटचट; तड◌़◌ातड◌़,तेला<strong>ह</strong>; t əɖə◌़◌ाt əɖə◌़ , t eːl ɑːɦə; तड◌़◌ातड◌़,तेला<strong>ह</strong>;hur r i edl y and r epeat edl y, gr easy; advन◌ॊर संऽ चटचट गाल। चटचटमारब।; advnə◌ॊr ə sⁿऽ cəʈəcəʈə gɑːl ə।cəʈəcəʈə mɑːr əbə।; advन◌ॊर संऽ चटचटगाल। चटचट मारब।शतधा; ɕət ədʰɑː; शतधा; सए कारसँ; səeː pr əkɑːr əsⁿ; सए कारसँ ; i n hundr ed ways;adv; adv;advशतघ ्नी; ɕət əgʰniː; शतघ ्नी; ब ंद ूक, तोप; bⁿduːkə, t oːpə; ब ंद ूक, तोप;a ki nd off i r ear m; n; n; nचटका; cəʈəkɑː; चटका; बड◌़◌ी जेका ँएक तीमन, चटकन, थापड◌़; bəɖə◌़◌ी ɟeːkɑːⁿ eːkət i ːmənə , cəʈəkənə, t ʰɑːpəɖə◌़; बड◌़◌ी जेका ँ एक तीमन, चटकन, थापड◌़ ; cur r y ofpul se, sl ap; n; n; nचटका; cəʈəkɑː, cəʈi kɑː; चटका; िचडै; ci ɽaːi ; िचडै; A hen-spar r ow; ; ;चटकैती; cəʈəkaːi ti ː; चटकैती; चलाकी, चतुरता; cəl ɑːki ː, cət ur ət ɑː; चलाकी, चतुरता;cl ever ness; n; n; nचटकार; cəʈəkɑːr ə; चटकार; ािद वु खएलापर िजाक चटुलता; svɑːdi ʂʈə vəst ukʰəeːl ɑːpər ə ɟi ɦvɑːkə cəʈul ət ɑː; ािद वु खएलापर िजाक चटुलता; smack,cl acki ng of t ongue whi l e r el i shi ng some spi cy di sh; nचटकार सँखाओल; ncəʈəkɑːr ə sⁿ kʰɑːoːl ə; nचटकार सँ खाओलचतकार; cət əkɑːr ə; चतकार; जत र<strong>ह</strong>लोपर <strong>िव</strong>य <strong>दे</strong>खाएब; ɟənaːi tə r əɦəl oːpər əvi sməj ə deːkʰɑːeːbə; जत र<strong>ह</strong>लोपर <strong>िव</strong>य <strong>दे</strong>खाएब; f ei gned sur pr i se;adj ; adj ; adjचटकारी; cəʈəkɑːriː; चटकारी; शीता; ɕi ːgʰr ət ɑː; शीता; swi f t ness; n; n; nचटक; cəʈəkə; चटक; पक्षीक <strong>िव</strong>ष ्ठा, शीता, शोभा, चटकलासँ भेल खािध; pəkʂi ːkə vi ʂʈʰɑː,ɕi ːgʰr ət ɑː, ɕoːbʰɑː, cəʈəkəl ɑːsⁿ bʰeːl ə kʰɑːdʰi ; पक्षीक<strong>िव</strong>ष ्ठा, शीता, शोभा, चटकलासँ भेल खािध; bi r d' s excr ement , qui ckness,spl endour , scr at ch caused by spl i t t i ng; adj िनम र्ला जीक चटक-मटक कतएजइतिन? एक िदन एकटा योगीक माथपर कौआ चटक कए <strong>दे</strong>लकैक; adj ni r məl ɑː ɟi ːkəcəʈəkə-məʈəkə kət əeː ɟəi təni ? eːkə di nə eːkəʈɑː joːgi ːkə mɑːt ʰəpər əkaːuɑː cəʈəkə kəeː deːl əkaːi kə; adj िनम र्ला जीक चटक-मटक कतए जइतिन? एकिदन एकटा योगीक माथपर कौआ चटक कए <strong>दे</strong>लकैक२.पाल आ भारतक मैिथली भाषा-वैज्ञािनक लोकिन ारा बनाओल मानक श ैली1.पालक मैिथली भाषा वैज्ञािनक लोकिन ारा बनाओल मानक उारण आ लेखन श ैली81


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(भाषाशास्ी डा. रामावतार यादवक धारणाकेँ प ूण र् पसँ स लऽ िनधािरत)र्मैिथलीमे उारण तथा लेखन१.पमाक्षर आ अार: पमाक्षरात ङ, ञ, ण, न एव ं म अबैत अिछ। संृतभाषाक असार शक अमे जाि<strong>ह</strong> वक अक्षर र<strong>ह</strong>ैत अिछ ओ<strong>ह</strong>ी वक पमाक्षरअबैत अिछ। जेना-अ (क वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे ङ् आएल अिछ।)प (च वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे ञ् आएल अिछ।)ख (ट वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे ण ् आएल अिछ।)सि (त वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे न ् आएल अिछ।)ख (प वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे म ् आएल अिछ।)उपयु र् बात मैिथलीमे कम <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। पमाक्षरक बदलामे अिधका ंशजग<strong>ह</strong>पर अारक योग <strong>दे</strong>खल जाइछ। जेना- अंक, पंच, खंड, संिध, खंभआिद। ाकरण<strong>िव</strong>द पित गो<strong>िव</strong> झाक क<strong>ह</strong>ब छिन जे कव, चव आ टवसँ प ूव र्अार िलखल जाए तथा तव आ पवसँ प ूव र् पमाक्षरे िलखल जाए। जेना-अंक, चंचल, अंडा, अ तथा कन। मुदा ि<strong>ह</strong>ीक िनकट र<strong>ह</strong>ल आधिनक ु लेखक एि<strong>ह</strong>बातकेँ नि<strong>ह</strong> मात छिथ। ओलोकिन अ आ कनक जग<strong>ह</strong>पर से<strong>ह</strong>ो अंत आ कं पनिलखैत <strong>दे</strong>खल जाइत छिथ।नवीन पित िकछु सु<strong>िव</strong>धाजनक अव छैक। िकएक तँ एि<strong>ह</strong>मे समय आ ानक बचत<strong>ह</strong>ोइत छैक। मुदा कतोकबेर <strong>ह</strong>लेखन वा मुणमे अारक छोटसन िबु नि<strong>ह</strong> भेलासँ अथ र्क अनथ र् <strong>ह</strong>ोइत से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। अारक योगमेउारण-दोषक सावना से<strong>ह</strong>ो ततबए <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। एतदथ र् कसँ लऽकऽपवधिर पमाक्षरेक योग करब उिचत अिछ। यसँ लऽकऽ ज्ञधिरक अक्षरक सअारक योग करबामे कत<strong>ह</strong>ु को <strong>िव</strong>वाद नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खल जाइछ।२.ढ आ ढ : ढक उारण “र ् <strong>ह</strong>”जका ँ <strong>ह</strong>ोइत अिछ। अतः जतऽ “र ् <strong>ह</strong>”क उारण<strong>ह</strong>ो ओतऽ मा ढ िलखल जाए। आनठाम खािल ढ िलखल जएबाक चा<strong>ह</strong>ी। जेना-ढ = ढाकी, ढेकी, ढीठ, ढेउआ, ढ, ढेरी, ढाकिन, ढाठ आिद।82


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ढ = पढ़◌ाइ, बढब, गढब, मढब, ब ुढबा, सा ँढ, गाढ, रीढ, चा ँढ, सीढी, पीढी आिद।उपयु र् शसभकेँ <strong>दे</strong>खलासँ ई <strong>ह</strong>ोइत अिछ जे साधारणतया शक शुमे ढ आम तथा अमे ढ अबैत अिछ। इए<strong>ह</strong> िनयम ड आ डक सभर् से<strong>ह</strong>ो लाग ू <strong>ह</strong>ोइतअिछ।३.व आ ब : मैिथलीमे “व”क उारण ब कएल जाइत अिछ, मुदा ओकरा ब पमेनि<strong>ह</strong> िलखल जएबाक चा<strong>ह</strong>ी। जेना- उारण :बैनाथ, िबा, नब, <strong>दे</strong>बता, िबु, ब ंश,बना आिद। एि<strong>ह</strong>सभक ानपर मशःवैनाथ, <strong>िव</strong>ा, नव, <strong>दे</strong>वता, <strong>िव</strong>ु, व ंश,वना िलखबाक चा<strong>ह</strong>ी। सामातया व उारणकलेल ओ योग कएल जाइत अिछ। जेना- ओकील, ओज<strong>ह</strong> आिद।४.य आ ज : कत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु “य”क उारण “ज”जका ँ करैत <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ, मुदाओकरा ज नि<strong>ह</strong> िलखबाक चा<strong>ह</strong>ी। उारणमेयज्ञ, जिद, जमुना, ज ुग, जाबत, जोगी,जद, ु जम आिद क<strong>ह</strong>ल जाएवला शसभकेँमशः यज्ञ, यिद, यमुना, युग, याबत,योगी, यद, ु यम िलखबाक चा<strong>ह</strong>ी।५.ए आ य : मैिथलीक वतर्नीमे ए आ य द ुन ू िलखल जाइत अिछ।ाचीन वतर्नी- कएल, जाए, <strong>ह</strong>ोएत, माए, भाए, गाए आिद।नवीन वतर्नी- कयल, जाय, <strong>ह</strong>ोयत, माय, भाय, गाय आिद।सामातया शक शुमे ए मा अबैत अिछ। जेना एि<strong>ह</strong>, एना, एकर, ए<strong>ह</strong>न आिद।एि<strong>ह</strong> शसभक ानपर यि<strong>ह</strong>, यना, यकर, य<strong>ह</strong>न आिदक योग नि<strong>ह</strong> करबाक चा<strong>ह</strong>ी।यिप मैिथलीभाषी थासि<strong>ह</strong>त िकछु जाितमे शक आरोमे “ए”केँ य कि<strong>ह</strong> उारणकएल जाइत अिछ।ए आ “य”क योगक योगक सभर्मे ाची पितक असरण करब उपयु मािनएि<strong>ह</strong> पुकमे ओकरे योग कएल गेल अिछ। िकएक तँ द ुन ूक लेखनमे कोस<strong>ह</strong>जता आ द ु<strong>ह</strong>ताक बात नि<strong>ह</strong> अिछ। आ मैिथलीक सव र्साधारणक उारण-श ैली यकअपेक्षा एसँ बेसी िनकट छैक। खास कऽ कएल, <strong>ह</strong>एब आिद कितपय शकेँ कैल, <strong>ह</strong>ैबआिद पमे कत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु िलखल जाएब से<strong>ह</strong>ो “ए”क योगकेँ बेसी समीचीन मािणतकरैत अिछ।83


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्६.ि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>ु तथा एकार, ओकार : मैिथलीक ाचीन लेखन-पररामे को बातपर बलदैत काल शक पाछा ँ ि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>ु लगाओल जाइत छैक। जेना-<strong>ह</strong>ुनकि<strong>ह</strong>, अपन<strong>ह</strong>ु, ओकर<strong>ह</strong>ु,तालि<strong>ह</strong>, चोि<strong>ह</strong>, आन<strong>ह</strong>ु आिद। मुदा आध ु िनक लेखनमे ि<strong>ह</strong>कानपर एकार एव ं <strong>ह</strong>ुक ानपर ओकारक योग करैत <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। जेना-<strong>ह</strong>ुनके, अप, ताले,चोे, आ आिद।७.ष तथा ख : मैिथली भाषामे अिधका ंशतः षक उारण ख <strong>ह</strong>ोइत अिछ। जेना-ष (खडय), षोडशी (खोडशी), षट्कोण (खटकोण), व ृषेश (व ृखेश), सोष(सोख) आिद।८.िन-लोप : िनिलिखत अवामे शसँ िन-लोप भऽ जाइत अिछ:(क)ियायी य अयमे य वा ए लु भऽ जाइत अिछ। ओि<strong>ह</strong>मेसँ पि<strong>ह</strong> अकउारण दीघ र् भऽ जाइत अिछ। ओकर आगा ँ लोप-स ूचक िच वा <strong>िव</strong>कारी (’ / ऽ)लगाओल जाइछ। जेना-प ूण र् प : पढए (पढय) गेला<strong>ह</strong>, कए (कय) लेल, उठए (उठय) पडतौक।अप ूण र् प : पढ’ गेला<strong>ह</strong>, क’ लेल, उठ’ पडतौक।पढऽ गेला<strong>ह</strong>, कऽ लेल, उठऽ पडतौक।(ख)प ूव र्कािलक कृत आय (आए) यमे य (ए) लु भऽ जाइछ, मुदा लोप-स ूचक<strong>िव</strong>कारी नि<strong>ह</strong> लगाओल जाइछ। जेना-प ूण र् प : खाए (य) गेल, पठाय (ए) <strong>दे</strong>ब, न<strong>ह</strong>ाए (य) अएला<strong>ह</strong>।अप ूण र् प : खा गेल, पठा <strong>दे</strong>ब, न<strong>ह</strong>ा अएला<strong>ह</strong>।(ग)स्ी य इक उारण ियापद, संज्ञा, ओ <strong>िव</strong>शेषण तीन ूमे लु भऽ जाइतअिछ। जेना-प ूण र् प : दोसिर मािलिन चिल गेिल।अप ूण र् प : दोसर मािलन चिल गेल।84


