22.08.2015 Views

िव दे ह िवदेह Videha িবেদহ िवदेह

िव दे ह िवदेह Vi deha িবেদহ ht t p wwwvi deha co i n

िव दे ह िवदेह Vi deha িবেদহ ht t p wwwvi deha co i n

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्'<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अग २००९ (वष र् २ मास २० अंक ३९)<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> Vi deha <strong>িবেদহ</strong> ht t p:// wwwvi . deha. co. i n <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थममैिथली पािक्षक ई पिका Vi deha I st Mai t hi l i For t ni ght l y eMagazi ne <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका नव अंक <strong>दे</strong>खबाक लेल प ृसभकेँ िरश कए <strong>दे</strong>खू। Al ways r ef r esh t he pages f or vi ewi ngnew i ssue of VI DEHA. Read i n your ownscr i pt Roman( Eng)Guj ar at i Bangl a Or i y a Gur mukhi Tel ugu Tamil Kannada Mal ayal am Hi ndiएि<strong>ह</strong> अंकमे अिछ:-१. संपादकीय सं<strong>दे</strong>श२. ग२.१. कािमनी कामायनी-कथा-भरोस1


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२.२. िमिथलेश कुमार झा-लघ ुकथा- एडभा ंस युग मे२.३. अनमोल झा- लघ ुकथा- सुरिक्षत२.४ सुशा झा- सुशा ंत झा-कथा- अ<strong>ह</strong>ा ं कोना र<strong>ह</strong>ै छी भौजी....२.५ पालन झा -कथा- गरीबक िजगी२.६. कथा-िगरैत <strong>दे</strong>वाल- कुमार मज कप२.७. मज झा मुि-इितक खाितर2


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३. प३.१. सतीश च झा-स ृजन३.२. अमरेन ् यादव-आान / कल ्पना आ यथाथ र्३.३. आशीष अनिचार-गजल३.४.पंकज पराशर--फैसलाबाद3


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.५. <strong>िव</strong>नीत ठाकुर-अागत३.६.िनशाभा झा (संकलन)-आगा ं३.७. ि<strong>ह</strong>मा ंशु चौधरी-आतङकक राजकुमार३.८. ोित-तीक्षा सऽ पिरणाम तक३.९. दयाका-पा ँच लाख बौआक दाम४. िमिथला कला-संगीत-तूिलकाक िचकला4


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्५. ग-प भारती -पाखलो (धारावाि<strong>ह</strong>क)- म ूल उपास-को ंकणी-लेखक-तुकाराम रामाशेट, ि<strong>ह</strong>ी अवाद- डा. श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>, ी सेबी फनां डीस, र् मैिथलीअवाद-डा. श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>६. बालाना ं कृते-१. <strong>दे</strong>वा ंशु वक मैिथली िच-ृ ंखला (कािम); आ २. म-<strong>दे</strong>श याा आ <strong>दे</strong>वीजी- ोित७. भाषापाक रचना-लेखन - पी डाटाबेस (आगा ँ), [मानक मैिथली], [<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मैिथली-अंजी आ अंजी मैिथली कोष (इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल बेर सच र्-िडनरी) एम.एस. एस.ू.एल.सव र्र आधािरत -Basedonms-sqlser ver Mai t hi l i -Engl i sh andEngl i sh-Mai t hi l iDi ct i onar y.]<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभटा पुरान अंक ( ल, ितर<strong>ह</strong>ुता आ <strong>दे</strong>वनागरी मे ) पी.डी.एफ.डाउनलोडक लेल नीचा ँक िलंकपर उपल अिछ। Al l t he ol d i ssues ofVi deha e j our nal ( i n Br ai l l e,Ti r hut a and Devanagar iver si ons ) ar e avai l abl e f or pdf downl oad at t hefollowing link.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभटा पुरान अंक ल, ितर<strong>ह</strong>ुता आ <strong>दे</strong>वनागरी पमेVi deha e j our nal ' s al lDevanagar i ver si onsol d i ssues i nBr ai l l e Ti r hut a and5


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आर.एस.एस.फीड।"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ई-पिका ई-पसँ ा क।अपन िमकेँ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क <strong>िव</strong>षयमे स ू िचत क।मेht t p↑ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आर.एस.एस.फीड एनीमेटरकेँ अपन साइट/ ब्लॉगपर लगाऊ।ब्लॉग "लेआउट" पर "एड गाडजेट" मे "फीड" सेले कए "फीड य ू .आर.एल."wwwvi deha co i n i ndex xml:// . . . / . टाइप केलासँ से<strong>ह</strong>ो <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> फीड ाकए सकैत छी।१. संपादकीय१. संपादकीय"<strong>ह</strong>म मैिथल" मैिथली ैमािसक कोलकातास ँलोकािप र्त भेल अिछ, जकर धान सादक ीरामलोचन ठाकुर आ सादक मनमो<strong>ह</strong>न िम 'चंचल' छिथ।१२ ज ुलाइ २००९ कें कोलकाता सकर्क मािसक बैसार िनयमासार मासक दोसरर<strong>िव</strong>कें भेल।संगि<strong>ह</strong> "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केँ एखन धिर (१ जनवरी २००८ सँ १४ ज ुलाई २००९) ८२ <strong>दे</strong>शक८६२ठामसँ २६,६१४ गोटे ारा <strong>िव</strong>िभ आइ.एस.पी.सँ १,८८,४८१ बेर <strong>दे</strong>खल गेल अिछ(ग ूगल एलेिट डाटा)- धवाद पाठकगण6


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्कािमनी कामायनीभरो स‘अ<strong>ह</strong>ी ं के धान र<strong>ह</strong>ै़ बलु जे <strong>ह</strong>म कािट <strong>दे</strong>लौ <strong>ह</strong>मरा अप ब<strong>ह</strong>ुते काज र<strong>ह</strong>ै<strong>ह</strong>ै।’ धान क बा◌ेझ माथ प’ स’ नीचा दरवा लग पटकैत बटेसरा छा◌ेटका भाय के<strong>दे</strong>खैत मातर बाजल छल ।ओकर यए<strong>ह</strong> पैघ पैघ आिख ँ मे लाल लाल डा◌ेरी द ूरे सॅझ्लकैत नजिर आबए छलै ।दलान प’ कुरसी प’ बैसल अखबार सॅ नजिर <strong>ह</strong>ॅटबैतकान मे घिरयाित ु ओकर बा◌ेल के अनठा क’ छा◌ेटका भाय गप ्प के पलटैत न<strong>ह</strong>ूँन<strong>ह</strong>ूँ किर क’बजला ‘बटेसर बाब ू तू त एतेक मे<strong>ह</strong>नित छ इमानदार र् से<strong>ह</strong>ो ।एतेकब ूझन ूक भ’ क’किन किन गप ्प प’ न उबलबा के चा<strong>ह</strong>ी । जो रे माॅ केक<strong>ह</strong>ी चािर कप ्प चा<strong>ह</strong> बनवा क’ आ ँगन सॅ भेजथ ुन ।’ मुसरा दा◌ैङ क’ आ ँगन चिलगेल आ’ बटेसर दलान प राखल अखङा चौकी के गद र् का ं प राखल अपन मइल र्अंगा◌ेछा सॅ झाङैत बैस गेल । मुदा ओकर मुखाकृित एख धिर तामस सॅ भरलछलै ।ओ अपना <strong>िव</strong> एकोटा आखर नि<strong>ह</strong>ं सुिन सकैत अिछ ‘बङका कका बा◌ेलै<strong>ह</strong>थीन जे बटेसरा अ<strong>ह</strong>ाॅ सबके आिख ँ मे ध ूरा झोँिक र<strong>ह</strong>ल <strong>ह</strong>ै।’ ‘अा तो बङकाकका के गप ्प प तमसाएल छ़ ध ुर ब ुङबक़ ।’छा◌ेटका भाय <strong>ह</strong>ॅसैतबजल जेना ई <strong>ह</strong>ो तमसैबाक के को गप ्प छै ।कारी ध ूथ ूऱ एकदम गठल शरीऱ प ूरा गाम मे एकटा वए<strong>ह</strong> बिच गेल स<strong>ह</strong>नी टा◌ेलमे जवान मरद । आर सब िदयाद बाद भाय बि<strong>ह</strong>नी पंजाब <strong>ह</strong>िरयाणािसलीगुङी़ जािन क क चिल गेल अिछ कमाबए लेल । ई <strong>ह</strong>ो गेल छलकलका मुदा तुक िमजाज लिङ झगिङ क’ मािर पीट किर क ई ओ नि<strong>ह</strong>ंटीक सकल आ’ बौआ ढ<strong>ह</strong>ना क’ फेर गामक राा अपालक ।9


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बाब ूजी के आगा ँ पाछा ँ करैत र<strong>ह</strong>ै त’ ओ कोना कोना ओकरा सरकारीाकरी लगवा <strong>दे</strong> र<strong>ह</strong>ैथ ।बाब ूजी के खेत त’ ओकर बाब ुए बटाए करैत छलमुदा ई िकछु नब जमीन आ’ अपन बाङी झाङी बढा◌ैलक बटाए के खेत। आठटा िधया पुा सबके पढेनाय िलखेनाय सरकारे के कपार प’ सब<strong>ह</strong>क अप ्पनसौख मौज गाम मे ओ पि<strong>ह</strong>ल लोक छल जेकरा घरक चार प’ सिजमिनक’ ली भ’ क’ टीवी के एंिटना लागल छल ।पािन राखए लेल बङका सीनटैक् सके टब से<strong>ह</strong>ो राखल काज त’ कोा <strong>ह</strong>ोय मुदा अपन द ू कोठरी के नबपक् का बनल घरक छत प’ ओकरा एना बैसा <strong>दे</strong>लकै मान ू ओ ओि<strong>ह</strong> गामक ताजम<strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong>ोए ।कलका मे <strong>दे</strong>ख र<strong>ह</strong>ै ल<strong>ह</strong>ेिरयासराय मे बैसा<strong>ह</strong>लक ।बटेसर केअप िफट फाट बेस ।पै ंट शट र् <strong>ह</strong>ाफ पै ंट से<strong>ह</strong>ो कख क’ र ंगिबर ंगक’ टी शट़ र् माथ प’लाल िपयर टा◌ेपी <strong>ह</strong>ाथ मे घङी आिख ँ प’ ध ूपकचा ।सरकारी ना◌ैकरक रो बदाब़ ।अग<strong>ह</strong>नी फसल कटबा के तैयारी भ’ र<strong>ह</strong>ल छल ।कोन कोन गाम सॅ तािकतािक क’ बा◌ेिन<strong>ह</strong>ािर सब आनल जाय़ िनमोिछया ब ूढबा़ स्ीगण द ुगुना मजूरीितरलोकी जे बङका कका के भातीज छल क<strong>ह</strong>लकै ‘कका <strong>ह</strong>मरा त’ सवासौ बीघा लेलक ऊपर सॅ भिर पेट खेनाय बीङी तमाकू अलग सॅ ।’खगन बाब ूआ की बङका कका चुपचाप म ूङी झ ूका◌ै सुत रि<strong>ह</strong> गेल छला<strong>ह</strong> ‘िक जमाना आिबगेल छै ।’बटेसरक किनया छा◌ेटका भाय के अंगना मे काज करैत छल िक िजट िफटमे र<strong>ह</strong>ै का◌ैली बाली ।काकी क ◌ेपर<strong>दे</strong>िसया बेटा बेटी पुता◌ै<strong>ह</strong> सब से<strong>ह</strong>ो बङमान संान दै ।‘का◌ैली वाली के मोन खराप छै़ ई सुिन काकी जेना िबयाकुलभ’ जायथ़‘<strong>ह</strong>े रौ बाउ बजार जाए छै किन उनिट द के दबाए अबी<strong>ह</strong>ै बटेसराके बौ<strong>ह</strong> के बङ रद द भ’ र<strong>ह</strong>ल छै कािए सॅ।’ काकी टा◌ेल मे ककरोबजार जाइत <strong>दे</strong>िख बािज उठैथ ।आ’ का◌ैली बाली के की ठाठ़ रतुका अइर ंठ ् बासन बा<strong>ह</strong>िर अइठार र् प’राखलराखल खरकैट र<strong>ह</strong>ल अिछ जलखई भानस बनतई त कोना ।काकी िपछा◌ैती मेजा कए िचकिर र<strong>ह</strong>ल छिथ ‘रौ सो<strong>ह</strong>ना रे ितसबा़ गै म ंजूआ माय केपठा किन जी <strong>दे</strong>िख केक बेर भेल जाइतर् छै ।’आ’ बङ िचकरला के बादअपन आ ँगन सॅ िनकिल क’ झ ून झ ून पायल बजबैत आबै । ‘मायजी माथ मेबङी दरद <strong>ह</strong>लै सो<strong>ह</strong>ना के बाब ू क<strong>ह</strong>ै<strong>ह</strong>लै बल ू आय जो ।मुदा <strong>ह</strong>म क<strong>ह</strong>िलए10


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्जे काकी के बङी िदक् कत भ’ जैते।भिर अंगना लोकवेद सब आयल <strong>ह</strong>ैसंजूआ के आ ंगन बाङी मे ना◌ैकरी लािग गेलए त’ म ंजूआ के मे<strong>ह</strong>मान ले गेलै़छा◌ेट बा <strong>ह</strong>ै ऩ बि<strong>ह</strong>नी ना◌ैकरी प’ जेतय़ त’ बा के खेलैते़ ओि<strong>ह</strong> सेदीक् कत <strong>ह</strong>ो गेल <strong>ह</strong>मरो नि<strong>ह</strong>ं त’ म ंज ुआ आिब क’सब काज किरय दैत <strong>ह</strong>लै।’जी जी द ूधक बासन माॅजैत बाजल ‘मायजी़ चुी दाय क़़ <strong>ह</strong>ै किनचा<strong>ह</strong> पीिबता◌ै ।’आ’ काकी चा<strong>ह</strong> बनवा क’ सो<strong>ह</strong>ना़ िबसवा आ का◌ैली वाली केिबूट संगे पीबए लेल बजबा लेलिख़ ।पवन आ’ गा◌ेरखक घरवाली अपन सौसक ई प <strong>दे</strong>िख क’ दंग रि<strong>ह</strong> गेलछली<strong>ह</strong> ।अपना आगा ँ केकरो िकछु चलए <strong>दे</strong>बए वाली जबरद स्ी आयदाय ना◌ैकर प’ एेक मे<strong>ह</strong>रबान । ‘िक करबै किनया आब ओ ज ुग छै बङ मॅ<strong>ह</strong>ूठा◌ेर धे र<strong>ह</strong>ै छी़ त’ काज किर दैत अिछ एसगिर र<strong>ह</strong>े छी उपाय की़ बाब ूजीके समय मे िभनसरे सॅ दलान प’ मजिलस जमय लागै ‘चा<strong>ह</strong> ला़ पािन ला़ ओत’ ब ूटना छलै बटेसरा के बाप र<strong>ह</strong>ै जे <strong>ह</strong>ुनका पाछा ँ लागल राितक’ दरवा प’ स ूत लेल से<strong>ह</strong>ो तैयाऱ त’ ओ<strong>ह</strong>ो एक टा आफत आब त’ से<strong>ह</strong>ो एकसर एेटा आ ँगिन मे काि<strong>ह</strong> काि<strong>ह</strong> करैत जीिब र<strong>ह</strong>ल छी़ ।ताबैत बङका टा के घा◌ेघ तन का◌ैली वाली आिब द ून ू िदयािदनी के गा◌ेङलगलक ‘कखनी अलिखन दीदी सब़़ काल भरै िदन काकी बाट तकैत र<strong>ह</strong>लिखचािर िदन पि<strong>ह</strong>ले से सब घरक पलंग परक चादिर धा◌ेआबै छली किनया सबके साफ सुथरा घर भेटबा के चा<strong>ह</strong>ी़ बलु़ ’ ।’का◌ैली वाली बरा ंङा मे राखलबरतन सब समेिट क’ ऽ◌्◌्ऽल’ प’ जाइतर् काल द ू िमनट ठाढ भ’ बाजल ।बङकी किनया आ’ का◌ैली वालीके द ुरागमन एके िदन भेल छलै ताि<strong>ह</strong> लेल ओ<strong>ह</strong>ुनका पैघ िदयािदनी जकाॅ सान दैत छल ।पि<strong>ह</strong> त’ बङ लाज करै’ ‘<strong>ह</strong>े दीदीअलिखन <strong>ह</strong>ै़ <strong>ह</strong>ाली <strong>ह</strong>ाली काम क’ दै छी ।’ननिद सब के क<strong>ह</strong>ै़ घा◌ेघ तनआबै़ ल’ग मे ठाढ से <strong>ह</strong>ो <strong>ह</strong>ोय मुदा धीरे धीरे आन िदयािदनी सब केअयला प’मुखिरत भेल गेल़ ‘गै दाय सब़ बङकी दीदी त <strong>ह</strong>मरा सॅ कि<strong>ह</strong>येा बा◌ेलबा◌े केलिख़ आ’ ई मॅझली के <strong>दे</strong>िखया◌े क<strong>ह</strong>ै <strong>ह</strong>े़ <strong>ह</strong>े का◌ैली बाली <strong>ह</strong>मर न ूआकखनी साफ <strong>ह</strong>ोतै ।’नबकी िदयािदनी सब प’ चुटकी लेबए सॅ बाज आबै़ काकीके कान से<strong>ह</strong>ो भिर दै ।जखन घर मे लोक सब जूटैका◌ैली वाली के नखरा आओर बिढ जाएकाकी सॅ क<strong>ह</strong>ैै ‘ऊ़ सो<strong>ह</strong>ना के बाब ू क<strong>ह</strong>ै <strong>ह</strong>े ़ बङकी भा◌ैजी तोरा ला िकआनलका◌ै ।’ काकी क<strong>ह</strong>लिख ‘अख त’ अ<strong>ह</strong>ाॅ के मॅ◌ाझला ् बौआ न’ब साङी11


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्आिन क’ पंजाब सॅ <strong>दे</strong> र<strong>ह</strong>ै बेटा लेल पेट ब ूसट ।’ ‘<strong>ह</strong>ॅ से <strong>ह</strong>म क<strong>ह</strong>िलएबल ू दैते र<strong>ह</strong>ै <strong>ह</strong>िथ की़ ।’ गप ्प के तङाक सॅ पलित क’ बाजल ।ओकरा परो छ मे काकी बजली<strong>ह</strong> ‘ऐंठी से बिढ गेल छै जि<strong>ह</strong>या सॅ अि<strong>ह</strong> घर मेकाज पकङलक उान भ’ क’ चलैत अिछ। पि<strong>ह</strong> घर बाला दा पीिब क’ गरगर फा◌ेिङ दै़ पङा पङा क’ <strong>ह</strong>र भागै छल आब <strong>दे</strong>िखया◌ै िगर<strong>ह</strong>थनी भेलगप ्प छािट ँ र<strong>ह</strong>ल अछ़ि◌ ।’एक एक किर क’ आठ बा़ ‘<strong>ह</strong>े ओपरेसन उपरेसन कथी लेल करेबै़ एगा◌े द ूगा◌ेआर <strong>ह</strong>ोते त <strong>ह</strong>ोते ।’दीपारानी के टा◌ेकला प’ बाजै ।<strong>दे</strong>खैत <strong>दे</strong>खैत द ूतीन टा बेटा बेटी के <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> दान किर क’ पा◌ेता नाित वाली वाली बिन गेलआ’ जखन बङकी भा◌ैजी स<strong>ह</strong>िर सॅ गाम आबिथ लाजे <strong>ह</strong>ुनका सोझाॅ सॅ <strong>ह</strong>ॅिट जाए़ ‘दीदीकी सोचैत <strong>ह</strong>ोथी़ ई ब ूढा◌े भे गेले ।’मुदा र ंग िबर ंगक साङी़ ल<strong>ह</strong>ठी़िसुर काजिरपि<strong>ह</strong>र ओ अपन प ूता◌ै<strong>ह</strong> सॅ बेसी नब लागै।‘बङकी दीदी साङी अनलिख <strong>ह</strong>मरा लेल़’ दीदी के <strong>दे</strong>खैत मातर ओकरफरमाइस र् आर बिढ जाए ।आ’ अि<strong>ह</strong> बेर छैठ मे जखन दीदी गाम प<strong>ह</strong>ु ॅचिलत’का◌ैली वाली <strong>ह</strong>ुलिस क’ ल’ग आयल । ‘<strong>ह</strong>मर बेटा के ना◌ैकिर लगते़ पंजाबसे घिर ु आयल ।’ बङकी किनया चौ ंकली ‘चिल आयल़ ।<strong>ह</strong>मरा घर प’ िकएक नि<strong>ह</strong>आयल ।’ ओ चुप़ ।दा◌ेसर िदन आिब क’ क<strong>ह</strong>ैत अछ़ि◌ ‘जे बलु संभुआ क<strong>ह</strong>लकैजे भैया फा◌ेन प’ क<strong>ह</strong>लकै के छै़ <strong>ह</strong>म तोरा िचे ि<strong>ह</strong>या◌े।’बङकीकिनया क्षु ‘<strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ी ं उठे रि<strong>ह</strong>यै़ आ’ <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ी ं भैया सॅ गप ्प करबे रि<strong>ह</strong>यै़पिछया◌ै ू त’ ।’संभुआ िपछा◌ैती मे बाङी साफ करैत छल आयल ‘<strong>ह</strong>ॅकी ’बङकी किनया लग माथ झ ूका लेलक । ‘अ<strong>ह</strong>ाॅ के <strong>ह</strong>म बजे र<strong>ह</strong>ी घर प़।’ ‘<strong>ह</strong>ूं’ ‘त िकयाक नि<strong>ह</strong> एलीयै़ ।’ ओ एकदमे चुप ।‘ एतेक झ ूठ बाजै छै ई सब ।’ बङकी किनया घर मे जाकए बजलीत’ छा◌ेटकी ननिद टपिक पङली़ ‘ओ सब को सोइतर् बाभन छै जे झ ूठ नि<strong>ह</strong>बजतै ।’का◌ैली बाली का◌ैली बाली का◌ैली बाली़ भिर िदन ओकरे चच र् ‘गै़माॅ का◌ैली बाली के बेटा रमुआआिर प’ के’ सबटा सीसो पाॅिग लेलका◌ै।’छा◌ेटकी ननिद िचकरित आ ँगन मे पै ंसली त’ माॅजी के मोन तामसे मा<strong>ह</strong>ूरभ’गेलि ओ न<strong>ह</strong>ा धा◌े क’ प ूजा करय लेल बैसले छली<strong>ह</strong> ।प ूजा घर सॅ ब<strong>ह</strong>रापएर मे चप ्पल पि<strong>ह</strong>र पछुआित मे गेली ‘<strong>ह</strong>े रमुआ के माऽऽ◌्◌्ए़ <strong>ह</strong>े िकभेलै़ छा◌ैङा िकएक एना अगी जेकाॅ करैत अछ़ि◌ पिछ ू लैते <strong>ह</strong>म मना12


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्कैरतीयै तखन ़ ।’आ ‘ओ घा◌ेघ वाली काकीके <strong>दे</strong>िख क’ रमुआ के िबखैनिबखैन क’ गिरयाबए लागल छल़ ।घर आिब क’ काकी परो क्ष मे ख ूब ज<strong>ह</strong>र उगलली ।किनए काल मेफनकैत छा◌ेटका भाए एला़ ‘संभुआ के टी़ वी ठीक करबा ब’ लेल <strong>दे</strong> रि<strong>ह</strong>यै़ सेएखन धिर <strong>दे</strong>लकै क<strong>ह</strong>ली एको बेऱ चािर सौ टाका से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong> रि<strong>ह</strong> उपर सॅ़’। काकीफेर िचकरली़ कऽ◌्◌्ल ल’ ग’ जाकए़़ “यै संभुआ के माय़यै प ू िछया◌ै संभूआ के़<strong>ह</strong>मर टी़वी बेच िबकीन लेलक की ।’काकी से<strong>ह</strong>ो ब ूझैत छली<strong>ह</strong> ओ टी वी आ’ पैसा’ लेल संभूआ के उकिट दैतछलिख ‘एखनी दैत छी ’क<strong>ह</strong>ैत क<strong>ह</strong>ैत छा◌ै मास बीता <strong>दे</strong>लकै़ ।‘यै किन कोबी क<strong>ह</strong>बै संभूआ के आनय लेल ’काकी फटा फट ख ूजल पाएताकुए लगली । ‘नमरी <strong>दे</strong>बए त’ छदाम से<strong>ह</strong>ो नि<strong>ह</strong> घ ूरा क’ दैत ।’चुीदाय िकछुबाजय चा<strong>ह</strong>ली त’ माॅजी तमसा गेली “एसगरे र<strong>ह</strong>ै छी गाम मे तू सब गा◌ेटेपा<strong>ह</strong>ुन पङक़ एलाॅ द ू िदन मे चिल जेबे ं िकछु क<strong>ह</strong>ी ओकरा सब के़ जा छी आब पि<strong>ह</strong>लुका गप ्प छै सरकारे एकर सब<strong>ह</strong>क मान बढा <strong>दे</strong> छै़ ओत’बाब ूजी के ए<strong>ह</strong>सान छै़ बटेसरा के ना◌ैकरी जे किनया◌े आिख ँ मे लाजिल<strong>ह</strong>ाज बाॅचल छै त’ अपन दर िदयाद के त’ ओतबा◌े पािन नि<strong>ह</strong>ं छै को दरेग ।’छैठक’ परना के बाद बङकी किनया स<strong>ह</strong>िर जाए लगली त ‘का◌ैली बाली केक<strong>ह</strong>लिख ‘अ<strong>ह</strong>ी ं के भरो से माॅ जी के छा◌ेङ जाए छी़ <strong>दे</strong>खबै ।’दीदी िचा जिन ु कॅ ओ ठंढी मे माॅ िगर पङलिख़ क’ल’ प’ िपिङ <strong>ह</strong>लै़।<strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ी ं <strong>ह</strong>ु◌ूनका <strong>दे</strong>ख भाल करली़ पॅजरा मे केना तेल मािलस तखनी जाक’उठलिख ।’ ‘ठीक छै ए<strong>ह</strong> ◌ीस अ<strong>ह</strong>ाॅ <strong>ह</strong>ुनकर असली प ूता◌ै<strong>ह</strong> िछयै <strong>ह</strong>मरासब के अ<strong>ह</strong>ाॅ प’ ब<strong>ह</strong>ुत भरो स अिछ ।’ आ’ ओकर ब्<strong>ह</strong>ुत ब्<strong>ह</strong>ुत बङाई करैतपया पैसा दैत <strong>िव</strong>दा भ’ र<strong>ह</strong>ल छल़ि◌ तख माॅजी भगवती घर सॅ ब<strong>ह</strong>रैतबाजए लगली़ ‘एसगरै र<strong>ह</strong>ैत छी़ सा ंझे सकाल सबटा दरबा ब ं◌ाद ् क’ लैत छीइ<strong>ह</strong>ा र्◌े सोिच छी़ जा◌ै◌ं मिरयेा जायब़ त का◌ैलीबाली भा◌ेरे भा◌ेरदरबा पीटबे करतै ख ुजतै त <strong>ह</strong>ा <strong>ह</strong>ेतै चारो ◌ं िदस बेटा बेटीके लोक सब खि करतै़ बटेसरो लग सब<strong>ह</strong>क फा◌ेन नंमर छै ताि<strong>ह</strong> लेल <strong>ह</strong>मरालेल िनिस्चंत र<strong>ह</strong>ु ॅ ।’बङकी किनया के आिख ँ मे र भिर गेलि ब ुढापा़एसगआ भय सॅ िसत माॅजी का◌ैली बाली के पैलबारक जादती सि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>लछिथ गाम मे ते इ<strong>ह</strong>ा र्◌े <strong>िव</strong>क छै़ मुदा िनद र्य स<strong>ह</strong>िर मे धन दा◌ैलत‘<strong>ह</strong>े13


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्छीिस<strong>ह</strong> अराग दइया र्◌े क की अ<strong>ह</strong>ाॅ केकरो <strong>िव</strong>ास आ’ वफादारी पािब सकैतिका◌े नि<strong>ह</strong>ं ।27 ।06 ।09_________ िमिथलेश कुमार झापिरचय-पातनाम ________ िमिथलेश कुमार झािपता ________ ी <strong>िव</strong>नाथ झा ज ________ 12-01-1970 केँमनपौर(माक) मे पैक ________ ाम-जगित, पो*-बेनीपी,िजला-मध ुबनी,िमिथला, िपन*- 847223 डाक-संपकर् _____ ारा- ी <strong>िव</strong>नाथ झा, 15, <strong>ह</strong>ाजरारोड, कोलकाता-- 700026 िशक्षा :ाथिमक धिर- गामि<strong>ह</strong>क <strong>िव</strong>ालय मे। म <strong>िव</strong>ालय धिर- म <strong>िव</strong>ालय, बेनीपीसँ। मािमक धिर- ी लीलाधर उ <strong>िव</strong>ालय,बेनीपीसँ इित<strong>ह</strong>ास-िताक संगातक-कािलदास <strong>िव</strong>ापित साइ ंस का ँलेज उैठ सँ, पकािरता मे िडोमा-पकािरताम<strong>ह</strong>ा<strong>िव</strong>ालय(पाचार माम) िदी सँ, कम्ुटर मे डी.टी.पी ओ बेिसक ज्ञान। रचना:ि<strong>ह</strong>ी ओ मैिथली मे क<strong>िव</strong>ता, गजल, बाल क<strong>िव</strong>ता, बाल कथा,साि<strong>ह</strong>िक ओ गैर-साि<strong>ह</strong>िकिनब ंध, लिलत िनब ंध, साक्षाार, िरपोता र्ज, फीचर आिद। कािशत पि<strong>ह</strong>ल रचना:ि<strong>ह</strong>ी मे– मुखप ृ अखबार का- जनसा(कलका संरण) मे 19-10-94 केँ (क<strong>िव</strong>ता)मैिथली मे- <strong>िव</strong>धवा(क<strong>िव</strong>ता)-वासक भेंट(मैिथली मािसक कोलकाता)-िरकाडर् ितिथउपल नि<strong>ह</strong>, आरक्षण िसफ र् साक <strong>ह</strong>ेतु- आलेख(वासक भेंट-कोलकाता)- नवर1994 कें । कािशत रचना: मैिथली:- ायः 15 गोट क<strong>िव</strong>ता, 17 गोट बाल क<strong>िव</strong>ता,18 गोट लघ ुकथा, 3 गोट कथा, 1 टा बालकथा, 44 गोट आलेख आ 6 गोट अ<strong>िव</strong><strong>िव</strong>ध <strong>िव</strong>षयक रचना कािशत। कािशत रचना:- ि<strong>ह</strong>ी:- ायः 10 गोटक<strong>िव</strong>ता/गजल, 18 गोट आलेख, 1 गोट कथा ओ 3 गोट <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ध <strong>िव</strong>षय कािशत।एडभा ंस युग मे14


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्___सार?की <strong>ह</strong>ाल-चाल यौ? भैयाक <strong>िव</strong>आ<strong>ह</strong> भ गेल की? के<strong>ह</strong>न र<strong>ह</strong>लै बिरयातीक____ सब ठीके र<strong>ह</strong>लै।--- ागत-सार मे त’ ब ुझ ू जे को कमी नि<strong>ह</strong>।--- ख ूब एडभा ंस पिरवार छै।____ वा<strong>ह</strong> ! ख ूब नीक बात।____ आ नीक बात आरो, जे बिरयाती मे स्ीगण- व से<strong>ह</strong>ो छली<strong>ह</strong>।____ ऎ◌ं ! --- ठीके? --- के सब र<strong>ह</strong>िथ?____ <strong>ह</strong>ँ यौ, सतबारा वाली मौसी, सौराठ वाली दीदी, मलंिगया वाली मामी, क<strong>ह</strong>यावाली भौजी सब र<strong>ह</strong>िथ, ख ूब मोन लगलै।____ िछः नाक कटेलौ।____ ए<strong>ह</strong>, द ु िनया ँ कते एडभा ंस भ’ गेलै आ अ<strong>ह</strong>ा ँ पर ंपराकेँ पडनि<strong>ह</strong> छी !____ ऎ◌ं यौ, कोन म ू<strong>ह</strong>सँ बजै छी ! --- यौ सात लाख काटर ले रि<strong>ह</strong>तौतखन एडभा ंस बिझत<strong>ह</strong>ुु ँ, ध ुर जी !! ।अनमोल झा (१९७०- )-गाम नआर, िजला मध ुबनी। एक दजर्नसँबेशी कथा, सािठसँ बेशी लघ ुकथा, तीन दजर्नसँ बेशी क<strong>िव</strong>ता, िकछु गीत, बाल गीत आिरपोता र्ज आिद <strong>िव</strong>िभ पिका, ािरका आ <strong>िव</strong>िभ सं<strong>ह</strong> यथा- “कथा-िदशा”-म<strong>ह</strong>ा<strong>िव</strong>शेषा ंक, “ेतप”, आ “एैसम शताीक घोषणाप” (द ुन ूसं<strong>ह</strong> कथागोीमेपिठत कथाक सं<strong>ह</strong>), “भात”-अंक २ (<strong>िव</strong>राटनगरसँ कािशत कथा <strong>िव</strong>शेषा ंक) आिदमेसंि<strong>ह</strong>त।सुरिक्षत15