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(घ)वतर्मान कृदक अिम त लु भऽ जाइत अिछ। जेना-प ूण र् प : पढैत अिछ, बजैत अिछ, गबैत अिछ।अप ूण र् प : पढै अिछ, बजै अिछ, गबै अिछ।(ङ)ियापदक अवसान इक, उक, ऐक तथा <strong>ह</strong>ीकमे लु भऽ जाइत अिछ। जेना-प ूण र् प: िछयौक, िछयैक, छ<strong>ह</strong>ीक, छौक, छैक, अिबतैक, <strong>ह</strong>ोइक।अप ूण र् प : िछयौ, िछयै, छ<strong>ह</strong>ी, छौ, छै, अिबतै, <strong>ह</strong>ोइ।(च)ियापदीय य , <strong>ह</strong>ु तथा <strong>ह</strong>कारक लोप भऽ जाइछ। जेना-प ूण र् प : छि, क<strong>ह</strong>लि, क<strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong> ु ँ, गेल<strong>ह</strong>, नि<strong>ह</strong>।अप ूण र् प : छिन, क<strong>ह</strong>लिन, क<strong>ह</strong>लौ, ँ गेलऽ, नइ, निञ, ।९.िन ानारण : को-को र-िन अपना जग<strong>ह</strong>सँ <strong>ह</strong>िटकऽ दोसरठाम चिलजाइत अिछ। खास कऽ इ आ उक समे ई बात लाग ू <strong>ह</strong>ोइत अिछ।मैिथलीकरण भऽ गेल शक म वा अमे जँ इ वा उ आबए तँ ओकर िनानािरत भऽ एक अक्षर आगा ँ आिब जाइत अिछ। जेना- शिन (शइन),पािन(पाइन), दािल ( दाइल), मािट (माइट), काछु (काउछ), मासु(माउस) आिद। मुदातम शसभमे ई िनयम लाग ू नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत अिछ। जेना- रिकेँ रइ आ सुधा ंशुकेँसुधाउं स नि<strong>ह</strong> क<strong>ह</strong>ल जा सकैत अिछ।१०.<strong>ह</strong>ल(◌्)क योग : मैिथली भाषामे सामातया <strong>ह</strong>ल (◌्)क आवकता नि<strong>ह</strong><strong>ह</strong>ोइत अिछ। कारण जे शक अमे अ उारण नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत अिछ। मुदा संृतभाषासँ जि<strong>ह</strong>नाक ति<strong>ह</strong>ना मैिथलीमे आएल (तम) शसभमे <strong>ह</strong>ल योग कएल जाइतअिछ। एि<strong>ह</strong> पोथीमे सामातया सूण र् शकेँ मैिथली भाषासी िनयमअसार<strong>ह</strong>ल<strong>िव</strong><strong>ह</strong>ीन राखल गेल अिछ। मुदा ाकरणसी योजनक लेल अावक ानपरकत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु <strong>ह</strong>ल <strong>दे</strong>ल गेल अिछ। ुत पोथीमे मिथली लेखनक ाचीन आ नवीनद ुन ू श ैलीक सरल आ समीचीन पक्षसभकेँ समेिटकऽ वण र्-<strong>िव</strong>ास कएल गेल अिछ। ानआ समयमे बचतक सि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>-लेखन तथा तकिनकी दृ िसँ से<strong>ह</strong>ो सरल <strong>ह</strong>ोबऽवलाि<strong>ह</strong>साबसँ वण र्-<strong>िव</strong>ास िमलाओल गेल अिछ। वतर्मान समयमे मैिथली माभाषीपय र्केँआन भाषाक मामसँ मैिथलीक ज्ञान लेबऽ पिडर<strong>ह</strong>ल पिरमे लेखनमे स<strong>ह</strong>जता तथाएकपतापर ान <strong>दे</strong>ल गेल अिछ। तखन मैिथली भाषाक म ूल <strong>िव</strong>शेषतासभ कुित85


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइक, ता<strong>ह</strong>ूिदस लेखक-मल सचेत अिछ। िस भाषाशास्ी डा. रामावतारयादवक क<strong>ह</strong>ब छिन जे सरलताक असानमे ए<strong>ह</strong>न अवा िक<strong>ह</strong>ु आबऽ <strong>दे</strong>बाक चा<strong>ह</strong>ीजे भाषाक <strong>िव</strong>शेषता छा ँ<strong>ह</strong>मे पिड जाए।-(भाषाशास्ी डा. रामावतार यादवक धारणाकेँ प ूण र् पसँ स लऽ िनधािरत)र्2. मैिथली अकादमी, पटना ारा िनधािरत र् मैिथली लेखन-श ैली1. जे श मैिथली-साि<strong>ह</strong>क ाचीन कालसँ आइ धिर जाि<strong>ह</strong> वर्नीमे चिलत अिछ, सेसामातः ताि<strong>ह</strong> वर्नीमे िलखल जाय- उदा<strong>ह</strong>रणाथ र्-ाएखनठामजकर,तकरतिनकरअिछअाअखन,अखिन,एखेन,अखनीिठमा,िठना,ठमाजेकर, तेकरितनकर।(वैकिक पेँ ा)ऐछ, अि<strong>ह</strong>, ए।2. िनिलिखत तीन कारक प वैिपकतया अपनाओल जाय:भ गेल, भय गेल वाभए गेल। जा र<strong>ह</strong>ल अिछ, जाय र<strong>ह</strong>ल अिछ, जाए र<strong>ह</strong>ल अिछ। कर’ गेला<strong>ह</strong>, वाकरय गेला<strong>ह</strong> वा करए गेला<strong>ह</strong>।3. ाचीन मैिथलीक ‘’ िनक ानमे ‘न’ िलखल जाय सकैत अिछ यथा क<strong>ह</strong>लिन वाक<strong>ह</strong>लि।4. ‘ऐ’ तथा ‘औ’ ततय िलखल जाय जत’ तः ‘अइ’ तथा ‘अउ’ सदृश उारणइ <strong>ह</strong>ो। यथा- <strong>दे</strong>खैत, छलैक, बौआ, छौक इािद।86


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्5. मैिथलीक िनिलिखत श एि<strong>ह</strong> पे यु <strong>ह</strong>ोयत:जै<strong>ह</strong>,सै<strong>ह</strong>,इए<strong>ह</strong>,ओऐ<strong>ह</strong>,लै<strong>ह</strong> तथादै<strong>ह</strong>।6. <strong>ह</strong>्र् इकारा ंत शमे ‘इ’ के लु करब सामातः अा िथक। यथा- ा<strong>दे</strong>िख आब<strong>ह</strong>, मािलिन गेिल (म मामे)।7. तं ‘ए’ वा ‘य’ ाचीन मैिथलीक उरण आिदमे तँ यथावत राखल जाय,िकं तु आधिनक ु योगमे वैकिक पेँ ‘ए’ वा ‘य’ िलखल जाय। यथा:- कयल वाकएल, अयला<strong>ह</strong> वा अएला<strong>ह</strong>, जाय वा जाए इािद।8. उारणमे द ू रक बीच जे ‘य’ िन तः आिब जाइत अिछ तकरा लेखमे ानवैकिक पेँ <strong>दे</strong>ल जाय। यथा- धीआ, अढैआ, <strong>िव</strong>आ<strong>ह</strong>, वा धीया, अढैया, िबया<strong>ह</strong>।9. सानािसक तं रक ान यथासंभव ‘ञ’ िलखल जाय वा सानािसक र। यथा:-मैञा, किनञा, िकरतिनञा वा मैआ, ँ किनआ, ँ िकरतिनआ ँ।10. कारकक <strong>िव</strong>भिक्क िनिलिखत प ा:-<strong>ह</strong>ाथकेँ , <strong>ह</strong>ाथसँ, <strong>ह</strong>ाथेँ, <strong>ह</strong>ाथक, <strong>ह</strong>ाथमे।’मे’ मे अार सव र्था ा िथक। ‘क’ क वैकिक प ‘केर’ राखल जा सकैतअिछ।11. प ूव र्कािलक ियापदक बाद ‘कय’ वा ‘कए’ अय वैकिक पेँ लगाओल जासकैत अिछ। यथा:- <strong>दे</strong>िख कय वा <strong>दे</strong>िख कए।12. मा ँग, भा ँग आिदक ानमे माङ, भाङ इािद िलखल जाय।13. अर् ‘न’ ओ अर् ‘म’ क बदला असार नि<strong>ह</strong> िलखल जाय, िकं तु छापाक सु<strong>िव</strong>धाथ र्अर् ‘ङ’ , ‘ञ’, तथा ‘ण’ क बदला अारो िलखल जा सकैत अिछ। यथा:- अ,वा अंक, अल वा अंचल, क वा कं ठ।14. <strong>ह</strong>लंत िच िनयमतः लगाओल जाय, िकं तु <strong>िव</strong>भिक संग अकारा ंत योग कएलजाय। यथा:- ीमान, ् िकं तु ीमानक।15. सभ एकल कारक िच शमे सटा क’ िलखल जाय, <strong>ह</strong>टा क’ नि<strong>ह</strong>, संयु <strong>िव</strong>भिक87


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>ेतु फराक िलखल जाय, यथा घर परक।16. अनािसककेँ चिबु ारा कयल जाय। पर ंतु मुणक सु<strong>िव</strong>धाथ र् ि<strong>ह</strong> समानजिटल माा पर अारक योग चिबुक बदला कयल जा सकैत अिछ। यथा-ि<strong>ह</strong>ँ केर बदला ि<strong>ह</strong>ं।17. प ूण र् <strong>िव</strong>राम पासीसँ ( । ) स ू िचत कयल जाय।18. सम पद सटा क’ िलखल जाय, वा <strong>ह</strong>ाइफेनसँ जोिड क’ , <strong>ह</strong>टा क’ नि<strong>ह</strong>।19. िलअ तथा िदअ शमे िबकारी (ऽ) नि<strong>ह</strong> लगाओल जाय।20. अंक <strong>दे</strong>वनागरी पमे राखल जाय।21.िकछु िनक लेल नवीन िच बनबाओल जाय। जा' ई नि<strong>ह</strong> बनल अिछ ताबत एि<strong>ह</strong>द ुन ू िनक बदला प ूव र्वत् अय/ आय/ अए/ आए/ आओ/ अओ िलखल जाय। आिक ऎ वाऒ सँ कएल जाय।<strong>ह</strong>./- गो<strong>िव</strong> झा ११/८/७६ ीका ठाकुर ११/८/७६ सुरे झा "सुमन" ११/०८/७६VI DEHA FOR NON-RESI DENT MAI THI LS( Festivals of Mithila date-list)8.VI DEHA FOR NON RESI DENTS8. 1. Or i gi nal poem i n Mai t hi l i by Gaj endr a Thakur Tr ansl at edi nt o Engl i sh by Lucy Gr acy f r om New Yor k82 . . Dev i l Bl es s ed Us -Shyam dar i har e ( Devi l Bl essed Us -Mai t hi l i st or y by Shyam dar i har e, t r ansl at ed by Pr aveen k Jha )88


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्DATE-LI ST( year - 2009-10)(१४१७ साल)Mar r i age Days:Nov . 2009- 19, 22, 23,27May 2010- 28,30June 2010- 2, 3, 6, 7 9 13 17 18 20 21 23 24 25 27 2830, , , , , , , , , , , ,Jul y 2010- 1, 8, 9,14Upanayana Days : June 2010- 21,22Dvi r agaman Di n:Nov ember 2009- 18, 19, 23, 27,2989


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Dec ember 2009- 2, 4,6Feb 2010- 15, 18, 19, 21, 22, 24,25Mar ch 2010- 1, 4,5Mundan Di n:Nov ember 2009- 18, 19,23Dec ember 2009- 3Jan 2010- 18,22Feb 2010- 3, 15, 25,26Mar ch 2010- 3,5June 2010- 2,21Jul y 2010- 190


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Dhant er as- 15 OctChat ur dashi -27 OctDi yabat i / Deepaval i / Shyama Pooj a-17 OctAnnakoot a/ Govar dhana Pooj a-18 OctBhr at r i dwi t i ya/ Chi t r agupt a Pooj a-20 OctChhat hi - -24 OctAkshyay Navami - 27 OctDevot t han Ekadashi - 29 OctKar t i k Poor ni ma/ Sama Bi sarj an- 2 NovSomvar iAmavasya Vr at a-16 NovVi vaha Panchami - 21 Nov93


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Ravi vr at ar ambh-22 NovNavanna Par vana-25 NovNar akni var an chat ur dashi -13 JanMakar a/ Teel a Sankr ant i -14 JanBasant Panchami / Sar aswat i Pooj a- 20 JanMahashi var at r i -12 FebFagua-28 FebHol i -1 MarRam Navami -24 Mar chMesha Sankr ant i -Sat uani -14 Apr i lJur i shi t al -15 Apr i l94


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Ravi Br at Ant -25 Apr i lAkshaya Tr i t i ya-16 MayJanakiNavami - 22 MayVatSavi t r i -bar asai t -12 JuneGanga Dashhar a-21 JuneHar iSayan Ekadashi - 21 JulGur u Poor ni ma-25 JulOr i gi nal poem i n Mai t hi l i by Gaj endr a ThakurTr ansl at ed i nt o Engl i sh by Lucy Gr acy f r om New Yor kGaj endr a Thakur ( b. 1971) i s t he edi t or of Mai t hi l i ej our nal “<strong>Videha</strong>”that can be viewed at http://www.videha.co.in/ . His poem, story, novel, research articles, epic –all in Maithili language are lying scattered and is in print in single volume by t hetitle “KurukShetram.” He can be reached at his email: ggajendra@airtelmail.inMandaki niLi vi ng I n The Heaven Came To TheEar t h NowBadr i vi shaland Kedar nat hMeet i ng ofAl aknanda and Mandaki niTwo oft he t hunder i ng st r eams meetWho i s l i vi ng i n t he cl oudy house?95


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्The cl oud t hatl ef tDid notreturn yetButal ong t he wayThe col d wi nd came wi t h ear t h quakeAni mal s t r apped and f el ldownWhose i s t hi s snow capped house?Hear ti s shaken t o see t he st r eamNo ends oft he mount ai n r angeThe sl ope i s so st eep and br ook i s att he gr oundEdges f enced wi t h t wo mount ai nsThi s i s your beaut y! Oh Al aknanda!Mandaki niwho l i ves i n t he heavenI s seen on t he ear t hThe t hunder i ng bubbl y t or r entThe new vi si on Iam gi f t ed wi t h t odayShowed me t he worl d f illed with cold wind.Devi l Bl essed Us-Shyam dar i har e ( Devi l Bl essed Us -Mai t hi l i st or y by Shyam dar i har e,t r ansl at ed by Pr aveen kJha )(Dev i l Bl es s ed Us - Mai t hi l i st or y by Shyam dar i har e,t r ansl at ed by Pr aveen k Jha )The pol i ce chi ef had j ust l ef t and t he Supr emo was aboutt o r et i r e f or t he day when a guar d ent er ed and sal ut ed.96


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Moving his neck-t i ed gl asses t o hi s eyes,t he Supr emoasked, ' now what '?' Si r , B TV's owner has been wai t i ng out si de f or l ong t ocal l on', r epl i ed t he guar d pol i t el y.' I won' t see any TV guy r i ght now. Ask hi m t o come l at er .And wi t h an appoi nt ment .' Sai d t he supr emo climbi ng st ai r sof hi s mansi on.' Si r , he i s not her e f or an i nt er vi ew, but f or a r edr essal .Hi s nephew has been abduct ed.' t he guar d expl ai ned.Supr emo hal t ed hi s st eps. He t ur ned hi s head, ' abduct ed?Nephew? How? When?'' He di dn' t t el l me al l t hat ', guar d sai d humbl y.' Al r i ght , have hi m wai t i nt o t he out er dr awi ng r oom.Iwi l l be r i ght back'. Sayi ng, supr emo went upst ai r s,immediately called his brother-in-l awand asked,' man!Howcoul d you ki dnap B TV' s owner ' s nephew?'Sant l al was st unned. Sai d,' what you sayi n, Monsi eur ? Myt eam got onl y a doct or i n our cust ody and Monsi eur hasal r eady been i nf or med of t hat . We know not hi n ' bout no BTVs ' owner ' s ki n. My t eam don't t ouch no one wi t hout myper mi ssion, monsi eur . Me sure some ot her t eam got t a donet hat .'Supr emo ' s eyes t ur ned r ed. Sai d he,'Onl y your t eam has t hewher ewi t hal t o pul l t hi s ki nd of a j ob t hr ough.No ot hert eam i s aut hor i zed t o l ay t hei r hands on such a f i gure.Cont act B t eam, C t eam,D t eam r i ght away and l et me know97


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्within ten mi nut es who has hi m. Meanwhile,I will meet t heB TV's owner and engage hi m i n conver sat i on.'Angr i l y,supr emo i nser t ed t hr ee pi nt s of paan i nst ead ofusual t wo and st ar t ed downst ai r s gr umbl i ng,'t hese bast ar dswant t o gul p al l t he r ansom al l by t hemsel ves.Whi ch i swhy di dn' t t el l me. What t hey don't under st and i s t heycant ' challenge the mast er .'Supr emo br ought down hi s gl asses t o hang ont o hi s chestf r om upon t he eyes. Spi t t i ng a l oad i nt o t he spi t t oonout si de t he r oom, he ent er ed t he out er dr awi ng r oom.BTV's owner and accompanyi ng news edi t or and seni orphot ogr apher got on t o t hei r f eet and gr eet ed hi m.Af t erthe supremo t ook t o hi s seat , t he owner st ar t ed,' si r , I amBTVs ' CEO Sur esh Bahal ...'' hnn-hnn what , CO ?' i nt er r upt ed t he supr emo .' no si r , CEO ' Mr . Sur esh cl ar i f i ed.What s t hatSupr emo asked di ver t i ng t he t al k' ' ?' .' Si r , Chi ef Execut i ve Of f i cer '.' Oh t hat ! That what Paki st an's Pr esi dent cal l s hi msel fand some of t he chi ef mi ni st er s her e al so t ake pr i de i ndoi ng t hat ' Supr emo di spl ayed hi s t r easur e of knowl edge.' Yes si r ... yes si r ' sai d Mr . Sur esh Bahal pl eased wi t h hi ssuccess i n expl ai ni ng. I nt r oduci ng hi s col l eagues,hesai d,' Si r , t hi s i s our news edi t or Mr . Mohan Bhat i a and...'Supr emo i nt er r upt ed yet agai n,' So, Mr . Bhat ! What ki nd ofnews edi t i ng do you do - al ways f i ndi ng f aul t wi t h myst at e? My f ami l y i s especi al l y t ar get ed by your TV.Whydon't you show somet hi ng posi t i ve once i n a whi l e?'' Li ke what , si r ?' Asked Mr . Bhat i a.98


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्my f eet i n my cour t and you ar e out t o di sr eput e me wi t ha mer e l ens...!' Paan' s spi t was pour i ng out of supr emo'smout h. A guar d r an out and br ought a spi t t oon.He put i tal ong supr emo' s mout h.Supr emo spi t i t al l out al ong wi t ha pi ece st uck i n hi s t hr oat . Keepi ng t he spi t t oon i n onehand, t he guar d passed a napki n wi t h t he ot her . Wi ping ther ed sal i va dr ool i ng out of hi s l i ps,supr emo t ossed t henapki n t owar ds t he guar d. Usi ng hi s t r ai ni ng ski l l s,t heguar d caught t he napki n wi t h one hand.He l ooked at t heguest s ant i ci pat i ng an appreciation of his feat.Hecoul dn't r ead t he di sgust and f ear spl at t er ed on t hei rfaces. It didnt ' mat t er t o hi m anyway and gl oomi l y he wenthi s way.Seei ng al l t hat gur gl i ng and spi t Mr . Sur esh Bahal wasf eel i ng a l i t t l e di zzy. Bendi ng hi s head down he t ried tor egai n hi s composur e and sai d, ' Si r , we haven't come f or ani nt er vi ew t oday nor t o cover any news.'' Then why ar e you her e? Don't t el l me you came t onegot i at e a mar r i age because my son i s t oo young andi nvi t at i on I haven' t ext ended any!' Supr emo roar ed i nl aught er .I gnor i ng t he i mpl i ed i nsul t i n hi s r emar ks, Mr . Bahalsai d, ' Si r , my nephew has been abduct ed.We came t o ask f oryour hel p.'' Hnn your nephew has been abduct ed? When? Fr om wher e?'Supr emo pretended to be surprised.Pushi ng i n a coupl e of pi nt s of paan i n hi s mout h out oft he bowl kept besi des, and t oppi ng i t wi t h some j arda,t hesupr emo t ook t o di ggi ng hi s ear s wi t h a Johnson bud. Mr .Bahal cont i nued, ' Si r , My nephew came t o t he capi t al daybef or e yest er day t o pr epar e a speci al r epor t . He was100


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्abduct ed moments after he came out of t he hot el . I n f r ontof Mr . Pr abal Mi shr a' s eyes f our gun-t otting men f or cedhi m t o t hei r car and spi r i t ed away.'Washi ng of f hi s ear -di r t i nt o t he asht r ay,t he supr emoasked,' Di d you f i l e a r epor t wi t h t he police?'' No s i r .'' I f i t happened i n f r ont of your phot o-man Mr . Mishra,hemust have seen t he number on t he l i cense pl at e?'Supr emoasked appr ehensi vel y.Mr . Pr abal Mi shr a conceal ed t he t r ut h,' no si r . Coul dn'tcat ch t he no. i n al l t hat hust l e.'Supr emo heaved a si gh of r el i ef . Mr . Bahal et al became al i t t l e hopef ul wi t h t hi s si gh. Mr . Bhat i a pr esent l ysai d,' Si r , you have such a st andi ng i n t hi s st at e t hat al lbur eaucr at s and pol i ce admi nistration trembl e wi t h f earbef or e you. So we t hought t hat r epor t i ng t he matter topol i ce wi l l unnecessar y publ i ci ze i t and endanger t hel i f e of t he vi ct i m as wel l as br i ng di sr eput e t o yourgover nment . We suggest you per sonal l y ask t he pol i ce t ocr eat e a pr essur e...'Mr . Sur esh Bahal i nt er r upt ed,' Si r , we haven't even got anycal l f or r ansom yet . Had i t come , we woul d have r esol vedi t t hen and t her e and woul dn't have bot her ed you si r .'' My bot her at i on i s i mmat er i al . Af t er al l , t er r i bl e i t i st hat a j our nal i st has been ki dnapped.Al l t hi s i s aconspi r acy t o di scr edi t my gover nment . I ask you t o havef ai t h i n me . Yet , i t i s not a l ow hangi ng f r ui t whi ch youcan enj oy i mmediately. You have to be a little patient.'Supr emo assur ed t hem.A guar d came i n and sal ut ed Si r Madam is calling you,' ,upst ai r s.'101