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्भाइस चालर बनलाक बाद बधाइ <strong>दे</strong>बऽ लेल आयल लोकक ता ँता लागल छलै। ब<strong>ह</strong>ुतगोटा क्षु आ <strong>िव</strong>ित से<strong>ह</strong>ो छल। ायः ब<strong>ह</strong>ुत गोटाकेँ ब ुझल छलै जे एखन ि<strong>ह</strong>नकासऽ प<strong>ह</strong> गोटा आर िसिनयर अिछ तकरा बाद ि<strong>ह</strong>नकर नर अबैत छिन।मुदा सभकेँ पाछू छोडैत भी.सी.क कुसीर्पर बैसल <strong>दे</strong>िख एक गोटा प ू िछ <strong>दे</strong>लकैन-ीमान ् अपक नर तऽ बड पाछा छल। कोना एलउ एतेक जी एतय।भी.सी. <strong>ह</strong>ँसैत क<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>िथन- सभ म ंीजीकऽ कृपा िछयैन। ओ लोक फेर पुछलक-म ंीजी कते िदन? <strong>ह</strong>ुनका गेलापर की <strong>ह</strong>ैत अ<strong>ह</strong>ा ँक?भी.सी.गीरता प ूव र्क क<strong>ह</strong> छलिखन- िकछु <strong>ह</strong>ैत <strong>ह</strong>मरा। कारण जै<strong>ह</strong> म ंी एता<strong>ह</strong><strong>ह</strong>म ितनके सपोटर भऽ जायब। तै ँ <strong>ह</strong>म सुरिक्षत छी, अित सुरिक्षत...।सुशा ंत झाअ<strong>ह</strong>ा ं कोना र<strong>ह</strong>ै छी भौजी....ली आई आठवा ं ास मे चल गेिल। िमिडल ूल के <strong>ह</strong>ेटमार यादवजी ओकरअंजी के ब श ंसा करैत छिथ। क<strong>ह</strong>ैत छिथ जे अगर एकरा मौका भेटैकत जर िकछु करत ई बिचया। ओि<strong>ह</strong>िदन िजलारीय नाटक ितयोिगता के लेलिर<strong>ह</strong>स र्ल मे बौआरानी के सलेन ूल सं भेलैक। क<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>य-कका यौ...मेन रोलनि<strong>ह</strong> भेिट सकल, लेिकन <strong>ह</strong>म अपना िदस सं ख ूब कोिशश केिलयै। <strong>ह</strong>म ओकर अंजी16


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्के टे करयैक लेल ओकरा सं रीिडं ग दैक लेल क<strong>ह</strong>ैत िछयैक। बौआरानी ध ुरझारअंजी पढ़◌ैत अिछ आ ओकर मा से<strong>ह</strong>ो बतबैत अिछ। <strong>ह</strong>म सोचैंत छी जे एकटाितभा के फेर अकाल म ृु भ जैतैक की...? लेिकन के जत अिछ ार मेककरा की िलखल छैक।<strong>ह</strong>मरा दस साल पि<strong>ह</strong> के बात मोन पड़◌ैत अिछ। श ैले भैया के सस ूर गामआयल र<strong>ह</strong>िथ आ बड़का कका सं क<strong>ह</strong>लिख- आब <strong>ह</strong>मरा अ<strong>ह</strong>ा ं के संब ंधक कड़◌ी खभय गेल। बड़का का पि<strong>ह</strong> नि<strong>ह</strong> ब ुझलिख, लेिकन किनये कालक बाद <strong>ह</strong>ुनकाआ ंगन मे का रो<strong>ह</strong>िट उिठ गेल। प ूरा गामक लोग जमा भ गेल। पता चलल जेश ैले भैया नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ला<strong>ह</strong>। बड़का का के जीवन मे पि<strong>ह</strong>ल बेर कत <strong>दे</strong>खछिलयि, 65 साल के अवा मे अंगना मे ओ ओगरिन<strong>ह</strong>या मािर का कािन र<strong>ह</strong>लछला<strong>ह</strong>।ली ति<strong>ह</strong>या छोट छल, ाय चािर या पा ंच साल के। ओकर छोटकी बि<strong>ह</strong>नरािगनी 2 साल के <strong>ह</strong>ेतैक। श ैलें भैया एखन रि<strong>ह</strong>तिथ त 44-45 के रि<strong>ह</strong>तिथ।भैया के कका <strong>ह</strong>ुनका एनटीपीसी मे करी लगा <strong>दे</strong> र<strong>ह</strong>िथ। ओ जमाना छलैजि<strong>ह</strong>या एड<strong>ह</strong>ाक पर ब<strong>ह</strong>ाली <strong>ह</strong>ोईत छलैक आ बाद मे <strong>ह</strong>ािकम ओकरा िकछु िदका बादपरमांट कय दैक। श ैलें भैया ताबत परमांट नि<strong>ह</strong> भेल छला<strong>ह</strong>, इर घर परघटक सब<strong>ह</strong>क लाईन लािग गेलि। <strong>ह</strong>ाय रे िमिथला के बेटी सब, आई <strong>ह</strong>ुनकापरमांट करी रि<strong>ह</strong>ति त भौजी के ई िदन थोड़◌े <strong>दे</strong>खय पड़ि◌ति। श ैलेंभैया के िबया<strong>ह</strong> नीक पिरवार मे भेलि। भौजी के बाप ततेक धड़फडेल र<strong>ह</strong>िथजे बेटी के मेिक के परीक साल िबयाि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>लिख। भौजी आ भैया के अबोमे बढ़ि◌या अंतर छलि...लेिकन सबिकछु के दरिकनार करैत िबया<strong>ह</strong> भ गेल। आबसोचित छी, त ब ुझायत अिछ जे ई एकटा मैिथल िपता के <strong>िव</strong>वशता स बेसी िकछुनि<strong>ह</strong> छल।श ैले भैया आ भौजी अनपरा चिल गेला..जतय एनटीपीसी मे ओ कर् छला<strong>ह</strong>।जमाना बदैल र<strong>ह</strong>ल छल। िदी मे नब आिथ र्क वा लाग ू भ र<strong>ह</strong>ल छल,उदारीकरणके नाम पर कयकटा िनयम बनायल आ <strong>ह</strong>टायल जा र<strong>ह</strong>ल छल।भैया के परमांट <strong>ह</strong>ोई के संभावना िदन पर िदन क्षीण <strong>ह</strong>ुअय लगलि। आब तएड<strong>ह</strong>ाक के दरमा<strong>ह</strong>ो कम पड़य लगलि जि<strong>ह</strong>या स िबया<strong>ह</strong> भेल छलि। ताबत लीआ रािगनी दिनया ु मे आिब गेल छल। भैया शराब िपबय लगला। पित-पी केबीच संब ंध खराब <strong>ह</strong>ुअय लगलि। धीरे-2 शराब <strong>ह</strong>ुनकर ा के भा<strong>िव</strong>त केरयलगलि। <strong>ह</strong>ुनकर िकडनी खराब भय गेलि। ओ छुी लय क गाम आिब गेला<strong>ह</strong>। ओछुी पर छुी ले जाईथ। लेिकन एड<strong>ह</strong>ाक के करी मे लंबा छुी-कतेक िदनचिलति। गामों मे <strong>ह</strong>ुनकर शराब के नशा नि<strong>ह</strong> छुटलि। पाई र<strong>ह</strong>ि त अपैन बेच क पी लिथ। पोलीथीन आ सा शराब से<strong>ह</strong>ो। कख पोखिरक म<strong>ह</strong>ार पर17


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्त कख न<strong>ह</strong>िरक कात मे। जन <strong>ह</strong>रवा<strong>ह</strong> सब <strong>दे</strong>खय, त का के क<strong>ह</strong>िन। जि<strong>ह</strong>खानदान मे एकोगोटे भा ंग आ बीड़◌ी िसगरेट नि<strong>ह</strong> पीबय ओि<strong>ह</strong> आदमी के बेटा केबारे मे शराबी <strong>ह</strong>ोई के चचा र् कतेक अपमानजनक आ लाद <strong>ह</strong>ेतैक-ई <strong>ह</strong>मरासबके ओतेक छोट अवा मे नि<strong>ह</strong> ब ुझे पड़◌े। लेिकन आब कना करैत छी, तमोन केना दिन कर लगैत अिछ।भौजी के सासु के व<strong>ह</strong>ार िदन पर िदन भौजी के ित िबपरीत भेल जाई।आब त ओ ख ुलेआम क<strong>ह</strong>य लगली<strong>ह</strong> जे अ<strong>ह</strong>ी मौगी के पेरे <strong>ह</strong>मर बेटा के मोन खराबभेल जाईये। बात-2 पर रिक्षिसया आ गािर भौजी के िनयित बिन गेलि।एकटा कुलीन घर के का-जकर कुलशील के गवा<strong>ह</strong> िमिथला के तमाम पंजीकारछला<strong>ह</strong>-जे पार ंपिरक िमिथला के सवो र्म गा ंव मे स आयल छली<strong>ह</strong>-<strong>ह</strong>ुनकर ई <strong>ह</strong>ाल <strong>ह</strong>मरमोन के <strong>िव</strong>दीण र् कय िदए। ओि<strong>ह</strong> समय <strong>ह</strong>म पटना मे छल<strong>ह</strong>ु ं। मैिक पास कयमेिडकल के तैयारी करी, कि<strong>ह</strong>यो काल गाम जाई। मोबाईल के जमाना नि<strong>ह</strong> छल।मा ं स िची-पर बात <strong>ह</strong>ुए या गाम जाई तख। एतेक नि<strong>ह</strong> बिझयै।ुसाल 2001 के िपतरपक्ष मे गामे मे र<strong>ह</strong>ी। श ैले भैया के अंगना मे <strong>ह</strong>मरात र<strong>ह</strong>ै। <strong>ह</strong>म खा क उठले र<strong>ह</strong>ी की, भैया के सस ूर अयला<strong>ह</strong>। तकर बाद कारो<strong>ह</strong>िट उिठ गेल।तकर बाद के क<strong>ह</strong>ानी भौजी के द ुख, अपमान, मानिसक यातना आ संघष र् के क<strong>ह</strong>ानीछि। तीन साल तक भौजी को तर<strong>ह</strong> कटली<strong>ह</strong>। ली आ रािगनी के चमकैतचे<strong>ह</strong>रा मलीन भेल गैलैक। ओ आब प ूण र् ामीण वाला लागय। लेिकन ली तीन सालतक अनपरा के पिब्लक ूल मे इसाई टीचर सं अंजी पढ़ र<strong>ह</strong>य। ओकरअंजी एख नीक र<strong>ह</strong>ै। द ून ू बि<strong>ह</strong>न आब गामे मे िब<strong>ह</strong>ार सरकार के ूल मेजाई।को तर<strong>ह</strong>े समय बीतल। भौजी के िशक्षा िम मे भय गेलि। डेढ़ <strong>ह</strong>जारम<strong>ह</strong>ीना पर। नबका युवा मुिखया श ैले भैया के दो र<strong>ह</strong>ि। ओ भरल पंचायतमे बाजल जं एकटा वेकें सी <strong>ह</strong>ेतैक त श ैलेक किनया के <strong>ह</strong>ेतैक।18


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्आई अि<strong>ह</strong> बात के चािर साल बीत गेल। आई नीतीश सरकार िशक्षा िम सबकेदरमा<strong>ह</strong>ा साढ़◌े सात <strong>ह</strong>जार कय <strong>दे</strong>लकैक। आब ओकर नाम पंचायत िशक्षक भयगैलैक आ ओ परमांट से<strong>ह</strong>ो भय गैलेक। आब भौजी के सासु के व<strong>ह</strong>ार बदिलगेलि। भौजी घर चलबै छिथ। आब ओ सोचैत छिथ जे ओ त बेसी नि<strong>ह</strong> पढ़ि◌पेली लेिकन द ून ू बेटी के जर इिजिनयिर ंग करेती। ओ <strong>ह</strong>मरा स प ूछैत र<strong>ह</strong>ैथ, जेअ<strong>ह</strong>ा ं सब त पकार छी-कतेक जान प<strong>ह</strong>चान <strong>ह</strong>ेत,कनी <strong>दे</strong>खबै।<strong>ह</strong>मरा ली के आ ं िख मे ओज <strong>दे</strong>खा र<strong>ह</strong>ल अिछ। ओकरा अगर मौका <strong>दे</strong>ल जाई तओ जर िकछु करत। <strong>ह</strong>ेडमार यादवजी के कथन स<strong>ह</strong>ी छि...। लेिकन की ईक<strong>ह</strong>ानी एतय ख भय जेबाक चा<strong>ह</strong>ी ? की ली आ रािगनी के भ<strong>िव</strong> सुिनितभय गेनाई अि<strong>ह</strong> िखा के सुखद अंत मानल जाई ?भौजी के अवा एख 31 साल छि। जि<strong>ह</strong>या िबया<strong>ह</strong> भेल छलि ति<strong>ह</strong>या 17 सालके छली<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>ुनकर की <strong>ह</strong>ेति...?? .<strong>ह</strong>ुनकर के छि.?? .की <strong>ह</strong>ुनकर सुखद ुखके को मोल नि<strong>ह</strong>...?? ई सवाल मुं<strong>ह</strong> बौ ठाढ़◌े अिछ...िमिथला के समाजकसमा...आ <strong>ह</strong>र साल सैकड़◌ो◌ं मैिथलानी अि<strong>ह</strong> सवालक साम <strong>ह</strong>ािर जाइत छिथ....जे<strong>ह</strong>मर के अिछ...??की <strong>ह</strong>मर सुखक को मोल नि<strong>ह</strong>...?पालन झागरीबक िजगीरामकुमार सभ बाले-बे िचार कािट कए कािन र<strong>ह</strong>ल छल। कानए िकएक नि<strong>ह</strong>अिगलीसभ संसार ओकर उजिड गेलैक। द ू चािरटा बकरी छलैक से <strong>ह</strong>ो सभमे झ ुलिस कए मिर गेलैक। लोकसभ के मुदा आब ज ुटनि<strong>ह</strong> की।सभ चीजवु तसुा<strong>ह</strong> भए गेल छलैक। लोकसभकेसा ंत्व्ना <strong>दे</strong>बाक अितिर आओर क<strong>ह</strong>ा ँ रि<strong>ह</strong> गेल19


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्छलैक, <strong>ह</strong>ँ एकटाधिर भगवानक कृपा जे द ुन ू बाल-बा समेत रामकुमार द ुन ू ाणीबिच गेल। जतेक तर<strong>ह</strong>क लोक ततेक तर<strong>ह</strong>क गप। लोक सभ ढाढसबढबैत जे आबकी करबा <strong>िव</strong>धाताक घर मे इए<strong>ह</strong> म ंजूर भेल छल, <strong>ह</strong>ुनको लगमे गरीबक द ुःख<strong>दे</strong>बालेलर<strong>ह</strong>ैत छिन रिजर मे िलखल, नीक क<strong>ह</strong>ा ँ सँ िलखिथन। कतेक िदन जोगार कएलाकबा<strong>दे</strong> ओ खोपरी ठाढ भेल छलेक, कोन<strong>ह</strong>ुना सभ ओ<strong>ह</strong>ी मे िनवा<strong>ह</strong> करैत छल।वषॉ-ब ुीसँ त बचल र<strong>ह</strong>ैत छल। थाकल-मारल चैन सँ त सुतैत छल। आब कतए र<strong>ह</strong>तैक,कतएई द ुन ू बाल-बा र<strong>ह</strong>तैक। आब ई कोना फेर खोपडी ठाढ करतै, द ुन ू बाल-बाकेपोसतै िक घर बतै। आब किनए कए की <strong>ह</strong>ेतैक, जे वु न भए गेलैक सेआबथोडेक घ ु िरकए अओतैक कतेक काल धिर कात रि<strong>ह</strong>तए रामकुमार, किनते थोडेसा<strong>ह</strong>स कए बजबाक यास करैत क<strong>ह</strong>ैतािछ “आब <strong>ह</strong>म कोना जीबै, <strong>ह</strong>मर बाल-बाकोना र<strong>ह</strong>तै, कोन<strong>ह</strong>ुना भिरिदन काज कएके बोिन अत र<strong>ह</strong>ी, ओ<strong>ह</strong>ी मे सँ दोकान-दौडी, दबाइ-दा करैत र<strong>ह</strong>ी, टुटलो घर छलते रौद वसात सँ बचल र<strong>ह</strong>ैत छल<strong>ह</strong>ु ँ,आबतँ ओ<strong>ह</strong>ो खोता उजिड गेल” एखन<strong>ह</strong> ु समाज िनुर नि<strong>ह</strong> भेल छैक, टोल-पडोसकलोक सभिकछु िकछु मदित करए लगलैक। आगा ँ फेर सभ नीके <strong>ह</strong>ोएबाक बोल भरोस<strong>दे</strong>बएलगलैक।रामकुमार फेर भोकािर पािर कए कत अिछ आ,िकछु सा<strong>ह</strong>स कए अपनद ुःखनामा सुनबए लगैत अिछ “चािर िदन पि<strong>ह</strong> भुटकुन िगर<strong>ह</strong>थ परती बला खेतलए लेलिन। क<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>िथ जे ई दसो कठ्ठा जमीन के तोिडकए खेत बनाए ले आ<strong>ह</strong>मरा तोँ एकर उपज तीन वषॅ धिर िकछु नि<strong>ह</strong> िद<strong>ह</strong>े, तकर बाद तोरा जाबत धिरखेत के अपन ख ून-पसेना सँ बल<strong>ह</strong>ु ँ, बा के आिरपर सुताकए ओि<strong>ह</strong> चैतक रौद20


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मे काज करैत र<strong>ह</strong>ी। पि<strong>ह</strong>ल वरख तँ िकछु नि<strong>ह</strong> भेल, एि<strong>ह</strong>बेर आल ू रोपैक <strong>िव</strong>चारकएनि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ी, की खेत लए लेलिथन, एि<strong>ह</strong>लेल <strong>ह</strong>म सभ बैसार कएके जाइ िछयिनक<strong>ह</strong>ैक लेल, जे <strong>ह</strong>तैक से <strong>ह</strong>तैक, फिरछा लेबिन, आ खेत धिर नि<strong>ह</strong> जोतए <strong>दे</strong>बिन”कि<strong>ह</strong> कए ओि<strong>ह</strong>ठाम सँ बा सभक लेल िकछु खेनाइक इ ंतजाम करए चिलगेल।द ुःखरामकुमार अपन टोल-पडोसक लोककेँ अपनदद र् सुनिबति<strong>ह</strong> छल जे कोना <strong>ह</strong>मर ब ु िधया बेती <strong>ह</strong>मरा सभक संग-संग काज करैतछल, बडका-बडका ढेपकेँ फोडेत छल, घास-पात <strong>िव</strong>िछ-<strong>िव</strong>िछ कए आिर पर जमाकरैत छल। कि<strong>ह</strong>ते छल िक मटकुनमा एक गेँट सो<strong>ह</strong>ारी, न-तेल-मिरचाइ सभ ओि<strong>ह</strong>ठाम आिब गेल। रामकुमार’क किनया, ँ अर<strong>ह</strong>ुिलया केँ <strong>ह</strong>ाथ मे सो<strong>ह</strong>ारी’कगेँट दैत क<strong>ह</strong>ैत अिछ- “बा सभकेँ ताबत ख ुआ-िपआकेँ शा ंत क आ अ<strong>ह</strong>ूँ सभिकछु खा-पी िलअ, आब जे वु न भए गेल से घ ु िरकए थोडेक आएत आगा ँकिचंता आब क, भगवान’क इा <strong>ह</strong>ेतिन’तँ फेर सभ भए जेतैक। <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ु ँ सभएक-द ूिदन मे भुटकुन िगर<strong>ह</strong>थक अाक <strong>िव</strong> बैसार करैत छी।“रामकुमार िकछु साका ँक्ष<strong>ह</strong>ोइत-“नि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>म िगर<strong>ह</strong>थ सभसँ झगडा नि<strong>ह</strong> करब, <strong>ह</strong>मरा संग जे अाय भेल अिछतकर िनसाफ भगवान यं करिथन, फेरतँ <strong>ह</strong>मारा ए<strong>ह</strong>ी समाज मेर<strong>ह</strong>ब, ओ <strong>ह</strong>मरासंग अाय कएलिन <strong>ह</strong>मतँ नि<strong>ह</strong> केिलअिन नीक उपजाक सभावना <strong>दे</strong>िख करेजफाटए लगलिन आ खेत छीन लेलिन। कतेक मे<strong>ह</strong>नत <strong>ह</strong>म कए छल<strong>ह</strong>ु ँसे नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खछला<strong>ह</strong> की क<strong>ह</strong>ा ँ भेलिन जे दस टाका व द ूसेर अोक मदित कए िदयैक” बीचे मेलुटना कि<strong>ह</strong> उठैत अिछ” अ<strong>ह</strong>ा कतेक मे<strong>ह</strong>नितसँ घर बनओ छल, द ू मासक बादसाओन-भादव आिब र<strong>ह</strong>ल छैक, कोना र<strong>ह</strong>तैक! की करतै! द ू-चािर िदनक बातर<strong>ह</strong>ैक21


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्िदनए तँ बाल-बा सभकेँ पोिस िलत<strong>ह</strong>ु ँ, सुत िछयेक जे ओतए बोिन बेशी दैतछैक, एतए तँ तीन सेर धान वा द ू िकलो ग<strong>ह</strong>ूम भेटैत छैक, एतेक मे कोना िनबा<strong>ह</strong>र्करबै,ता<strong>ह</strong>ू मे कि<strong>ह</strong> ओ बेराम भए जेबैक तँ बाल-बा सभकेँ के <strong>दे</strong>खतै? अर<strong>ह</strong>ुिलयासभ िदनबेरामे र<strong>ह</strong>ैत अिछ। म ंगल बोल-भरोस दैत जे <strong>ह</strong>ँ, िकएक लए जेतैक, <strong>ह</strong>मतँक<strong>ह</strong>बे करबे तो<strong>ह</strong>ु ँ जाकेँ भेंट कए अपसँ कि<strong>ह</strong> िद<strong>ह</strong>क। ओ आब आठसँ दस िदनकभीतरे पिण ू र्मा सभक लगीच मे जेतैक।रामकुमार अरगरे भोर मे उिठ राजकुमार केँ भेंटकए अपन द ुःख-दद र्सुनबैत िदीलए जएबाक आ<strong>ह</strong> करैत अिछ। राजकुमार काज धरएबाक आासन दैत रेल-मास ूलकइ ंतजाम कए लेबाकलेल क<strong>ह</strong>ैत अिछ।रामकुमारक मुखमल पर मुान’क संग चमकआिब गेलैक। आ भए रामकुमार घर मे पन-िपआइ कए बोिन करबा’क लेलचिल गेल।सा ंझ ुक प<strong>ह</strong>रअबैत काल बेसा<strong>ह</strong>क िकछु वुजात लएकेँ आएल। खाए-पीकेँसुतबाकयास करैत अिछ मुदा िनो <strong>ह</strong>ोइक तखन,कारण रेल मास ूलक इ ंतजाम जे नि<strong>ह</strong>भएसकलैक।घर मे सि मे सि मा अर<strong>ह</strong>ुिलयाक <strong>ह</strong>र मे <strong>दे</strong>लगेल``` <strong>ह</strong>ँसुली’ टाछलैकमुदा ओकरा बेचला’सँ पैसे कतेक िदतैक,तीन सए नि<strong>ह</strong> साढे तीन सए टाका``।चािरगोटेक मास ूल,बटखचा र् आ ताि<strong>ह</strong> पर बेरवख्त लेल िकछु <strong>ह</strong>ाथो मे र<strong>ह</strong>ैक चा<strong>ह</strong>ी।जाइते<strong>दे</strong>री जँकाज नि<strong>ह</strong> भेिट सकै द ू-चािर िदन कए परैक तखन की <strong>ह</strong>ेतैक?िचंता सँिन नि<strong>ह</strong> भएर<strong>ह</strong>ल छलैक।कोन<strong>ह</strong> ुना पसरखोलबाक बेरमे िन भेलैक, फेर भोरमेकाज पर जएबाक छलैक।रामकुमार आइ एकेवेिरया ँ काज कए सबेरे घर चिल आएल मास ूलक इ ंतजाम करबा’कलेल। मास ूल’क कोन-<strong>ह</strong>ुना इ ंतजाम कए िदी जएबा’क तैयारी मे लािग गेल। कािअरगरे िदी जएबाक छैक। राजकुमारसँ भेंटकए पुण र् आ भए आइ राितए मे23


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मोटरी-चोटरी पाथेय सभ बाि-छेक रािख <strong>दे</strong>लक,भोरे आब मा ानक काज।रामकुमार सबेरे-सकाल उिठ बाले-बे तैयार भए िनयत समय पर <strong>िव</strong>दा भए गेल।ान मे जाकए बैसल छल िक ताबत राजकुमार दस डेग पि<strong>ह</strong>ं सँ चल-चल <strong>दे</strong>रीभए गेलैक, बस छुटतै’तँ छुिट जेतैक। समय पर नि<strong>ह</strong> प<strong>ह</strong>ु ँचबै’तँ फेर नकाियेभेटतै। सभ झटिक कए भगवती चौक पर प<strong>ह</strong>ु ँचल िक ओम<strong>ह</strong>र’सँ बस <strong>ह</strong>न<strong>ह</strong>नाइतप<strong>ह</strong>ु ँिच गेल। कोन<strong>ह</strong>ुना सभ बस’सँ िदी टीशनधिर प<strong>ह</strong>ु ँचल। गाडी अएबा मे घंटा भिरिबलछलैक। ताबत राजकुमार पैसा लए िटकट कटाए अनलक। िकछु पनिपआइ सभकरैत गेल िक आिब गेलैक। भीड’तँ छलै<strong>ह</strong>े तथािप कोन<strong>ह</strong>ुना सभ चिढ कएिदी ेशन आिबगेल।िदी मे बडका-बडका शािपंग ँ माल सभ बत <strong>दे</strong>िख अचंिभत ओ म-म काजकआशामे खिशयो ु भए र<strong>ह</strong>ल छलैक। सएक-सए मजद ूर काज कए र<strong>ह</strong>ल छल। रामकुमारसभ कि<strong>ह</strong>ओ म<strong>ह</strong>ानगर <strong>दे</strong>ख रि<strong>ह</strong>तए तखन , िजज्ञासाथ र् राजकुमार सँ िकछु-िकछु पुछएलागल। राजकुमार आब गामक भाषाकेँ छोिड टूटल-फूटल ि<strong>ह</strong>ी मे ओकरा ब ुझबैति<strong>ह</strong>ी मे बजबाक िन<strong>दे</strong>र्श दैत क<strong>ह</strong>ए लगलैक,”<strong>ह</strong>े! ई बडका श<strong>ह</strong>र िथकैक, एि<strong>ह</strong>ठामगामक भाषा नि<strong>ह</strong> बिज<strong>ह</strong>े,नि<strong>ह</strong>तँ लोक <strong>दे</strong><strong>ह</strong>ाती ब ुझतौक, िनछछ <strong>दे</strong><strong>ह</strong>ाती। अपना सभमेगप करब<strong>ह</strong>तँ नि<strong>ह</strong> को, मुदा <strong>ह</strong>ािकम <strong>ह</strong>ुकुमसँ ि<strong>ह</strong>ीएमे बात किर<strong>ह</strong><strong>ह</strong>, ओना ओ सभअपनामे अंिजएमे ग करैत छैक” रामकुमार उर दैत क<strong>ह</strong>ैत अिछ” अँए <strong>ह</strong>ौराजकुमार! ओसभ जखन अंजीमे गकरैत छैक तँ र िरा-टेू-टेी बलासभ सँ कोना ग करैत <strong>ह</strong>ेतैक,ई सभतँ <strong>दे</strong>खैत िछयैक जे ि<strong>ह</strong>ीए मे बजैत छैक ओकरा अंजी बजैत क<strong>ह</strong>ा ँ<strong>दे</strong>खैत िछयैक” की राजकुमार क<strong>ह</strong>ैत अिछ <strong>ह</strong>ँ,<strong>ह</strong>ौ एि<strong>ह</strong> लोककतँ ओ सभ उपेक्षा दृ िएँअव<strong>दे</strong>खैअ छैक, मुदा जाि<strong>ह</strong>ठाम मजद ूर-िरा आिदक काज पडैत छैक ताि<strong>ह</strong>ठाम ओकरोि<strong>ह</strong>ीए मे बाजए पडैत छैक मुदा सभ छोटका ि<strong>ह</strong>ीए मे ग करैत छैक चा<strong>ह</strong>े ओ24


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्चाय-पान बला <strong>ह</strong>ो ठेला-िरा बला <strong>ह</strong>ो चा<strong>ह</strong>े जन-मजद ूर <strong>ह</strong>ो”,रामकुमार िकछु आगा ँबढैत अिछ की,पुनः राजकुमारसँ पुिछदैत चैक जे अँए <strong>ह</strong>ौ एि<strong>ह</strong>ठाम <strong>दे</strong>खैत िछयैकजे बिढया-ब ु िढया ु सभ िजंस-पे ंट पि<strong>ह</strong>र र<strong>ह</strong>ैत छैक, कतेक केँ <strong>दे</strong>खैत िछयैक जेभिर <strong>दे</strong><strong>ह</strong> कपडो नि<strong>ह</strong> पि<strong>ह</strong>र र<strong>ह</strong>ैत छैक, से िकएक? गा ँव-घर सभ मे एना र<strong>ह</strong>तैतँ लोक कतेक चौल करतै।“ राजकुमार डँ टैत जे, ”<strong>ह</strong>े, ई बडका श<strong>ह</strong>र िथकैएि<strong>ह</strong>ठाम सभ सेठ-सा<strong>ह</strong>ूकारसभ छैक एि<strong>ह</strong>ठाम एि<strong>ह</strong>ना र<strong>ह</strong>ैत छैक, ई सभ बात एि<strong>ह</strong>ठाम नि<strong>ह</strong> बिज<strong>ह</strong>ेँ नि<strong>ह</strong>तँ पुिलसकेँ बजाए जेल मे दए <strong>दे</strong>तौक” रामकुमार स<strong>ह</strong>िम गेल, मुदा भीतरसँ आओरो िजज्ञासासभ उमिर र<strong>ह</strong>ल छलैक। गप-शप करैत सभ राजकुमारक डेरा पर प<strong>ह</strong>ु ँिचगेलैक। रााक सभ झमारल छल। गामसँ जे िकछु अन छल सए<strong>ह</strong> सभ खा-पीकए आराम करएलागल।सा ँझ ुक प<strong>ह</strong>र चािर बािज गेलैक, काजक तलाश मे से <strong>ह</strong>ो जएबाक छलैक।राजकुमारअर<strong>ह</strong>ुिलया केँ भानस भात करबाक सभ वु <strong>दे</strong>खाए रामकुमारक संग िनकिल गेल।संयोगवश लगि<strong>ह</strong> मे िकछु द ुरी पर एकटा नव पर मकान बिन र<strong>ह</strong>ल छलैक। धखाइत-धखाइत ओि<strong>ह</strong>ठाम प<strong>ह</strong>ु ँचल । मािलक मजरक संग ठीकेदार से<strong>ह</strong>ो छलैक। राजकुमारमािलक केँ रामकुमारक िदस इशारा लकरैत जे काजक तलाश मे गाम सँ आएलछैक।रामकुमार से <strong>ह</strong>ो टुटल-फूटल ि<strong>ह</strong>ी मे अपन द ुदैर्क <strong>िव</strong>षय मे क<strong>ह</strong>ए लगलैक।संयोगवश रामकुमार केँ काज भेिट गेलैक। दोसरेिदन मािलक केँ एकटा एपाट र्मेटक ओ ले बाक छलैक, सए-द ूसए लेबरक काज छलैक। दोसरे िदन आठ बजे काजपर बजाओल गेलैक। राजकुमारक <strong>दे</strong><strong>ह</strong> से<strong>ह</strong>ो <strong>ह</strong>ुक भए गेलैक आ रामकुमार से<strong>ह</strong>ोस भए गेल ।प<strong>ह</strong>ु ँिच काजरामकुमार दोसर िदन समय परार कए <strong>दे</strong>लक। मनसँ काज करए लागल, मे<strong>ह</strong>नितयातँ छल<strong>ह</strong>े, मािलक काज <strong>दे</strong>िखस भए गेलैक। द ू-चािर िदन काज कएलाक उपरा ंत िकछु अिम आ िकछु अपिदस सँ र<strong>ह</strong>बाक लेल वु जात खरीद आनएलेल क<strong>ह</strong>ी ं <strong>दे</strong>लकै। र<strong>ह</strong>बाक लेल एकटा25