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्' Can ' t you see, we ar e t al ki ng?', Supr emo r ebuked.' Si r , t he Pat r on has cal l ed up't he guar d r epl i edunaf f ect ed.' Oh , shoul dn' t you say t hat .' sayi ng supr emo hur r i edt owar ds t he st ai r s.Mr . Bahal l ooked t owar ds Mr . Pr abal Mi shr a and Mr . Bhat i a.Uttered Mr . Pr abal Mi shr a,' The supr emo doesn't t al kintimat e on t hi s phone.Ther e ar e phones i n hi s bedr oomf or speci al conver sat i ons.'Then t hey al l f el l si l ent .Af t er about t en mi nut es,Supr emo r eappear ed i n t he r oomand sai d,' Al l of you shoul d now go. Be pat i ent . I haveasked t he pol i ce chi ef and have al so t aken t he st at i onofficer to task.We shoul d get some i nf or mat i on by t heeveni ng.'' When shoul d we come agai n si r ?' Asked Mr . Bahal .' Cal l bef or e you come '. Supr emo st ood up.No sooner had t hey l ef t t han supr emo agai n r an upst ai r s.El der br ot her -i n-l aw was seat ed i n t he upper pat i o.Supr emo yel l ed at hi m,' You speak such t hi ngs on phone?Whol e st or y you st ar t ed nar r at i ng on t he phone.You ar eawar e t hat my enemi es ar e al l ar ound. But you don' t t hi nk.Now t el l me what you have f ound out .'' Monsi eur , me i nqui r ed f r om ever yone of my t eam.The boysswor e t hey t ook no one except t hat doct or ' Repl i edSant l al hesi t at i ngl y.' Coul d you t al k t o t he ot her t eams ?' Supr emo was t urni ngred.' Yes , Monsi eur , t ot al f i ve t ar get s ar e i n hand – two traders, adoctor , a gi r l and an unknown bi g f i gur e.'102


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्' Who di d you t al k t o about t hat unknown guy?'To Nalkattamonsi eur' , !'And he sai d whatsupr emo was l osi ng pat i ence' ', .' He knew not t he t ot al t hi ng.But he sur e bl ur t ed out t hathi s gr oup has l ai d t hei r hands on a f at t ar get .' Sant l alinformed.' Wher e i s t hi s asshol e Nal kat t a?'Supr emo l ost hi stemper .' Me asked hi m t o f i nd ever yt hi ng and come her e st r ai ght ,monsi eur '.Supr emo was not cal mi ng down . Shout ed he,'Now t hi s buggerNalkatta is lifting billionaires and you are sitting onyour ass.When ever y t eam has been al l ot ed t hei r ar east hen how come t hi s B t eam has t ouched t hi s t ar get ? Whatt he hel l have you been doi ng?I f you ar e done wi t h i tt hen l et me know.'Sant l al was pani cki ng. Coul dn' t speak a t hi ng.Supr emo' s wi f e pr esent l y ent er ed.Si t t i ng besi des t hesupr emo , she asked,' What ' s t he mat t er ? What ar e youyel l i ng at hi m f or ?'' Go mi nd your own busi ness. Don't you i nt er f er e i never yt hi ng. We are t al ki ng somet hi ng ver y i mpor t ant .'Supr emo was ext r emel y angr y.An or derly came i n and i nf or med,' Si r , your cousi n i swaiting downstairs.'' That ' s Nal kat t a, monsi eur ', Sant l al spur t ed happi l y.Si nce when di d he become NalkattaMadam was l aughi ng' ?' .103


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्A t hi n smile came upon supr emo ' s f ace t oo.Pi nni ng i ttowards his wife, he direct ed,' You shoul d go.I have t or epr i mand Nal kat t a.'Wi f e st ood up and l ef t .Nal kat t a appear ed and l ai d pr ost at e.Supr emo remai nedunmoved l i ke a st one.Sant l al asked,' What di d you f i nd out ?'Nal kat t a' s voi ce got st uck i n hi s t hr oat . He st ar t edchoki ng. Supr emo got up and sl apped hi m har d on hi sface,' Bastard, now you are grabbing billionaires!Canyour ass handl e i t now?'' Monsi eur , t hey got hi m by mi st ake.'Nal kat t a spokemassagi ng hi s cheeks.' How c ome by mi st ake?' Sant l al i nqui r ed.' Monsi eur , t hey had t he i nf or mat i on t hat a hot el ownerf r om Del hi was st ayi ng i n t hat hot el and t hat he had comet o at t end a weddi ng. But t hey hel d t he B.TV man i nst eadby mi st ake.' Nal kat t a gave hi s expl anat i on.Supr emo agai n hi t hi m wi t h hi s f oot ,' And now do you havethe capaci t y t o handl e i t you mot her f u..!Oper at e onl y asfar as your infrastructure permits.'Pr et endi ng t o be Nal kat t a' s savi our , Sant l al pr oposed, 'Monsi eur , t hey cannot handl e such a t ar get . They don'thave such l ar ge scal e ar r angement . Pr ay ask hi m t ot r ansf er t he t ar get t o my t eam. I pr omi se t her e won't beany di spar i t y i n shar i ng t he goodi es'.' What shar e and what goodi es!My gover nment may evenf al l due t o abduct i ons of such par t i es' Shout i ng,t hesupr emo t ur ned t o Nal kat t a and or der ed hi m,'Tr ansf er t het ar get t o Sant l al ' s t eam wi t hi n t wo hour s.Or el se eachone of you wi l l f ace encount er s'.104


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Tr embling with fear, Nalkatta said,' will do, Monsi eur .Ri ght away.'Nal kat t a and Sant l al bot h st ood up and st ar t ed out .Supr emo asked frombehind,' I will take the next st ep onl yafter getting confirmat i on about t he t r ansf er , r emembert hat .'When t hey l ef t , Supr emo was so ecstatic on his skillfuldi pl omacy t hat he l aughed out ,' These asshol es t hi nk t heyar e chi ef s.I woul d l et t hem t ake away t hi s par t y offorty-f ifty mill i on and and I wi l l al ways be on t hi r t yper cent ? Gi ve me all of it this time , you bl oodyf ool s.'I t was j ust over hal f an hour t hat t wo par t y member s ofpar l i ament and t wo assembl y member s came over . Supremowas goi ng t o have hi s l unch. He sai d t o hi s wi f e, ' Thesesucker s don' t under st and what hour i t i s.Wander i ng ar oundal l t he t i me. Must be some t r ansf er -post i ng r ecco.Wai tfor a few mi nut es. Let me dr i ve' em out f i r st .'Entering the meet i ng hal l , t he supr emo i nqui r ed,'Aha.. ha... how came al l t he f our mu sket eer s t oget her ?'' Si r , t he mat t er s have gone t o such an ext ent t hat i tf or ced us t o be her e t oday.' An assembl y member r epl i ed.' Why, what happened?' Supr emo asked.' Si r , t hi s abduct i on i ndust r y i s gr owi ng t hi ck and f ast i nt he whol e pr ovi nce' A member of par l i ament expr essedworry.Supr emo r oar ed wi t h l aught er and sai d,' Ai n' t t hat bet t er !Opposi t i on says t hat our gover nment i s not al l owi ng anyi ndust r y t o come up. Go and t el l ' em don't we have t heabduct i on i ndust r y gr owi ng f ast and f ur i ous!'105


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Al l t hese f our peopl e's r epr esent at i ves have been knownadmi r er of hi s wi t t y r emar ks.But pr esent l y t hey al lmai nt ai ned t hei r sor r y post ur e.Asked t he supr emo agai n,' Why t hese l ong f aces?'' Si r , j ust t wo days ago, a gangst er f or ced one Mr . Mishras 'daught er out of her home and forcibly mar r i ed her . Thegi r l kept howl i ng hor r i bl y but no one came t o her r escueout of f ear of t he st engun.'Spoke one member ofpar l i ament .' Yeah..yeah t he pol i ce super i nt endent ment i oned t hi s t o meyest er day onl y. The sear ch i s on. Now he has mar r i ed herand has kept her f or t he l ast t wo days...do you t hi nk shewoul d be pr i st i ne by now t hat you f ol ks ar e get t i ng sodi st r essed?Now she has t o l i ve wi t h hi m be i t agangst er or a gent l eman l i ke you.These br ahmi ns can eventurn an impur e one t o a pr i st i ne one.You guys cl ose youreyes and ear s and r el ax.Ther e wi l l be some upr oar f or af ew days and t hen al l wi l l be cal m.Peopl e do not havemor e t i me t han t hat .'' But t he medi a i s bel l owi ng wi t h r age'Second assembl ymember sai d.Supr emo gave hi m a har d gl ance,'i f you wer e such a cowar dt hen why di d you j oi n pol i t i cs? Thi cken your ski n.'' But some r esponse has t o be t her e',sai d t he f i r st memberof par l i ament agai n.' Response has t o be t her e so l et i t be t her e!Say t hatwhen Veer appan was abduct i ng peopl e no one showed anyconcer n. And i n t hi s r ul e of t he poor and downt r odden,t hemoment t her e i s a cr i me , ever yone st ar t s shout i ng.Thi s i sa opposi t i on conspi r acy.Peopl e of t hi s st at e ar e cl osel ywat chi ng how t hey ar e bent on di scr edi t i ng a gover nmentof t he poor and t he downt r odden.The expl oi t ed andt r oubl ed peopl e wi l l def i ni t el y avenge t hi s of t hose106


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्conspi r at or s.'Thus pr ovi di ng enough ar mor t o hi sr epr esent at i ves t o f i ght t he medi a,t he Supr emo moved outfor his lunch.The r epr esent at i ves t oo went t hei r ways sat i sf i edpr ai si ng t hei r l eader ' s of f ensi ve pol i t i cs.As t hey wer e l eavi ng,Supr emo had assur ed t hemf ur t her ,' Fol ks, do not be af r ai d of t he medi a.Our vot er sdon' t r ead newspaper s,so l et t hem wr i t e what ever t heywant t o. Never t hel ess, I have i nst r uct ed t hesuper i nt endent t o hol d a pr ess br i ef i ng i n t he eveni ng.'Two not abl e t hi ngs happened i n t he eveni ng.Thesuper i nt endent decl ar ed t o t he pr ess,'t he gi r l was notabduct ed, i t i s a l ove l or n case.'The media asked,' But the girl was wailing and t he st enguntottingcrimi nal s f or ci bl y t ook her away. I t ' s been t wodays. What has t he pol i ce been doi ng?'The super i nt endent had r epl i ed,'Even a super power l i keAmer i ca has not been abl e t o cat ch Osama Bi n Ladendespi t e al l t hei r ef f or t s, how do you expect us t o cat cht he ki dnapper s so qui ckl y? We ar e t r yi ng. Pl ease wai t .'Secondl y, Supr emo was i nf ormed by Sant l al t hat t he B.TVt ar get has been moved t o a saf ehouse.No pol i ce or medi acan ever t r ace hi m t her e.Supr emo i mmedi at el y counsel ed Sant l al ,' Now don't f or gett hat you ar e al so a peopl e' s r epr esent at i ve,so do notever br i ng t he t ar get t o your own house and yes,negot i at e t he r ansom your sel f by phone.Do not st ar tbel ow sevent y mi llion.Hide the vehicle used in theabduct i on i n a secur ed gar age. This Mishra must have r eadthe number s.'107


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Af t er sunset , Mr . Sur esh Bahal al one pr esent ed hi mself insupr emo' s court in this high-secur i t y zone.When i npr i vat e, he i nf or med,' Si r , someone cal l ed on my cel l f rom apubl i c phone a whi l e ago. The ki dnapper s ar e aski ng f orsevent y million.'Supr emo expr essed sur pr i se,'I can't bel i eve how shamel esst hese cr i mi nal s have become ! Sevent y mi llion!Who asksf or t hi s ki nd of a f i gur e i n a r ansom! Don ' t you wor r y.Iam cal l i ng t he pol i ce chi ef r i ght her e i n f r ont of you.They wi l l beat t he hel l out of t hem.Never seen so dar i ngcr i minals. Oh my God! Thi s i s now cr ossi ng l i mi ts!'Mr . Sur esh Bahal st opped hi m,' Si r , pl ease do not t el lanyt hi ng t o pol i ce. I am sur e I am bei ng f ol l owed . I f yout el l pol i ce t he abduct ee' s l i f e wi l l be i n danger .'' Then what ki nd of hel p do you want f r om me?'Thesupr emo asked. He di dn't expect a medi aper son t o agr ee t oa ransom so f ast .' Si r , sevent y mi llion is too much f or me . You ar e ani nf l uent i al per son. You know al l ki nds of peopl e.You ar efamiliar with all intricacies of this province.Pleasejust let me negotiate through someone.I am r eady t o payforty million.' Said Mr . Bahal .' You ar e a medi aman. Don ' t gi ve up so easi l y.I f you payr ansom, t hey wi l l be even mor e encour aged.I f you hol dyour gr ound,I wi l l have t he pol i ce of ent i r e st at e goaf t er t hem bi g t i me . But of cour se,t her e ar e al ways somer i sks i n t hi s ki nd of campai gn.You must be pr epar ed t oaccept t hat . I f somet hi ng goes wr ong i t wi l l be you guysraising all hue and cry.' Supremo ext ol l ed t he st r engt hsof hi s admi nistration.108


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्' No si r , we wi l l not r ai se a voi ce.Pl ease l et menegot i at e. I t wi l l be a gr eat f avor t o me . I am ar r angi ngfor the money.' Sayi ng so, Mr . Bahal l ef t .How t he negot i at i on t ook pl ace and f i nal l y how much wasbar gai ned f or , r emai ned a myst er y but on t he t hi r d day Mr .Sur esh Bahal ' s nephew r et ur ned saf el y. The same day,t hewhol e t eam packed up and escaped out by next f l i ght .(2002)१.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभटा पुरान अंक ल, ितर<strong>ह</strong>ुता आ <strong>दे</strong>वनागरी पमे Vi dehae j our nal ' s al l ol d i ssues i n Br ai l l e Ti r hut a andDevanagar i ver si ons२.मैिथली पोथी डाउनलोड Mai t hi l i३.मैिथली ऑिडयो संकलन Mai t hi l i४.मैिथली वीिडयोक संकलन Mai t hi l iBooks Downl oad,Audi o Downl oads,Vi deos५.िमिथला िचकला/ आध ुAr tand Phot osिनक िचकला आ िच Mi thila Painting/Moder n"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क एि<strong>ह</strong> सभ स<strong>ह</strong>योगी िलंकपर से<strong>ह</strong>ो एक बेर जाऊ।६.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली िज :http:// videhaqui z bl ogspot com. . /109


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्७.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली जालव ृ एीगेटर :ht t p:// vi deha-aggr egat or . bl ogspot . com/८.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली साि<strong>ह</strong> अंजीमे अन ू िदत :http:// madhubani -ar t . bl ogspot . com/९.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क प ूव र्-प "भालसिरक गाछ" :ht t pgaj endr at hakur bl ogspot com:// . . /१०.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> इ ंडे :ht t pvi deha123 bl ogspot c:// . . om/११.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> फाइल :ht t pvi deha123 wor dpr ess com:// . . /१२. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> : पि<strong>ह</strong>ल ितर<strong>ह</strong>ुता (िमिथला◌़क्षर) जालव ृ (ब्ल◌ॉग)ht t p:// vi deha-sadeha bl ogspot com. . /110


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्१३. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:ल: मैिथली लमे: पि<strong>ह</strong>ल बेर <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ाराht t p:// vi deha-br ai l l e. bl ogspot . com/१४.V I DEHA"I ST MAI THI LIFORTNI GHTL Y EJ OURNAL ARCHI VEhttp: // vi deha-ar chi ve. bl ogspot . com/१५. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का मै िथ लीपो थी क आ का र् इ वht t p:// vi deha-pot hi . bl ogspot . com/१६. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का ऑ िड योआ का र् इ वht t p:// vi deha-audi o. bl ogspot . com/र्१७. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का वी िड योआ का इ वht t p:// vi deha-vi deo. bl ogspot . com/१८. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का िम िथ लािच क ला , आ ध ु िन क क ला आ िच क लाht t p:// vi deha-pai nt i ngs-phot os. bl ogspot . com/१९. मैिथल आर िमिथला (मैिथलीक सभसँ लोकिय जालव ृ)httpmai t hi l aur mi t hi l a bl ogspot com:// . . /111


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२०.ुित काशनhttp:// wwwshruti . -publ i cat i on. com/२१.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>- सोशल टविकर् ं ग साइटht t p२२.ht t p२३.ht t pvi deha ni ng com:// . . /gr oups googl e comgr oup vi deha:// . . / /gr oups yahoo comgr oup VI DEHA:// . . / / /२४.गजे ठाकुर इ डेht t pgaj endr at hakur 123 bl ogspot com:// . .२५.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> रेिडयो:मैिथली कथा-क<strong>िव</strong>ता आिदक पि<strong>ह</strong>ल पोडका:// . . /साइटht t pvi deha123r adi o wor dpr ess com२६. ना भुटकाhttp:/ / mangan-khabas. bl ogspot . com/म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना:(१) '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ारा धारावाि<strong>ह</strong>क पे ई-कािशत कएल गेल गजे ठाकुरक िनब-ब-समीक्षा, उपास (स<strong>ह</strong>बाढिन) , प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ाीक चौपडपर), कथा-ग (ग-गु),नाटक(संकष र्ण), म<strong>ह</strong>ाका (ा<strong>ह</strong> आ असाित मन) आ बाल-िकशोर साि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे संप ूण र् ई-काशनक बाद िंट फ◌ॉम र्मे। कुम ्–अम र्नक ख-१ सँ ७ Combi ned I SBN No . 978-81-907729-7-6 <strong>िव</strong>वरण एि<strong>ह</strong> प ृपर नीचा ँमे आ काशकक साइटhttp: // wwwshr . ut i -publicationcom . / पर।म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना (२):स ूचना: <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मैिथली-अंजी आ अंजी मैिथली कोष (इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल बेरसच र्-िडनरी) एम.एस. एस.ू.एल. सव र्र आधािरत -Based on ms-sql ser ver Maithili-Engl i sh and Engl i sh-Mai t hi l i Di ct i onar y. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क भाषापाक- रचनालेखनंभमे।कुम ् अम र्नक- गजे ठाकुर112


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्गजे ठाकुरक िनब-ब-समीक्षा, उपास (स<strong>ह</strong>बाढिन) , प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ाीक चौपडपर), कथा-ग (ग गु), नाटक(संकष र्ण), म<strong>ह</strong>ाका (ा<strong>ह</strong> आ असाित मन) आ बालम ंडली-िकशोरजगत<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे संप ूण र् ई-काशनक बाद िंट फ◌ॉम र्मे। कुम ्–अम र्नक, ख-१ सँ ७I st edi t i on 2009 of Gaj endr a Thakur ’s KuruKshetram-Antarmanak (Vol. I to VII)-essay-paper-criticism, novel, poems, story, play, epics and Children-grown-ups literature in singlebinding:Language:Maithili६९२ प ृ : म ू भा. . 100/-( f or i ndi vi dual buyer s i nsi de i ndi a)( add cour i er char ges Rs . 50/-per copy f or Del hi / NCR and Rs . 100/- percopy f or out si de Del hi )For Li br ar i es and over seas buyer s $ 40 US ( i ncl udi ng post age)The book i s AVAI LABLE FOR PDF DOWNLOAD ATht t psht t psi t es googl e coma vi deha comvi deha:// . . / / . / /vi deha123 wor dpr ess com:// . . /( send MO . ./ DD / Cheque i n f avour of AJAY ARTS payabl e at DELHI .)Amount may be sent t o Account No . 21360200000457 Account hol der( di st r i but or )' s name : Aj ay Ar t s, Del hi , Bank: Bank of Bar oda,Badl ibr anch, Del hi and send your del i ver y addr ess t o emai l :-shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publ i cat i on. com f or pr ompt del i ver y.DI STRI BUTORS : AJAY ARTS , 4393/ 4A,Ist Floor , Ansar i Road, DARYAGANJ .Del hi -110002 Ph. 011-23288341,09968170107e-mai l : shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publicationcom .113


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्websi t e: http:// wwwshruti . -publ i cat i on. com/<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> : १ : ितर<strong>ह</strong> ुता : <strong>दे</strong>वनागरी"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क २५म अंक १ जनवरी २००९, िंट संरण :<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>-ई-पिकाक पि<strong>ह</strong>ल २५ अंकक चुनल रचनासििलत।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: थम मैिथली पािक्षक ई-पिका http:// wwwvidehacoin. . . /<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: वष:2, र् मास:13, अंक:25 (<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:१)सादक: गजे ठाकुर; स<strong>ह</strong>ायक-सादक: ीमती रि रेखा िसाDet ai l s f or pur chase avai l abl e at pr i nt -version publisherss 'si t e ht t p:// wwwshr . ut i -publ i cat i on. com or you may wr i t eto shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publ i cat i on.com"िमिथला दश र्न"मैिथली िमािसक पिका114


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अपन सब्सिप्शन (भा..288/- द ू साल मा 12 अंक लेलOVERSEAS- $25;भारतमे आ ONE YEAR-(6 i ssues)-i n Nepal I NR 900/-,TWOYEAR(12 i ssues)- i n Nepal I NR Rs.1800/-, Over seas- US$50) "िमिथलाGar dens,अपन प ूण र्निचकेता।दश र्न"केँ <strong>दे</strong>य डी.डी. ारा Mi thila Darshan, A - 132,LakeKol kat a - 700 045 पतापर पठाऊ। डी.डी.क संग प पठाऊ जाि<strong>ह</strong>मेपता, टेलीफोन नं. आ ई-मेल संकेत अव िलख ू। धान सादक-काय र्कारी सादक- रामलोचन ठाकुर। ितातासादक- ोफेसर बोध नारायण िसं<strong>ह</strong> आ ड◌ॉ. अिणमा िसं<strong>ह</strong>। ComingSoon:httpwwwmi t hi l adar shan com:// . . /(<strong>िव</strong>ज्ञापन)अंितका काशन की नवीनतमपुकसिजमीिडया, समाज, राजनीित और इित<strong>ह</strong>ासिडज◌़◌ार : मीिडया ए प◌ॉिलिट: पुस ून वाजपेयी 2008 म ू . 200.00राजनीित मेरी जान : पु स ून वाजपेयीकाशन वष र् 2008 म ू .300.00पालकालीन संृित : म ंज ु कुमारी काशनवष र्2008 म ू . 225.00शी काआलोचनाइित<strong>ह</strong>ास : संयोग और साथ र्कता :सुरे चौधरीसंपादक : उदयश ंकरि<strong>ह</strong>ंदी क<strong>ह</strong>ानी : रचना और पिरिित :सुरे चौधरीसंपादक : उदयश ंकरसाधारण की ितज्ञा : अंधेरे से115