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्झोपडीमा घर दए <strong>दे</strong>ल गेलैक। सभ बाले-बे रामकुमार र<strong>ह</strong>ए लागल। िकछुए िदनमेसभ ि<strong>ह</strong>िल-िमिल गेल। िधयो-पुतो सभ जग<strong>ह</strong>सँ पिरिचत भए अपन खेलाए ध ुपाएलागल।बडका छौडा ललटुनमा काज करए काल मे बापक छोट-छीन ट<strong>ह</strong>ल से<strong>ह</strong>ो कए दैक।आबतँईसभक िय पा बिनगेल। मािलक-मिलकाइन जखन अबैकतँ चा<strong>ह</strong>ो सभ िपआएदैक। मािलक आब गेटक चाभी से<strong>ह</strong>ो एकरे <strong>ह</strong>ाथ मे था <strong>दे</strong>लकै। कखन<strong>ह</strong> ु ककरोिबषय मे नीकअधला<strong>ह</strong> जे िकछु पुछबाक र<strong>ह</strong>ैत छलैक से रामकुमारे सँ पुछैत छलैक। इ<strong>ह</strong>ो सभटाबात स-स कि<strong>ह</strong> दैत छलैक। िकछु िदनमे घरक छत सभ ढला गेलैक,रामकुमारक के आब ओ<strong>ह</strong>ी मे र<strong>ह</strong>बाक लेल आज्ञा भेिट गेलैक। गेटक चाभी से<strong>ह</strong>ोदए <strong>दे</strong>ल गेलैक। आवए-जाए बला पर नजिर रखबाक<strong>ह</strong>ेतु से<strong>ह</strong>ो कि<strong>ह</strong><strong>दे</strong>ल गेलैक।मािलक-मिलकाइनकेँ को गु बातक जानकारी लेबाक <strong>ह</strong>ोइतँ रामकुमारेसँ पुछैतछलैक। द ू-तीन वरख धिर एि<strong>ह</strong> मे काज चलतै से सोिच ख ूब स भए र<strong>ह</strong>एलागल। समय िबतैत गेल <strong>दे</strong>िखते-<strong>दे</strong>िखते आब तेसरो बरख बीतल जाए र<strong>ह</strong>लछलैक एपाट र्मेटक दोसरम<strong>ह</strong>ल घिरक सभ ढा ंचातैयार भए गेलैक, मुदा एख ब<strong>ह</strong>ुत काज बा ँकी छैल। आबतँ िफिनिश ंगक काजचाल ू कएल जेतैक। मािलक धीरे-धीरे मजद ूर सभक छ ँटनी करए लागल, झोपडी सभसे<strong>ह</strong>ो <strong>ह</strong>ँटए लगलै। रामकुमारक िचंतासे<strong>ह</strong>ो बढए लगलैक जे आब <strong>ह</strong>मरो ई ान छोडए पडत। ठीकेदार,रामकुमार केँमकानक एकटा कात मे र<strong>ह</strong>बाक ान सीिमत कए <strong>दे</strong>लकै। रामकुमार उदास भए कएर<strong>ह</strong>ए लागल तथािप ओ छओ-मास घिर आओर ओ<strong>ह</strong>ी मे खेप लेलक। प<strong>ह</strong> िदनठीकेदार मािलक केँ एपाट र्मेँटक चाभी सौप <strong>दे</strong>तैक। रामकुमारपी अर<strong>ह</strong>ुिलयाक संग भ<strong>िव</strong>क िचंता करैत अवसर पािब काजक खोज से<strong>ह</strong>ो करएलागल। “िदी सभ म<strong>ह</strong>ानगर मे काज कत<strong>ह</strong>ु नि<strong>ह</strong> भेटैक,ता<strong>ह</strong>ू मे मजद ूरीक काज।एखन<strong>ह</strong> ु इिजिनयर, ं डार, िशक्षकककाज पडततँ एकक बदला अक उपित भए जाएत मुदा मजद ूरक िदततँ सभिदन र<strong>ह</strong>तैक, कतबो मशीनी युग एलैक मजद ूरकतँ काज पडबे करतै। मजद ूर कीआब मजद ूरे र<strong>ह</strong>लैक? ओ<strong>ह</strong>ो सभ आब अपन यंक काज करए लागल आ ओि<strong>ह</strong> मेओकरा ख ूब आमदिनयो <strong>ह</strong>ोइत छैक बाब ू-भैया सभ गाममे जमीन बेचैत छिथ आ26


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ओसभ खरीद करैत अिछ। “मकान मे िफिनिश ंगक काज से<strong>ह</strong>ो लगचाए गेलैक।बा<strong>ह</strong>र मे र ंग_<strong>िव</strong>र ंगक फूल सभ से<strong>ह</strong>ो लागए लगलै।रामकुमार केँ भगवान-भगवतीक कृपा सँ दोसरोठाम काज भेिट गेलैक मुदा ओि<strong>ह</strong> काज मे एखन दस िदन समय आओर लगतै, ए<strong>ह</strong>एकटा शािपंग ँ मा ँल बनतै, ओ<strong>ह</strong>ू मे चािर-पा ँच वष र् धिर काज चलतै। रामकुमार द ुन ूाणी ख ूब ख ुश छल िक कुसंयोग सँ बडका बेटा ललटुनमा द ुःिखत पिडगेल। टाइ-फाइड भए गेलैक की कालार एकसए तीन आ चािर िडी धिर ब ुखार र<strong>ह</strong>एलगलैक। ब ुखार उतरए केनाम नि<strong>ह</strong>। कखन<strong>ह</strong> ु-कखन<strong>ह</strong>ँ ु आिखसभ ँ ब भए जाइक तँकखन<strong>ह</strong> ु <strong>दे</strong><strong>ह</strong> पािन-पािन मुदा िजी ज्र जी छुटबाक नामे नि<strong>ह</strong> लैक। ठीकेदारए<strong>ह</strong> िित मेघर खाली करबाक <strong>ह</strong>ेतु अंितम चेतावनी दए <strong>दे</strong>लकै। घर तँ खालर्ी कइये <strong>दे</strong>र<strong>ह</strong>ैक, पिरसर मे बनल एकटा िगलेबा पर जोडल ईटक घर मे छलैक। मािलक से<strong>ह</strong>ो आिब कए कि<strong>ह</strong> गेलैक, मािलक यंललटुनमाक मरनास अवा <strong>दे</strong>खलकै तथािप को <strong>ह</strong>ालत मे पिरसर खाली करबाकआ<strong>दे</strong>श दैत चिल गेल।आइ भोरे पिरसर खाली करबाक छलैक मुदा ओ खाली करबासँ <strong>िव</strong>वश छलैक,छौडा एक-दिदनूिजतै की नि<strong>ह</strong> से क<strong>ह</strong>ब किठन छलैक। सा ंझ ुक प<strong>ह</strong>र ठीकेदार, मािलक, मिलकाइन सभएलै एकरा सँ<strong>िव</strong> िकछु क<strong>ह</strong>नि<strong>ह</strong> सामान सभ बा<strong>ह</strong>र मे कल फूलक गाछ िदस छ<strong>ह</strong>र िदबालीक कातमेफेकए लगलैक। रामकुमार-अर<strong>ह</strong>ुिलया द ुन ू ाणी िन<strong>ह</strong>ोरा-<strong>िव</strong>नतीसँ जे,” मािलक द ूचािर-िदन मे <strong>ह</strong>मखाली कए <strong>दे</strong>ब,एि<strong>ह</strong> जडकाला मे राित मे ई लएकेँ कतए जेबैक। मािलक!मिरजेतैक ललटुनमा। इए<strong>ह</strong> ललटुनमा छल जे अ<strong>ह</strong>ु ँ सभक ट<strong>ह</strong>ल कए दैत र<strong>ह</strong>ए।कि<strong>ह</strong>ओ चा<strong>ह</strong> आनए, कि<strong>ह</strong>ओ िसगरेट तँ कि<strong>ह</strong>ओ पािन। ए<strong>ह</strong>ी जरकाला मे कि<strong>ह</strong>यै ललटुनमाठँढ लािग जेतौक ेटर खरीद कए पि<strong>ह</strong>िर िल<strong>ह</strong>े, पएर मे चल लए लेआ पैसोदैत रि<strong>ह</strong>यै। मािलक! ओये<strong>ह</strong> ललटुनमा मिर र<strong>ह</strong>ल छैक क<strong>ह</strong>ा ँ द ू टा टको दैतिछयेक जे एकटा गोिटयो खेतै। मािलक द ू चािर िदन र<strong>ह</strong>ए िदऔक <strong>ह</strong>मारा खाली कए<strong>दे</strong>ब।“ मुदाठीकेदार आ मािलक पर तकर को भाव नि<strong>ह</strong>। ललटुनमा जाि<strong>ह</strong> टूटल खाट परपडल छल, ओि<strong>ह</strong> खाट सि<strong>ह</strong>त ललटुनमाकेँ पिरसर सँ बा<strong>ह</strong>र गाछक तर रािख <strong>दे</strong>लक।ओकरा सभ केँ संका जे क<strong>ह</strong>ी मिर गेल तँ आओरो आफत <strong>ह</strong>ोएत।27


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्रामकुमार मािलक सँ ाथ र्ना करैत कलजोिरकए जे” मािलक! एकराबड किठन सँ पोस िछयैक, अ<strong>ह</strong>ा ँ सभ गरीबक दद र् ओ ममता नि<strong>ह</strong> ब ुझैत िछयैक।अ<strong>ह</strong>ु ँ सभकेँ बाल-बा अिछ मुदा अ<strong>ह</strong>ा ँ सभतँ बाकेँ माएक द ूधो नि<strong>ह</strong> िपअए दैतिछयैक िकएक तँ माएक शरीर खराब भय जेतैक नबनि<strong>ह</strong><strong>दे</strong>खेमेअओतै।बा सभकेँ दाइसभक भरोसे छोिड जतए ततए र ंगीन दिनया ु ँ मेघ ूमए चिल जाइत िछयैक। अप सभखाली धनकघमौर करैत िछयैक। बाकेँ र ंग-<strong>िव</strong>र ंगक कीमती कपडा-िखलौना गाडी जे चा<strong>ह</strong>ी से दैत िछयैक मुदा असली े<strong>ह</strong> तँमाइये-बाप सेँ<strong>ह</strong>ोइत छैक से े<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>वए अ<strong>ह</strong>ा ँसभ न<strong>ह</strong>ी ं जत िछयैक यिद से े<strong>ह</strong>रि<strong>ह</strong>तैक तँ ललतुनमा केँ एना नि<strong>ह</strong> बा<strong>ह</strong>र कए िदितयै, अ<strong>ह</strong>ा ँ सभकेँ कक बो दरेद नि<strong>ह</strong>अिछ मतलब ओतबे काल र<strong>ह</strong>ैत अिछ जतेक काल अप लोकिन के काजक जरीर<strong>ह</strong>ैत अिछ। “ मािलक! एकरा राित भिर र<strong>ह</strong>ए िदऔक। मुदा मािलक- मिलकाइनपर तकर को भावनि<strong>ह</strong>।सगरो राित रामकुमार द ुन ू बाकेँ जगले रि<strong>ह</strong>गेल। भगवान-भगवतीक रणकरैत जे”, <strong>ह</strong>े भगवान! सभटा द ुःख <strong>ह</strong>मरे सन गरीबकेँ <strong>दे</strong>िलयै। गाम मे तँसरो समाज छल बोलो भरोस <strong>दे</strong>लक एि<strong>ह</strong>ठाम तँ केओ नि<strong>ह</strong> अपन <strong>ह</strong>ोइत छैक सभाथ र् मे लागल र<strong>ह</strong>ैत अिछ,गरीबक िदस ककरो ान नि<strong>ह</strong>। ओ<strong>ह</strong>ो जे राजकुमार छलसे <strong>ह</strong>ो पंजाब चिल गेल ,आब <strong>ह</strong>म एखन कतए जाउ, <strong>ह</strong>मरसभक रक्षा क! रक्षाक!”भोर <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>री ललटुनमाक आिख ँ खिल ु गेलैक, साक्षात जेना स ूय र् भगवानअपनकाश पुसँ रोगकेँ <strong>ह</strong>रण कए लेलिथन। ललटुनमा पािन म ंगलकै पीबाक लेल।अर<strong>ह</strong>ुिलया-रामकुमारकबात जेना िदनकर दीनानाथ सुिन लेलिथन। द ुन ू ाणीकेँ <strong>ह</strong>ोश आिब गेलैक।ललटुनमाकेँ गाएक द ूध पीआए दवाइ दए <strong>दे</strong>ल गेलैक। िकछु कालक बाद <strong>ह</strong>ोश भेलापर ललटुनमा बजैत अिछ- “माए एतएिकएक िछयैक? मािलक सभ <strong>ह</strong>मरा सभकेँ िनकािल <strong>दे</strong>लिखन? माए माथ पर <strong>ह</strong>ाथ धएस<strong>ह</strong>ला बैत अपन द ुःख क<strong>ह</strong>ए लगलैक। बीच-बीच मे ललटुनमा आिखँ से <strong>ह</strong>ो मुिनिलअए। िकछु कालक बाद <strong>ह</strong>ोश भेला पर ”माए! एतएसँ चल, एि<strong>ह</strong> घरक सोझा ँ <strong>ह</strong>मनि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ब, गाछेक तर मे र<strong>ह</strong>बाक अिछतँ बरक गाछ तर च, मुदा एि<strong>ह</strong>ठाम आबनि<strong>ह</strong>र<strong>ह</strong>, एकोक्षण <strong>ह</strong>मरा नि<strong>ह</strong> राख एि<strong>ह</strong>ठाम। ओि<strong>ह</strong> रसँ <strong>ह</strong>मरा ई बेशी द ुःख ब ुझाइतअिछ,जी चल” रामकुमार सभवु-जातकेँ एकटा बोिरया मे लए, ललटुनमाकेँ कापर लटकाए धम र्-व ृक्षक छयामे र<strong>ह</strong>बाक लेल बाले-बे रामकुमारक द ुन ू ाणी एक-टक28


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ओि<strong>ह</strong> मकानकेँ िन<strong>ह</strong>ारैत <strong>िव</strong>दा भए गेल। नि<strong>ह</strong> जािन, कोन धम र्-व ृक्षक छया मे ओकल।कुमार मज कपज मध ुबनी िजला ंतत सलेमपुर गाम मे। बा काले सँ लेखन मे आभिच।कैक गोट रचना आकाशवानी सँ सािरत आ <strong>िव</strong>िभ प-पिका मे कािशत।सम्ित कें ीय सिचवालय मे अभाग आधकारी पद पर पदािपत।िगरैत <strong>दे</strong>वालभालसिरक गाछक कात मे जे एकटा कोठली छै ओि<strong>ह</strong> मे र<strong>ह</strong>ैत अिछ बैठा-सपिरवार। ओ एकमाा कोठली बैठा के दोकान आ घर द ुन ू छैक - िदन मे दोकानआ राित मे घर। अ<strong>ह</strong>ल भोरे उिठ कमला घाट पर कपड़◌ा िखचनाई, ओति<strong>ह</strong> कपड़◌ासुखा कऽ द ुप<strong>ह</strong>र तक घर लौटनाई, पेᆬर िखचल-सुखायल कपड़◌ा पर आयरन केनाई- यै<strong>ह</strong> िदनचया र् छै बैठा के। ना मे <strong>ह</strong>मरा सभ कें पिर<strong>ह</strong>ास सुझय -'नामबैठा, मुदा <strong>ह</strong>रदम ठाढ़◌े'। से बैठा बेसी काल ठाढे र<strong>ह</strong>ैत अिछ । बैठा बैसैत छलतऽ मुदा सभटा काज खतम कईये कऽ - चा<strong>ह</strong>े जखन <strong>ह</strong>ो।बैठाक ओ िदनक काय र्ल, राित मे <strong>िव</strong>ामल मे पिरणत भऽ जायल करैक। एककात िखचबाक लेल मोटरी बाल कपड़◌ाक ढेरी आ दोसर कात बैठा सपिरवारपित-पी आ चािर गोट संतान - तीन टा बेटी आ एक टा बेटा क़◌ोरपछुआ।किनया ँ रा कात मे चुी पजािड भानस करैक आ बैठा पिटया पर सुतल़ बीडीध ुकैत, को गीत़ऱ◌ाजा सेश िकं वा लोिरक़ ग़◌ुनगुत; िधया-पुता सभ आपस मेझगड़◌ा करैत िकं वा खेलाईत। यै<strong>ह</strong> टा क्षण <strong>ह</strong>ोईत छलैक बैठाक आरामक, पलखितपेबाक़ एक क्षण के लेल सभटा िदन-द ु िनया ँ िबसिर जेबाक ।29


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्बैठा डा ँड तोिर मे<strong>ह</strong>नित करैत छल जे द ू पाई संजोिग बेटी के <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> करा सकत। उपरा-उपरी तऽ छै<strong>ह</strong>े तीन ू बेटी। मुदा एि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ाड-तोड म ँ<strong>ह</strong>गी मे कतऽ सँ कऽसकत बचत आ ताि<strong>ह</strong> पर घिडयालक मुं<strong>ह</strong> सन लडका बला के मुं<strong>ह</strong>़ई चा<strong>ह</strong>ी तऽ ओचा<strong>ह</strong>ी। बैठा लडका बला ओि<strong>ह</strong> ठाम सँ िनराश घर घिम ु आबय। लागई कोन जनम केपाप केलक जे बेटी के बाप बनल। गाम मे लोक सभ व ुᆬिटचाल करैक़क़िनया ँक मुं<strong>ह</strong><strong>ह</strong>रदम तुा लटकल़बेटी, िनरी<strong>ह</strong> मनाप मे डुबल़क़◌ी करतैक बैठा ? अपराध-बोधसँ भडल़मुदा एि<strong>ह</strong> सँ की भऽ सकैछ? समाक िनदान तऽ िक<strong>ह</strong> ु नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेतैक ।एक िदन भोरे-भोर सौ ंसे गाम गनगना गेलै जे बैठाक बडकी बेटी ककरो संगपड़◌ा गेलै। बैठाक किनया ँ-बा सभ ओंघिरया मारै। गामक सभ लोक बेरा-बारीज ुटऽ लगलै। कोई क<strong>ह</strong>ई - 'गामे-गाम छान माड - पड़◌ा कऽ आिखर जेतैकतऽ' ; तऽ ककरो क<strong>ह</strong>ब र<strong>ह</strong>ै जे पुिलस मे नािलस करा। बैठा ितप ्◌्राग़◌्यबनल र<strong>ह</strong>ल -- िकं कतर् <strong>िव</strong>म ूढ। मोन क<strong>ह</strong>लकै - ' तोरा सामर् नि<strong>ह</strong> छल<strong>ह</strong>ु तऽअप अपन रा चुिन लेलकै छौ ंडी। जतऽ र<strong>ह</strong>ै, सुख सँ र<strong>ह</strong>ै। लोक के कीनीको मे द ुसत<strong>ह</strong>ु आ अधला<strong>ह</strong>ो मे।'आिख ँ मे चमक आिब गेल छलै बैठा के । बा सभ का-रो<strong>ह</strong>ट पसारछलैक़ओर किनया ँ के चट्-चट दा ँती लगैत छलै । लोकक भीड बढले जा र<strong>ह</strong>लछलै ।इितक खाितरमज झा मुिएि<strong>ह</strong> लोकिय काय र्म ’मैिथली गुन मे’ ब<strong>ह</strong>ुतोलोकेक िजवनक घटना सुत-सुतआई <strong>ह</strong>म अपना जीवन मेँ <strong>िव</strong>तल या िक क<strong>ह</strong>ु <strong>िव</strong>ित र<strong>ह</strong>ल घटना िलिखक, पठा<strong>िव</strong> र<strong>ह</strong>लछी ई आशा लक जे अव शारण क,<strong>दे</strong>ब। अपन मोनक बोझ कम करब आमैिथल समाज मे ा एि<strong>ह</strong> चलन ित सूण र् समाज क लेल <strong>ह</strong>मर ई अिछ।30


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>मर नाम सुची अि<strong>ह</strong>। <strong>ह</strong>मर घर सागरमाया अल मेपडैत अिछ। <strong>ह</strong>म(3) तीन भाय-बि<strong>ह</strong>न छी।(2)टा भाय आ <strong>ह</strong>म ब<strong>ह</strong>ीन मे एसगरेछे। बाब ुजी <strong>ह</strong>मर एकटा सरकारी कम र्चारी छिथ आ मा ँ गृि<strong>ह</strong>णी। <strong>ह</strong>मर ज 2030साल, आइ स 33 वष र् पि<strong>ह</strong> भेल। बाब ुजी सरकारी किर<strong>ह</strong>ारा आ एसगर बि<strong>ह</strong>न<strong>ह</strong>ोयबाक नाते घर-पिरवारक सब ो बड मात छलिय <strong>ह</strong>मरा। बा काल ब<strong>ह</strong>ुतद ुःखमय र<strong>ह</strong>ल <strong>ह</strong>मर। <strong>ह</strong>म सब अथा र्त मा,द ँ ुन ू भाय आ <strong>ह</strong>म अपना गामे मेँ र<strong>ह</strong>ैतछल<strong>ह</strong>ु ँ आबाब ुजी ओत<strong>ह</strong>ी जत-जत <strong>ह</strong>ुनकरपोिंग<strong>ह</strong>ोइत। <strong>ह</strong>मरा गामे मे <strong>ह</strong>ाइूल<strong>ह</strong>ोयबाक कारँ <strong>ह</strong>मारा सब भाय-बि<strong>ह</strong>न ूल संगे जाइत-अवैत छल<strong>ह</strong>ु ँ। मैिक <strong>ह</strong>मब<strong>ह</strong>ुत नीक जका पास कयल<strong>ह</strong>ु ँ। मैिकक बाद गाम स ती िकलोमीटर पर र<strong>ह</strong>लएकटा का ँलेज मे <strong>ह</strong>मर एडिमशन भेल।का ँलेज मे लडकीक संा ओते बेसी त कमो छलै। <strong>ह</strong>म I . A.Fi rstyear के पिरक्षा<strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>ु ँ आ किन िदनक बाद िरजल्ट से<strong>ह</strong>ो आयल, ब<strong>ह</strong>ुत नीक नर आयल छल <strong>ह</strong>मरा।<strong>ह</strong>मर बाब ुजी पढल-िलखल आकी क<strong>ह</strong>ु ब ुझिन<strong>ह</strong>ार <strong>ह</strong>ोयबाक कार <strong>ह</strong>मरा तं जका छूटभेटल छल को अंकुश नि<strong>ह</strong>। एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>मारा I . A. फर् िड<strong>िव</strong>जन सँ पास कयल<strong>ह</strong>ु ँ2043 साल मे। आब BA . . मे पढबाक लेल <strong>ह</strong>मरा <strong>िव</strong>राटनगरक म<strong>ह</strong>े मोर ंग कें पसमेएडिमशन भेल। ओना <strong>िव</strong>राटनगर मे त <strong>ह</strong>मरा अपन पिरवारक केओ ि नइ छलिय<strong>ह</strong>ँ,<strong>ह</strong>मर मामा-मामी ओतइ र<strong>ह</strong>ैत छलिय। मामा एकटा फैक्ी मे मैजर छलिय। <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूक सब संगे र<strong>ह</strong>ेत छल<strong>ह</strong>ु ँ। का ँलेजक <strong>ह</strong>मरा ास मे <strong>ह</strong>मरा अलावा एकटा आरमैिथल लडकी छली- पुनम। ओना लडका सब त ब<strong>ह</strong>ुत छल म ूदा एकटा लडका अणयादव ब<strong>ह</strong>ुत सआ पढाइयोमे िनक छल। ओना <strong>ह</strong>मरा ककरोस ओते मतलब नइ र<strong>ह</strong>ैत छल। मतलबर<strong>ह</strong>ैत छल त मा अपन पढाइ सँ। <strong>ह</strong>ँ साि<strong>ह</strong> मेँ <strong>ह</strong>मर ची <strong>ह</strong>ोयबाक कार क<strong>िव</strong>तासेलनसब मे <strong>ह</strong>मर जायब मामा के किनको नीक नइ लगैत छलिन। एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>म फइयरनीक नर स पास कयल<strong>ह</strong>ु ँ कि<strong>ह</strong>यो शाम चिल आयल बेर मे वा आवक ट सब<strong>ह</strong>मरा अण स<strong>ह</strong>योग क दैत छलिय। अण <strong>ह</strong>मर ब<strong>ह</strong>ुत नीक िम भ गेलाये।<strong>ह</strong>मरा द ुन ू गोटाक बीच आर को तर<strong>ह</strong>क स नइ छल, मुदा स त मा एकटा31


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्असल िमक। अण कि<strong>ह</strong>यो काल <strong>ह</strong>मरा डेरा पर अबैत छलिय जे <strong>ह</strong>मरा मामा अमामी केकिनको िनक नइ लगैत छलिन। मामी आब एकटा को छोटो बात मे अण लगाकउल<strong>ह</strong>नक प मे बात कि<strong>ह</strong> दैत छलिय। एकिदन भोरे <strong>ह</strong>मर बाब ुजी <strong>िव</strong>राटनगरप<strong>ह</strong>ु ँचलिय आ <strong>ह</strong>मरा पढाइ-िलखाइ आर सब बात-वा स मे पुछलिय। <strong>ह</strong>म-सबब<strong>ह</strong>ुत नीक क<strong>ह</strong>िलयैन। बाब ुजी ताइके बाद <strong>ह</strong>मरा अणक स मे पुछलिय- केछीयै ई अण यादव। ओकरा स के<strong>ह</strong>न स छै तोरा? बाब ुजी के ब<strong>ह</strong> ुत सरलप मे <strong>ह</strong>म क<strong>ह</strong>िलयैन- अण यादव <strong>ह</strong>मरे ासक एकटा स आ लगनशील <strong>िव</strong>ाथीर्िछयै, आ <strong>ह</strong>मर ब<strong>ह</strong>ुत नीकिम। बाब ुजी अइस बेसी <strong>ह</strong>मरा नइ पुछलिय आ- “िनक जका पढब,सब <strong>िव</strong>चारकरैत.” कि<strong>ह</strong>क ओि<strong>ह</strong> िदन चिल गेलिय। बाब ुजी त चिल गेलािय मुदा <strong>ह</strong>मरा मोन मेएकटा मामा-मामी आ बाब ुजी ित किन केनादोन सोचाय। लागल। <strong>ह</strong>म अणक माएकटा िममात िछयै आ ई सब ए<strong>ह</strong>न श ंका िकए क र<strong>ह</strong>ल छिय। फेर <strong>ह</strong>म अपना के सामाबनब के याश कर लगल<strong>ह</strong>ु ँ। पि<strong>ह</strong>न<strong>ह</strong>ी जका का ँलेज जयबाक <strong>ह</strong>मर िदनचया र् शुभेल। <strong>ह</strong>मारा आब अण स ब<strong>ह</strong>ुत कमे बजैत छल<strong>ह</strong>ु ँ। पि<strong>ह</strong> त ओना <strong>ह</strong>मारा क<strong>ह</strong>यो<strong>ह</strong>म नइसोचैतछल<strong>ह</strong>ु ँ, मुदा आब <strong>ह</strong>मरा कखन का ँलेज जाइ आ अण के <strong>दे</strong>खैत र<strong>ह</strong>ी जका <strong>ह</strong>ोइतछल। अि<strong>ह</strong>ना शु-शु मे अण ित को भावना नइ आयल <strong>ह</strong>मरा मोन मेमामा-मामीजबरदी कि<strong>ह</strong>क अण ित <strong>ह</strong>मरा सोचबाक लेल <strong>िव</strong>वश क <strong>दे</strong>लिय। BA . . सेकेइयर अथा र्त फाइनलके परीक्षा <strong>ह</strong>ोब मे मा चािरमास बािक ँ छल मुदा आब <strong>ह</strong>मरा पढमे किनको मोन नइ लगैत छल। आिखर एक िदन <strong>ह</strong>म अपना-आपके नइ रोकसकल<strong>ह</strong>ु ँ आ अण के कि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िलयै जे- <strong>ह</strong>म आ<strong>ह</strong>ा ँ सँ म करैछी। अण एकदमचूप-चाप छल। <strong>ह</strong>मपुछिलयै- िक <strong>ह</strong>म अ<strong>ह</strong>ा ँके पस नइ छी? अणक बोल फुटल- नइ-नइ से बातनइ िछयै। आ<strong>ह</strong>ा ँ सब तर<strong>ह</strong>े ब<strong>ह</strong>ुत नीक छी, <strong>ह</strong>म अ<strong>ह</strong>ा ँक ए<strong>ह</strong>ी ावके दय सँ ागतकरैत छी। मुदा डर अिछ <strong>ह</strong>मरा अइ बात के जे <strong>ह</strong>म यादव छी, आ<strong>ह</strong>ा ँ ाणछी,की <strong>ह</strong>मरा आ<strong>ह</strong>ा ँक <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> संभव छीयै? अणक ए<strong>ह</strong>ी के को उर <strong>ह</strong>म नइ<strong>दे</strong>िलयैक। <strong>ह</strong>मरा मोन मे ई प ूरा <strong>िव</strong>ास छल जे अखन के जमाना मे जाित-पाितको बडका कारण32


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नइ िछयै, <strong>ह</strong>म अपना बाब ुजी के क<strong>ह</strong>ुना मना लेबै। परीक्षा नजिदक भेलो पर <strong>ह</strong>मद ु गोटेओते नइ पिढ र<strong>ह</strong>ल छल<strong>ह</strong>ु ँ जतेक पढबाक चा<strong>ह</strong>ी। म छुपाओल नइ जा सकै छई,ा<strong>ह</strong><strong>ह</strong>मरो सब संगे भेल। मामा-मामी बाब ुजी के खबर केलािख, बाब ुजी <strong>िव</strong>राटनगरआिबक<strong>ह</strong>मर स समान लइत ,<strong>ह</strong>मरा गाम चिल औलािय। <strong>ह</strong>मारा बाब ुजी के क<strong>ह</strong> चा<strong>ह</strong>िलयैन जे आब मा 2 मासक बाद <strong>ह</strong>मर BA . . फाइनल परीक्षा अई। मुदा बाब ुजीकोबाते <strong>ह</strong>मर सुनबाक फेरी मे नइ र<strong>ह</strong>िथ। बस दस िदनक िभतर इियाक एकटागाम मे <strong>ह</strong>मर <strong>िव</strong>का<strong>ह</strong> िठक क <strong>दे</strong>ल गेल। <strong>ह</strong>मरा नइ चाि<strong>ह</strong>तो <strong>ह</strong>मर <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> करा<strong>दे</strong>लगेल। <strong>ह</strong>मर आ अण द ु गोटेक सब सपना चकनाचुर भ गेल। चाि<strong>ह</strong>योक िकछुनइ कर सकल<strong>ह</strong>ु ँ। <strong>ह</strong>म त आबभा मे ा<strong>ह</strong> िलखल सोची क<strong>ह</strong>ुन अपन नया ँ जीवन के िकारबाक लेल बा भगेल<strong>ह</strong>ु ँ। <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong>क पा ँचे िदन पर िरागमन भ गेल। अपना सासुर गेल<strong>ह</strong>ु ँ। सासुरआयलजे उम ंग एकटा नया ँ <strong>िव</strong>वाि<strong>ह</strong>ता मे <strong>ह</strong>ोइत छै वा अपन नइ<strong>ह</strong>र छोडका लेम जे द ुःख<strong>ह</strong>ोइत छै से किनको <strong>ह</strong>मरा नई ब ुझायल, िकया त <strong>ह</strong>म अपना आपके मा एकटाकठपुतलीब ुझैत छलौ मा कठपुतली। <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong>क छः िदन भेलाक बादो <strong>ह</strong>मरा <strong>ह</strong>मर पित नइटोकलिथ, <strong>ह</strong>मरा लग <strong>ह</strong>मर पित औलिय। आइये <strong>ह</strong>म ओइ मक के िनकजका <strong>दे</strong>िखर<strong>ह</strong>ल िछ जकरा संग <strong>ह</strong>मर िजवनक ेक सा ँस बागेल अिछ। बर पलंग परबैसलिय। ओ<strong>ह</strong>ो चुप आ <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ु ँ चुप। द ु गोटे चुपे-चुप बैसल ओराित िबितगेल।ातःिभ राित मे फेर औलिय, ओइिदन ओ दा िपिबक आएल र<strong>ह</strong>िथ। दा स<strong>ह</strong>मरा एकदम घ ृणा लगैत छल मुदा <strong>ह</strong>मारा एक<strong>ह</strong>ु ँ रित <strong>ह</strong>ुनका मना नइ क सकिलयैन।बेगर िकछु बज <strong>ह</strong>म सबसंग<strong>ह</strong>ी सुतल<strong>ह</strong>ु ँ। ातःिभ पा ँच बजे <strong>ह</strong>मर बार<strong>ह</strong> उिठक िदी चिल गेलिय। िदीमे ओ कम्ूटर इिजिनयिर ं ंग क र<strong>ह</strong>ल छलिय। िरागमनक (3) तीन मासक बाद <strong>ह</strong>मरबाब ुजी क अयलाक बाद पता चललिन जे ओ नाना बन, बला छिय। समय अपना समयसँ<strong>िव</strong>ित र<strong>ह</strong>ल छल। <strong>ह</strong>म एकटा बाक माय बनल<strong>ह</strong>ु ँ। सासुर मे सउस, ससुर सब गोटेबड़◌ा मात छलिय <strong>ह</strong>मरा। बा भेलाक एक <strong>ह</strong>ी मासे म <strong>ह</strong>मर बाब ुजी अपन गाम लऎलिय। <strong>ह</strong>मर आठ मास र<strong>ह</strong>लाक बाद ससुर <strong>िव</strong>दागरी कराक <strong>ह</strong>मरा सासुर ल गेलिय।तीन वष र् <strong>िव</strong>ितगेल छल <strong>ह</strong>मरा बार<strong>ह</strong> के िदी गेला। एक िदन <strong>ह</strong>मर ससुर इमरजें सी33