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्स्ी : संघष र् और स ृजन : ीधरम काशनवष र्2008 म ू .200.00अथ िनषाद कथा : भव<strong>दे</strong>व पाेय काशनवष र्2007 म ू .180.00उपासमोनालीसा <strong>ह</strong>ँस र<strong>ह</strong>ी थी : अशोक भौिमककाशन वष र् 2008 म ू . 200.00साक्षाार : सुरे चौधरीसंपादक : उदयश ंकरबादल सरकार : जीवन और र ंगम ंच :अशोक भौिमकबालकृ भट्ïट और आधिनक ु ि<strong>ह</strong>ंदीआलोचना का आर ंभ : अिभषेक रौशनसामािजक िचंतनक<strong>ह</strong>ानी-सं<strong>ह</strong>िकसान और िकसानी : अिनल चमिडय◌़◌ारेल की बात : <strong>ह</strong>िरमो<strong>ह</strong>न झा काशनवष र् 2008म ू .125.00छिछया भर छाछ : म<strong>ह</strong>ेश कटारे काशनवष र् 2008म ू . 200.00को<strong>ह</strong>रे में कं दील : अवधेश ीत काशनवष र् 2008म ू . 200.00श<strong>ह</strong>र की आिखरी िचिडय◌़◌ा : काश काकाशन वष र् 2008 म ू . 200.00पीले कागज◌़ की उजली इबारत : कैलाशबनवासी काशन वष र् 2008 म ू. 200.00नाच के बा<strong>ह</strong>र : गौरीनाथ काशनवष र् 2008 म ू . 200.00आइस-पाइस : अशोक भौिमक काशनवष र् 2008म ू . 180.00कुछ भी तो मानी न<strong>ह</strong>ी ं : मनीषा कुलकाशन वष र् 2008 म ू . 200.00बडक◌़◌ू चाचा : सुनीता जैन काशनवष र् 2008 म ू . 195.00भेम का भे मा ँगता कुाड◌़◌ी ईमान :सनारायण पटेल काशन वष र् 2008 म ू. 200.00क<strong>िव</strong>ता-सं<strong>ह</strong>िशक्षक की डायरी : योगेउपासमाइोोप : राजे कुमारकिजयाप ृीपु : लिलत अवाद : म<strong>ह</strong>ाकाशमोड◌़ पर : ध ूमकेतु अवाद : णा र्मोलाज◌़ : िपयैर ला म ूर अवाद :सुनीता जैनक<strong>ह</strong>ानी-सं<strong>ह</strong>धँधली ू या<strong>दे</strong>ं और िससकते ज◌़ख्म :िनसार अ<strong>ह</strong>मदजगधर की म कथा : <strong>ह</strong>िरओमअंित का , मैिथली ै मा िस क , सादक-अनलकांतअंितका काशन,सी-56/य ूजीएफ-4,शालीमारगाडर्न,एकसटे ंशन-II,गािजयाबाद-201005 (उ..),फोन: 0120-6475212,मोबाइल116


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नं.9868380797, 9891245023,या : श ैलेय काशन वष र् 2008 म ू. 160.00जीना चा<strong>ह</strong>ता <strong>ह</strong>ूँ : भोलानाथ कुशवा<strong>ह</strong>ा काशनवष र्2008 म ू . 300.00कब लौटेगा नदी के उस पार गया आदमी :भोलानाथ कुशवा<strong>ह</strong>ा काशन वष र् 2007 म ू.225.00लाल िरन का फुलबा : सुनीता जैन काशनवष र्2007 म ू .190.00ल ूओं के बे<strong>ह</strong>ाल िद ं में : सुनीता जैनकाशन वष र्2008 म ू . 195.00फैंटेसी : सुनीता जैन काशनवष र् 2008 म ू .190.00द:खमय ु अराकच : ाम चैत काशनवष र्2008 म ू . 190.00कुआर्न क<strong>िव</strong>ताएँ : मज कुमार ीवावकाशन वष र् 2008 म ू . 150.00पेपरबैक संरणउपासमोनालीसा <strong>ह</strong>ँस र<strong>ह</strong>ी थी : अशोक भौिमककाशन वष र् 2008 म ू .100.00क<strong>ह</strong>ानी-सं<strong>ह</strong>रेल की बात : <strong>ह</strong>िरमो<strong>ह</strong>न झा काशनवष र् 2007म ू . 70.00छिछया भर छाछ : म<strong>ह</strong>ेश कटारे काशनवष र् 2008म ू . 100.00को<strong>ह</strong>रे में कं दील : अवधेश ीत काशनवष र् 2008म ू . 100.00श<strong>ह</strong>र की आिखरी िचिडय◌़◌ा : काश काकाशन वष र् 2008 म ू . 100.00पीले कागज◌़ की उजली इबारत : कैलाशआजीवन सदता शु भा..2100/-चेक/ ाफ्ट ारा “अंितकाकाशन” क नाम सँ पठाऊ। िदीकबा<strong>ह</strong>रक चेक मे भा.. 30/-अितिर जोड◌़◌ू।बया, ि<strong>ह</strong> ी छमा<strong>ह</strong>ीपिका, सादक- गौरीनाथसंपकर्- अंितका काशन,सी-56/य ूजीएफ-4,शालीमारगाडर्न,एकसटे ंशन-II,गािजयाबाद-201005 (उ..),फोन: 0120-6475212,मोबाइलनं.9868380797, 9891245023,आजीवन सदता शु .5000/-चेक/ ाफ्ट/ मनीआडर्रारा “ अंितका काशन” के नामभेजें । िदी से बा<strong>ह</strong>र के चेकमें 30 पया अितिर जोड◌़◌े◌ं।पुक म ंगवा के िलए मनीआडर्र/चेक/ ाफ्ट अंितका काशन के नामसे भेजें । िदी से बा<strong>ह</strong>र के एटपार बैिकं ं ग (at parbanki ng) चेक के अलावा अचेक एक <strong>ह</strong>जार से कम का नभेजें । .200/- से ादा कीपुको ं पर डाक खच र् <strong>ह</strong>मारा व<strong>ह</strong>नकरेंगे। .300/- से .500/-तक की पुको ं पर 10% कीछूट, .500/- से ऊपर .1000/-तक 15%और उससे ादा कीिकताबों पर 20%की छूट िगतखरीद पर दी जाएगी ।एक साथ ि<strong>ह</strong>ी, मैिथली में सिय117


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बनवासी काशन वष र् 2008 म ू. 100.00नाच के बा<strong>ह</strong>र : गौरीनाथ काशनवष र् 2007 म ू . 100.00आइस-पाइस : अशोक भौिमक काशनवष र् 2008म ू . 90.00कुछ भी तो मानी न<strong>ह</strong>ी ं : मनीषा कुलकाशन वष र् 2008 म ू . 100.00भेम का भे मा ँगता कुाड◌़◌ी ईमान :सनारायण पटेल काशन वष र् 2007 म ू. 90.00मैिथली पोथी<strong>िव</strong>कास ओ अथ र्तं (<strong>िव</strong>चार) : नरे झाकाशन वष र् 2008 म ू . 250.00संग समय के (क<strong>िव</strong>ता-सं<strong>ह</strong>) : म<strong>ह</strong>ाकाशकाशन वष र् 2007 म ू . 100.00एक टा <strong>ह</strong>ेरायल दिनया ु (क<strong>िव</strong>ता-सं<strong>ह</strong>) :कृमो<strong>ह</strong>न झा काशन वष र् 2008 म ू. 60.00दकचल <strong>दे</strong>बाल (कथा-सं<strong>ह</strong>) : बलराम काशनवष र्2000 म ू . 40.00स (कथा-सं<strong>ह</strong>) : मार मज काशनवष र्2007 म ू . 165.00आपका काशनअंितका काशनसी-56/य ूजीएफ-4, शालीमारगाडर्न,एकसटे ंशन-I Iगािजयाबाद-201005 (उ..)फोन : 0120-6475212मोबाइल नं.9868380797,9891245023ई-मेल: ant i ka1999@ yahoo. co. i n,ant i ka. pr akashan@ ant i ka-pr akashan.comhttp wwwantikapr akashan.com(<strong>िव</strong>ज्ञापन):// . -118


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ुित काशनसँ१.पंच<strong>दे</strong>वोपासना-भूिमिमिथला- मौन२.मैिथली भाषा-साि<strong>ह</strong> (२०मशताी)- मश ंकर िसं<strong>ह</strong>३.गुंजन जीक राधा (ग-प-जब ुली िमित)-गंगेश गुंजन४.बत-िबगडैत (कथा-गसं<strong>ह</strong>)-सुभाषच यादवम ू:भा..१००/-५.कुम ्–अम र्नक(लेखकक िछिडआयलप, उपास, ग-कथा, नाटक-एकाी, बालाना ंकृते,म<strong>ह</strong>ाका, शोध-िनबआिदक सम संकलन)-गजे ठाकुरम ूभा..१००/-(सामा) आ$४०<strong>िव</strong><strong>दे</strong>श आ पुकालय <strong>ह</strong>ेतु।६.<strong>िव</strong>लित कइक युगमेिनब (प-सं<strong>ह</strong>)- पंकजपराशरम ू भा.रो.१००/-७.<strong>ह</strong>म पुछैत छी (प-सं<strong>ह</strong>)- <strong>िव</strong>नीत उल८. एी: मा <strong>िव</strong>श-ड◌ॉ. उदय नारायणिसं<strong>ह</strong> “निचकेता”िंट प<strong>ह</strong>ाडर्बाउड (I SBNNO978 . -81-907729-0-COMI NG SOON:1.िमिथलाक बेटी (नाटक)- जगदीश साद म ंडल2.िमिथलाक संार/ <strong>िव</strong>िध-व<strong>ह</strong>ार गीत आ गीतनाद -संकलन उमेशम ंडल- आइ धिर कािशत िमिथलाक संार/ <strong>िव</strong>िध-व<strong>ह</strong>ार आ गीतनाद िमिथलाक नि<strong>ह</strong> वरनमैिथल ाणक आ कण र् कायक संार/<strong>िव</strong>िध-व<strong>ह</strong>ार आ गीत नाद छल।पि<strong>ह</strong>ल बेर जनमानसक िमिथला लोकगीत ुत भय र<strong>ह</strong>ल अिछ।3.िमिथलाक जन साि<strong>ह</strong>- अवािदका ीमती रेवती िम (Mai t hi l iTr ansl at i on of Lat e Jayakant a Mi shra’sIntroduction to Folk Literature of Mithila Vol.I & II)4.िमिथलाक इित<strong>ह</strong>ास – गीर्य ोफेसर राधाकृ चौधरीDet ai l s ofpost age char ges avai l ai bl eonht t p:// wwwshr . ut i -publ i cat i on. com/( send MO . ./ DD / Cheque i n f avour of AJAY ARTSpayabl e at DELHI .)Amount may be sent t o AccountNo . 21360200000457 Accounthol der( di st r i but or )' s name : Aj ay Ar t s, Del hi , Bank:Bank of Bar oda, Badl i br anch,Del hi and sendyour del i ver y addr ess t o emai l :-shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publ i cat i on.com f orpr ompt del i ver y.addr ess yourdel i ver y addr ess t o: DI STRI BUTORS : AJAY ARTS , 4393/ 4A,I stFl oor , Ansar i Road, DARYAGANJ . Del hi -110002Ph. 011-23288341,09968170107ुित काशन, DI STRI BUTORS : AJAI ARTS , 4393/ 4A,I stFl oor , Ansar i Road, DARYAGANJ . Del hi -119


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्7 म ू .१२५/- य.एस.ूड◌ॉलर ४०) आपेपरबैक( I SBN No . 978-81-907729-1-4म ू .७५/- य ूएस.ड◌ॉलर २५/-)१२.<strong>िव</strong>भारानीक द ू टानाटक: "भागरौ" आ "बलचा"110002 Ph.011-23288341,09968170107. Websi t e:ht t p:// wwwshr . ut i -publ i cat i on.come-mai l : shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publ i cat i on.com(<strong>िव</strong>ज्ञापन)१३. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:१: <strong>दे</strong>वनागरीआ िमिथला◌़क्षरस ंरण:Ti r hut a : 244pages ( A4 bi gmagazi ne si ze)<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>: 1: ितर<strong>ह</strong> ुता : म ूभा..200/-Devanagar i 244pages( A4 bi gmagazi ne si ze)<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>: 1: :<strong>दे</strong>वनागरी : म ूभा. . 100/-१४. गामक िजनगी (कथास ं<strong>ह</strong>)- जगदीश सादम ंडल): म ू भा.. ५०/-(सामा), $२०/- पुकालयआ <strong>िव</strong><strong>दे</strong>श <strong>ह</strong>ेतु)I SBN978-81-907729-9-0120


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(काया र्लय योग लेल)<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:१ (ितर<strong>ह</strong>ुता/ <strong>दे</strong>वनागरी)क अपार सफलताक बाद <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:२ आ आगा ँकअंक लेल वािष र्क/ <strong>िव</strong>ािष र्क/ <strong>िव</strong>ािष र्क/ पंचवािष र्क/ आजीवन सद्ता अिभयान।ओि<strong>ह</strong> बख र्मे कािशत <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>क सभ अंक/ पुिका पठाओल जाएत।नीचा ँक फ◌ॉम र् भ:-<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>क <strong>दे</strong>वनागरी/ वा ितर<strong>ह</strong>ुताक सदता चा<strong>ह</strong>ी: <strong>दे</strong>वनागरी/ ितर<strong>ह</strong>ुतासदता चा<strong>ह</strong>ी: ा<strong>ह</strong>क बन ू (कूिरयर/ रिजडर् डाक खच र् सि<strong>ह</strong>त):-एक बख(२०१०ई.)::I र् NDIA.२००/-NEPAL-( INR 600), Abr oad-( US$25)द ू बख(२०१०-११ र् ई.):: I NDI A .३५०/- NEPAL-( INR 1050), Abr oad-( US$50)तीन बख(२०१०-१२ र् ई.)::I NDI A .५००/- NEPAL-( INR 1500), Abr oad-( US$75)पा ँच बख(२०१०-१३ र् ई.)::७५०/- NEPAL-( INR 2250), Abr oad-( US$125)आजीवन(२००९ आ ओि<strong>ह</strong>सँ आगा ँक अंक)::.५०००/- NEPAL- ( INR 15000), Abr oad-( US$750)<strong>ह</strong>मर नाम:<strong>ह</strong>मर पता:<strong>ह</strong>मर ई-मेल:<strong>ह</strong>मर फोन/मोबाइल नं.:<strong>ह</strong>म Cas h/ MO / DD / Cheque i n f avour of AJAY ARTS payabl e atDELHI दऽ र<strong>ह</strong>ल छी।121


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्वा <strong>ह</strong>म रािश Account No.21360200000457 Account hol der(di st r i but or )' s name: Aj ay Art s, Del hi ,Bank: Bank of Bar oda, Badl i br anch, Del hi क खातामे पठा र<strong>ह</strong>लछी।अपन फ◌ॉम र् एि<strong>ह</strong> पतापर पठाऊ:- shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publ i cat i on.comAJAY ARTS, 4393/4A, I st Fl oor , Ansar i Road DARYAGANJ Del hi110002 Ph.011-23288341, 09968170107, e-mai l :, Websi t e:http:// wwwshruti . -publ i cat i on.com(ा<strong>ह</strong>कक <strong>ह</strong>ाक्षर), , -२. सं<strong>दे</strong>श-[ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिका, <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> िमिथलाक्षर आ <strong>दे</strong>वनागरी आ गजे ठाकुरक सात खक-िनब-ब-समीक्षा, उपास (स<strong>ह</strong>बाढिन) , प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ाीक चौपडपर), कथा-ग(ग गु), नाटक (संकष र्ण), म<strong>ह</strong>ाका (ा<strong>ह</strong> आ असाित मन) आ बाल-म ंडली-िकशोरजगत- सं<strong>ह</strong> कुम ् अंतम र्नक मा<strong>दे</strong>ँ। ]१.ी गो<strong>िव</strong> झा- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>केँ तर ंगजालपर उतािर <strong>िव</strong>भिरमे माभाषा मैिथलीक ल<strong>ह</strong>िरजगाओल, खेद जे अपक एि<strong>ह</strong> म<strong>ह</strong>ािभयानमे <strong>ह</strong>म एखन धिर संग नि<strong>ह</strong> दए सकल<strong>ह</strong>ँ। ु सुत छीअपकेँ सुझाओ आ रचनाक आलोचना िय लगैत अिछ तेँ िकछु िलखक मोन भेल। <strong>ह</strong>मरस<strong>ह</strong>ायता आ स<strong>ह</strong>योग अपकेँ सदा उपल र<strong>ह</strong>त।२.ी रमान रे- मैिथलीमे ई-पिका पािक्षक पे ँ चला कऽ जे अपन माभाषाक चारकऽ र<strong>ह</strong>ल छी, से धवाद । आगा ँ अपक सम मैिथलीक काय र्क <strong>ह</strong>ेतु <strong>ह</strong>म दयस ँशुभकामना दऽ र<strong>ह</strong>ल छी।122


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.ी <strong>िव</strong>ानाथ झा "<strong>िव</strong>िदत"- संचार आ ौोिगकीक एि<strong>ह</strong> ितधीर् ोबल युगमे अपनमि<strong>ह</strong>मामय "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"केँ अपना <strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे कट <strong>दे</strong>िख जतबा सता आ संतोष भेल, तकरा कोउपल "मीटर"सँ नि<strong>ह</strong> नापल जा सकैछ? ..एकर ऐित<strong>ह</strong>ािसक म ूा ंकन आ सा ंृितक ितफलनएि<strong>ह</strong> शताीक अंत धिर लोकक नजिरमे आय र्जनक पस ँ कट <strong>ह</strong>ैत।४. ो. उदय नारायण िसं<strong>ह</strong> "निचकेता"- जे काज अ<strong>ह</strong>ा ँ कए र<strong>ह</strong>ल छी तकर चरचा एक िदनमैिथली भाषाक इित<strong>ह</strong>ासमे <strong>ह</strong>ोएत। आन भए र<strong>ह</strong>ल अिछ, ई जािन कए जे एतेक गोटमैिथल "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ई जन र्लकेँ पिढ र<strong>ह</strong>ल छिथ।...<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क चालीसम अंक पुरबाक लेलअिभनन।५. ड◌ॉ. गंगेश गुंजन- एि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>-कम र्मे लािग र<strong>ह</strong>ल अ<strong>ह</strong>ा ँक सेदनशील मन, मैिथलीक ितसमिप र्त मे<strong>ह</strong>नितक अम ृत र ंग, इित<strong>ह</strong>ास मे एक टा <strong>िव</strong>िश फराक अाय आर ंभ करत, <strong>ह</strong>मरा<strong>िव</strong>ास अिछ। अशेष शुभकामना आ बधाइक स, से<strong>ह</strong>...अ<strong>ह</strong>ा ँक पोथी कुम ् अंतम र्नकथम दृया ब<strong>ह</strong> ुत भ तथा उपयोगी ब ुझाइछ। मैिथलीमे तँ अपना पक ायः ईपि<strong>ह</strong>ले ए<strong>ह</strong>न भ अवतारक पोथी िथक। <strong>ह</strong>ष र्प ूण र् <strong>ह</strong>मर <strong>ह</strong>ािद र्क बधाई ीकार करी।६. ी रामाय झा "रामर ंग"(आब गीर्य)- "अपना" िमिथलासँ संबिधत...<strong>िव</strong>षय ं वुसँ अवगतभेल<strong>ह</strong>ँ।...शेष ु सभ कुशल अिछ।७. ी जे िपाठी- साि<strong>ह</strong> अकादमी- इ ंटरट पर थम मैिथली पािक्षक पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"केर लेल बधाई आ शुभकामना ीकार क।८. ी फुकुमार िसं<strong>ह</strong> "मौन"- थम मैिथली पािक्षक पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क काशनक समाचारजािन कक चिकत मुदा बेसी आािदत भेल<strong>ह</strong>ँ। ु कालचकेँ पकिड जाि<strong>ह</strong> द ूरदिक ृ पिरचय<strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong> ु ँ, ओि<strong>ह</strong> लेल <strong>ह</strong>मर म ंगलकामना।123


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्९.ड◌ॉ. िशवसाद यादव- ई जािन अपार <strong>ह</strong>ष र् भए र<strong>ह</strong>ल अिछ, जे नव स ूचना-ािक मेमैिथली पकािरताकेँ वेश िदअएबाक सा<strong>ह</strong>िसक कदम उठाओल अिछ। पकािरतामे एि<strong>ह</strong>कारक नव योगक <strong>ह</strong>म ागत करैत छी, संगि<strong>ह</strong> "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क सफलताक शुभकामना।१०. ी आाचरण झा- को प-पिकाक काशन- ता<strong>ह</strong>ूमे मैिथली पिकाक काशनमे केकतेक स<strong>ह</strong>योग करता<strong>ह</strong>- ई तऽ भ<strong>िव</strong> क<strong>ह</strong>त। ई <strong>ह</strong>मर ८८ वष र्मे ७५ वष र्क अभवर<strong>ह</strong>ल। एतेक पैघ म<strong>ह</strong>ान यज्ञमे <strong>ह</strong>मर ाप ूण र् आ<strong>ह</strong> ुित ा <strong>ह</strong>ोयत- यावत ठीक-ठाक छी/र<strong>ह</strong>ब।११. ी <strong>िव</strong>जय ठाकुर- िमिशगन <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" पिकाक अंक <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong> ु ँ, सूण र् टीमबधाईक पा अिछ। पिकाक म ंगल भ<strong>िव</strong> <strong>ह</strong>ेतु <strong>ह</strong>मर शुभकामना ीकार कएल जाओ।१२. ी सुभाषच यादव- ई-पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क बारेमे जािन सता भेल। ’<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>’िनरर प<strong>िव</strong>त-पुित <strong>ह</strong>ो आ चतुिद र्क अपन सुगंध पसारय से कामना अिछ।१३. ी मैिथलीपु दीप- ई-पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केर सफलताक भगवतीस ँ कामना। <strong>ह</strong>मर प ूण र्स<strong>ह</strong>योग र<strong>ह</strong>त।१४. ड◌ॉ. ी भीमनाथ झा- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" इटरट पर अिछ तेँ "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" नाम उिचत आर कतेकपे ँ एकर <strong>िव</strong>वरण भए सकैत अिछ। आइ-काि मोनमे उेग र<strong>ह</strong>ैत अिछ, मुदा शी प ूण र्स<strong>ह</strong>योग <strong>दे</strong>ब।१५. ी रामभरोस कापिड "मर"- जनकपुरधाम- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ऑनलाइन <strong>दे</strong>िख र<strong>ह</strong>ल छी।मैिथलीकेँ अराष्ीय र् जगतमे प<strong>ह</strong>ँचेल<strong>ह</strong> ु ँ ु तकरा लेल <strong>ह</strong>ािद र्क बधाई। िमिथला र सभकसंकलन अप ूव र्। पालोक स<strong>ह</strong>योग भेटत, से <strong>िव</strong>ास करी।124


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्१६. ी राजनन लालदास- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ई-पिकाक मामसँ बड नीक काज कए र<strong>ह</strong>ल छी, नाितकएि<strong>ह</strong>ठाम <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ँ। ु एकर वािष र्क अ ंक जखन ि ट िनकालब तँ <strong>ह</strong>मरा पठायब। कलकामे ब<strong>ह</strong> ुतगोटेकेँ <strong>ह</strong>म साइटक पता िलखाए <strong>दे</strong> िछयि। मोन तँ <strong>ह</strong>ोइत अिछ जे िदी आिब कएआशीवा र्द दैत<strong>ह</strong>ँ, ु मुदा उमर आब बेशी भए गेल। शुभकामना <strong>दे</strong>श-<strong>िव</strong><strong>दे</strong>शक मैिथलकेँजोडबाक लेल।.. उृ काशन कुम ् अंतम र्नक लेल बधाई। अुत काज कएलअिछ, नीक ुित अिछ सात खमे।१७. ड◌ॉ. मश ंकर िसं<strong>ह</strong>- अ<strong>ह</strong>ा ँ मैिथलीमे इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" कािशत कएअपन अुत माभाषारागक पिरचय <strong>दे</strong>ल अिछ, अ<strong>ह</strong>ा ँक िनःाथ र् माभाषारागसँ िरत छी,एकर िनिम जे <strong>ह</strong>मर सेवाक योजन <strong>ह</strong>ो, तँ सिचत ू करी। इ ंटरटपर आोपा ंत पिका<strong>दे</strong>खल, मन फुित भऽ गेल।१८.ीमती शेफािलका वमा र्- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिका <strong>दे</strong>िख मोन उासस ँ भिर गेल। <strong>िव</strong>ज्ञान कतेकगित कऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ...अ<strong>ह</strong>ा ँ सभ अन आकाशकेँ भेिद िदयौ, सम <strong>िव</strong>ारक र<strong>ह</strong>केँ तार-तार कऽ िदयौक...। अपक अुत पुक कुम ् अंतम र्नक <strong>िव</strong>षयवुक दृ िसँगागरमे सागर अिछ। बधाई।१९.ी <strong>ह</strong>ेतुकर झा, पटना-जाि<strong>ह</strong> समप र्ण भावसँ अप िमिथला-मैिथलीक सेवामे तर छी सेु अिछ। <strong>दे</strong>शक राजधानीसँ भय र<strong>ह</strong>ल मैिथलीक श ंखनाद िमिथलाक गाम-गाममे मैिथलीचेतनाक <strong>िव</strong>कास अव करत।२०. ी योगान झा, किबलपुर, ल<strong>ह</strong>ेिरयासराय- कुम ् अंतम र्नक पोथीकेँ िनकटसँ<strong>दे</strong>खबाक अवसर भेटल अिछ आ मैिथली जगतक एकटा उट ओ समसामियक दृ िस<strong>ह</strong>ाक्षरक कलमब पिरचयस ँ आािदत छी। "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क <strong>दे</strong>वनागरी सँरण पटनामे . 80/-मे उपल भऽ सकल जे <strong>िव</strong>िभ लेखक लोकिनक छायािच, पिरचय पक ओ रचनावलीकसक काशनस ँ ऐित<strong>ह</strong>ािसक क<strong>ह</strong>ल जा सकैछ।125