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्तार पठा<strong>िव</strong>क <strong>ह</strong>मरा वर के गाम बजौलिख। गाम एलाक बाद राित मे <strong>ह</strong>मरा द ुगोटे मे पिरचय-पा भेल। एतेक िदन धिर िकयो सब िकछु क<strong>ह</strong>लिथ आ नइ<strong>ह</strong>म ककरो बतेिलयै, <strong>ह</strong>म त माएकटा <strong>ह</strong>ी आ माउसक बनल मुितर् आ की क<strong>ह</strong>ु रोबोट जका छल<strong>ह</strong> ु ँ। ओइ राित मे<strong>ह</strong>मर पित सब िकछु <strong>ह</strong>मरा बतौलिय। ओ क<strong>ह</strong>लिय-<strong>दे</strong>ख ु <strong>ह</strong>मारा आ<strong>ह</strong>ा ँ स <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> करबाकपक्ष मेनइ छल<strong>ह</strong>ु ँ, <strong>ह</strong>मर त िदीए मे एकटा लडकी संगे म किरत छलौ जे <strong>ह</strong>मरा बाब ु-मायेक ब ुझल र<strong>ह</strong>ै। मुदा सब िकछु बिझतो ु ओ जाितक किनया ँ आ द<strong>ह</strong>ेजक लेलजबरदी <strong>ह</strong>मर<strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> आ<strong>ह</strong>ा ँ सँ कए <strong>दे</strong>लिय। आ<strong>ह</strong>ा ँ स भेल <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>म मा अपन बाब ुक इित बचाबलेल के छल<strong>ह</strong>ु ँ। <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong>क बाद <strong>ह</strong>म िदी जाक ओ<strong>ह</strong>ी लडकी स <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> क लेल<strong>ह</strong>ु ँ,जकरा <strong>ह</strong>मारा म करैत छिलयै, <strong>ह</strong>म चाि<strong>ह</strong>तोमे आ<strong>ह</strong>ा ँ स म नइ क सकेछी <strong>ह</strong>ँ माआ<strong>ह</strong>ा ँ <strong>ह</strong>मर किनया ँ छी आ आ<strong>ह</strong>ा ँक बाक बाब ु <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ी छी ा<strong>ह</strong> टा <strong>ह</strong>मारा कि<strong>ह</strong> सकेछी।“<strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ुनकािकछु नइ क<strong>ह</strong>िलयैन आ ओि<strong>ह</strong>ना बाक संग कि<strong>ह</strong>यो <strong>ह</strong>र- कि<strong>ह</strong>यो सासुर करैत <strong>ह</strong>मरजीवन <strong>िव</strong>तैत छल। अखन द ू वष र् सँ एकटा वोिडर्ङ ूल मे <strong>ह</strong>म पढािब र<strong>ह</strong>ल छी आशेष अपन जीनगी गुजािर र<strong>ह</strong>ल छी।एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>े जि<strong>ह</strong>या अण स <strong>ह</strong>म म बड करैत छल<strong>ह</strong>ु ँ जबरदी तानामािर-मािर क <strong>ह</strong>मरा अण संग म करबाकलेल <strong>िव</strong>वश क <strong>दे</strong>लक। जाित आ समाजकखाितर <strong>ह</strong>मर जीवनक डोरी ओइ ख ुा मे बाि <strong>दे</strong>ल गेल जे लडका पि<strong>ह</strong>न<strong>ह</strong>ी स एकटादोसर लडकी संग म करैत छल आ लडका के नइ चाि<strong>ह</strong>तो जाित आ समाजक डरस चार लाखद<strong>ह</strong>ेज लक <strong>ह</strong>मरा सँ <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> कए <strong>दे</strong>ल गेलै। अइमे घाटा कोन समाजके भेलै वाफायदा कोन समाजके भेलै। घाटा आ फायदा त जकरा जे <strong>ह</strong>ोऊ मुदा <strong>ह</strong>मर जीवनअिभश बना<strong>दे</strong>ल गेल <strong>ह</strong>मरा बाब ुजी आ <strong>ह</strong>मरा साउस- ससुर ारा। नइ अप मकरए बला मख्ख सँग िजवन <strong>िव</strong>ताव सकल<strong>ह</strong>ु ँ आ नइ अपना पितक िजव मे समाि<strong>ह</strong>तभ सकलौ। ई दोष ककरा <strong>दे</strong>ल जाय, <strong>ह</strong>मर सब समाज स अिछ। उतरो चे<strong>ह</strong>ेजे अबै मुदा <strong>ह</strong>मर जीनगी-----, <strong>ह</strong>मर जीनगी त-------।३. प34


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.१. सतीश च झा-स ृजन३.२. अमरेन ् यादव-आान / कल ्पना आ यथाथ र्३.३. आशीष अनिचार-गजल३.४.पंकज पराशर--फैसलाबाद३.५. <strong>िव</strong>नीत ठाकुर-अागत35


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.६.िनशाभा झा (संकलन)-आगा ं३.७. ि<strong>ह</strong>मा ंशु चौधरी-आतङकक राजकुमार३.८. ोित-तीक्षा सऽ पिरणाम तक३.९. दयाका-पा ँच लाख बौआक दामसतीश च झास ृजनब ु बरखा कँ ◌े उतिर क’36


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>दे</strong><strong>ह</strong> के सगरो िभजेलक।त मोनक आिग नि<strong>ह</strong>तैयो क<strong>ह</strong>ा ँ किनओं िमझेलक।जड़ि◌ र<strong>ह</strong>ल छल गाछ रौदकधा<strong>ह</strong> सँ आ ँगन दलानक।छल केना सुा<strong>ह</strong> भ’ गेलफूल गेना, त गुलाबक।िन सँ जागल कमलदलब ु पड़ि◌ते दृग उठौलक।े<strong>ह</strong> सँ जल ब ू ँद कँ ◌े सबिनज िषत उर सँ लगौलक।ुिटत नव पंख ु िरतिकछु ब ु आ ंचर मे कौलक।पीिब जल अम ृत धरा कँ ◌ेजीव जीवन कँ ◌े बचैलक।जड़ बनल िकछु बीज कँ ◌ेजख भेलै श र् जल सँ।अंकुिरत भ’ गेल ब ंजर37


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्भूिम के चेतन अतल सँ।अिछ मरम दृ सबकेँछै के<strong>ह</strong>न आनंद भेटल।<strong>ह</strong>ष र् मे डूबल कृितकन ृ मे जीवन समेटल।गाछ पर बैसल केना अिछखग बना क’ े<strong>ह</strong> जोड़◌ा।छी एतय <strong>ह</strong>म आई असगरनि<strong>ह</strong> िपया छिथ,सु कोरा।की केल<strong>ह</strong>ु ँ <strong>ह</strong>म े<strong>ह</strong> क’ क’द’ <strong>दे</strong>लक िकछु घाव जीवन।नीक छल द ु िनया ँ अबोधकप ूण र् जीवन, जीवन।घाव जँ रि<strong>ह</strong>तै शरीरकफोिर क’ कख सुखिबत<strong>ह</strong>ु ँ।तूर के फा<strong>ह</strong>ा बना क’घाव पर मल<strong>ह</strong>म लगिबत<strong>ह</strong>ु ँ।<strong>दे</strong>त के औषिध बना क’38


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अिछ चोटायल घाव मोनक।के िमटायत आिब <strong>ह</strong>मरो<strong>ह</strong> सँ संताप मोनक।ािर के पट ब ंद कयछी िथत <strong>ह</strong>म आिब बैसल।आइ अिबतिथ िपया, रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ु ँअंक मे आब ितपल।ठोर पर ठ<strong>ह</strong>रल सुधा जलआइ ‘ियतम’ के िपयिबत<strong>ह</strong>ु ँ।ज्िलत <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क अनल िकछुे<strong>ह</strong> के जल सँ िभजिबत<strong>ह</strong>ु ँ।र सन टु<strong>ह</strong>-◌ंउचयटु<strong>ह</strong> कपोलकम चुंबन ल’ िलतिथ ओ।बाि<strong>ह</strong> ँ के ब ंधन बना क’बा <strong>ह</strong>मरो क’ िदतिथ ओ।तेज िकछु बि<strong>ह</strong>तै पवन जँल’ िजतय आ ँचर उड़◌ा क’।भ’ िजत<strong>ह</strong>ु ँ िनल र् , भिगत<strong>ह</strong>ु ँ39


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ुनक ब ंधन छोरा क’।तोड़ि◌ क’ सीमा असीमकािर पर जा िन पड़ि◌त<strong>ह</strong>ु ँ।ािग क’ <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क वसन नव,ण र् आभूषण <strong>ह</strong>टिबत<strong>ह</strong>ु ँ।क्षण भिरक अवरोध क्षण मेक’िदत<strong>ह</strong>ु ँ अप समप र्ण।झािप ँ आचिर मुँ<strong>ह</strong> किरत<strong>ह</strong>ु ँ<strong>दे</strong><strong>ह</strong> कँ ◌े िनष्ाण िकछु क्षण।ाण सँ ाणक िमलन मेअिछ के<strong>ह</strong>न जीवन अमरता।<strong>ह</strong>ोइत तख <strong>दे</strong><strong>ह</strong> मे िकछु‘ब ू ँद अम ृत’ सँ स ृजनता।के करत वण र्न क्षिणक ओाण मे अभूित नभ कँ ◌े।श सँ बा ंब असंभवओ घिटत आनंद भव के।40


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मोन मे उतरल क<strong>ह</strong>ा ँ अिछिकछु अिभा काम बोधक।अिछ दय मे आइ <strong>ह</strong>मरोकामना मा बोधक।ब ु जे ठ<strong>ह</strong>रल उतिर क’जीव मे जौ ं <strong>ह</strong>ोइत पिरणत।अपन <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क र, मादैत रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ु ँ दान मे िनत।े<strong>ह</strong> सँ गभर् िशशु कँ ◌ेधम र् मानवता िसखिबत<strong>ह</strong>ु ँ।स्ा◌ी जाितक एि<strong>ह</strong> जगत मेमान राखब , िनत पढ़िबत<strong>ह</strong>ु ँ।अिछ जगत मे प ू नारी<strong>दे</strong>वता के बाद दोसर।क सँ जीवन ब ु अिछगभर् मे िनज रािख भीतर।िकछु सजावट लय बनल41


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अिछ वु नारी नि<strong>ह</strong> जगत मे।नि<strong>ह</strong> करब अपमान कि<strong>ह</strong>योबिन पुष दंभी अ<strong>ह</strong>ं मे।अंक मे नवजात िशशु कँ ◌ेद ूध न सँ िपया क’।प ूण र् मानव <strong>ह</strong>म बनिबत<strong>ह</strong>ु ँझािप ँ आ ँचर मे िजया क’।<strong>ह</strong>ोइत तख ज <strong>ह</strong>मरोिकछु सफल पिरप ूण र् जीवन।जौ ं स ृजन नि<strong>ह</strong> भेल तन सँथ र् अिछ अिभश जीवन।छै के<strong>ह</strong>न मोनक अिभालालसा जग मे स ृजन कँ ◌े।दैत छै के धैय र् एकरानि<strong>ह</strong> ब ुझै छै क तन केँ ।छिथ अचंिभत <strong>दे</strong>वतो गण<strong>दे</strong>िख नारी के समप र्ण ।जी र<strong>ह</strong>ल जीवन िबसिर क’42


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्गभर् के रक्षा मे सिदखन।गभर् मे मास रखअिडग बैसल अस<strong>ह</strong>् द ुख मे।द’ र<strong>ह</strong>ल छिथ अ भोजन<strong>दे</strong><strong>ह</strong> सँ िनज मा सुख मे।<strong>ह</strong>ष र् मे अिछ म ममता ।छै तपा पुा े<strong>ह</strong>क।साधना मे लीन अिछ ओ ।छै के<strong>ह</strong>न <strong>ह</strong>ठयोग <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क।अंत क्षण साक्षी <strong>िव</strong>धाता !मोन मुिछ र्त, दद र् तन मे।वेदना सँ ाण ाकुलअिछ के<strong>ह</strong>न पीड़◌ा स ृजन मे।सुिन अपन नवजात िशशु केओ पि<strong>ह</strong>ल अनमोल ंदन।ध ममता ! द ुख िबसिर क’<strong>ह</strong>ँिस उठै छै फेर तन मन।43


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अंकुिरत ओ बीज कि<strong>ह</strong>योभ’ उठै छै गाछ भारी।छा ँ<strong>ह</strong> ममता के ब छै,ाण के आधा◌ार नारी।पैध <strong>ह</strong>ोइते िशशु केना ओिकछु ब छै द ु दानव।अंध मोनक वासना में<strong>ह</strong>ोइत अिछ पथ मानव।बिझ ु सकल नि<strong>ह</strong> गभर् मे ओभावना नारी दय केँ ।बिन असुर िनज आचरण सँक’ <strong>दे</strong>लक लित समय कँ ◌े ।<strong>ह</strong>ोइत अिछ नारी ‘बलृत’अिछ पुष ओ के जगत कँ ◌े ?गभर् नारी सँ धरा मेंज नि<strong>ह</strong> लेलक क<strong>ह</strong>ू के ?छी! घिणत ृ कामी, कुकमीर्44


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्छै पुष पाथर के<strong>ह</strong>न ओ।य ंाणा दै छै केना क’आइ ककरो <strong>दे</strong><strong>ह</strong> कँ ◌े ओ।भिर जेतै ओ घाव कि<strong>ह</strong>यो<strong>दे</strong><strong>ह</strong> चल , चे चोटक।ज भिर िबसरत केनाक’,ओ मुदा िकछु दंश मोनक।मोन नि<strong>ह</strong> भोगल िबसरतै,ार पीड़◌ा के उमड़तै ।लाल टु<strong>ह</strong> टु<strong>ह</strong> घाव बिनकज भिर नि<strong>ह</strong> आब भरतै।पढ़ि◌ िलतय जौ ं भा ममताअिछ अधमीर् ई जगत के।नि<strong>ह</strong> करत ओ ाण रक्षापेट मे बैसल मख के ।ज द’ क’ ओि<strong>ह</strong> पुष केअिछ क<strong>ह</strong>ू के भेल दोषी ?<strong>दे</strong>व दोषी ? काल दोषी ?45


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्गभर् अथवा बीज दोषी ?छै िनयित नारी के एखन<strong>ह</strong>ु ँ<strong>ह</strong>ाथ बाल, ठोर साटल।के <strong>दे</strong>तै सान ओकराछै क<strong>ह</strong>ा ँ भव धम र् बा ँचल। के उप<strong>दे</strong>श ज्ञान कअिछ जतेक लीखल <strong>िव</strong>गत मे।भेल अिछ िनमा र्ण सभटामाा नारी लय जगत मे।क’ सकत अव<strong>ह</strong>ेलना नि<strong>ह</strong>दृ ि छै सिदखन समाजक।नि<strong>ह</strong> केलक <strong>िव</strong>ो<strong>ह</strong> कि<strong>ह</strong>योधम र् छै ब ंधन <strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong>क।ज सँ छै ज्ञान भेटलधम र् पी के िनभायब। अिछ पित के चरण मेक जे भेटय उठायब।46


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ान, तप, सेवा, समप र्णज भिर नि<strong>ह</strong> बात िबसरब।ाण नि<strong>ह</strong> िनकलय जखन धिरािर के नि<strong>ह</strong> नािघ ं उतरब।नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेतै िकछु आब कन,शि चा<strong>ह</strong>ी ख ूब जोड़क।र मे सामथ्र्य रि<strong>ह</strong>तै...नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ैत ओ ‘वु भोगक’।छीन क’ ओ ल’ सकत जँिकछु अपन सान कि<strong>ह</strong>यो।चुप र<strong>ह</strong>त भेटतै केना क’दान मे◌े अिधकार कि<strong>ह</strong>यो ।अमरेन ् यादवआ<strong>ह</strong>्वान47


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>उ िदना–भदरी,तू ँ द ुन ू भायचा<strong>ह</strong>क सँग भा िपिबकऽभिरर<strong>ह</strong>ल छ<strong>ह</strong> पन ्जाबमेसरदारक बखारी ।आ एतय तो<strong>ह</strong>र घरमेकोनटा लगकािनर<strong>ह</strong>ल छ<strong>ह</strong>तो<strong>ह</strong>र पा ँच मनक कोदािर ।<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>उ कृष ्णाराम–सोबरन,तू ँ द ुन ू भायसाउदीक बाल ू–प<strong>ह</strong>ाडपररोिमर<strong>ह</strong>ल छ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेँजक <strong>ह</strong>ेँज उँ टआ एतय सुन ्न लगै छ<strong>ह</strong>तो<strong>ह</strong>र दौरीबथानअना र् भेल जाइ छ<strong>ह</strong>तो<strong>ह</strong>र अर भै ँस ।<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>उ भाय सल<strong>ह</strong>ेस,तू ँ पर<strong>दे</strong>शक दरबज ्जापर48


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्दैत छ<strong>ह</strong> प<strong>ह</strong>राठोकैत छ<strong>ह</strong> सलामी ।आ एतयतो<strong>ह</strong>र मायक आ ँचरमेमुदइ गडौ छ<strong>ह</strong> नजिर<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>उ िदना–भदरी,<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>उ कृष ्णाराम सोबरन,<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>उ भाय सल<strong>ह</strong>ेस,बा ँझ भेल जाइ छ<strong>ह</strong> तो<strong>ह</strong>र चौरी चा ँचर,सुन ्न भेल जाइ छ<strong>ह</strong> गो<strong>ह</strong>ाली बथानटुगर लगै छ<strong>ह</strong> तो<strong>ह</strong>र <strong>दे</strong>श ।आब<strong>ह</strong> घ ु िरकऽजलिद ् आब<strong>ह</strong> घिरकऽुअप गामके बबै पन ्जाबअप समाजके बबै कतारअप <strong>दे</strong>शके बबै अिमरका ।आशीष अनिचार49


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्गजल १७िकछु <strong>िव</strong>रोधाभास <strong>िव</strong>िच ब ुझाइत छैकपेटक आिग पािन सं नि<strong>ह</strong> िमझाइतछैकराम नाम स िथक मुदा समसा धिरलोक राम सं बेसी राव लेल घ ु िरआइत छैकबम गोली छुटैत छैक एना भए कएलोक किनकबो नि<strong>ह</strong> घाइत छैकगजल १८एना <strong>ह</strong>मरा िदस िकएक <strong>दे</strong>खैत छी अ<strong>ह</strong>ा ँलाल टरेस आिखँए िकएक गुरैत छी अ<strong>ह</strong>ा ँकोन खराप जँ अ<strong>ह</strong>ाकँ करेज पर िलखा गेल <strong>ह</strong>मर नामजँ मेटा सकी तँ मेटा सकैत छी अ<strong>ह</strong>ा ँपीअर रौद मे नािच र<strong>ह</strong>ल उर बसात अनवरतउदास सन गाम मे केकरा तकैत छी अ<strong>ह</strong>ा ँ50


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्पािन जेना बचए तेना बचाउ एखन ,<strong>ह</strong>रदमजल-संकटक समय मे िकएक कत छी अ<strong>ह</strong>ा ँधेआन सँ पिरवतर्न <strong>दे</strong>खू चोरबा बदिल लेलक समयराित भिर जािग कए िदन मे सुतैत छी अ<strong>ह</strong>ा ँगजल १९एना जे धड़ के ड़◌ा बैसल छीिजनगीक अथ र् के <strong>ह</strong>ेड़◌ा बैसल छीनि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइ अार <strong>ह</strong>ुनक कोबर मेतँए अपन करेज जरा बैसल छीउरा<strong>ह</strong>ल इनारक पािन सँ क <strong>ह</strong>ोइएगंगोजल के सड़◌ा बैसल छीभेटबे करत केओ केओ कि<strong>ह</strong>ओए<strong>ह</strong>ी उेद पर अपना के िजया बैसल छीकरोट फेरब के पिरवतर्न क<strong>ह</strong>ल जाइएजखन की आे के सुता बैसल छी(अिगला अंकमे जारी)51


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्फैसलाबादपंकज पराशरघिर ु आऊ बाऊ, घिर ु आऊएि<strong>ह</strong> बाट सँ क् यो आइ धिरनि<strong>ह</strong> प<strong>ह</strong>ु ँचल अिछ फैसला धिरबाट-घाट केँ छेिक कए बैसल पंच-सम ू<strong>ह</strong>िकन ्न<strong>ह</strong>ु नि<strong>ह</strong> छोड़त बाटनि<strong>ह</strong> बन ्न करत अवघातआ <strong>ह</strong>रान भ’ कए घ ुरब अ<strong>ह</strong>ा ँतँ पि<strong>ह</strong>नि<strong>ह</strong> िकएक नि<strong>ह</strong> घ ु िर जाइत छी बाऊ ?फैसलाक लेल िजद कयिन<strong>ह</strong>ार सब आब क<strong>ह</strong>ा ँ ?मोकदमा पर मोकदमागाम सँ ल’ कए द ु िनया भिरक पंचायत मेमुदा फैसलाबादो मे फैसला क<strong>ह</strong>ा ँ ?अटािरये सीमा सँ <strong>ह</strong>मर पछोड़ धयँव ृा सब<strong>ह</strong>क सम ू<strong>ह</strong>-रेड िफ...रेड िफ...ब ुदब ुदाइत52


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्चिकत भेल थिकत स ्वर मेअु<strong>िव</strong>गिलत भेल क<strong>ह</strong>ैत र<strong>ह</strong>ली<strong>ह</strong>घिर ु आऊ बाऊ, घिर ु आऊएि<strong>ह</strong> ठाम सँ को बाट फैसला धिरनि<strong>ह</strong> प<strong>ह</strong>ु ँचल अिछ आइ धिरदिनया ु भिरक छड़◌ीदार आ मरड़ लोकिनकोट र्-कच<strong>ह</strong>री आ िशखर-सम ्मेलनी ओकील सबफैसला धिर प<strong>ह</strong>ु ँचबाक प ूवा र्भ्यासे टा क’ कएरि<strong>ह</strong> जाइत छिथतारीख-पर-तारीख करैत असोथिकत <strong>िव</strong>श ्व सम ू<strong>ह</strong>परतारल जाइत र<strong>ह</strong>ल-ए कइक सदी सँएखन नि<strong>ह</strong> बाद मेफैसला ... बाद मेसब बेर ओि<strong>ह</strong>ना फैसलाबाद मेम ंटो भाइक कथा सँ एक् के बेर चे<strong>ह</strong>ाइत पुछैएपी िडत-क्षुिधत-उत् पी िडत <strong>िव</strong>शाल जन सम ू<strong>ह</strong>िकएक <strong>ह</strong>मरा लोकिनक फैसला बाद मे ?53


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अ<strong>ह</strong>ा ँक फैसला एड<strong>िव</strong>ना केर काॅफी सन मीठमाऊं टबेटनक दृढ़ता सन अिडगमुदा टोबा टेक िसं<strong>ह</strong>क बेर मे िकएकफैसला...... बाद मे?पुस ्त-दर-पुस ्त बीित जाइत छैक बाऊमोकदमा लड़िन<strong>ह</strong>ार सँ ल’ कए न ्यायाधीश धिरकमुदा फैसलाक बेर मे कूर् लािग जाइएशोिणतक पमारा ब<strong>ह</strong>य लगैएएक् को टा काग-पंछी नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खार पड़◌ैए नगर मेआ फैसला आग ूक लेल टािर <strong>दे</strong>ल जाइएनीित सँ अनीित सँ अक कूटनीित सँउता<strong>ह</strong>ुल जन-सम ू<strong>ह</strong> केँ राजी क’ लेल जाइएआ आइ-काि◌ ल ्<strong>ह</strong> केर अनंत-ृ ंखलाक फा ंस मेश: श: फैसला <strong>िव</strong>लीन भ’ जाइएिजन ्ना केर फैसला सब िलयाकत केँ नि<strong>ह</strong> पिसन ्न पड़लिनिलयाकतक <strong>ह</strong>त् या भेलिनज ु िल्फकारक फैसला िजया-उल-<strong>ह</strong>क केँ अनसो<strong>ह</strong>ा ँत लगलिनभुो केँ फा ँसी भेलिन54


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्एकक फैसला दोसर केँ अनसो<strong>ह</strong>ा ंत लगैत र<strong>ह</strong>तैआ <strong>ह</strong>त् याक अनंत ृ ंखला अनवरत चलैत र<strong>ह</strong>तै बाऊए<strong>ह</strong>ना मे ककर बात के सुनतै?फैसला र<strong>ह</strong>तै फैसले ठाममुदा गामक-गाम अर भ’ जेतैअ<strong>ह</strong>ा ँ िकएक नि<strong>ह</strong> सुत छी <strong>ह</strong>मर <strong>ह</strong>ाक?िकएक नि<strong>ह</strong> धरैत छी अपन गामक बाट?डेगार भेल बढ़ले जा र<strong>ह</strong>ल छीफैसलाबाद...??<strong>िव</strong>नीत ठाकुर, िमिथलेर मौवा<strong>ह</strong>ी, धषा ।अागतकतेक <strong>दे</strong>रऽसँ ठाढ छैथ ार पर अागतिसद<strong>ह</strong>ा दऽ कऽ घरनी क <strong>ह</strong>ुनका ागतचड गिम र्में िभत धे भेल ल<strong>ह</strong>ालोट छैतन पर गुदरी <strong>ह</strong>ुनकर परल कतेक छोट छैअपन द ुःख आ िपड़◌ाके ओ छाितमे दवाकऽट<strong>ह</strong>ल लगावे सगरो गामे– गाम जाकऽ55


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्जें की कम र्सँ <strong>ह</strong>ुनका कोना क<strong>ह</strong>बै पछुवाएलकपटीके जालमें <strong>ह</strong>ुनक जीवन जे ओझराएलअषाढक रौदी जका पैरमे फाटल बेमाई छैसमाजे <strong>दे</strong>खतै तऽ ककरा गल दबाई छैिनशाभा झा (संकलन)<strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong> क गीतकोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब धीया ओ िपया, कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब यो{(2)}वरक भाव आकाश चढल छई,द ू अर नि<strong>ह</strong> पढ्ल-िलखल छई।मा ँग करए फटफिटया यो िपया, कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>बयो,कोना <strong>िव</strong><strong>ह</strong>ायब धीया ओ िपया, कोना<strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब यो। {(2)}वरक बाप के<strong>ह</strong>न छिथ बोढ्ला,ितलक मा ँगे सोनक मो<strong>ह</strong>रा,वरक बाप लटपिटया यो िपया, कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब यो,कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब धीया ओ िपया, कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब यो।56


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्को उपाय नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा सुझईए,बेटीक <strong>दे</strong>िख जग झाझर लगइए,बेटीक <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> झनझिटया ओ िपया, कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब यो,कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब धीया यो िपया, कोना <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong>ब यो।{(2)}(अिगला अंकमे)।ि<strong>ह</strong>मा ंशु चौधरी।आतङकक राजकुमारआइकाि भोर – सा ँझ<strong>ह</strong>मर गाम असुरिक्षत अिछभोर मे शाित ं बलाृतसा ँझ मे सुरक्षा अप<strong>ह</strong>िरतशाितक ं लेल अजामसुरक्षाक लेल म<strong>ह</strong>ायज्ञपितसन भ गेल अिछ।कख ली भोकािड पाडैत अिछकख सा<strong>िव</strong>ी गो<strong>ह</strong>ािर मङैत अिछक्षणमे पाव र्तीक <strong>ह</strong>रण <strong>ह</strong>ोइत अिछ57


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्गामक <strong>दे</strong>वता शाित-शा ं ित ं क<strong>ह</strong>ैत छिथगामक िगसभ ाित-ा ं ित ं क<strong>ह</strong>ैत अिछ।के<strong>ह</strong>न कोला<strong>ह</strong>ल के<strong>ह</strong>न िमथकीय पररा आते-आतगामक मिर,मिस्जद आ चच र् कोला<strong>ह</strong>ल,ि<strong>िव</strong>धा आ िमथकीय परराक आय ल बिनिसजर्ना,िचंतन आ सुरक्षा केँ बदी बना पौख,गौरव आ म<strong>ह</strong>ाकााक घडारी केँ चािदससँ भाला,गडा ँस ल क घेिर लैत अिछ। भाला पौखक पेट मेगडा ँस गौरवक छाती मे आतक दय एतबो मे नि<strong>ह</strong> ज ुडाइत अिछिड<strong>ह</strong>बारक गाछ मे िसजर्ना, िचंतन, म<strong>ह</strong>ाकाा ज्ञान,भाव आ इा के बाि आरासँ चीरैत अिछस ूयो र्दयसँ सुया र् धिर अ<strong>ह</strong>ार िचिचआइत अिछ<strong>िव</strong>जयोव! <strong>िव</strong>जयोव!!िसजर्ना, िचंतन म<strong>ह</strong>ाकाा, ज्ञान, भाव,इा पौख आ गौरवक <strong>ह</strong>ा सँ शोकायल अिछ <strong>ह</strong>मर गाम।एक-एकटा फूल झडैत जा र<strong>ह</strong>ल अिछजकर कत<strong>ह</strong> ु नि<strong>ह</strong> चचा र् <strong>ह</strong>ोइत छैकगामक समवेदना <strong>ह</strong>रेक िदन कद याा क र<strong>ह</strong>ल अिछई दृ िम नि<strong>ह</strong> समय <strong>ह</strong>मर गामकेँ बेर-बेर ठकलक अिछ<strong>िव</strong>ंशक गजर्न आ तजर्न से <strong>ह</strong>ो भ र<strong>ह</strong>ल अिछशोकाएल <strong>ह</strong>मर गाम मे एक बेर फेर<strong>िव</strong>वेक आ आाक िडिबया बार पडतैक58


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ओकर इजोत सँ पडाएित ---- आतक राजकुमार।ोिततीक्षा सऽ पिरणाम तकब<strong>ह</strong>ुत आवेग छल भरल भीतरचे<strong>ह</strong>रा पर मा िकछु लकीराण रक्षाक याचना करैतभऽ गेल छल एक फकीरपौषसऽ राज करैवला कम र्वादीआि<strong>ह</strong> तािक र<strong>ह</strong>ल छल तकदीरएक श ूता भ<strong>िव</strong>क ितसबिकछु ब ुझाइत अर <strong>ह</strong>ाथमेतैयो ि<strong>ह</strong>त <strong>ह</strong>ारक कायरता नि<strong>ह</strong>ंचमत् कारक <strong>िव</strong>ास छल साथमेपालनकता र् द ुक <strong>िव</strong>नाश करताअपन कर्पथ पर चलैके लाथमेमेघक ताव सऽ प्राकृित्अवतारक राित छल बड कारी59


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अम सानक रा ग भऽतािक र<strong>ह</strong>ल छल मोन के भारीतूफानक कोला<strong>ह</strong>लक बीच ग ू ंजलबाल कृक मायावी िकलकारीदयाकापा ँच लाख बौआक दामनि<strong>ह</strong> कमाईत छैथ फुटल कौडीनि<strong>ह</strong> रोजगारक को ठेकानदस बरख सॅ धे छिथ िदीटाका आबै छैन अख गामबाब ु सुद-दरसुद जोरी केलगबैत छिथन बौआक दामपा ँच लाख बौआक दाम ।क<strong>ह</strong>ैत छिथ एम.बी.ए. के छीनि<strong>ह</strong> चा<strong>ह</strong>ी सरकारी करी, नामएम.एन.सी. मे करी करैत छी60


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्रखैत अिछ कनी सबटा ानवन के को ग क तेमुँ<strong>ह</strong> बेता जेना परम अकानपा ँच लाख बौआक दाम ।घटक <strong>दे</strong>खी के बाप बजैत छिथबडका <strong>ह</strong>ािकम <strong>ह</strong>मर संतानगाडी-ब ंगला कर-चाकरसब चीजक ओतय ओिरयानआॅिफस मे बडका-बडका <strong>ह</strong>ािकमकरैत र<strong>ह</strong>ैत छैक बौआके सलामपा ँच लाख बौआक दाम।अिबते लगन घटकक आसमेमखमल जाजीम सोभय मचानिस कुता र् संग परमसुख धोतीसिज-धिज बैसिथ बाप दलानजखन <strong>दे</strong>ख ु भरल र<strong>ह</strong>िथ छैनचा<strong>ह</strong>क संग िखलबी मे पानपा ँच लाख बौआक दाम।अि<strong>ह</strong> लगन मे लुा लंगड़◌ा61


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नि<strong>ह</strong> बा ँचल िकयो बि<strong>ह</strong>र अकानपै ंतीस बीतल चिढ गेल छीसनि<strong>ह</strong> सुत अिछ िकयो कान<strong>ह</strong>मर सपुतक षुभ लगन मेसब अन बिन गेल अिछ आनपा ँच लाख बौआक दाम।दयाकापाखलोम ूल उपास : को ंकणी, लेखक : तुकाराम रामा शेट,ि<strong>ह</strong>ी अवाद : डा. श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>, ी सेबी फनां डीस.मैिथली र्अवाद : डा. श ंभुकुमार िसं<strong>ह</strong>पाखलो- भाग-२शालीकेँ <strong>ह</strong>ोस आिब गेलैक। एखन धिर सा ँझ पिर गेल र<strong>ह</strong>ैक। प ूरा जंगलमे अारा भ’ गेल र<strong>ह</strong>ैक।एि<strong>ह</strong> अारकेँ <strong>दे</strong>िख शालीकेँ ब ुझाइक जे जेना फेर ओकर दम िनकिल जेतैक।ओकरा <strong>दे</strong><strong>ह</strong> पर ओकर अपन कोटा न ूआ नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ैक। मुदा ओकरा <strong>दे</strong><strong>ह</strong> पर िकछुफाटल-िचटल न ूआ रािख <strong>दे</strong>ल गेल र<strong>ह</strong>ैक।ओकरा <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क नीचा ँ िकछु कड़गर कपड़◌ा र<strong>ह</strong>ैक। ओकरा माथक नीचा ँ जे िकछु र<strong>ह</strong>ैकतकर तँ ओकरा पतो नि<strong>ह</strong> चिल सकलैक। ओ जड़वत भ’ गेली<strong>ह</strong>। ओकर करेजधक-धक करैत र<strong>ह</strong>ैक, <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क पोर-पोरमे दरद <strong>ह</strong>ोइत र<strong>ह</strong>ैक। ओ जतय कत<strong>ह</strong>ु ँअपन <strong>ह</strong>ाथ रखैक ओकरा स ूखल ख ून <strong>ह</strong>ाथ लागैक। ओ ब<strong>ह</strong>ुत डिर गेल छली<strong>ह</strong> मुदाकािन नि<strong>ह</strong> सकैत छली<strong>ह</strong>।62


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ओ उिठ कए बैिस गेली<strong>ह</strong>। तख अकात् टॉच र्क इजोत भेलैक। ओकर इजोतओकरा <strong>दे</strong><strong>ह</strong> पर पड़लैक। ओ छन भिरक लेल अपन आिख ँ ब क’ कए फेरखोललक। <strong>दे</strong>खलक जे वै<strong>ह</strong> पाखलो ओकरा लगीच आिब र<strong>ह</strong>ल छलैक। आन द ूपाखलो ओति<strong>ह</strong> ठाढ़ र<strong>ह</strong>ैक। पछाित जा कए ओ द ुन ू ओि<strong>ह</strong> टॉच र्क इजोतमे आग ू बढ़ि◌गेल।ँ ँँशाली िदस आिब र<strong>ह</strong>ल पाखलो ना ंगटे <strong>दे</strong><strong>ह</strong> छल। ओ फेर डरसँ िस<strong>ह</strong>िर गेली<strong>ह</strong>। ओफटलका न ूआ-फा ल' कए अपना छातीकेँ झा ँपैत ठाढ़ <strong>ह</strong>ेबाक यास करए लागली<strong>ह</strong>।ताधिर ओ पाखलो शालीकेँ झट दए अपन <strong>ह</strong>ाथेँ पकड़ि◌ लेलक। शाली टूटल गाछजका धरती पर िगर गेली<strong>ह</strong>। ओ पाखलो शालीक <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क नीचा ओछाओल कपड़◌ा उठालेलक । शालीक माथक नीचा राखल टोपी शालीक माथ पर रािख ओ जोर-जोरसँ<strong>ह</strong>ँसय लागल। शालीक घबरा<strong>ह</strong>िट बिढते जा र<strong>ह</strong>ल छलैक। ओ डरेँ थरथर का ँपयलागली<strong>ह</strong>। ओकरा ब ुझैलैक जे एकटा बड़का टा अजगर ख ूब पैघ मुँ<strong>ह</strong> बौअ ओकराअपन ास बना लैतैक। ओ जोरसँ िचकरल, मुदा ओकरा मुँ<strong>ह</strong>सँ को श नि<strong>ह</strong>िनकललैक।ओ फेर शालीकेँ चुा-चाटी करबलेलकैक।सुर<strong>ह</strong> क’ <strong>दे</strong>लकैक आ ओकरा अपन बाि<strong>ह</strong>मे ँ किसओि<strong>ह</strong> अार घ ु जंगलमे ओ अजगर सिरप<strong>ह</strong>ु ँ ओकरा अपना काब ूमे क’ लेलकैक।झार-झंखार आ पात सभसँ अजीब तर<strong>ह</strong>ेँ आवाज आब’ लागलैक।सा ँझ <strong>ह</strong>ोइति<strong>ह</strong> ई बात सौ ंसे गाममे पसिर गेलैक। सीता क<strong>ह</strong>ैत र<strong>ह</strong>ैक जे कोना ओपाखलोक चंगुलसँ बािच ँ गेली<strong>ह</strong>। शाण ू केर घरनी बतबैत छली<strong>ह</strong> जे कोना पाखलोकुमािर शालीकेँ उठा कए भािग गेल ओ ओकर इित लिट ू लेलक। शालीकेँ तँपाखलो िच-चोिथ <strong>ह</strong>ेतैक, ई सभ सोिच-सोिच आन सभ लोक ओकरा ितअपन दया भाव <strong>दे</strong>खबैत र<strong>ह</strong>ैक।पाखलो शालीक इित लिट ू लेलकैक ई बात सौ ंसे गाममे आिगक भाित ं पसिरगेलैक। ओकर भाय जे करीसँ घर घ ुरैत र<strong>ह</strong>ैक ओकर<strong>ह</strong>ु ँ ई बात ब ुझनामे आिबगेलैक। ओ गोासँ लाल भ’ गेलैक। संगि<strong>ह</strong> डिर से<strong>ह</strong>ो गेलैक। ओकरा <strong>ह</strong>ाथमेकुड़<strong>ह</strong>िर र<strong>ह</strong>ैक जकरा ओ अपन का पर रािख लेलक।एि<strong>ह</strong> कुड़<strong>ह</strong>िरसँ जे <strong>ह</strong>म ओि<strong>ह</strong> पाखलोकेँ िजे नि<strong>ह</strong> कािट <strong>दे</strong>िलयिन तँ <strong>ह</strong>मर<strong>ह</strong>ु ँ नाम नि<strong>ह</strong>।ओ बेर-बेर यै<strong>ह</strong> श दो<strong>ह</strong>राबैत र<strong>ह</strong>ैक। शालीकेँ ताक’ जएबा लेल ओ कतेको63


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्लोकसँ िमनती केलक मुदा ो ओि<strong>ह</strong> अार जंगलमे जएबा लेल तैयार नि<strong>ह</strong> भेलैक।ओ एकटा लालटेम जरौलक आ एसगरे जएबा लेल तर भ’ गेल। ‘ पाखलो ओकरागोली मािर <strong>दे</strong>तैक' ई कि<strong>ह</strong> लोक-सभ ओकरा डरएबाक यास केलकैक मुदा ओ अपनिजद पर अड़ल र<strong>ह</strong>ल। ओ एसगरे चिल <strong>दे</strong>लक, तख दादी से<strong>ह</strong>ो ओकरा संगेजएबाक लेल तैयार भ' गेलैक। दादी बस केर चालक र<strong>ह</strong>ैक। शकल-स ूरतमे ओसोन ूएँ-सन र<strong>ह</strong>ैक। द ुन ू ालगडी जएबाक लेल तैयार भ’ गेलैक।दादी शालीक कानमे िकछु क<strong>ह</strong>लकैक। ओ द ुन ू पातोलेक बाटे जंगल नि<strong>ह</strong> जा कएसीधे गामक पुिलस ेशन िदस चिल <strong>दे</strong>लकैक। ए<strong>ह</strong>न <strong>दे</strong>िख गामक िकछु आर ब ूढ़ आज ुआन सभ ओकरा संग भ’ गेलैक। सब ो पुिलस-ेशन प<strong>ह</strong>ु ँिच गेल। दादीेशनक पुिलस काटेबल <strong>दे</strong>साई सा<strong>ह</strong>ेबकेँ शोर पारलकैक। ओ दरबा नि<strong>ह</strong> खोिलिखड़की खोललक आ ओति<strong>ह</strong>सँ बा<strong>ह</strong>रक दृ <strong>दे</strong>खलकैक।पाखलो भीतरमे छैक की? दादी काटेबलसँ पुछलकैक।नि<strong>ह</strong>। काटेबल क<strong>ह</strong>लकैक।तखन गेलैक कत’ ? दादी फेर पुछलकैक।कामो र्क धान आ <strong>ह</strong>ुनक द ूई टा संगी भोरि<strong>ह</strong> िशकार पर गेल छैक, एखन धिर नि<strong>ह</strong>आएल छैक। द ूई गोटे पणजी श<strong>ह</strong>र गेल छैक जे आब कािए एतैक।काटेबल क<strong>ह</strong>लकैक।सा ँचे?<strong>ह</strong>ँ, सा ँचे, <strong>दे</strong>वकीकृ भगमानक िकिरया। काटेबल कलकैक।नि<strong>ह</strong>, नि<strong>ह</strong> ओ झ ूठ बािज र<strong>ह</strong>ल अिछ। <strong>ह</strong>मरा सभकेँ पुिलस ेशनक भीतर जा कए<strong>दे</strong>खबाक चा<strong>ह</strong>ी।पि<strong>ह</strong> दरबा खोल, ू <strong>ह</strong>मरा सभकेँ <strong>दे</strong>िख कए पाखलो भीतरे गुबदी मािर <strong>दे</strong> <strong>ह</strong>ैत।सोन ू जोरसँ िचकड़ि◌ कए क<strong>ह</strong>लकैक आ अपन कुड़<strong>ह</strong>िर नचब’ लागल।जाउ! जाउ! ब क अपन ई नाटक। काटेबल गोासँ क<strong>ह</strong>लकैक।एखन जँ अ<strong>ह</strong>ा ँक बि<strong>ह</strong>नक इित पाखलो लिट ू रि<strong>ह</strong>तए तँ अ<strong>ह</strong>ा ँ िक एि<strong>ह</strong>ना चुपबैिस रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ु ँ? सोन ू गोासँ बाजल।64


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्आब अ<strong>ह</strong>ा ँ िकछु बेिसए बाजए लागल<strong>ह</strong>ु ँ अिछ, एि<strong>ह</strong>सँबेसी जँ िकछु बाजल<strong>ह</strong>ँ तँ <strong>ह</strong>मराबूक िनकालए पड़त।अ<strong>ह</strong>ा ँ एना िकएक बािज र<strong>ह</strong>ल छी? दादी बीचि<strong>ह</strong>मे टोकलक।ओ िक को बा<strong>ह</strong>री लोक िछयैक? िफर ंगीक पेटपोा, अपन आ आनक कोन<strong>ह</strong>ु ँगरैन नि<strong>ह</strong>? ए<strong>ह</strong>न-ए<strong>ह</strong>न केँ तँ पाखलोएक संग भगा <strong>दे</strong>बाक चा<strong>ह</strong>ी।‘ <strong>ह</strong>ा ँ सा ँचे!’ एतबा कि<strong>ह</strong> सभ लोक <strong>ह</strong>ँ मे <strong>ह</strong>ँ िमलैलकैक।नि<strong>ह</strong>, नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा सभकेँ अ<strong>ह</strong>ा ँक बात पर भरोस नि<strong>ह</strong> अिछ। <strong>ह</strong>मरा सभकेँ <strong>दे</strong>खएिदअ,पाखलो िनिते भीतर द ुबकल अिछ। एतबा कि<strong>ह</strong> ओ भीतर जएबाक िजद करएलागल।नि<strong>ह</strong>, नि<strong>ह</strong> ए<strong>ह</strong>न बात नि<strong>ह</strong> छैक। जँ ए<strong>ह</strong>न र<strong>ह</strong>तैक तँ अ<strong>ह</strong>ा ँ सभ एखन धिर पड़◌ा गेलरि<strong>ह</strong>तौ ंक। पाखलो सँ अ<strong>ह</strong>ा ँ सभकेँ गोली खाए पड़ि◌तए। अ<strong>ह</strong>ा ँ सभकेँ जँ एखन<strong>ह</strong>ँु<strong>िव</strong>ास नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोअए तँ भीतर आिब जाउ मुदा जीए ब<strong>ह</strong>रा जाएब।सभ ो पुिलस ेशनक भीतर घ ु िस गेल। ओतए तीनटा पुिलसक अितिर ो नि<strong>ह</strong>र<strong>ह</strong>ैक। एक काटेबल <strong>दे</strong>साई, दोसर नायक कासीम आ तेसर धोण ू पुिलस।सोन ू आ दादी द ुन ू शालीकेँ ताकबाक लेल राितएमे पातोलेक जंगलमे चिल गेल।सोन ूशालीक नाम ल’ ल’ कए िचकड़’ लागल, मुदा ओकरा को जबाब नि<strong>ह</strong>भेटलैक। जंगलमे भाल ू सभ कात र<strong>ह</strong>ैक। चा िदस कीड़◌ा-मकोड़◌ाक आबाजअार आ सा<strong>ह</strong>िट पसरल र<strong>ह</strong>ैक। ओ द ुन ू राित भिर जंगलक खाक छात र<strong>ह</strong>लैकमुदा ओकरा कानमे मा ओकरि<strong>ह</strong> ारा लगाओल गेल आबाजक ितिन सुनाइतर<strong>ह</strong>लैक।सोन ू छन भिरक लेल ब<strong>ह</strong>ुत िनराश भ’ गेल। गाम-घरमे ककरो <strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे बाबाकवेश केलासँ जे िित <strong>ह</strong>ोइत छैक ओि<strong>ह</strong>ना सोन ूक <strong>दे</strong><strong>ह</strong> का ँपए लागलैक।ओ अपन आ ँ िख िबदोिर <strong>दे</strong>लक मुदा कोन<strong>ह</strong>ु ँ तर<strong>ह</strong>ेँ अपन <strong>दे</strong><strong>ह</strong> पर िनय ंण केलक। <strong>ह</strong>मसौ ंसे जंगलमे आिग लगा <strong>दे</strong>बैक, आ जरा कए राख क’ <strong>दे</strong>बैक। यै<strong>ह</strong> जंगलपाखलो केँ शरणागत के छैक। जरा <strong>दे</strong>बैक एकरा, सुा<strong>ह</strong> क’ <strong>दे</strong>बैक। ओब ुदब ुदाब’ लागल।65


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्दोसरि<strong>ह</strong> छन ओकरा डरो लागए लागलैक। ओ लालटेमक बित<strong>ह</strong>िर उकसा <strong>दे</strong>लकैक।लालटेमक इजोत भभक’ लागलैक। ओि<strong>ह</strong> बित<strong>ह</strong>िरसँ ओ सौ ंसे जंगलकेँ जरएबाकतैयारी करए लागल,मुदा दादी ओकरा रोिक लेलकैक।अ<strong>ह</strong>ा ँ ई कोन पगलपन क’ र<strong>ह</strong>ल छी?ई पगलपन नि<strong>ह</strong> छैक दादी। एि<strong>ह</strong> जंगलि<strong>ह</strong>मे आिग लगा कए <strong>ह</strong>म ओि<strong>ह</strong> पाखलोकेँसुा<strong>ह</strong> क’ <strong>दे</strong>बैक। सोन ू अपन दा ँत आ ठोर िबदकाबैत बाजल।नि<strong>ह</strong>, नि<strong>ह</strong> ओ एना नि<strong>ह</strong> मिर सकत, <strong>ह</strong>ँ जंगल अवेजिर कए सुा<strong>ह</strong> भ’ जेतैक।एतबा कि<strong>ह</strong> दादी ओकरा रोकबाक यास केलकैक। एि<strong>ह</strong> बातकेँ ल’ कए द ुन ूमे<strong>ह</strong>ाथापा<strong>ह</strong>ी से<strong>ह</strong>ो भ’ गेलैक, आ एि<strong>ह</strong> बीच सोन ूक <strong>ह</strong>ाथसँ लालटेम िगर गेलैक आ ब ुतागेलैक। चा िदस घ ु अार भ’ गेलैक।ब<strong>ह</strong>ुत राित भीजला पर ओ द ुन ू गाम घ ुरल।एखन मुगा र् पि<strong>ह</strong>ले-पि<strong>ह</strong>ल बा ँग <strong>दे</strong> <strong>ह</strong>ेतैक। खासँ ओंगिठ कए ठाढ़ भेल सोन ूकेँिन आबए लागलैक, तखनि<strong>ह</strong> दरबाजा पर खट-खट केर आबाज भेलैक। सोन ू उिठकए दरबाजा लग गेलैक। सोन ू ओि<strong>ह</strong> दरबाजा लग खाे जका ँ ठाढ़ र<strong>ह</strong>लैक।घरमे बरैत लालटेमक इजोतमे ओ पुिलस धान कामो र् रेयस केँ िच गलैक ।गोर-ग<strong>ह</strong>ुमा काित ं आ ताि<strong>ह</strong>पर भू मोंछ। पुिलस धान अपना का परसँ शालीकेँनीचा ँ पटैक <strong>दे</strong>लकैक। ओ शालीकेँ क<strong>ह</strong>ुना बैसएबाक यास केलक मुदा असफलर<strong>ह</strong>ल, <strong>ह</strong>ािर कए ओ अपनि<strong>ह</strong> अंगा खोिल ओछा <strong>दे</strong>लकैक आ ओि<strong>ह</strong> पर शालीकेँ सुता कएतीन ू पाखलो घिर ू गेल। ओकरा सभक जूाक आबाज शः-शः कम <strong>ह</strong>ोमएलागलैक।शाली धरतीए पर घोलिट गेली<strong>ह</strong>। ओकर आिख ँ ख ुजले र<strong>ह</strong>ैक। सोन ूकेँ तँ ब ुझ ू जेो ओकरा पाएरमे का ँटी ठोिक <strong>दे</strong>लकैक, ओ भावश ू भ' ठाढ़ र<strong>ह</strong>ल। ओकर आिखँकोनमे राखल कुड़<strong>ह</strong>िर पर चिल गेलैक । लालटेमक इजोतमे ओि<strong>ह</strong> कुड़<strong>ह</strong>िरकचमकैत धार सोन ूक अस<strong>ह</strong>ाता पर <strong>ह</strong>ँसैत र<strong>ह</strong>ैक। ओ चमक सोन ूक करेजकेँ चालिनके जा र<strong>ह</strong>ल छल।(मशः)ी तुकाराम रामा शेट (ज 1952) को ंकणी भाषामे ‘ एक ज ुवो िजएता’ —नाटक,‘ पयावरण र् गीतम’ , ‘ धतो र्रेचो श’—लघ र् ु कथा , ‘ मनमळब’ —का सं<strong>ह</strong> केर रचनाक66


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्संगि<strong>ह</strong> कैकटा पुकक अवाद,संपादन आ काशनक काज कए ितित साि<strong>ह</strong>कारकपमे ाित अिजर्त कए छिथ। ुत को ंकणी उपास—‘ पाखलो’ पर ि<strong>ह</strong>नकावष र् 1978 मे ‘ गोवा कला अकादमी साि<strong>ह</strong>िक पुरार’ भेिट चुकल छिन।डा श ंभु कुमार िसं<strong>ह</strong>ज: 18 अील 1965 स<strong>ह</strong>रसा िजलाक मि<strong>ह</strong>षी खंडक ल<strong>ह</strong>ुआर गाममे। आरिभकंिशक्षा, गामि<strong>ह</strong>सँ,आइ.ए., बी.ए. (मैिथली सान) एम.ए. मैिथली (ण र्पदक ा) ितलकामा ँझी भागलपुर <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय, भागलपुर, िब<strong>ह</strong>ार सँ। BET [िब<strong>ह</strong>ार पाता परीक्षा(NET क समतु) ााता <strong>ह</strong>ेतु उीण, र् 1995 ] “ मैिथली नाटकक सामािजक<strong>िव</strong>वर्न” <strong>िव</strong>षय पर पी-एच.डी. वष र् 2008, ितलका मा.ँभा.<strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय, भागलपुर, िब<strong>ह</strong>ार सँ। मैिथलीक कतोक ितित प-पिका सभमेक<strong>िव</strong>ता,कथा, िनब ंध आिद समय-समय पर कािशत। वतर्मानमे शिक्षक ै सला<strong>ह</strong>कार(मैिथली) राष्ीय अवाद िमशन, केीय भारतीय भाषा संान, मैस ूर-6 मेकाय र्रत।सेबी फनां डीस र्बालाना ं कृते-1.<strong>दे</strong>वा ंशु वक मैिथली िच-ृ ंखला (कािम); 2. म-<strong>दे</strong>श याा आ <strong>दे</strong>वीजी-ोित झा चौधरी1.<strong>दे</strong>वा ंशु वक मैिथली िच-ृ ंखला (कािम)67


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>दे</strong>वा ंशु व, ज- तुलापी, सुपौल। मास कुिनकेशनमे एम.ए., ि<strong>ह</strong>ी, अंजी आमैिथलीक <strong>िव</strong>िभ प-पिकामे कथा, लघ ुकथा, <strong>िव</strong>ज्ञान-कथा, िच-कथा, काटून, र् िच-<strong>ह</strong>ेिलका इािदक काशन।<strong>िव</strong>शेष: गुजरात रा शाला पा-पुक म ंडल ारा आठम कक्षाक लेल <strong>िव</strong>ज्ञानकथा “जंग” कािशत (2004 ई.)नताशा: मैिथलीक पि<strong>ह</strong>ल-िच-ृ ंखला (कािम)नीचा ँक द ुन ू काटूनकेँ र् िक क आ पढ़◌ू)नताशा सोल<strong>ह</strong>68


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्69


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नताशा स<strong>ह</strong>2.70


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्म <strong>दे</strong>श याा- ोितप<strong>ह</strong>म िदन ◌ः6 जनवरी 1992 ़ सा◌ेमिदन ◌ः<strong>ह</strong>मर सब<strong>ह</strong>क गाड़◌ी राितके 12◌ः45 मे आयल आऽ <strong>ह</strong>मसबभोरे 11◌ः00 बजे टाटा प<strong>ह</strong>ु ँिच गेल<strong>ह</strong>ु ँ।बीतल 14 िदन <strong>ह</strong>मरा सब लेल अ<strong>िव</strong>रणीयबिन गेल छल।ेशनमे सबके लैलेल िकया◌े िकया◌े आयल छल।<strong>ह</strong>र िचारिशिक्षका याामे गेल छलैथ से <strong>ह</strong>मर अिभभावक <strong>ह</strong>ुनके िजेवारी <strong>दे</strong> र<strong>ह</strong>िथन घरप<strong>ह</strong>ु ँचाबैके।<strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ुनके संगे अपन घर ला◌ैिट एल<strong>ह</strong>ु ँ।<strong>दे</strong>वीजी : ोित<strong>दे</strong>वीजी ◌ः िमता िदवस<strong>दे</strong>वीजी िमता िदवसके अवसर पर अपन सभा पुनः लगे छली।मुदासबबेर सभा ज ुटाबक या◌ेजन ततेक <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ध आ रा◌ेचक <strong>ह</strong>ा◌ेयत छलैन जे लोकसब<strong>ह</strong>क बढ़ि◌या ज ुटान <strong>ह</strong>ा◌ेयत छल।अि<strong>ह</strong>बेर ओ िमता आ सामािजकता िसखा र<strong>ह</strong>लछली।<strong>ह</strong>ुनका ज्ञात भेलैन जे िकछु बा सब अपन घर आयल अितिथ सबसऽ नीकव<strong>ह</strong>ार नि<strong>ह</strong>ं कऽ र<strong>ह</strong>ल छल।ताि<strong>ह</strong> पर ओ बजली जे मैिथल सबमे तऽ <strong>ह</strong>मेशासा◌ै<strong>ह</strong>ा र्प ूण र् <strong>िव</strong>चार मा अिछ। जि<strong>ह</strong>ना भारतमे ‘ अितिथ <strong>दे</strong>वो भव’ के गू ँज अिछति<strong>ह</strong>ना पाल अपन अितिथसेवाक व<strong>ह</strong>ार लेल िस अिछ।<strong>दे</strong>वीजी क<strong>ह</strong>लिखन जे े<strong>ह</strong> आ स<strong>ह</strong>या◌ेग सऽ िमता िनिम र्त <strong>ह</strong>ा◌ेयतछै।िमके समय पर िबना ओकर आम ंण के तीक्षा के स<strong>ह</strong>ायता करैकेचा<strong>ह</strong>ी।दा◌ेसर के ख ुशीमे अपन ख ुशी पाबैके व ृी मके बना दैछै।िमता मे लोलुपता या लोभ नि<strong>ह</strong>ं <strong>ह</strong>ुअ के चा<strong>ह</strong>ी।अपन िमके गलत आदत केसुधारक यास सदैव करैके चा<strong>ह</strong>ी। िमता जात़ि◌ र ंग़ धऩ िशक्षा आिदके भेद नि<strong>ह</strong>ंमा छै।अिभमान के का◌ेना◌े ान नि<strong>ह</strong>ं अिछ अि<strong>ह</strong>मे।भारतके इित<strong>ह</strong>ास आ सबमे िमता आ म के अुत उदा<strong>ह</strong>रण भेटत। धािम र्क मे कृ सुदामाकेिमता क वण र्न अिछ।ीकृ भगवान गा◌ेकुल के राजकुमार आ सुदामा एक दीना<strong>ह</strong>्मण।मुदा कृ भगवान के लेल अि<strong>ह</strong> सऽ दा◌ेी पर का◌ेना◌े असर नि<strong>ह</strong>ंछलैन।<strong>दे</strong>वीजी क<strong>ह</strong>लिखन जे अपन दा◌ेके समय र्समय पर ओकर पसक ानरािखकऽ िकछु उप<strong>ह</strong>ार <strong>दे</strong>ला सऽ िमके आभास <strong>ह</strong>ा◌ेयत छै जे <strong>ह</strong>मर िम <strong>ह</strong>मर कतेक71


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ान राखैया। ति<strong>ह</strong>ना अितिथ सेवामे से<strong>ह</strong>ा◌े <strong>िव</strong>नता़ सत् कार तथा सबसऽबेसी े<strong>ह</strong> के ब<strong>ह</strong>ुत म<strong>ह</strong>त् व छै।<strong>दे</strong>वीजी क<strong>ह</strong>लिखन जे े<strong>ह</strong> आ शुभकामना क् त करैलेल गुलाबक फूल सनस<strong>ह</strong>ज आ सुर उप<strong>ह</strong>ार आर की <strong>ह</strong>ैत। मुदा गुलाब फूलक र ंग आब ब<strong>ह</strong>ुत म<strong>ह</strong>त् वप ूण र्भऽ गेल अिछ कारण लोक सब तऽ गुलाबक फूल के <strong>िव</strong>िभ र ंगके से<strong>ह</strong>ा◌े <strong>िव</strong>शेषपिरिित के लेल िनयमब कऽ <strong>दे</strong> छैथ।जेनािक लाल गुलाब मक अिभक् ितके लेल तथा कत् थइर ् गुलाब सुरता के श ंसा <strong>ह</strong>ेतु ुत कैल जायत अिछ।ति<strong>ह</strong>ना उर गुलाब भा◌ेलापन तथा प<strong>िव</strong>ता के़ <strong>ह</strong>ा गुलाबी तथा पीच र ंगक गुलाबकफूल स<strong>ह</strong>ाभूित के़ गाढ़ गुलाबी र ंगक गुलाब धवाद के़ पीयर गुलाब दा◌ेी के़ संतरागुलाब िजज्ञासा के़ एवम ् नीला र ंगक गुलाब र<strong>ह</strong>भाव के अिभक् ित लेल कैल जायतअिछ।पीच र ंगक गुलाब म लेल नि<strong>ह</strong>ं भेजल जायत अिछ आऽ कारी गुलाब म ृत् यु केद ुःखद अवसर मे <strong>दे</strong>ल जायत अिछ। लाल र ंगक गुलाबक कली मक शुता केअिभक् त करैत छै तऽ उर र ंगक गुलाबक कली िकशा◌ेरीके <strong>दे</strong>ल जायतअिछ।तै ं <strong>दे</strong>वीजी क<strong>ह</strong>लिखन जे गुलाबक फूल <strong>दे</strong>बऽ काल ओकर र ंग पर जर ानिदय।अतः <strong>दे</strong>वीजीक क् ितगत <strong>िव</strong>चार छलैन जे गुलाबक फूल जतेक नीकगाछमे लागैत छै ततेक नीक ता◌ेड़लापर नि<strong>ह</strong>ं ताि<strong>ह</strong> कारणसऽ वैकिक उप<strong>ह</strong>ार<strong>ह</strong>ुनका बेसी पस छैन जाि<strong>ह</strong>मे कृितके <strong>ह</strong>ािन नि<strong>ह</strong>ं <strong>ह</strong>ा◌ेइर ्।सबसऽ बेसी म<strong>ह</strong>त् वप ूण र्अिछ अपन िम के स राखक इा र्। अि<strong>ह</strong> इा र् सऽ कैलगेल के<strong>ह</strong>ेना◌े बचकानायास अितिथके स कऽ दैत अिछ।जेनािक भगवान राम सबरीके अंइठ बैरख ुशीर्ख ुशी खा ले र<strong>ह</strong>िथ।अि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>े अितिथ सत् कार करैके उप<strong>दे</strong>श <strong>दे</strong>लाक बाद<strong>दे</strong>वीजीक आि<strong>ह</strong>के सभा समाप ्त भेलैन।बा लोकिन ारा रणीय ोक१.ातः काल मु<strong>ह</strong>ूर् (स ूयो र्दयक एक घंटा पि<strong>ह</strong>) सव र्थम अपन द ुन ू <strong>ह</strong>ाथ <strong>दे</strong>खबाकचा<strong>ह</strong>ी, आ’ ई ोक बजबाक चा<strong>ह</strong>ी।करा वसते लीः करमे सरती।करम ूले ितो ा भाते करदश र्नम ्॥करक आगा ँ ली बसैत छिथ, करक ममे सरती, करक म ूलमे ा ित छिथ।भोरमे ताि<strong>ह</strong> ारे करक दश र्न करबाक थीक।72


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्२.संा काल दीप लेसबाक काल-दीपम ूले ितो ा दीपमे जनाद र्नः।दीपा शरः ोक्ः साोितन र्मोऽुते॥दीपक म ूल भागमे ा, दीपक मभागमे जनाद र्न (<strong>िव</strong>ु) आऽ दीपक अ भागमेशर ित छिथ। <strong>ह</strong>े संाोित! अ<strong>ह</strong>ा ँकेँ नमार।३.सुतबाक काल-राम ं ं <strong>ह</strong>न ूमं वैनतेय ं व ृकोदरम ्।शय यः रेिं द ुः नित॥जे सभ िदन सुतबासँ पि<strong>ह</strong> राम, कुमारामी, <strong>ह</strong>न ूमान, ् गड आऽ भीमक रण करैतछिथ, <strong>ह</strong>ुनकर द ुः न भऽ जाइत छि।४. न<strong>ह</strong>ेबाक समय-गे च यमु चैव गोदाविर सरित।नम र्<strong>दे</strong> िसु कावेिर जलेऽिन ् सििध ं कु॥<strong>ह</strong>े गंगा, यमुना, गोदावरी, सरती, नम र्दा, िसु आऽ कावेरी धार। एि<strong>ह</strong> जलमेअपन साि िदअ।५.उर ं यमु ि<strong>ह</strong>माेैव दिक्षणम ्।वष ं र् तत् भारतं नाम भारती य सितः॥समुक उरमे आऽ ि<strong>ह</strong>मालयक दिक्षणमे भारत अिछ आऽ ओतुका सित भारतीक<strong>ह</strong>बैत छिथ।६.अ<strong>ह</strong>ा ौपदी सीता तारा मोदरी तथा।पकं ना रेिं म<strong>ह</strong>ापातकनाशकम ्॥जे सभ िदन अ<strong>ह</strong>ा, ौपदी, सीता, तारा आऽ मदोदरी, एि<strong>ह</strong> पा ँच साी-स्ीक रणकरैत छिथ, <strong>ह</strong>ुनकर सभ पाप न भऽ जाइत छि।73


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्७.अामा बिला र्सो <strong>ह</strong>न ूमा ं <strong>िव</strong>भीषणः।कृपः परशुराम सैते िचरी<strong>िव</strong>नः॥अामा, बिल, ास, <strong>ह</strong>न ूमान, ् <strong>िव</strong>भीषण, कृपाचाय र् आऽ परशुराम- ई सात टा िचरीवीक<strong>ह</strong>बैत छिथ।८.साते भवतु सुीता <strong>दे</strong>वी िशखर वािसनीउन तपसा लो यया पशुपितः पितः।िसिः साे सतामु सादा ध ूजर्टेःजावीफेनलेखेव यूिध शिशनः कला॥९. बालोऽ<strong>ह</strong>ं जगदान न मे बाला सरती।अप ू र् पंचमे वषे र् वण र्यािम जगत्यम ् ॥१०. द ूवा र्क्षत म ं(शु यज ुवे र्द अाय २२, म ं २२)आ ि जापितर ्ॠिषः। िलंभोक्ा <strong>दे</strong>वताः। राडुृितः। षड्जःरः॥आ ॑न ् ा॒ ॑वच॒सी र् जा॑यता॒मा रा॒ष् रा॑ज॒ः शुरे॑ऽइषो॒ऽिता॒धी म॑<strong>ह</strong>ार॒थोजा॑यता॒ ं दोग्ीं धे॒वो र्ढा॑न॒ड्वाना॒शुः सिः॒ पुर॑ि॒यो र्वा॑ िज॒ू र॑थे॒ाः स॒भेयो॒ युवायज॑मान वी॒रो जा॒यता ं िनका॒मे-िन॑कामे नः प॒जर्ों वष र्तु॒ फल॑वो न॒ऽओष॑धयः पा ंयोगेक्ष॒मो नः॑ कताम ्॥२२॥माथा र्ः िसयः सु प ूणा र्ः सु मरथाः। शूणा ं ब ु िनाशोऽु िमाणामुदयव।ॐ दीघा र्युभर्व। ॐ सौभावती भव।<strong>ह</strong>े भगवान ्। अपन <strong>दे</strong>शमे सुयो आ’ सव र्ज्ञ <strong>िव</strong>ाथीर् उ <strong>ह</strong>ोिथ, आ’ शुुकेँ नाशकएिन<strong>ह</strong>ार सैिनक उ <strong>ह</strong>ोिथ। अपन <strong>दे</strong>शक गाय ख ूब द ूध दय बाली, बरद भार व<strong>ह</strong>नकरएमे सक्षम <strong>ह</strong>ोिथ आ’ घोड़◌ा िरत पेँ दौगय बला <strong>ह</strong>ोए। स्ीगण नगरक करबामे सक्षम <strong>ह</strong>ोिथ आ’ युवक सभामे ओजप ूण र् भाषण <strong>दे</strong>बयबला आ’ <strong>दे</strong>बामे सक्षम <strong>ह</strong>ोिथ। अपन <strong>दे</strong>शमे जखन आवक <strong>ह</strong>ोय वषा र् <strong>ह</strong>ोए आ’ औषिधक-ब ूटीसव र्दा पिरप <strong>ह</strong>ोइत र<strong>ह</strong>ए। एव ं मे सभ तर<strong>ह</strong>ेँ <strong>ह</strong>मरा सभक काण <strong>ह</strong>ोए। शुकबिक ु नाश <strong>ह</strong>ोए आ’ िमक उदय <strong>ह</strong>ोए॥74