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२१. ी िकशोरीका िम- कोलकाता- जय मैिथली, <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे ब<strong>ह</strong> ुत रास क<strong>िव</strong>ता, कथा,िरपोट र् आिदक सिच सं<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख आ आर अिधक सता िमिथलाक्षर <strong>दे</strong>िख- बधाई ीकारकएल जाओ।२२.ी जीवका- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मुित अंक पढल- अुत मे<strong>ह</strong>नित। चाबस-चाबस।२३. ी भालच झा- अपक कुम ् अंतम र्नक <strong>दे</strong>िख ब ुझाएल जेना <strong>ह</strong>म अप छपल<strong>ह</strong>ँुअिछ। एकर <strong>िव</strong>शालकाय आकृित अपक सव र्समावेशताक पिरचायक अिछ। अपक रचनासामर्मे उरोर वि ृ <strong>ह</strong>ो, एि<strong>ह</strong> शुभकामनाक संग <strong>ह</strong>ािद र्क बधाई।२४.ीमती ड◌ॉ नीता झा- अ<strong>ह</strong>ा ँक कुम ् अंतम र्नक पढल<strong>ह</strong>ँ। ु ोितरीर शावली, कृिषमत् शावली आ सीत बस आ सभ कथा, क<strong>िव</strong>ता, उपास, बाल-िकशोर साि<strong>ह</strong> सभ उमछल। मैिथलीक उरोर <strong>िव</strong>कासक ल दृ िगोचर <strong>ह</strong>ोइत अिछ।२५.ी मायान िम- कुम ् अंतम र्नक <strong>ह</strong>मर उपास स्ीधनक <strong>िव</strong>रोधक <strong>ह</strong>म <strong>िव</strong>रोध करैतछी। कुम ् अंतम र्नक पोथीक लेल शुभकामना।२६.ी म<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>जारी- सादक ीिमिथला- कुम ् अंतम र्नक पिढ मोन <strong>ह</strong>िष र्त भऽगेल..एखन प ूरा पढयमे ब<strong>ह</strong> ुत समय लागत, मुदा जतेक पढल<strong>ह</strong>ँ ु से आािदत कएलक।२७.ी केदारनाथ चौधरी- कुम ् अंतम र्नक अुत लागल, मैिथली साि<strong>ह</strong> लेल ई पोथीएकटा ितमान बनत।२८.ी सान पाठक- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क <strong>ह</strong>म िनयिमत पाठक छी। ओकर पक श ंसक छल<strong>ह</strong>ँ। ु एरअ<strong>ह</strong>ा ँक िलखल - कुम ् अंतम र्नक <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ँ। ु मोन आािदत भऽ उठल। को रचनातरा-उपरी।126


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२९.ीमती रमा झा-सादक िमिथला दप र्ण। कुम ् अंतम र्नक िंट फ◌ॉम र् पिढ आ एकरगुणवा <strong>दे</strong>िख मोन स भऽ गेल, अुत श एकरा लेल यु कऽ र<strong>ह</strong>ल छी। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>कउरोर गितक शुभकामना।३०.ी नरे झा, पटना- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> िनयिमत <strong>दे</strong>खैत र<strong>ह</strong>ैत छी। मैिथली लेल अुत काज कऽर<strong>ह</strong>ल छी।३१.ी रामलोचन ठाकुर- कोलकाता- िमिथलाक्षर <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख मोन सतास ँ भिर उठल,अंकक <strong>िव</strong>शाल पिरद ृ आकारी अिछ।३२.ी तारान <strong>िव</strong>योगी- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आ कुम ् अंतम र्नक <strong>दे</strong>िख चकिबदोर लािग गेल।आय र्। शुभकामना आ बधाई।३३.ीमती मलता िम “म”- कुम ् अंतम र्नक पढल<strong>ह</strong>ँ। ु सभ रचना उकोिटकलागल। बधाई।३४.ी कीितर्नारायण िम- बेग ूसराय- कुम ् अंतम र्नक ब नीक लागल, आगा ंक सभ काजलेल बधाई।३५.ी म<strong>ह</strong>ाकाश-स<strong>ह</strong>रसा- कुम ् अंतम र्नक नीक लागल, <strong>िव</strong>शालकाय संगि<strong>ह</strong> उमकोिटक।३६.ी अिपु- िमिथलाक्षर आ <strong>दे</strong>वाक्षर <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> पढल..ई थम तँ अिछ एकरा श ंसामे मुदा<strong>ह</strong>म एकरा द ुा<strong>ह</strong>िसक क<strong>ह</strong>ब। िमिथला िचकलाक केँ मुदा अिगला अंकमे आर <strong>िव</strong>ृतबनाऊ।127


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३७.ी म ंजर सुलेमान-दरभंगा- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क जतेक श ंसा कएल जाए कम <strong>ह</strong>ोएत। सभ चीजउम।३८.ीमती ोफेसर वीणा ठाकुर- कुम ् अंतम र्नक उम, पठनीय, <strong>िव</strong>चारनीय। जे ो<strong>दे</strong>खैत छिथ पोथी ा करबाक उपाय पुछैत छिथ। शुभकामना।३९.ी छान िसं<strong>ह</strong> झा- कुम ् अंतम र्नक पढल<strong>ह</strong> ु ँ, ब नीक सभ तर<strong>ह</strong>ेँ।४०.ी ताराका झा- सादक मैिथली दैिनक िमिथला समाद- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> तँ कटेट ोवाइडरककाज कऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ। कुम ् अंतम र्नक अुत लागल।४१.ड◌ॉ रवी कुमार चौधरी- कुम ् अंतम र्नक ब<strong>ह</strong> ुत नीक, ब<strong>ह</strong> ुत मे<strong>ह</strong>नितक पिरणाम।बधाई।४२.ी अमरनाथ- कुम ् अंतम र्नक आ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> द ुन ू रणीय घटना अिछ, मैिथली साि<strong>ह</strong>म।४३.ी पंचानन िम- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क वै<strong>िव</strong> आ िनररता भा<strong>िव</strong>त करैत अिछ, शुभकामना।४४.ी केदार कानन- कुम ् अम र्नक लेल अक धवाद, शुभकामना आ बधाइ ीकारकरी। आ निचकेताक भूिमका पढल<strong>ह</strong>ँ। ु शुमे तँ लागल जेना को उपास अ<strong>ह</strong>ा ँ ारासिजत ृ भेल अिछ मुदा पोथी उनटौला पर ज्ञात भेल जे एि<strong>ह</strong>मे तँ सभ <strong>िव</strong>धा समाि<strong>ह</strong>तअिछ।128


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्४५.ी धनकर ठाकुर- अ<strong>ह</strong>ा ँ नीक काज कऽ र<strong>ह</strong>ल छी। फोटो गैलरीमे िच एि<strong>ह</strong> शताीकजितिथक असार र<strong>ह</strong>ैत तऽ नीक।४६.ी आशीष झा- अ<strong>ह</strong>ा ँक पुकक संब ंधमे एतबा िलखबा सँ अपना कए नि<strong>ह</strong> रोिक सकल<strong>ह</strong> ु ँ जेई िकताब मा िकताब नि<strong>ह</strong> थीक, ई एकटा उीद छी जे मैिथली अ<strong>ह</strong>ा ँ सन पुक सेवा सँिनर ंतर सम ृ <strong>ह</strong>ोइत िचरजीवन कए ा करत।४७.ी शु कुमार िसं<strong>ह</strong>- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क तरता आ ियाशीलता <strong>दे</strong>िख आािदत भऽ र<strong>ह</strong>ल छी।िनितपेण क<strong>ह</strong>ल जा सकैछ जे समकालीन मैिथली पिकाक इित<strong>ह</strong>ासमे <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क नामणा र्क्षरमे िलखल जाएत।४८.ड◌ॉ. अजीत िम- अपक यासक कतबो श ंसा कएल जाए कमे <strong>ह</strong>ोएतैक।४९.ी ठाकुर साद मुमुर्- अुत यास। धवादक संग ाथ र्ना जे अपन मािट-पािनकेँानमे रािख अंकक समायोजन कएल जाए। नव अंक धिर यास सरा<strong>ह</strong>नीय। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>केँब<strong>ह</strong> ुत-ब<strong>ह</strong> ुत धवाद जे ए<strong>ह</strong>ेन सुर-सुर सचार (आलेख) लगा र<strong>ह</strong>ल छिथ। सभटा <strong>ह</strong>णीय-पठनीय।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मैिथली साि<strong>ह</strong> आोलन(c)२००८-०९. सवािधकार र् लेखकाधीन आ जतय लेखकक नाम नि<strong>ह</strong> अिछ ततयसंपादकाधीन। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> (पािक्षक) संपादक- गजे ठाकुर। स<strong>ह</strong>ायक सादक: ीमती129


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ४२ म अंक १५ िसतम्बर २००९ (वषर् २ मास २१ अंक ४२)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्रि रेखा िसा। एतय कािशत रचना सभक क◌ॉपीराइट लेखक लोकिनक लगमेर<strong>ह</strong>ति, मा एकर थम काशनक/ आका र्इवक/ अंजी-संृत अवादक ई-काशन/आका र्इवक अिधकार एि<strong>ह</strong> ई पिकाकेँ छैक। रचनाकार अपन मौिलक आ अकािशतरचना (जकर मौिलकताक संप ूण र् उरदािय लेखक गणक म छि)ggaj endr a@ yahoo. co. i n आिक ggaj endr a@ vi deha. com केँ मेलअटैचमेक पमेँ . doc, . docx, . r t f वा . txt फ◌ॉमे र्टमे पठा सकैत छिथ।रचनाक संग रचनाकार अपन संिक्ष पिरचय आ अपन ैन कएल गेल फोटो पठेता<strong>ह</strong>,से आशा करैत छी। रचनाक अंतमे टाइप र<strong>ह</strong>य, जे ई रचना मौिलक अिछ, आपि<strong>ह</strong>ल काशनक <strong>ह</strong>ेतु <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> (पािक्षक) ई पिकाकेँ <strong>दे</strong>ल जा र<strong>ह</strong>ल अिछ। मेल ा<strong>ह</strong>ोयबाक बाद यथासंभव शी ( सात िदनक भीतर) एकर काशनक अंकक स ूचना <strong>दे</strong>लजायत। एि<strong>ह</strong> ई पिकाकेँ ीमित ली ठाकुर ारा मासक 1 आ 15 ितिथकेँ ईकािशत कएल जाइत अिछ।(c) 2008-09 सवािधकार र् सुरिक्षत। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे कािशत सभटा रचना आ आका र्इवकसवािधकार र् रचनाकार आ सं<strong>ह</strong>का र्क लगमे छि। रचनाक अवाद आ पुनः काशनिकं वा आका र्इवक उपयोगक अिधकार िकनबाक <strong>ह</strong>ेतु ggaj endr a@ vi deha. com परसंपकर् क। एि<strong>ह</strong> साइटकेँ ीित झा ठाकुर, मध ू िलका चौधरी आ रि िया ारािडजाइन कएल गेल।िसिरु130

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!