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मकें कोन वुक इा करबाक चा<strong>ह</strong>ी तकर वण र्न एि<strong>ह</strong> म ंमे कएल गेल अिछ।एि<strong>ह</strong>मे वाचकलुोपमालड़◌्कार अिछ।अय-॑न ् - <strong>िव</strong>ा आिद गुणसँ पिरप ूण र् रा॒ष् - <strong>दे</strong>शमे॑वच॒सी- र् <strong>िव</strong>ाक तेजसँ युक्आ जा॑यता॒- ं उ <strong>ह</strong>ोएरा॑ज॒ः-राजाशुरे॑ऽ– िबना डर बलाइषो॒- बाण चलेबामे िनपुणऽिता॒धी-शुकेँ तारण दय बलाम॑<strong>ह</strong>ार॒थो-पैघ रथ बला वीरदोग्ीं-कामना(द ूध प ूण र् करए बाली)धे॒वो र्ढा॑न॒ड्वाना॒शुः धे॒-गौ वा वाणी वो र्ढा॑न॒ड्वा- पैघ बरद ना॒शुः-आशुः-िरतसिः॒-घोड़◌ापुर॑ि॒यो र्वा॑- पुर॑ि॒- व<strong>ह</strong>ारकेँ धारण करए बाली यो र्वा॑-स्ीिज॒ू-शुकेँ जीतए बलार॑थे॒ाः-रथ पर िरस॒भेयो॒-उम सभामेयुवा-युवा जे<strong>ह</strong>नयज॑मान-राजाक रामे75


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्वी॒रो-शुकेँ परािजत करएबलािनका॒मे-िन॑कामे-िनययुक् काय र्मेनः-<strong>ह</strong>मर सभकप॒जर्ों-मेघवष र्तु॒-वषा र् <strong>ह</strong>ोएफल॑वो-उम फल बलाओष॑धयः-औषिधःपा ं- पाकएयोगेक्ष॒मो-अल ल करेबाक <strong>ह</strong>ेतु कएल गेल योगक रक्षानः॑-<strong>ह</strong>मरा सभक <strong>ह</strong>ेतुकताम ्-समथ र् <strong>ह</strong>ोएििफथक अवाद- <strong>ह</strong>े ण, <strong>ह</strong>मर रामे ाण नीक धािम र्क <strong>िव</strong>ा बला, राज-वीर,तीर ंदाज, द ूध दए बाली गाय, दौगय बला जु, उमी नारी <strong>ह</strong>ोिथ। पाजर्आवकता पडला पर वषा र् <strong>दे</strong>िथ, फल <strong>दे</strong>य बला गाछ पाकए, <strong>ह</strong>म सभ संपिअिजर्त/संरिक्षत करी।I nput : (कोकमे <strong>दे</strong>वनागरी, िमिथलाक्षर िकं वाफोिटक-रोमनमे टाइपक। I nput i n Devanagar i , Mi t hi l akshar a or Phonet i c-Roman.)Language: (पिरणाम <strong>दे</strong>वनागरी, िमिथलाक्षर आ फोिटक-रोमन/ रोमनमे। Resul t i n Devanagar i , Mi t hi l akshar a andPhonet i c-Roman/ Roman.)इिश-मैिथली ंकोष/ मैिथली-इिश ं कोष ोजेकेँ आग ू बढ़◌ाऊ, अपन सुझाव आयोगदान ई-मेल ाराggaj endr a@ vi deha. com पर पठाऊ।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मैिथली-अंजी आ अंजी मैिथली कोष (इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल बेर सच र्-िडनरी) एम.एस. एस.ू.एल. सव र्र आधािरत -Based on ms-sql ser verMai t hi l i -Engl i sh and Engl i sh-Mai t hi l i Di ct i onar y.76


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्१.पी डाटाबेस आ२.भारत आ पालक मैिथली भाषा-वैज्ञािनक लोकिन ारा बनाओल मानक श ैली१.पी डाटाबेस-(िडिजटल इमेिजंग / िमिथलाक्षरसँ <strong>दे</strong>वनागरीिला ंतरण/ संकलन/ सादन-पीकार <strong>िव</strong>ान झा, नागे कुमार झा एव ंगजे ठाकुरारा)जय गशाय नम:(66) ''25''(24/05) पाली सै द ुगािदत् र् य ौ।। कन ्<strong>ह</strong>ौली एक<strong>ह</strong>रा सै (29/01) माधव सुतोइनीबसाव (33/01) माण ्डर सै सुधाकर सुत चान ्द दौ व ुधवाल सै दाश ौणा बसावनसुता ब<strong>ह</strong>ेराढी सै सो दौ (07/01) नर<strong>ह</strong>िर सुता बारा<strong>ह</strong> (42/03) बाउरे (48/08)िशका: नरउन सैको दौ (14/05) सकo जीवेश ्वर ौणा (42/03) बारा<strong>ह</strong> सुता सो इबे चौवेका: माण ्डर सै रघ ुपित दौ ितस ूरी सै िसध ू दौि<strong>ह</strong>दौ सोसुता द सुधाकर o सुधे म<strong>ह</strong>ाईका: (46/01) खौआल सै रित दौ (16/07) रमापितसुतो <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र बेलउँ च सधरिदत् य दौ (10/05) भरे<strong>ह</strong>ा सै गणपित ौणा <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र (29/04)सुतो रित: टकबाल सैकेशव दौ (09/05) केशव सुता <strong>ह</strong>रद (43/06) भवदर<strong>िव</strong>द <strong>दे</strong>वदा: (41/05) (49/04) जिजवाल सै वाव ू ौ।। रितसुता जल ्लकी सैमितकर दौ (12/010) मo मo रितघर सुत मितकर सुतौ लक्ष् मीकर: माण ्डर सैसुरसद दौ (22/02) कुजौली सै राजूौणा एव ं भवद मािलक चकं ।। भवदसुता खौआल सै <strong>िव</strong>शो दौ (21/040) अम सुतो<strong>िव</strong>शोक: करo ीकान ्त दौ (21/010)खौआल सै गो<strong>िव</strong>न ्द ौणा <strong>िव</strong>शो सुतो (302/02) गो<strong>िव</strong>न ्द ब ुध <strong>ह</strong>लधर दौ (19/04)पॉ◌ंख ू सुतो <strong>ह</strong>रधर: दिरo िगरी दौ (22/04) िगरी सुताशकत (39/04) (57/03)माधवा: सोदरo <strong>ह</strong>िर दौ (23/10) कुo व ंशवर्न ौणा <strong>ह</strong>लधर सुतौ (91/04) थेघ:<strong>िव</strong>तरखा माण ्डरसँभा दौ (19/10) भाकर सुतो रामकर: ब<strong>ह</strong>े र<strong>िव</strong> दौ।। रामकरसुतौ माक: घ ुसौत सै गुणाकर दौ (20/01) गुणाकर सुतौ गोिढ़ बिलo ीधर दौ(94/04) मा सुतौ पीताम ्बर:(230/08) <strong>ह</strong>िरo <strong>िव</strong>भू दौ (16/03) सुता चाण(28/04) <strong>िव</strong>भू परभू (36/03) लाख ूका (37/02) पच<strong>ह</strong>ी जिजo पािण दौकशयपगो <strong>ह</strong>म ्पुरा सै <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र ौणा िममा ंशक <strong>िव</strong>भू (33/03) सुता व ु िकर (50/08)77


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(66/01) (77/02) <strong>ह</strong>ोरे जोरे का: तल ्<strong>ह</strong>नपुर सै गोपाल दौ (24/09) गो<strong>िव</strong>न ्दसुतौगोपाल: पाली सै कामेश ्वर दौ गोपाल सुतौ लान ्<strong>ह</strong>ूक: पाली सै (61/04) नाइ दौ(21/05) नाइसुतौ यशु कग बागेका: (38/05) माण ्डर सै जीवेश ्वर दौ।। एवम ्बाब ू मािक चा ंप78


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(67)रामचन ्ा परनामक बाव ू सुतो (84/06) (97/04) दामोदर: कटका सोदरपुर सै <strong>िव</strong>शोसुत (26) भा दौ (24/05) शाद ू सुता म<strong>ह</strong>ाई गोन ू (17/02) (67/05) <strong>िव</strong>शो जीवेपराना: माण ्डर सै जोर दौ (07/0/11) चौबे सुतौ िशव धामौ (253/01) िशव सुतौकामेश ्वर: बेलउँ च सै सुत केशवदौ।। कामेश ्वरसुता पीते सागर <strong>िव</strong>ठूका:कोइयार सै <strong>िव</strong>नायक दौ म<strong>ह</strong>ो सागर सुता सद ुo जीवे म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>क जोर जा काब<strong>ह</strong>ेराढ़◌ी सै धितकर ृ सुत बारा<strong>ह</strong> दौ दिर<strong>ह</strong>रा सै <strong>ह</strong>िरशमर् म ् ौणा म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>क (39/07)जोर सुता पाली सै तुगु दौ (25/01) (35/010) डग सुतो रघ ु िशवौ खौआल सैजीवे दौ (20/01) अपरा शुिचकर सुतौ ीवों करम<strong>ह</strong>ा सै िनितकर दौ जीवेसुता रतन ् (29/07) मा ंगु <strong>ह</strong>रय: पिनचोभ सै धराई दौ वीरपुर पिनचोभ सैबिरमीम<strong>ह</strong>ेश ्वर ए सुतौ कामेश ्वर ए सुतौ रतश ्वर: ए सुतौ नाथ ू बा कौ ।। बासुतौ धराईक: माण ्डर सै म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय जगन ्नाथ दौ (02/05) िनखित ू सै <strong>िव</strong>ाधरौणा (29/01) धराई सुता कआनी सकराढ़◌ी सै भीम दौ एव ं <strong>िव</strong>शोमाक चं।।िदशो सुता केशव मo भा (88/03) कुमार राजा का: माण ्डर सै गागेदौ (21/03)भवद सुतो कान ्<strong>ह</strong>: <strong>ह</strong>िरअम सै िच दौ ।। कान ्<strong>ह</strong> सुतो र<strong>िव</strong> िगरी कौ बो<strong>ह</strong>ालकरम<strong>ह</strong>ा सै िशवव ंश सुत सुपन दौ गंगुआल सै गो<strong>िव</strong>न ्द ौणा िगरी सुतौ कुले गागेकौ पालीसै पौख ू दौ।। (13/09) खौआल सै नरिसं<strong>ह</strong> ौणा गा ंगु सुतौ म<strong>ह</strong>न ू र ंज(40/01) (229/07) कुजौली सै सुरपित दौ (04/04) सुतौ रघ ुक: ए सुतौकान<strong>ह</strong>: पबौली सै मि<strong>ह</strong>पितदौ79


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(68) ''26''कान ्<strong>ह</strong> सुतो सुरपित: सकराढ़◌ी सै चण ्डेश ्वर सुत <strong>दे</strong><strong>ह</strong>िरदौ िदघोय सै जगन ्नाथ ौणासुरपित सुतौ थेघ मेघौ ितसुरी सै पौख ू पौ खाजो सुत गुिददौ खॉ◌ंजो सुतौगुिदक: खण ्डव शुभद दौ।। गुिदसुता झोट पाली दिर<strong>ह</strong>रा सै मध ुकर सुतमा ंगु दौकोइयार सै सुधाकर ौ।। मामािक िम मासुतो (63/04) भवानीनाथ रामनाथौ(82/06) बाली दिर<strong>ह</strong>रा सै <strong>ह</strong>ोराई दौ (22/04) पन (49/10) सुतौ बास ूक: पालीसैकेशव दौ (14/04) नाउनसै को ौणा (62/05) वासुतेर ब ुधा (67/03) सुधाईकौ<strong>ह</strong>िरअम सै रित दौ (16/03) रितसुतौ म<strong>ह</strong>ाइक: (85/02) भाण ्डर सै कृष ्ण पित दौ(18/08) कृष ्णपित सुतौ रामपित सव र्पित (48/01) व ुधवाल सै भा दौ (19/04) दिर<strong>ह</strong>िितनाथ ौणा ब ुधाई सुतौ िचकू <strong>ह</strong>ोराई कौ पिनo मा दौ (17/10) गो<strong>िव</strong>न ्द सुतोमाक: सतo चान ्द दौ (24/07) (28/09) चान ्द सुतो मितकर: फनन ्द<strong>ह</strong> म<strong>ह</strong>ेश ्वरदौ।। मा सुतौ रामपािण रतनपािण एकo म<strong>ह</strong>ाई दौ (221/08) थान ू सुतौ कोचेक:करo <strong>िव</strong>श ्वनाथ दौ।। कोचे सुता बैजू म<strong>ह</strong>ाई <strong>ह</strong>रायका दिरo केशव दौ (40/05)म<strong>ह</strong>ाई सुतौ गो<strong>िव</strong>न ्द (441/05) मुरारी: माण ्डर सै ज्ञानपित दौ (231/06) ज्ञानपितसुतौ र<strong>िव</strong> दामोदरौ (83/08) ब ुधवाल सै म<strong>ह</strong>ेश ्वर दौ (19/04) म<strong>ह</strong>ेश ्वर सुतापवौली सै धराधर सुत <strong>िव</strong>शो दौ विलo िदनमिण ौणा <strong>ह</strong>ोराई मािक चं।। <strong>ह</strong>ोराईसुता <strong>दे</strong>वनाथ (82/05) काशीनाथमि<strong>ह</strong>नाथा:करम<strong>ह</strong>ा सै रघ ुनाथ दौ (02/08) ी वत् स सुताबाछे सुता बाछे (36/08) (32/02) शम ्मु <strong>ह</strong>रय: दिरo कोचे दौ (15/01) कोचे सुतौद ुगीिदत् य गोन ू (53/02) कौ गढ़ घोसोत सै र<strong>िव</strong>कर दौ (19/01) माण ्डर सै <strong>ह</strong>रद80


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(69)बाछे सुतो (27/02) मा भवे कौ खण ्डबला सै लाख दौणा (01/06) लाख ू सुता रामद कुल ्पितय: बभिनयाम सै िकठो दौ (06/08) खण ्डबला सै र<strong>िव</strong>कर ौणा (13/05)भवे सुतौ रघ ुनाथ: नरउन सै <strong>िव</strong>द ू दौ (08/02) चन ्कर सुतौ (28/01) बागे ओ<strong>ह</strong>िरब<strong>ह</strong>ेराढ़◌ी सै बास ू दौ (07/08) तल ्<strong>ह</strong>नपुर सै रतनाकर ौणा (80/08) ओ<strong>ह</strong>िर सुतौ<strong>िव</strong>द ूक: ितस ूरी सै <strong>ह</strong>ेश ्वर सुत िसध ू दौ माण ्डर सै मा ौणा <strong>िव</strong>द ू सुता बo(1/09)ीपित िगरपित (704/07) पौख ूका: पिनचोभ सै म<strong>ह</strong>ेश ्वर दौ (20/03) माण ्डर सैिचकर ौणा रघ ुनाथ मािकचं रघ ुनाथ सुतौ ी नाथ <strong>ह</strong>िरनाथौ सोदरपुर सै मीन दौ(16/08) राम सुतौ भीम: नरउन सै िदनकर दौ (24/08) दिर<strong>ह</strong>रा सै कुसुमाकर ौणा(8/10) भीम सुतो जीवनाथ (62/04) <strong>िव</strong>श ्वनाथा: विलo <strong>ह</strong>िरअमसै भवे दौ (25/07)(54/04) नर<strong>ह</strong>िर सुता (55/06) र<strong>िव</strong> मवे (74/02) (31/04) (45/02) कुश मध ुकरसाध ुकर बिकर ु (75/06) (334/09) कृष ्णा िसमरौनी माण ्डर सै िगरीश ्वर दौ (20/07)िगरीश ्वर सुता <strong>िव</strong>शोराम <strong>ह</strong>ल ्लेश ्वरा: कुजौली सै चन ्कर सुत िमतू दौ खौआल सैडाल ू ौणा (44/07) भवे सुतो गश: नरउन सै मेघ दौ (19/03) शुिचकर (74/03)सुतौ मेघ: वभिनo इशर दौणा (06/07) मि<strong>ह</strong>पित सुतौ इशर (51/10) रघ ुकौविलo जयानन ्द दौ।। इशर सुता शाद ू कुलपित (35/08) गोिदका जगित सै धामदौ (15/05) बास सुतो धरेश ्वर: ए सुतो धाम: सरौनी सै म<strong>ह</strong>ा<strong>दे</strong>व दौ।। धाम सुतोभवेक: तपोवन सै <strong>िव</strong>ठू दौ (52/09) मेघ सुतौ गौरीपित वाव ू (44/08) (136/10)इन ्पितय: माण ्डर सै कुलपित दौ (24/05) (31/08) आङिन सुतो कुलपितसोदरo <strong>िव</strong>श ्वनाथ दौ (22/010) मम <strong>िव</strong>श ्वनाथ सुतौ गोपीनाथ: (29/02) विलयास सैश ंकरसुत कृष ्ण दौ अलय सै गोती ौणा81


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(70) ''27''(38/03) कुलपित सुतौ मा ंगुक: ब<strong>ह</strong>ेराढ़◌ी सै पौख ू दौ (09/04) िपुरे (40/07)पौख ूक: परसंडा सै ीद दौ पौख ू सुता (48/04) (38/06) रितमित वाव ू चान ्दा:(31/07) खौआनाद ू सुत चन ्क दौ अलय सै का ौणा एव ं ठo रघ ुपित<strong>िव</strong>वा<strong>ह</strong>स ्थापं’ ’ ठ धराधर सुता बे<strong>ह</strong>र करम<strong>ह</strong>ा सै वाव ू सुत कृष ्णपित दौ (27/01)(66/07) मान ू सुता <strong>ह</strong>रख ू (168/09) (37/05) जय<strong>दे</strong>वा: सिरसब सै मि<strong>ह</strong>पािण दौ(20/04) मा सुतौ गंगेश ्वर: बिलo बसाउन दौ (270/09) सुतौ रपािण मि<strong>ह</strong>पािणमाण ्डर सै साद शुभंकर दौ (09/06) सदo <strong>िव</strong>शो सुतो शुभंकर: अलय सै गशदौ।। ए सुतौ (38/06) विकर: ु पिनo दौ (18/05) सुता <strong>ह</strong>िर िशवनि<strong>ह</strong>यितय: <strong>िव</strong>स ्फी संज्ञानकर दौ मि<strong>ह</strong>पािण सुता नयपित उँ मापित र<strong>िव</strong>पित शुभपित यथाम डीग िनक (53/10) िनक (56/07) नी पौ<strong>ह</strong>ोिरला: (52/05)म ंगरौनी<strong>ह</strong>िरo दामु दौ (25/07)’ केशव सुतौ दाम ूक: पिरवर्मान दौ (23/06)फनन ्द<strong>ह</strong> सै नरिसं<strong>ह</strong> ौणा (39/05) दाम ू सुता माण ्डर सै िगरीश ्वर दौ (27/05)कुजौली सै िमतू ौणा (49/01) <strong>ह</strong>रख ू सुतौ सद ुo राघव: रैयाम सोदरo माघ ूसुत गवेशदौ (22/010) मo मo (30/07) रघ ुनाथ सुतौ थान ूo िस कौ विलयास सै जीवेश ्वरसुत िशवािदत् य दौ टकबाल सै लाख ू ौणा (50/07) िस oी पित सुतौ माधवमरयौ पिनचोभ सै पुल<strong>ह</strong>ारी िदनकर दौ (17/07) फला<strong>ह</strong>ारी िदनकर सुतो भवद:दिर<strong>ह</strong>रा सै कीितर्शमर्म ् सुत केशव दौ यमुगामसै आङिन ौणा िममा ंशक (42/05) माधवसुता <strong>ह</strong>िरकेश गश नारायण अनन ्त चतुभुर्जा: ब ुधबाल सै म<strong>ह</strong>ेश ्वर सुत िश दौ(19/06) िश सुतौ (66/02) रघ ु मैखौबधवास सिरo मोिर दौ (27/03) गंगेश ्वरसुता गौिर गौिर मोिर (35/05)82


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(71)सोिर कुलपितय: खौआल सै दौ।। सोिर सुता माण ्डर सै कान ्<strong>ह</strong> दौ (09/03)कान ्<strong>ह</strong> सुतौ गोपीनाथ: बेलउँ च सै धमािदत् र् य दौ (16/05) खैआल सै उँ मापित ौगश सुता दिर<strong>ह</strong>रा सै जीवे दौ (25/06) शक् तू सुतो जीवेक: <strong>ह</strong>िरअम सै िदन दौ(16/07) माण ्डर सै नगाई ौणा (42/08) जीवे सुतो (79/05): राम<strong>दे</strong>व: मि<strong>ह</strong>षी पालीसै िशवदौ (19/07) धरािदत् यसुतौ <strong>दे</strong>वे (40/03) रतन ू कौ विलo <strong>ह</strong>रािदत् य दौ(10/01) <strong>ह</strong>िरिदत् य सुतौ पिनधोध (36/04) सुधाकर मिटधोध शुभंकरो फनo नरिसं<strong>ह</strong>दौ।। <strong>दे</strong>o o. <strong>दे</strong>वािदत् य सुता िशव गागु (35/5) (35/02) बागे का: खणडबलासै <strong>दे</strong>वे दौ (05/08) कामेश ्वर सुतौभवाई <strong>ह</strong>रायकौ (33/02) ब<strong>ह</strong>ेo रित दौ(07/05) िनखित ू सै जगर ौणा भवाई सुतौ <strong>दे</strong>वेक: बभिनo कुमर दौ (14/06)सकo िगरीश ्वर ौणा <strong>दे</strong>वे सुता खौआल सै रघ ुपित दौ. (07/09) नरउन सै कोौणा (30/06) िशव सुतौ (56/07) नरपित: माण ्डर सै सुपन दौ (09/06) (35/07)<strong>ह</strong>िरकर (35/07) <strong>ह</strong>िरकर सुता रितकर (29/03) (36/09) मध ुकर खा ंतरा: टकबाल सैबाइ दौ (09/05) नरउन सै यशु ौणा खा ंतर सुता सुपन पन (56/01) <strong>ह</strong>लधरा:वेलo धमािदत् र् य दौ (16/05) खौआल सै उँ मापित ौणा सुपन सुता सुधे म<strong>ह</strong>ाई राम कोo नाउन सै खा ंतू सुत सुिचदौ (27/06) बभिनयाम सै इश ्वर ौणा एव ंराघव मािक चं सद ुपाध ्यायराघव सुता बाव ू बनाई (94/05) (53/37) <strong>िव</strong>राई बाबी कािसमरवाड़ सोदरपुरसै माध ू दौ (15/09) <strong>ह</strong>लधर सुतो वास ्तुक कम्जोली व ्यासकं ठदौ।। वास ्तु सुतौ (56/04) (33/06) राम <strong>ह</strong>िरकौ सकo राजू दौ पाo नारायणौणा <strong>ह</strong>िर सुता (35/01) (137/04) बसावन मितश ्वरा: सतo चान ्द दौ (26/05)चान ्द सुतौ इबे िशक: (92/08) टकo <strong>ह</strong>ेश ्वर ौणा मितश ्वर सुता जनाद र्नबo (8/08) o जान ू अच् युत ी िनवास (46/05) नीना: खौआल सै गोन ्द ू दौ(21/010) (30/04) बाइ सुतो गोन ्द ूक: अलय सै रधरसुत <strong>ह</strong>रददौ गंगोली सैसाध ुकर ौणा गोन ू सुता (83/03) जागे माधव गोपी मुरारी (66/03) मुकुन ्द केशवा:नाउन सै ऐंठो दो (27/02) बागे सुतौ एं<strong>ह</strong>ोक: माण ्डर सै दाम ूसुत मा ंगु दौ पाली सैरामद ौणा(72) ‘ ’28’ ’83


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ऐंठो सुतो <strong>ह</strong>ेल ूअन ्इ कौ करo बाइ सुत मि<strong>ह</strong>पित दौ गंगोली सै राम ौणा माधवo (80/09) माध ू सुतौ माण ्डर सै काशी दौ भवेसुतौ<strong>ह</strong>लसर: नरउन सै खा ंतू दौ(19/02) माण ्डर सै बागे ौणा. (145/02) <strong>ह</strong>लसर सुतौ काशीक: पालीसै द दौ(23/11) <strong>दे</strong>वे सुतौ द: नरउन सै उदयकर दौ तद सुता बिलयास सै ना दौ(21/08) जीवेश ्वर सुतौ (59/10) रितकर: ए सुतौ नाक: ध ुसौत सै र<strong>िव</strong>कर दौ(19/01) माण ्डर सै <strong>ह</strong>रद ौणा ना (43/01) सुतौ चमक: (56/06) करम<strong>ह</strong>ा सैगौरीपित सुत बाइदौ सकo सा<strong>ह</strong>ू ौणा (58/07) काशीसुता <strong>ह</strong>िरअम सै म<strong>ह</strong>ाई दौ(25/08) चान ्द सुतौ िमतूक: माण ्डर सै िम गयन सुत वीर दौ कुoसुधाकर ौणािमतू सुता कोचे म<strong>ह</strong>ाई सुरपित पौख ू का: दिरo रिद दौ (15/02) डाल ू सुतेर<strong>िव</strong>कर: सोदरo म<strong>ह</strong>ेश दौ (35/04) र<strong>िव</strong>कर सुता पबौिल सै धराधर सुत िदशोदौ बिलयास सै िदनमिन ौणा म<strong>ह</strong>ाई सुतौ रामचन ्: एकo विकर ु दौ (22/01)लक्ष् मीकर सुतौ <strong>ह</strong>िरनाथ: ए सुता गंगेश ्वर (09/09) <strong>ह</strong>ल ्लेश ्वर भवेश ्वरा: विलयास सैगौिर दौ।। भवेश ्वर सुता िममा ंशक द धमािधकर र् जी वाटू राजपंिडत गढ़कू(42/04) वेणीका जालय सै मि<strong>ह</strong>धर दौ।। िम द सुता र<strong>िव</strong>कर विकर ु गुणाकर:(262/08) अलय सै रधर दौ।। विकर ु सुता उचित सै सुन ्दर दौ (06/03)<strong>ह</strong>लधर सुत सुन ्दर सुतौ थेघ: खण ्डo म<strong>ह</strong>ा<strong>दे</strong>व ौणा एवम ् वाव ू मािक चं।। बाव ूसुतो रितधर <strong>ह</strong>रपित कृष ्णपित कृष ्णा: (123/06) <strong>ह</strong>ारीसोदरo कृष ्णा: (123/06)<strong>ह</strong>ारीसोदरo जय<strong>दे</strong>व दौ (22/06) रित सुतौ<strong>ह</strong>ोरे कौ कुजौली सै र<strong>िव</strong>कर दौ(23/03) अलय सै गंदाधर ौणा <strong>ह</strong>ोरे सुता मिण शिश बाछे कृष ्णा: जगित सै द दौ(27/08) भवे सुतौ द: जिजo <strong>दे</strong>व सुत धाम दौ विलo सुपन ौणा84


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्नम: (73)द सुतौ (35/06) नानक: उचित सै कान ्<strong>ह</strong> सुत पशुपित दौ गंगोली सै जोर ौणा.िम मिण सुता बासु<strong>दे</strong>व (88/05) काम<strong>दे</strong>व जय<strong>दे</strong>वा: पिनo. बिकर ु दौ (26/06)धराई सुतौ <strong>िव</strong>भाकर: दिर<strong>ह</strong>रा सै ीपित सुत <strong>ह</strong>रद दौ टैकबाल सै गा ंगु ौणा<strong>िव</strong>भाकर सुता गुणाकर बिकर ु िदवाकर (93/10) भाकर राम<strong>दे</strong>वा: खौआल सै रघ ुनाथदौ (21/04) गंगोली केशव बिकर ु सुता माण ्डर सै म<strong>ह</strong>ाई दौ साधव सुत ीवेश ्वरसुतौ को <strong>दे</strong>वेक: सुरगन सै लक्ष् मीकर दौ ए सुतौ म<strong>ह</strong>ाईक: करमा<strong>ह</strong>ा सै शुभेदौ।। म<strong>ह</strong>ाई सुता पाली सै द सुत उगदौ दिर<strong>ह</strong>रा सै म<strong>ह</strong>ेश ्वर ौणा एव ंजय<strong>दे</strong>व माक चं िम (76/06) जय<strong>दे</strong>व सुता नगवाड़ घोसोत सै म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय<strong>िव</strong>ापित दौ (19/01) र<strong>िव</strong>कर सुतौ द बिकरौ ु दिर<strong>ह</strong>रा सै गुणीश ्वर दौ बिकरुसुतौ <strong>ह</strong>लधर (52/04) मo. मo. उ.पाo. केशवो सिरसब सै जाद ू सुतबाइ दौ सकौनासै सोम ौणा म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय (61/07) केशव सुता म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय गो<strong>िव</strong>न ्द सोन ्<strong>ह</strong>ू<strong>ह</strong>रख ू सिरसब सै केशव दौ (20/04) सो सुतौ पौख ूक: टकo राम दौ।। पौख ूसुतौ को केशवो माण ्डर सै <strong>िव</strong>शोसुत साद शुभंकर दौ पिनo ना ौणा केशवसुता विलoमितकर दौ मएड़ सै बाभन ौणा म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय गो<strong>िव</strong>न ्द सुता म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोलक्ष् मीनाथो परनामक (209/05) ठक मo मo उपाo<strong>िव</strong>ापित (65/05)मo मo उपाo (102/03) दामोदर मo मo उपाoरामनाथ (178/07) आगमाचाय र्कमo मo उपाo (96/04) <strong>दे</strong>वनाथ तकर् पचनन मo मo उपाo गोपीनाथ कन ्टकोारकारक म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय मध ुस ूदन म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ो (39/04)(105/09) जनाद र्ना: माण ्डरसैइखिड दौ (120/08) द ुखिड सुता रघ ु राम र<strong>िव</strong> o का: एक<strong>ह</strong>रा सै वागीश ्वरदौ (28/06) गंगेश ्वर सुतौ वागीश ्वर गश ्वरौ (51/09) करo ी नाथ दौ।।वागीश ्वर सुता सकराढ़◌ी सै िगरीश ्वर सुत म<strong>ह</strong>ेश ्वर दौ करम<strong>ह</strong>ा सै सुपन ौणा एवम ्ठo <strong>िव</strong>ापित माक चं।।85


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(74) ‘ ’29’ ’म<strong>ह</strong>ोम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय <strong>िव</strong>ापित सुता अिन अनन ्त अच् युता: एक<strong>ह</strong>रा सै काशी दौ(25/01) माधव सुतौ सन ्यासी काशी (52/09) ओ कौ पाली सै गुणाकर दौ (24/04)गुणाकर सुता माण ्डर सै सुरसर दौ (22/02) कुजौली सै राजू ौणा सन ्यासी (134/04)काशीसुता सोदरपुर सै लाखन दौ (27/09) गोपीनाथ सुता <strong>ह</strong>ाऊँ o राकर: माण ्डरसै म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय पशुपित दौ (18/08) अलय सै मo मo उपाo रामेश ्वर ौणा <strong>ह</strong>ाउँo(43/05) राकर सुता राम लाखन भव (63/03) (48/03) जीवेका करम<strong>ह</strong>ा सै माधवदौ (02/09) माधव सुतौ द सवे र्श ्वरौ माण ्डर सै (70/03) रितकरदौ (28/05)(34/05) रितकरसुता इबे (32/10) गुणाकर (82/09) िितकरा: (82/09) ब<strong>ह</strong>ेराढ़◌ी सैर<strong>िव</strong> दौ (09/04) माण ्डर सै <strong>िव</strong>भूौणा लाखन सुता बासु<strong>दे</strong>व (53/08) जनाद र्न गोपीनर<strong>ह</strong>िरय: खौआल सै जीवे दौ (25/04) अपरा (55/02) <strong>ह</strong>िरकर सुतौ जीवे जोरोतकo (132/08) तकo थमापरो भवदस ्यैव दौ सुरगन सै भगव ौणा जीवेसुता करम<strong>ह</strong>ा सै िश सुत गंगाधर दौ जा ंजवाल सै गोन ू दौि<strong>ह</strong> दौ एवम ् कृष ्णपितमािक चं।। कृष ्णपित सुता खौआल सै रपित सुत परशुराम दौ (14/05)बिकर ु (80/05) सुतौ कृष ्णपित गाउलकरम<strong>ह</strong>ा सै साध ुकर दौ (21/09) पन सुतासाध ुकर सुय र्कर (83/07) िपरतू का: खौआल सै रतन ू दौ (26/05) रतन ू सुतौ डाल ूक:गंगोरसै सुधाकर दौ (19/06) (44/15) चन ्कर: (40/06) माण ्डरसै डाल ू दौ साध ुकरसुतौ भवनाथरामनाथौ बेलउँ च धरम ् दौ (22/09) कृष ्णपित सुता भाषाकं o ीकं ठबसुकं ठ o धरम ूका: पण ्डुआ सै शुभंकर दौ पण ्डुापासै बीजी मo मo उo. पाठकगो<strong>िव</strong>न ्द: ए सुतौवामन: ए सुता सद ुo. <strong>ह</strong>िर सद ुपाध ्याय <strong>िव</strong>ष ् सद ुपाध ्याय डाल ूसडपाध ्याय छीतू चन ्करा:।। चपािण o छीतू सुतौ प ृथ ्वीधर मधरौम<strong>ह</strong>ोमधर सुतौ <strong>ह</strong>ेमधर: ए सुतौ गुणाकर: ए सुतौ पा ँ ाणधर:86


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(75)ाणघर सुतौ पा ँ आनन ्दकर: ए सुता पा ँ कान ्<strong>ह</strong> पा ँ माधव पा ँ केशव पा ँ नारायणा:तकo रितपित दौ।। पा ँ कान ्<strong>ह</strong> सुता पा ँ रामकर पा ँ राकर पा ँ शुभंकरा:सोo <strong>ह</strong>लधर दौ।। पा ँ शुभंकर सुतौ पा ँ स ूय र्कर पा ँ र<strong>िव</strong>भाकरौ नदाम सै नरायणदौ।। धरम ू सुता सकo धनपित दौ (14/07) सद ुoसुपे सुतो दामोदर: ए सुतौडाल ूक: पवौलीसै गोिढ दौ (34/06) डाल ू सुतो <strong>िव</strong>ापित (74/02) धनपित ब ुधपाल सैबासु<strong>दे</strong>व दौ सुरगन सै केशव ौणा घनपित सुतो ं जोर (53/03) सकौना सै रघ ुदौ।। अपरौ <strong>ह</strong>चल ूक: पालीसै <strong>ह</strong>िरकर सुत वाठन दौ विलo कान ्<strong>ह</strong> ौणा एव ंकृष ्णपित मिक चं।। कृष ्णपित सुतौ रपित: कर<strong>ह</strong>राव ुधवाल सै मा सुत प ूरख ूदौ (19/06) मान ू सुतौ पुरख ू नाराय (94/01) िि खौआल सै िगदौ (28/09)(37/01) बाटू सुतौ िगक: करम<strong>ह</strong>ा सै मि<strong>ह</strong>पित दौ गंगोली सै राम ौणा िग सुता<strong>ह</strong>रख ू (48/09) (78/05) गश धशा: भरव. कुजौली सै शुभंकर दौ (23/03) सुपनसुता (36/06) ीकर शुभंकर (64/84) <strong>ह</strong>िरकरा: दिर<strong>ह</strong>रा सै सुपन दौ (22/04) सुपनसुतौ गा ंगु <strong>िव</strong>शोंकौ एक<strong>ह</strong>रा सै <strong>ह</strong>ा दौ।। शुभंकर सुता मेध ू पा ंगु (39/02)(16/01) िदन ू शुिच जागे का: खौआल सै शुभे दौ (23/02) शुभेसुतो माक:सोदरपुर सै म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाo रघ ुनाथ दौ (27/07) (32/05) रघ ुनाथ सुतौ जोर:विलo माध ू दौ (15/04) माध ू सुतो (47/09) द (56/08) शम ्भू कौ अलय सैमo मo उपाo रामेश ्वर दौ (02/01) दिरo रित ौणा प ूरख ूसुतौ म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ो राम<strong>दे</strong>व:पबौली सै रघ ुददौ (34/01) िशवद सुता (32/01) (46/06) िचद रामदिचद शुभदा: भौआल माण ्डर सै सवा र्ई दौ (22/07) सवा र्ई सुतौ (46/09) ीकर केउँ इ कौ करo सुपन दौ (26/08) गंगुआल सै गो<strong>िव</strong>न ्द दौ (39/07) िचदसुता रघ ुद जान ू (65/03)87


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(76) ‘ ’30’ ’गाद ू का: पिनo लाख ू दौ (17/10) (56/09) लाख ू सुतौ ी िनवास o. ी राम:सकराढी सै <strong>ह</strong>िरश ्वर दौ (05/05) <strong>ह</strong>िरश ्वर (12/02) सुतौ रतीश ्वर: करo मा ंगुसुतज्ञाक दौ (37/06) रघ ुद सुतौ करम<strong>ह</strong>ा सै पशुपित दौ (03/07)मo मo उपाo रितघर सुता म<strong>ह</strong>ो (76/04) कुलपित सद ुo पशुपित कृष ्णपित<strong>िव</strong>ष ्पित (43/06) <strong>िव</strong>ष ्पुरी ख ्यात् म<strong>ह</strong>ो (306/03) रमापितय: सोदरपुर सै <strong>ह</strong>ेल ू दौ(21/07) <strong>ह</strong>ेश ्वरसुतौ <strong>ह</strong>ेल ूक: उचित सै <strong>ह</strong>ोरे दौ।। <strong>ह</strong>ेल ू सुतौ (45/02) थेघ:नरउन सै <strong>ह</strong>ेश ्वर सुत सुधाकर दौ दिरo. गुणाकर ौणा (39/01) पशुपितसुतासकराढी सै राजू दौ (06/04) राजूसुतो<strong>ह</strong>ोरे शोरे कौ: ब<strong>ह</strong>ेराढी सै <strong>िव</strong>रख ू दौ(07/10) <strong>िव</strong>रख ू (77/05) (44/01) सुतौ वेणी वाछ कौ: नाउन सै रितकर दौ (19/02)रितकर सुता करम<strong>ह</strong>ा सै बाइ दौ (21/08) तल ्<strong>ह</strong>नo <strong>िव</strong>र ौणा एवम ् रपितमािकचंरपित सुतौ परशुराम: और खण ्डबला सै म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय ठo गोपाल दौ (04/06)म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय उदयपुर राजगु म<strong>ह</strong>ेश सुता मo मo ठo रामचन ् म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्यायगोपाल म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ोपाध ्याय अच् युत धम र्कमावतार राजितक मo पo परमानन ्दा: मि<strong>ह</strong>षीपाली सै िशव सुत दाम दौ (28/05) अपरा िशव सुता दाम ू (75/08) (83/05) कान ्<strong>ह</strong>जीवे का: बेलउँ च सै <strong>ह</strong>ोरे दौ (25/05) ािदत् य सुतौ <strong>ह</strong>ोरेक: (182/02) <strong>ह</strong>ोरेसुतौ अमक: सोदरपुर सै रामनाथ सुतकान ्<strong>ह</strong> दौ (23/09) (78/01) रामनाथ सुतौकान ्<strong>ह</strong> दिर<strong>ह</strong>रा सै <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र दौ कान ्<strong>ह</strong> सुतौ (308/04) (58/05) बा ंस ू को नरउन सैचन ्कर दौ माण ्डर सै <strong>िव</strong>शो ौणा (76/08) दाम ू सुता दिर<strong>ह</strong>रा सै गु दौ (22/05)(75/09) िशवे सुतौ गुक: ारम बेलउँ च सै िश दौ (10/03) म<strong>ह</strong>ो जयािदत् य सुता<strong>ह</strong>रद सुधे िशका: पण ्डुआसै ाणधर सुत<strong>ह</strong>ल ्लेश ्वर दौ भन ्दवाल सै िशौणा िशसुतौ (75/09)88


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(77)गंगाधर लक्ष् मीधरौ पालीसै िदनकर दौ (12/05) <strong>ह</strong>चल ू सुतौ िदनकर: नरउन सैयोगेश ्वरदौ पालीसै <strong>ह</strong>लधर ौणा िदनकर सुता कटौना माण ्डर सै सुरसरदौ (22/02)कुo राजू ौणा गु सुतौ (70/09) गश: कटमा <strong>ह</strong>िरअम सै रामकर दौ (16/08)रामकर सुतौ (96/05) <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र: पच<strong>ह</strong>ी अजीवo िमतू दौ (17/04) गोपाल सुता िमतूिदन ू िपरतू पव र्त (58/06) ि<strong>ह</strong>रइ का: विलयास सै सुधाकर दौ।। िमतू सुतौ ओ<strong>ह</strong>िर:उचित सै थान ू सुत <strong>ह</strong>ोरे दौ खण ्डबला सै भीम ौणा एवम ् गोपाल मािक चं करमo मo उपाध ्याय ठ. (93/01) गोपाल सुतौ माधव: विलo <strong>ह</strong>िरअम सैसुधाकर दौ(27/05) कुश सुतौ सुधाकर: म<strong>ह</strong>रा खौआलसै डाल ू दौ (19/04) (38/03) रामकरसुतौ डाल ूक: पालीसै गोपालनदं माण ्डरसै वीर ौणा (83/07) डाल ू सुतौउधोरण:(84/07) पच<strong>ह</strong>ी जिजवाल सै श ंकर दौ (17/04) (38/02) माधव सुतौ (77/02)श ंकरौ सकराढ़◌ी सै जगर सुत आङिन दौ केउँ अराम सै मध ुकर ौणा श ंकर सुता<strong>ह</strong>िरपित गणपित गु<strong>दे</strong> खा ंतरा: सकराढी सै रतीश ्वर सुत गौिढ दौ (24/03) गोिढसुता सो गणपित मुशे मुरारी िशका: ब<strong>ह</strong>ेराढी सै <strong>िव</strong>शो सुत वागीश ्वर दौ गंगोरसै <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र दौ िम सुधाकर सुतो (252/07) रघ ुनाथ: गौर सादोपुरसै सुधाधर दौ(19/01) बाटू सुता सुधाधर (57/09) मिणधर (54/02) रामधर पधरा: जगित सैभवेदौ जिजo धाम ौणा (44/08) सुधाधर सुता (36/01) (86/08) बासुरे चयािणपनाभा: माण ्डर सै दौ (18/03) म<strong>ह</strong>ाम<strong>ह</strong>ो रितपित सुता चान ्द (35/08)(54/08) इबेकुशे का: मिलछाम नरउन सै डाल ू सुत मध ुकर दौ (08/03) विलयासैयशोधर ौणा मोन शावर पुस ्तक।। कुिचत पिनo शोंशे ौणा झ ूo नoशाखा लेखक:डोमाई िमा।। चाण o (39/04) चन ्पित सुता बास ू oबसुपित स ूय र्पितशम ्भूपित गंगापित (45/06) मान ू का: िसरखंिडया (314/03) लेखक ल ूटन झा89


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(78) (31)करम<strong>ह</strong>ा सै केशव दौ (02/08) केशव सुतो (54/01) टुक: खण ्डबला सै पुषोमसुत ज्ञानपित दौ भन ्दवाल सै मितकर ौणा वसुपित सुता (33/05) ओ<strong>ह</strong>िरिनकार गुणाकर <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र: <strong>िव</strong>रपुर पिनo खा ंतू दौ (17/02) जिजo रित ौणा सुता(318/02) गो<strong>िव</strong>न ्द (77/02) पुषोम िगिरपित भवानी नाथा: उजान व ुधo <strong>ह</strong>ोरे दौ(221/07) <strong>ह</strong>िर सुता (58/04) धी <strong>ह</strong>ोरे सद ुo (151/02) कुलपितय: बेलo िजवािदत् यदौ (19/06) व ुधवाल सै शुभंकर ौणा <strong>ह</strong>ोरे सुता (79/06) उधे वेणी काशी (259/08)<strong>िव</strong>ष ्पितय: माण ्डर सै रामकर दौ (25/07) घोसेत सै गुणाकर ौणा एवम ् परशुराममिक चम।। परशुराम सुतौ <strong>ह</strong>ाड़◌ी िचन ्तामित मि<strong>ह</strong>था सोदरपुर सै बएन सुताछीतर दौ (23/0/0) कीितर्नाथ (42/07) सुता काशी भैरव माधव दामोदरा: (107/0)िसमवाड़ खौआल सै राम सुत ग<strong>ह</strong>ाई दौ (21/10) (94/05) ग<strong>ह</strong>ाई सुतौ जसाउन कौ समया पालीसै गोपाल दौ (23/0/0) गोपाल सुतौ (53/06) <strong>ह</strong>िरपािण: खौआल सैसाध ुकर सुत शुिचकर दौ (19/04) शुिचकर सुता अलय सै साढू सुत नारायण दौसोदरपुर सैभोगीश ्वर दौि<strong>ह</strong> दौ (85/04) काशी सुतौ (209/08) गुणी बाटपारखण ्ड ब<strong>ह</strong>ेराढ़◌ी सैचान ् दौ (27/0) <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र अलकार (070/08) कुबेरा: िसरखंिडपा माण ्डर सै म<strong>ह</strong>ा<strong>दे</strong>व दौ (27/09) आङिन सुतौ म<strong>ह</strong>ा<strong>दे</strong>व व ुधवाल सै भा दौ(19/04) दिरo िित शमर्भ ् ौणा बo (0211/0) म<strong>ह</strong>ा<strong>दे</strong>व सुता <strong>ह</strong>िरअम सै नाथ ू दौ(25/07) (39/05) मा ंगु सुतो नाथ ुक: गंगोर सै <strong>ह</strong>िरनाथ दौ झ ूo नo शाo पुo।।गंगोली सै मितनाथ सुत <strong>ह</strong>िरनाथ दौ।। मे<strong>ह</strong>नo शाoपुo लेo पौ ल ूटन झा नाथ ूसुता राम (322/04) लाखन (40/06) रघ ु ख ूरीका: (32/05) पुर90


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्(79)जिजo ना दौ (20/09) खौआलसै <strong>िव</strong>श ्वनाथ ौणा बाटन सुतौ पद ूम(96/01) छीतरौमाण ्डर सै <strong>ह</strong>िरनाथ दौ (25/02) पदम सुतौ <strong>ह</strong>िरनाथ:सिरसब सै कुलपित दौ (28/01)(87/01) कुलपित सुतौ <strong>िव</strong>शोक: दिरoगा ंगुदौ।। <strong>ह</strong>िरनाथ सुतौ ीपित: बे<strong>ह</strong>द करo.नर<strong>ह</strong>िर दौ (26/09) <strong>ह</strong>रसुतौ(76/04) गो<strong>िव</strong>न ्द नर<strong>ह</strong>िर िस मरी विलयास सै जोर दौ (30/07) माधवसुतौ नारायण: एक<strong>ह</strong>रा सै सुधाकर दौ ।। नारायण सुता जोर (44/10)(36/09) म<strong>ह</strong>न ् िश का: बेलउँ च सै धमािदत् र् य दौ (16/05) खौआलसैउँ मापित ौणा।। जोर सुतो रघ ुनाथ (40/05) ब<strong>ह</strong>ेराढ़◌ी सै <strong>िव</strong>श ्वभर दौ(07/06) खौआलसै रघ ुपितौणा नर<strong>ह</strong>िर सुतौ गोन ्इक: <strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>रा सै थेघ दौ(21/09) ब ु िकर सुतो थेध: सोदरo रघ ुनाथ दौ (130/07) रघ ुनाथ सुतौ(48/05) मि<strong>ह</strong>पित गंगापित (66/05) ितस ूरी सै<strong>ह</strong>ेश ्वर दौ।। थेध सुतौलक्ष् मीपित गौरीपित <strong>ह</strong>ारी पाली सै कान ्<strong>ह</strong> दौ (21/03)कान ्<strong>ह</strong> सुता(37/03) <strong>िव</strong>ष ्पित (35/09) रघ ुपित नरपित (83/01) रमापितइन ्पित <strong>ह</strong>िरपित (142/08)(54/06) सुरपितय: सकराढ़◌ी सै गुदौ।।एवम ् छीतर मािक चं।। (81/07)छीतर o परशुराम सुतौ (106/03)भोरानाथ: रजौरा माण ्डर सै रघ ुनन ्दन दौ (18/01)(46/02) यग ्यपितसुता अफेल (75/08) वेणी नर<strong>ह</strong>िर (152/07) शिशधरा: आा पालीसैददौ (28/02) विलया सै ना दौ।। अन ्यो पालीसै र<strong>िव</strong>नाथ दौ (20/10)खौo र<strong>िव</strong>नाथ मo मo उपाo (56/03) नर<strong>ह</strong>िरसुतौ घश: शोधोिलअलय सैवेणी दौ (15/03)<strong>ह</strong>िर सुतौ रघ ुक: खौआल सै शुिचकर दौ ब ुधवाल सै मादौ (66/08) रघ ु सुतो वेणीक:खौआल<strong>ह</strong> नारायण दौ (21/05) नारायणसुता (61/02) खण ्डबला सै नर<strong>ह</strong>िर दौ (22/02) नरउनसै चन ्कर ौणावेणी सुतौ <strong>दे</strong>वनाथ:(46/06) माण ्डरसै <strong>दे</strong><strong>ह</strong>िर दौ (29/04) गुणाकर सुतौ<strong>दे</strong><strong>ह</strong>िर: कुजौली सै ी वर्न सुत<strong>ह</strong>िर<strong>ह</strong>र दौ माण ्डर सै वागीश ्वर ौणा <strong>दे</strong><strong>ह</strong>िरसुता जीवे बास ू (131/03) यशुका: सिरसबसै भवािदत् यसुत र<strong>िव</strong> दौसकराढ़◌ी सै नन ्दीश ्वर ौणाभारत आ पालक मैिथली भाषा-वैज्ञािनक लोकिन ारा बनाओल मानक श ैली91


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्मैिथलीक मानक लेखन-श ैली1. पालक मैिथली भाषा वैज्ञािनक लोकिन ारा बनाओल मानक उारण आ लेखन श ैलीआऽ 2.मैिथली अकादमी, पटना ारा िनधािरत र् मैिथली लेखन-श ैली1.पालक मैिथली भाषा वैज्ञािनक लोकिन ारा बनाओल मानक उारण आ लेखन श ैलीमैिथलीमे उारण तथा लेखन१.पमाक्षर आ अार: पमाक्षरात ङ, ञ, ण, न एव ं म अबैत अिछ। संृतभाषाक असार शक अमे जाि<strong>ह</strong> वक अक्षर र<strong>ह</strong>ैत अिछ ओ<strong>ह</strong>ी वक पमाक्षरअबैत अिछ। जेना-अ (क वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे ङ् आएल अिछ।)प (च वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे ञ् आएल अिछ।)ख (ट वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे ण ् आएल अिछ।)सि (त वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे न ् आएल अिछ।)ख (प वक र<strong>ह</strong>बाक कार अमे म ् आएल अिछ।)उपयु र् बात मैिथलीमे कम <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। पमाक्षरक बदलामे अिधका ंशजग<strong>ह</strong>पर अारक योग <strong>दे</strong>खल जाइछ। जेना- अंक, पंच, खंड, संिध, खंभआिद। ाकरण<strong>िव</strong>द पित गो<strong>िव</strong> झाक क<strong>ह</strong>ब छिन जे कव, चव आ टवसँ प ूव र्अार िलखल जाए तथा तव आ पवसँ प ूव र् पमाक्षरे िलखल जाए। जेना-अंक, चंचल, अंडा, अ तथा कन। मुदा ि<strong>ह</strong>ीक िनकट र<strong>ह</strong>ल आधिनक ु लेखक एि<strong>ह</strong>बातकेँ नि<strong>ह</strong> मात छिथ। ओलोकिन अ आ कनक जग<strong>ह</strong>पर से<strong>ह</strong>ो अंत आ कं पनिलखैत <strong>दे</strong>खल जाइत छिथ।नवीन पित िकछु सु<strong>िव</strong>धाजनक अव छैक। िकएक तँ एि<strong>ह</strong>मे समय आ ानक बचत<strong>ह</strong>ोइत छैक। मुदा कतोकबेर <strong>ह</strong>लेखन वा मुणमे अारक छोटसन िबु नि<strong>ह</strong> भेलासँ अथ र्क अनथ र् <strong>ह</strong>ोइत से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। अारक योगमेउारण-दोषक सावना से<strong>ह</strong>ो ततबए <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। एतदथ र् कसँ लऽकऽपवधिर पमाक्षरेक योग करब उिचत अिछ। यसँ लऽकऽ ज्ञधिरक अक्षरक सअारक योग करबामे कत<strong>ह</strong>ु को <strong>िव</strong>वाद नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खल जाइछ।२.ढ आ ढ : ढक उारण “ र ् <strong>ह</strong>” जका ँ <strong>ह</strong>ोइत अिछ। अतः जतऽ “ र ् <strong>ह</strong>” कउारण <strong>ह</strong>ो ओतऽ मा ढ िलखल जाए। आनठाम खािल ढ िलखल जएबाक चा<strong>ह</strong>ी।जेना-ढ = ढाकी, ढेकी, ढीठ, ढेउआ, ढ, ढेरी, ढाकिन, ढाठ आिद।ढ = पढ़◌ाइ, बढब, गढब, मढब, ब ुढबा, सा ँढ, गाढ, रीढ, चा ँढ, सीढी, पीढी आिद।92


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्उपयु र् शसभकेँ <strong>दे</strong>खलासँ ई <strong>ह</strong>ोइत अिछ जे साधारणतया शक शुमे ढ आम तथा अमे ढ अबैत अिछ। इए<strong>ह</strong> िनयम ड आ डक सभर् से<strong>ह</strong>ो लाग ू <strong>ह</strong>ोइतअिछ।३.व आ ब : मैिथलीमे “ व” क उारण ब कएल जाइत अिछ, मुदा ओकरा ब पमेनि<strong>ह</strong> िलखल जएबाक चा<strong>ह</strong>ी। जेना- उारण : बैनाथ, िबा, नब, <strong>दे</strong>बता, िबु, ब ंश,बना आिद। एि<strong>ह</strong>सभक ानपर मशः वैनाथ, <strong>िव</strong>ा, नव, <strong>दे</strong>वता, <strong>िव</strong>ु, व ंश,वना िलखबाक चा<strong>ह</strong>ी। सामातया व उारणक लेल ओ योग कएल जाइत अिछ।जेना- ओकील, ओज<strong>ह</strong> आिद।४.य आ ज : कत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु “ य” क उारण “ ज” जका ँ करैत <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ, मुदाओकरा ज नि<strong>ह</strong> िलखबाक चा<strong>ह</strong>ी। उारणमे यज्ञ, जिद, जमुना, ज ुग, जाबत, जोगी,जद, ु जम आिद क<strong>ह</strong>ल जाएवला शसभकेँ मशः यज्ञ, यिद, यमुना, युग, याबत,योगी, यद, ु यम िलखबाक चा<strong>ह</strong>ी।५.ए आ य : मैिथलीक वतर्नीमे ए आ य द ुन ू िलखल जाइत अिछ।ाचीन वतर्नी- कएल, जाए, <strong>ह</strong>ोएत, माए, भाए, गाए आिद।नवीन वतर्नी- कयल, जाय, <strong>ह</strong>ोयत, माय, भाय, गाय आिद।सामातया शक शुमे ए मा अबैत अिछ। जेना एि<strong>ह</strong>, एना, एकर, ए<strong>ह</strong>न आिद।एि<strong>ह</strong> शसभक ानपर यि<strong>ह</strong>, यना, यकर, य<strong>ह</strong>न आिदक योग नि<strong>ह</strong> करबाक चा<strong>ह</strong>ी।यिप मैिथलीभाषी थासि<strong>ह</strong>त िकछु जाितमे शक आरोमे “ ए” केँ य कि<strong>ह</strong> उारणकएल जाइत अिछ।ए आ “ य” क योगक योगक सभर्मे ाची पितक असरण करब उपयुमािन एि<strong>ह</strong> पुकमे ओकरे योग कएल गेल अिछ। िकएक तँ द ुन ूक लेखनमे कोस<strong>ह</strong>जता आ द ु<strong>ह</strong>ताक बात नि<strong>ह</strong> अिछ। आ मैिथलीक सव र्साधारणक उारण-श ैली यकअपेक्षा एसँ बेसी िनकट छैक। खास कऽ कएल, <strong>ह</strong>एब आिद कितपय शकेँ कैल, <strong>ह</strong>ैबआिद पमे कत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु िलखल जाएब से<strong>ह</strong>ो “ ए” क योगकेँ बेसी समीचीन मािणतकरैत अिछ।६.ि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>ु तथा एकार, ओकार : मैिथलीक ाचीन लेखन-पररामे को बातपर बलदैत काल शक पाछा ँ ि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>ु लगाओल जाइत छैक। जेना- <strong>ह</strong>ुनकि<strong>ह</strong>, अपन<strong>ह</strong>ु, ओकर<strong>ह</strong>ु,तालि<strong>ह</strong>, चोि<strong>ह</strong>, आन<strong>ह</strong>ु आिद। मुदा आधिनक ु लेखनमे ि<strong>ह</strong>क ानपर एकार एव ं <strong>ह</strong>ुकानपर ओकारक योग करैत <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। जेना- <strong>ह</strong>ुनके, अप, ताले,चोे, आ आिद।७.ष तथा ख : मैिथली भाषामे अिधका ंशतः षक उारण ख <strong>ह</strong>ोइत अिछ। जेना-ष (खडय), षोडशी (खोडशी), षट्कोण (खटकोण), व ृषेश (व ृखेश), सोष(सोख) आिद।93


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्८.िन-लोप : िनिलिखत अवामे शसँ िन-लोप भऽ जाइत अिछ:(क)ियायी य अयमे य वा ए लु भऽ जाइत अिछ। ओि<strong>ह</strong>मेसँ पि<strong>ह</strong> अकउारण दीघ र् भऽ जाइत अिछ। ओकर आगा ँ लोप-स ूचक िच वा <strong>िव</strong>कारी (’ / ऽ)लगाओल जाइछ। जेना-प ूण र् प : पढए (पढय) गेला<strong>ह</strong>, कए (कय) लेल, उठए (उठय) पडतौक।अप ूण र् प : पढ’ गेला<strong>ह</strong>, क’ लेल, उठ’ पडतौक।पढऽ गेला<strong>ह</strong>, कऽ लेल, उठऽ पडतौक।(ख)प ूव र्कािलक कृत आय (आए) यमे य (ए) लु भऽ जाइछ, मुदा लोप-स ूचक<strong>िव</strong>कारी नि<strong>ह</strong> लगाओल जाइछ। जेना-प ूण र् प : खाए (य) गेल, पठाय (ए) <strong>दे</strong>ब, न<strong>ह</strong>ाए (य) अएला<strong>ह</strong>।अप ूण र् प : खा गेल, पठा <strong>दे</strong>ब, न<strong>ह</strong>ा अएला<strong>ह</strong>।(ग)स्ी य इक उारण ियापद, संज्ञा, ओ <strong>िव</strong>शेषण तीन ूमे लु भऽ जाइतअिछ। जेना-प ूण र् प : दोसिर मािलिन चिल गेिल।अप ूण र् प : दोसर मािलन चिल गेल।(घ)वतर्मान कृदक अिम त लु भऽ जाइत अिछ। जेना-प ूण र् प : पढैत अिछ, बजैत अिछ, गबैत अिछ।अप ूण र् प : पढै अिछ, बजै अिछ, गबै अिछ।(ङ)ियापदक अवसान इक, उक, ऐक तथा <strong>ह</strong>ीकमे लु भऽ जाइत अिछ। जेना-प ूण र् प: िछयौक, िछयैक, छ<strong>ह</strong>ीक, छौक, छैक, अिबतैक, <strong>ह</strong>ोइक।अप ूण र् प : िछयौ, िछयै, छ<strong>ह</strong>ी, छौ, छै, अिबतै, <strong>ह</strong>ोइ।(च)ियापदीय य , <strong>ह</strong>ु तथा <strong>ह</strong>कारक लोप भऽ जाइछ। जेना-प ूण र् प : छि, क<strong>ह</strong>लि, क<strong>ह</strong>ल<strong>ह</strong>ँ, ु गेल<strong>ह</strong>, नि<strong>ह</strong>।अप ूण र् प : छिन, क<strong>ह</strong>लिन, क<strong>ह</strong>लौ, ँ गेलऽ, नइ, निञ, ।९.िन ानारण : को-को र-िन अपना जग<strong>ह</strong>सँ <strong>ह</strong>िटकऽ दोसरठाम चिलजाइत अिछ। खास कऽ इ आ उक समे ई बात लाग ू <strong>ह</strong>ोइत अिछ।मैिथलीकरण भऽ गेल शक म वा अमे जँ इ वा उ आबए तँ ओकर िनानािरत भऽ एक अक्षर आगा ँ आिब जाइत अिछ। जेना- शिन (शइन), पािन(पाइन), दािल ( दाइल), मािट (माइट), काछु (काउछ), मासु(माउस) आिद। मुदातम शसभमे ई िनयम लाग ू नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत अिछ। जेना- रिकेँ रइ आ सुधा ंशुकेँसुधाउं स नि<strong>ह</strong> क<strong>ह</strong>ल जा सकैत अिछ।१०.<strong>ह</strong>ल(◌्)क योग : मैिथली भाषामे सामातया <strong>ह</strong>ल (◌्)क आवकता नि<strong>ह</strong><strong>ह</strong>ोइत अिछ। कारण जे शक अमे अ उारण नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत अिछ। मुदा संृतभाषासँ जि<strong>ह</strong>नाक ति<strong>ह</strong>ना मैिथलीमे आएल (तम) शसभमे <strong>ह</strong>ल योग कएल जाइतअिछ। एि<strong>ह</strong> पोथीमे सामातया सूण र् शकेँ मैिथली भाषासी िनयमअसार94


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>ह</strong>ल<strong>िव</strong><strong>ह</strong>ीन राखल गेल अिछ। मुदा ाकरणसी योजनक लेल अावक ानपरकत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु <strong>ह</strong>ल <strong>दे</strong>ल गेल अिछ। ुत पोथीमे मिथली लेखनक ाचीन आ नवीनद ुन ू श ैलीक सरल आ समीचीन पक्षसभकेँ समेिटकऽ वण र्-<strong>िव</strong>ास कएल गेल अिछ। ानआ समयमे बचतक सि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>-लेखन तथा तकिनकी दृ िसँ से<strong>ह</strong>ो सरल <strong>ह</strong>ोबऽवलाि<strong>ह</strong>साबसँ वण र्-<strong>िव</strong>ास िमलाओल गेल अिछ। वतर्मान समयमे मैिथली माभाषीपय र्केँआन भाषाक मामसँ मैिथलीक ज्ञान लेबऽ पिडर<strong>ह</strong>ल पिरमे लेखनमे स<strong>ह</strong>जतातथा एकपतापर ान <strong>दे</strong>ल गेल अिछ। तखन मैिथली भाषाक म ूल <strong>िव</strong>शेषतासभकुित नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइक, ता<strong>ह</strong>ूिदस लेखक-मल सचेत अिछ। िस भाषाशास्ी डा.रामावतार यादवक क<strong>ह</strong>ब छिन जे सरलताक असानमे ए<strong>ह</strong>न अवा िक<strong>ह</strong>ु आबऽ<strong>दे</strong>बाक चा<strong>ह</strong>ी जे भाषाक <strong>िव</strong>शेषता छा ँ<strong>ह</strong>मे पिड जाए। <strong>ह</strong>मसभ <strong>ह</strong>ुनक धारणाकेँ प ूण र्पसँ स लऽ चलबाक यास कएल<strong>ह</strong>ँ ु अिछ।पोथीक वण<strong>िव</strong>ास र् कक्षा ९ क पोथीसँ िकछु माामे िभ अिछ। िनरर अयन,असान आ <strong>िव</strong>ेषणक कार ई सुधाराक िभता आएल अिछ। भ<strong>िव</strong>मे आन<strong>ह</strong>ुपोथीकेँ पिरमािजर्त करैत मैिथली पापुकक वण<strong>िव</strong>ासमे र् प ूण र्पेण एकपताअनबाक <strong>ह</strong>मरासभक य र<strong>ह</strong>त।कक्षा १० मैिथली लेखन तथा पिरमाजर्न म<strong>ह</strong>े मलंिगया/ धीरे मिष र् संयोजन-गशसाद भराईकाशक िशक्षा तथा खेलकूद मालय, पाम <strong>िव</strong>कास के,सािठमी, भपुरसवािधकार र् पाम <strong>िव</strong>कास के एव ं जनक िशक्षा सामी के, सािठमी, भपुर।पि<strong>ह</strong>ल संरण २०५८ बैशाख (२००२ ई.)योगदान: िशवसाद साल, जगाथ अवा, गोरखब<strong>ह</strong>ाद ुर िसं<strong>ह</strong>, गशसाद भराई, डा.रामावतार यादव, डा. राजे <strong>िव</strong>मल, डा. रामदयाल राकेश, धमे र् <strong>िव</strong>ल, पा धी,नीरज कण, र् रमेश रनभाषा सादन- नीरज कण, र् पा झा2. मैिथली अकादमी, पटना ारा िनधािरत र् मैिथली लेखन-श ैली1. जे श मैिथली-साि<strong>ह</strong>क ाचीन कालसँ आइ धिर जाि<strong>ह</strong> वर्नीमे चिलत अिछ, सेसामातः ताि<strong>ह</strong> वर्नीमे िलखल जाय- उदा<strong>ह</strong>रणाथ र्-ाएखनठामजकर,तकर95


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्तिनकरअिछअाअखन,अखिन,एखेन,अखनीिठमा,िठना,ठमाजेकर, तेकरितनकर।(वैकिक पेँ ा)ऐछ, अि<strong>ह</strong>, ए।2. िनिलिखत तीन कारक प वैिपकतया अपनाओल जाय:भ गेल, भय गेल वाभए गेल। जा र<strong>ह</strong>ल अिछ, जाय र<strong>ह</strong>ल अिछ, जाए र<strong>ह</strong>ल अिछ। कर’ गेला<strong>ह</strong>, वाकरय गेला<strong>ह</strong> वा करए गेला<strong>ह</strong>।3. ाचीन मैिथलीक ‘ ’ िनक ानमे ‘ न’ िलखल जाय सकैत अिछ यथा क<strong>ह</strong>लिन वाक<strong>ह</strong>लि।4 . ‘ ऐ’ तथा ‘ औ’ ततय िलखल जाय जत’ तः ‘ अइ’ तथा ‘ अउ’ सदृशउारण इ <strong>ह</strong>ो। यथा- <strong>दे</strong>खैत, छलैक, बौआ, छौक इािद।5. मैिथलीक िनिलिखत श एि<strong>ह</strong> पे यु <strong>ह</strong>ोयत:जै<strong>ह</strong>,सै<strong>ह</strong>,इए<strong>ह</strong>,ओऐ<strong>ह</strong>,लै<strong>ह</strong> तथादै<strong>ह</strong>।6. <strong>ह</strong>्र् इकारा ंत शमे ‘ इ’ के लु करब सामातः अा िथक। यथा- ा<strong>दे</strong>िख आब<strong>ह</strong>, मािलिन गेिल (म मामे)।7. तं ‘ ए’ वा ‘ य’ ाचीन मैिथलीक उरण आिदमे तँ यथावत राखल जाय,िकं तु आधिनक ु योगमे वैकिक पेँ ‘ ए’ वा ‘ य’ िलखल जाय। यथा:- कयल वाकएल, अयला<strong>ह</strong> वा अएला<strong>ह</strong>, जाय वा जाए इािद।8. उारणमे द ू रक बीच जे ‘ य’ िन तः आिब जाइत अिछ तकरा लेखमे ानवैकिक पेँ <strong>दे</strong>ल जाय। यथा- धीआ, अढैआ, <strong>िव</strong>आ<strong>ह</strong>, वा धीया, अढैया, िबया<strong>ह</strong>।96


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्9. सानािसक तं रक ान यथासंभव ‘ ञ’ िलखल जाय वा सानािसक र।यथा:- मैञा, किनञा, िकरतिनञा वा मैआ ँ , किनआ ँ , िकरतिनआ ँ।10. कारकक <strong>िव</strong>भिक्क िनिलिखत प ा:-<strong>ह</strong>ाथकेँ , <strong>ह</strong>ाथसँ, <strong>ह</strong>ाथेँ, <strong>ह</strong>ाथक, <strong>ह</strong>ाथमे।’ मे’ मे अार सव र्था ा िथक। ‘ क’ क वैकिक प ‘ केर’ राखल जासकैत अिछ।11. प ूव र्कािलक ियापदक बाद ‘ कय’ वा ‘ कए’ अय वैकिक पेँ लगाओल जासकैत अिछ। यथा:- <strong>दे</strong>िख कय वा <strong>दे</strong>िख कए।12. मा ँग, भा ँग आिदक ानमे माङ, भाङ इािद िलखल जाय।13. अर् ‘ न’ ओ अर् ‘ म’ क बदला असार नि<strong>ह</strong> िलखल जाय, िकं तु छापाक सु<strong>िव</strong>धाथ र्अर् ‘ ङ’ , ‘ ञ’ , तथा ‘ ण’ क बदला अारो िलखल जा सकैत अिछ। यथा:-अ, वा अंक, अल वा अंचल, क वा कं ठ।14. <strong>ह</strong>लंत िच िनयमतः लगाओल जाय, िकं तु <strong>िव</strong>भिक संग अकारा ंत योग कएलजाय। यथा:- ीमान, ् िकं तु ीमानक।15. सभ एकल कारक िच शमे सटा क’ िलखल जाय, <strong>ह</strong>टा क’ नि<strong>ह</strong>, संयु<strong>िव</strong>भिक <strong>ह</strong>ेतु फराक िलखल जाय, यथा घर परक।16. अनािसककेँ चिबु ारा कयल जाय। पर ंतु मुणक सु<strong>िव</strong>धाथ र् ि<strong>ह</strong> समानजिटल माा पर अारक योग चिबुक बदला कयल जा सकैत अिछ। यथा-ि<strong>ह</strong>ँ केर बदला ि<strong>ह</strong>ं।17. प ूण र् <strong>िव</strong>राम पासीसँ ( । ) स ू िचत कयल जाय।18. सम पद सटा क’ िलखल जाय, वा <strong>ह</strong>ाइफेनसँ जोिड क’ , <strong>ह</strong>टा क’ नि<strong>ह</strong>।19. िलअ तथा िदअ शमे िबकारी (ऽ) नि<strong>ह</strong> लगाओल जाय।20. अंक <strong>दे</strong>वनागरी पमे राखल जाय।97


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्21.िकछु िनक लेल नवीन िच बनबाओल जाय। जा' ई नि<strong>ह</strong> बनल अिछ ताबत एि<strong>ह</strong>द ुन ू िनक बदला प ूव र्वत् अय/ आय/ अए/ आए/ आओ/ अओ िलखल जाय। आिक ऎ वाऒ सँ कएल जाय।<strong>ह</strong>./- गो<strong>िव</strong> झा ११/८/७६ ीका ठाकुर ११/८/७६ सुरे झा "सुमन" ११/०८/७६VI DEHA FOR NON-RESI DENT MAI THI LS8.VI DEHA FOR NON RESI DENTS8. 1. Or i gi nal poem i n Mai t hi l i by Raml ochan ThakurTr ansl at ed i nt o Engl i sh by Gaj endr a Thakur82 . .THE COMET- Engl i sh t r ansl at i on of Gaj endr a Thakur ' sMai t hi l i Novel Sahasr abadhani t r ansl at ed by Jyot i .DATE-LI ST( year - 2009-10)(१४१७ साल)Mar r i age Days:Nov . 2009- 19, 22, 23,2798


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्May 2010- 28,30June 2010- 2, 3, 6, 7, 9, 13, 17, 18, 20, 21, 23, 24, 25, 27, 28,30Jul y 2010- 1, 8, 9,14Upanayana Days : June 2010- 21,22Dvi r agaman Di n:Nov ember 2009- 18, 19, 23, 27,29Dec ember 2009- 2, 4,6Feb 2010- 15, 18, 19, 21, 22, 24,25Mar ch 2010- 1, 4,5Mundan Di n:Nov ember 2009- 18, 19,2399


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Dec ember 2009- 3Jan 2010- 18,22Feb 2010- 3, 15, 25,26Mar ch 2010- 3,5June 2010- 2,21Jul y 2010- 1FESTI VALS OF MITHILAMauna Panchami -12 Jul yMadhushr avani -24 Jul yNag Panchami -26 JulRaksha Bandhan-5 Aug100


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Kr i shnast ami -13-14 AugKushiAmavasya- 20 AugustHar t al i ka Teej - 23 AugChaut hChandr a-23 AugKar ma Dhar ma Ekadashi -31 AugustI ndr a Pooj a Aar ambh- 1 Sept emberAnantCat ur dashi - 3 SepPi t r iPaksha begi ns- 5 SepJi moot avahan Vr at a/ Ji t i a-11 SepMat r iNavami - 13 SepVi shwakar ma Pooj a-17Sep101


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Kal ashst hapan-19 SepBel naut i - 24 Sept emberMahast ami - 26 SepMaha Navami - 27 Sept emberVijaya Dashami - 28 Sept emberKoj agar a- 3 OctDhant er as- 15 OctChat ur dashi -27 OctDi yabat i / Deepaval i / Shyama Pooj a-17 OctAnnakoot a/ Govar dhana Pooj a-18 OctBhr at r i dwi t i ya/ Chi t r agupt a Pooj a-20 Oct102


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Chhat hi - -24 OctAkshyay Navami - 27 OctDevot t han Ekadashi - 29 OctKar t i k Poor ni ma/ Sama Bi sarj an- 2 NovSomvar iAmavasya Vr at a-16 NovVi vaha Panchami - 21 NovRavi vr at ar ambh-22 NovNavanna Par vana-25 NovNar akni var an chat ur dashi -13 JanMakar a/ Teel a Sankr ant i -14 JanBasant Panchami / Sar aswat i Pooj a- 20 Jan103


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Mahashi var at r i -12 FebFagua-28 FebHol i -1 MarRam Navami -24 Mar chMesha Sankr ant i -Sat uani -14 Apr i lJur i shi t al -15 Apr i lRavi Br at Ant -25 Apr i lAkshaya Tr i t i ya-16 MayJanakiNavami - 22 MayVatSavi t r i -bar asai t -12 JuneGanga Dashhar a-21 June104


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Har iSayan Ekadashi - 21 JulGur u Poor ni ma-25 Jul१.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभटा पुरान अंक ल, ितर<strong>ह</strong>ुता आ <strong>दे</strong>वनागरी पमे Vi dehae j our nal ' s al l ol d i ssues i n Br ai l l e Ti r hut a andDevanagar i ver si ons२.मैिथली पोथी डाउनलोड Mai t hi l i३.मैिथली ऑिडयो संकलन Mai t hi l i४.मैिथली वीिडयोक संकलन Mai t hi l iBooks Downl oad,Audi o Downl oads,Vi deos५.िमिथला िचकला/ आध ुAr tand Phot osिनक िचकला आ िच Mi thila Painting/Moder n"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क एि<strong>ह</strong> सभ स<strong>ह</strong>योगी िलंकपर से<strong>ह</strong>ो एक बेर जाऊ।६.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली िज :ht t pvi dehaqui z bl ogspot com:// . . /७.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली जालव ृ एीगेटर :ht t p:// vi deha-aggr egat or bl ogspot com. . /105


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्८.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली साि<strong>ह</strong> अंजीमे अन ू िदत :http:// madhubani -ar t . bl ogspot . com/९.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क प ूव र्-प "भालसिरक गाछ" :ht t pgaj endr at hakur bl ogspot com:// . . /१०.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> इ ंडे :ht t pvi deha123 bl ogspot com:// . . /११.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> फाइल :ht t pvi deha123 wor dpr ess com:// . . /१२. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> : पि<strong>ह</strong>ल ितर<strong>ह</strong>ुता (िमिथला़क्षर) जालव ृ (ब्लॉग)ht t p:// vi deha-sadeha. bl ogspot . com/१३. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:ल: मैिथली लमे: पि<strong>ह</strong>ल बेर <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ाराht t p:// vi deha-br ai l l e bl ogspot com. . /106


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्१४.V I DEHA"I ST MAI THI LIFORTNI GHTL Y EJ OURNAL ARCHI VEht t p:// vi deha-ar chi ve. bl ogspot . com/१५. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का मै िथ लीपो थी क आ का र् इ वht t p:// vi deha-pot hi . bl ogspot . com/१६. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का ऑ िड योआ का र् इ वht t p:// vi deha-audi o. bl ogspot . com/र्१७. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का वी िड योआ का इ वht t p:// vi deha-vi deo. bl ogspot . com/१८. ' <strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> ' थ म मै िथ ली पा िक्ष क ई प ि का िम िथ लािच क ला , आ ध ु िन क क ला आ िच क लाht t p:// vi deha-pai nt i ngs-phot os. bl ogspot . com/१९. मैिथल आर िमिथला (मैिथलीक सभसँ लोकिय जालव ृ)httpmai t hi l aur mi t hi l a bl ogspot com:// . . /२०.ुित काशनhttp:// wwwshruti . -publ i cat i on. com/२१.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>- सोशल टविकर् ं ग साइट107


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ht t pvi deha ni ng com:// . . /२२.ht t p:// gr oups. googl e. comgr / oup/vi deha२३.ht t pgr oups yahoo comgr oup VI DEHA:// . . / / /२४.गजे ठाकुर इ डेht t pgaj endr at hakur 123 bl ogspot com:// . .२५.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> रेिडयो:मैिथली कथा-क<strong>िव</strong>ता आिदक पि<strong>ह</strong>ल पोडका:// . . /साइटht t pvi deha123r adi o wor dpr ess com२६. ना भुटकाhttp:// mangan-khabas. bl ogspot . com/म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना (१):म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना: ीमान ् निचकेताजीक नाटक " एंी: मा<strong>िव</strong>श" केर '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' मे ई-कािशत प <strong>दे</strong>िख कए एकर िंट पमे काशनकलेल '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' केर समक्ष "ुित काशन" केर ाव आयल छल। ी निचकेता जीएकर िंट प करबाक ीकृित दए <strong>दे</strong>लि। िंट संरणक <strong>िव</strong>वरण एि<strong>ह</strong> प ृपरनीचा ँमे।म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना (२): '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ारा कएल गेल शोधक आधार पर १.मैिथली-अंजी श कोश २.अंजी-मैिथली श कोश ुित पिब्लकेशन ारा िट फॉम र्मेकािशत करबाक आ<strong>ह</strong> ीकार कए लेल गेल अिछ। संित मैिथली-अंजीशकोश-ख-I -XVI . कािशत कएल जा र<strong>ह</strong>ल अिछ: लेखक-गजे ठाकुर,नागे कुमार झा एव ं पीकार <strong>िव</strong>ान झा, दाम- .५००/- ित ख। Combi ned I SBN No . 978-81-907729-2-1 e-mai l : shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publicationcom . websi t e:http:// wwwshruti . -publ i cat i on.comम<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना:(३). पी-ब <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> डाटाबेस िमिथलाक्षरसँ <strong>दे</strong>वनागरी पाुिलिपिलारण- ुित पिब्लकेशन ारा िट फॉम र्मे कािशत करबाक आ<strong>ह</strong> ीकार कएलेल गेल अिछ। पुक-ािक <strong>िव</strong>िधक आ पोथीक म ूक स ूचना एि<strong>ह</strong> प ृ पर शी108


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>दे</strong>ल जायत। पी-ब (शोध-सादन, िडिजटल इमेिजंग आ िमिथलाक्षरसँ<strong>दे</strong>वनागरी िला ंतरण)- तीन ू पोथीक शोध-संकलन-सादन-िला ंतरण गजे ठाकुर,नागे कुमार झा एव ं पीकार <strong>िव</strong>ान झा ारा Combi ned I SBN No . 978-81-907729-6-9म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना:(४) '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ारा धारावाि<strong>ह</strong>क पे ई-कािशत कएल जा' र<strong>ह</strong>लगजे ठाकुरक िनब-ब-समीक्षा, उपास (स<strong>ह</strong>बाढिन) , प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ाीकचौपडपर), कथा-ग (ग-गु), नाटक(संकष र्ण), म<strong>ह</strong>ाका (ा<strong>ह</strong> आ असाितमन) आ बाल-िकशोर साि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे संप ूण र् ई-काशनक बाद िंटफॉम र्मे।कुम– ् अम र्नक, ख-१ सँ ७ (लेखकक िछिडआयल प, उपास, ग-कथा, नाटक-एकाी, बालाना ं कृते, म<strong>ह</strong>ाका, शोध-िनब आिदक सम संकलन)-लेखक गजे ठाकुर Combi ned I SBN No . 978-81-907729-7-6<strong>िव</strong>वरण एि<strong>ह</strong>प ृपर नीचा ँमे ।म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना (५): "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केर २५म अंक १ जनवरी २००९, िंटसंरण <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>-ई-पिकाक पि<strong>ह</strong>ल २५ अंकक चुनल रचना सििलत। <strong>िव</strong>वरण एि<strong>ह</strong>प ृपर नीचा ँमे।म<strong>ह</strong>त्प ूण र् स ूचना (६):स ूचना: <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मैिथली-अंजी आ अंजी मैिथलीकोष (इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल बेर सच र्-िडनरी) एम.एस. एस.ू.एल. सव र्र आधािरत -Based on ms-sql ser ver Maithili-Engl i sh and Engl i sh-Mai t hi l i Di ct i onar y. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क भाषापाक- रचनालेखन ंभमेनव अंक <strong>दे</strong>खबाक लेल प ृ सभकेँ िरश कए <strong>दे</strong>खू। Al ways r ef r esh t hepages f or vi ewi ng new i ssue of VI DEHA.कुम ् अम र्नक- गजे ठाकुर109


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्गजे ठाकुरक िनब-ब-समीक्षा, उपास (स<strong>ह</strong>बाढिन) , प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ाीकचौपडपर), कथा-ग (ग-गु), नाटक(संकष र्ण), म<strong>ह</strong>ाका (ा<strong>ह</strong> आ असाितमन) आ बाल-िकशोर साि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे संप ूण र् ई-काशनक बाद िंट फॉम र्मे।कुम ्–अम र्नक, ख-१ सँ ७I st edi t i on 2009 of Gaj endr a Thakur ’s KuruKshetram-Antarmanak(Vol. I to VII)- essay-paper-criticism, novel, poems, story, play, epics andChildren-grown-ups literature in si ngl e bi ndi ng:Language:Mai t hi l i६९२ प ृ : म ू भा. . 100/-(f or i ndi vi dual buyer s i nsi dei ndi a)( add cour i er char ges Rs . 50/-per copy f or Del hi / NCR andRs . 100/- per copy f or out si de Del hi )For Li br ar i es and over seas buyer s $ 40 US ( i ncl udi ngpost age)The book i s AVAI LABLE FOR PDF DOWNLOAD ATht t psht t psi t es googl e coma vi deha comvi deha:// . . / / . / /vi deha123 wor dpr ess com:// . . /( send MO . ./ DD / Cheque i n f avour of AJAY ARTS payabl e atDELHI .)DI STRI BUTORS : AJAY ARTS , 4393/ 4A,110


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्I st Fl oor , Ansar i Road , DARYAGANJ .Del hi -110002 Ph. 011-23288341,09968170107e-mai l : shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publicationcom .<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>: 1: ितर<strong>ह</strong>ुता : <strong>दे</strong>वनागरी"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क २५म अंक १ जनवरी २००९, िंट संरण :<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>-ई-पिकाक पि<strong>ह</strong>ल २५अंकक चुनल रचना सििलत।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: थम मैिथली पािक्षक ई-पिका ht t p<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: वष:2, र् मास:13, अंक:25 (<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:1)wwwvi deha co i n:// . . . /सादक: गजे ठाकुरगजे ठाकुर (1971- ) िछिडआयल िनब-ब-समीक्षा, उपास(स<strong>ह</strong>बाढिन) ,प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ाीक चौपडपर), कथा-ग (ग-गु), नाटक(संकष र्ण),म<strong>ह</strong>ाका (ा<strong>ह</strong> आ असाित मन) आ बाल-िकशोर साि<strong>ह</strong>कुम ् अंतम र्नक (ख 1 सँ7 ) नामसँ। ि<strong>ह</strong>नकर कथा-सं<strong>ह</strong>(ग-गु) क अवादसंृतमे आ उपास (स<strong>ह</strong>बाढिन) क अवाद संृत आ अंजी(द कामेट नामसँ)मेकएल गेल अिछ। मैिथली-अंजी आ अंजी मैिथली शकोश आ पी-बकसििलत पेँ लेखन-शोध-सादन-आ िमिथलाक्षरसँ <strong>दे</strong>वनागरी िला ंतरण।अंतजा र्ललेल ितर<strong>ह</strong>ुता य ूनीकोडक <strong>िव</strong>कासमे योगदान आ मैिथलीभाषामे अंतजा र्ल आसंगणकक शावलीक <strong>िव</strong>कास। ई-प संकेत- ggaj endr a@ gmai l . com111


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्स<strong>ह</strong>ायक सादक: ीमती रि रेखा िसाीमित रि रेखा िसा (1962- ), िपता ी सुरे सादिसा, पित ी दीपक कुमार। ीमित रि रेखा िसा इित<strong>ह</strong>ास आराजनीितशास्मे ातकोर उपािधक संग नाला आ बौधधम र्पर पी.एच.डी.ा कएछिथ आ लोकनायक जयकाश नारायण पर आलेख-ब से<strong>ह</strong>ो िलखछिथ।सम्ित “<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>” ई-पिका(http:// . . . / ) क स<strong>ह</strong>ायकसादक छिथ।मु प ृ िडजाइन: <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:1 ोित झा चौधरीwwwvidehacoinोित (1978-) ज ान -बेवार, मध ुबनी ; आइ सी डबू एआइ (का एकाउेी); िनवास ान- लन, य ू .के.; िपता- ीशुभंकरझा, ज◌़मशेदपुर; माता- ीमती सुधा झा, िशवीपी।ोितकेँ www. poet r y . c omसँसंपादकक च◌ॉयस अवाडर् (अंजी पक <strong>ह</strong>ेतु) ोितकेँ भेटल छि। <strong>ह</strong>ुनकर अंजीप िकछु िदन धिर wwwpoet . r ysoup. com केर मु प ृ पर से<strong>ह</strong>ो र<strong>ह</strong>लअिछ।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक साइटक िडजाइन मध ू िलका चौधरी (बी.टेक, कम्ूटर साइ ंस), रििया (बी.टेक, कम्ूटर साइ ंस) आ ीित झा ठाकुर ारा।(<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिका पािक्षक पेँ ht t p:// wwwvi . deha. co. i n/ पर ई-कािशत<strong>ह</strong>ोइत अिछ आ एकर सभटा पुरान अंक िमिथलाक्षर, <strong>दे</strong>वनागरी आ ल वस र्नमेसाइटक आका र्इवमे डाउनलोड लेल उपल र<strong>ह</strong>ैत अिछ। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकास<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:1 अंक ई-पिकाक पि<strong>ह</strong>ल 25 अंकक चुनल रचनाक संग पुकाकार कािशतकएल जा र<strong>ह</strong>ल अिछ। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:2 जनवरी 2010 मे आएत ई-पिकाक26 सँ 50म अंकक चुनल रचनाक संग।)Ti r hut a: 244 pages ( A4 bi g magazi ne si ze)<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>: 1: ितर<strong>ह</strong>ुता : म ू भा..200/-112


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्Devanagar i244 pages ( A4 bi g magazi ne si ze)<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>: 1: : <strong>दे</strong>वनागरी : म ू भा. . 100/-( add cour i er char ges Rs . 20/-per copy f or Del hi / NCR andRs . 30/- per copy f or out si de Del hi )BOTH VERSI ONS ARE AVAI LABLE FOR PDF DOWNLOAD ATht t psht t psi t es googl e coma vi deha comvi deha:// . . / / . / /vi deha123 wor dpr ess com:// . . /( send MO . ./ DD / Cheque i n f avour of AJAY ARTS payabl e atDELHI .)DI STRI BUTORS : AJAY ARTS , 4393/ 4A,IstFloor, Ansari Road , DARYAGANJ .Del hi -110002 Ph. 011-23288341,09968170107Websi t e:http:// wwwshruti . -publ i cat i on.come-mai l :shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publicationcom ."िमिथला दश र्न"मैिथली िमािसक पिका113


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्अपन सब्सिप्शन (भा..288/- द ूसाल मा 12 अंक लेलभारतमे आ ONE YEAR-(6 i ssues)-i n Nepal I NR 900/-, OVERSEAS-$25; TWO YEAR(12 i ssues)- i n Nepal I NR Rs.1800/-, Over seas-US $50) "िमिथला दश र्न"केँ <strong>दे</strong>य डी.डी. ारा Mi thila Darshan, A - 132,Lake Gar dens,Kol kat a - 700 045 पतापर पठाऊ। डी.डी.क संग प पठाऊ जाि<strong>ह</strong>मे अपनप ूण र् पता, टेलीफोन नं. आ ई-मेल संकेत अव िलख ू। धान सादक- निचकेता।काय र्कारी सादक- रामलोचन ठाकुर। िताता सादक- ोफेसर बोध नारायणिसं<strong>ह</strong> आ डा. अिणमा िसं<strong>ह</strong>। Coming Soon:http(<strong>िव</strong>ज्ञापन)wwwmi t hi l adar shan com:// . . /अंितका काशन की नवीनतम पुकसिजमीिडया, समाज, राजनीित औरइित<strong>ह</strong>ासिडज◌़◌ार : मीिडया एप◌ॉिलिट: पु स ूनवाजपेयी 2008 म ू . 200.00राजनीित मेरी जान : पु स ूनवाजपेयी काशन वष र् 2008 म ू.300.00पालकालीन संृित : म ंज ु कुमारीकाशन वष र्2008 म ू . 225.00स्ी : संघष र् और स ृजन : ीधरमकाशन वष र्2008 म ू .200.00अथ िनषाद कथा : भव<strong>दे</strong>व पाेयकाशन वष र्2007 म ू .180.00शी काआलोचनाइित<strong>ह</strong>ास : संयोग और साथ र्कता :सुरे चौधरीसंपादक : उदयश ंकरि<strong>ह</strong>ंदी क<strong>ह</strong>ानी : रचना और पिरिित :सुरे चौधरीसंपादक : उदयश ंकरसाधारण की ितज्ञा : अंधेरे सेसाक्षाार : सुरे चौधरीसंपादक : उदयश ंकरबादल सरकार : जीवन और र ंगम ंच :अशोक भौिमकबालकृ भट्ïट और आध ु िनक ि<strong>ह</strong>ंदी114


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्उपासआलोचना का आर ंभ : अिभषेक रौशनमोनालीसा <strong>ह</strong>ँस र<strong>ह</strong>ी थी : अशोकभौिमक काशन वष र् 2008 म ू. 200.00सामािजक िचंतनिकसान और िकसानी : अिनल चमिडय◌़◌ाक<strong>ह</strong>ानी-सं<strong>ह</strong>रेल की बात : <strong>ह</strong>िरमो<strong>ह</strong>न झा काशनवष र् 2008म ू .125.00छिछया भर छाछ : म<strong>ह</strong>ेश कटारेकाशन वष र् 2008म ू . 200.00को<strong>ह</strong>रे में कं दील : अवधेश ीतकाशन वष र् 2008म ू . 200.00श<strong>ह</strong>र की आिखरी िचिडय◌़◌ा : काशका काशन वष र् 2008 म ू. 200.00पीले कागज◌़ की उजली इबारत :कैलाश बनवासी काशनवष र् 2008 म ू . 200.00नाच के बा<strong>ह</strong>र : गौरीनाथ काशनवष र् 2008 म ू . 200.00आइस-पाइस : अशोक भौिमककाशन वष र् 2008म ू . 180. 00कुछ भी तो मानी न<strong>ह</strong>ी ं : मनीषाकुल काशन वष र् 2008 म ू. 200.00बडक◌़◌ू चाचा : सुनीता जैन काशनवष र् 2008 म ू . 195.00भेम का भे मा ँगता कुाड◌़◌ीईमान : सनारायण पटेल काशनिशक्षक की डायरी : योगेउपासमाइोोप : राजे कुमारकिजयाप ृीपु : लिलत अवाद : म<strong>ह</strong>ाकाशमोड◌़ पर : ध ूमकेतु अवाद : णा र्मोलाज◌़ : िपयैर ला म ूर अवाद :सुनीता जैनक<strong>ह</strong>ानी-सं<strong>ह</strong>धँधली ू या<strong>दे</strong>ं और िससकते ज◌़ख्म :िनसार अ<strong>ह</strong>मदजगधर की म कथा : <strong>ह</strong>िरओमअंित का , मैिथलीैमा िस क , सादक- अनलकांतअंितका काशन,सी-56/य ूजीएफ-4,शालीमारगाडर्न,एकसटे ंशन-II,गािजयाबाद-201005 (उ..),फोन: 0120-6475212,मोबाइलनं.9868380797, 9891245023,आजीवन सदता शु भा..2100/-115


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्वष र् 2008 म ू . 200.00क<strong>िव</strong>ता-सं<strong>ह</strong>चेक/ ाफ्ट ारा “अंितकाकाशन” क नाम सँ पठाऊ। िदीकबा<strong>ह</strong>रक चेक मे भा.. 30/-अितिर जोड◌़◌ू।बया, ि<strong>ह</strong> ी छमा<strong>ह</strong>ीपिका, सादक- गौरीनाथया : श ैलेय काशन वष र् 2008 म ू. 160.00जीना चा<strong>ह</strong>ता <strong>ह</strong>ूँ : भोलानाथ कुशवा<strong>ह</strong>ाकाशन वष र्2008 म ू . 300.00कब लौटेगा नदी के उस पार गयाआदमी : भोलानाथ कुशवा<strong>ह</strong>ा काशनवष र् 2007 म ू .225.00लाल िरन का फुलबा : सुनीता जैनकाशन वष र्2007 म ू .190.00ल ूओं के बे<strong>ह</strong>ाल िद ं में : सुनीताजैन काशन वष र्2008 म ू. 195.00फैंटेसी : सुनीता जैन काशनवष र् 2008 म ू .190.00द:खमय ु अराकच : ाम चैतकाशन वष र्2008 म ू . 190.00कुआर्न क<strong>िव</strong>ताएँ : मज कुमारीवाव काशन वष र् 2008 म ू. 150.00पेपरबैक संरणउपासमोनालीसा <strong>ह</strong>ँस र<strong>ह</strong>ी थी : अशोकभौिमक काशन वष र् 2008 म ू.100.00संपकर्- अंितका काशन,सी-56/य ूजीएफ-4,शालीमारगाडर्न,एकसटे ंशन-II,गािजयाबाद-201005 (उ..),फोन: 0120-6475212,मोबाइलनं.9868380797, 9891245023,आजीवन सदता शु .5000/-चेक/ ाफ्ट/ मनीआडर्रारा “ अंितका काशन” के नामभेजें । िदी से बा<strong>ह</strong>र के चेकमें 30 पया अितिर जोड◌़◌े◌ं।पुक म ंगवा के िलए मनीआडर्र/चेक/ ाफ्ट अंितका काशन के नामसे भेजें । िदी से बा<strong>ह</strong>र के एटपार बैिकं ं ग (at parbanki ng) चेक के अलावा अचेक एक <strong>ह</strong>जार से कम का नभेजें । .200/- से ादा कीपुको ं पर डाक खच र् <strong>ह</strong>मारा व<strong>ह</strong>नकरेंगे। .300/- से .500/-तक की पुको ं पर 10% कीछूट, .500/- से ऊपर .1000/-तक 15%और उससे ादा कीिकताबों पर 20%की छूट िगतखरीद पर दी जाएगी ।एक साथ ि<strong>ह</strong>ी, मैिथली में सिय116


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्क<strong>ह</strong>ानी-सं<strong>ह</strong>आपका काशनरेल की बात : <strong>ह</strong>िरमो<strong>ह</strong>न झा काशनवष र् 2007म ू . 70.00छिछया भर छाछ : म<strong>ह</strong>ेश कटारेकाशन वष र् 2008म ू . 100.00को<strong>ह</strong>रे में कं दील : अवधेश ीतकाशन वष र् 2008म ू . 100.00श<strong>ह</strong>र की आिखरी िचिडय◌़◌ा : काशका काशन वष र् 2008 म ू. 100.00पीले कागज◌़ की उजली इबारत :कैलाश बनवासी काशनवष र् 2008 म ू . 100.00नाच के बा<strong>ह</strong>र : गौरीनाथ काशनवष र् 2007 म ू . 100.00आइस-पाइस : अशोक भौिमककाशन वष र् 2008म ू . 90.00कुछ भी तो मानी न<strong>ह</strong>ी ं : मनीषाकुल काशन वष र् 2008 म ू. 100.00भेम का भे मा ँगता कुाड◌़◌ीईमान : सनारायण पटेल काशनवष र् 2007 म ू . 90.00अंितका काशनसी-56/य ूजीएफ-4, शालीमारगाडर्न,एकसटे ंशन-I Iगािजयाबाद-201005 (उ..)फोन : 0120-6475212मोबाइल नं.9868380797,9891245023ई-मेल: ant i ka1999@ yahoo. co. i n,ant i ka. pr akashan@ ant i ka-pr akashan.comht t p:// wwwant . i ka-pr akashan.com(<strong>िव</strong>ज्ञापन)मैिथली पोथी<strong>िव</strong>कास ओ अथ र्तं (<strong>िव</strong>चार) : नरेझा काशन वष र् 2008 म ू. 250.00संग समय के (क<strong>िव</strong>ता-सं<strong>ह</strong>) :म<strong>ह</strong>ाकाश काशन वष र् 2007 म ू. 100.00एक टा <strong>ह</strong>ेरायल दिनया ु (क<strong>िव</strong>ता-सं<strong>ह</strong>)117


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्: कृमो<strong>ह</strong>न झा काशनवष र् 2008 म ू . 60.00दकचल <strong>दे</strong>बाल (कथा-सं<strong>ह</strong>) : बलरामकाशन वष र्2000 म ू . 40.00स (कथा-सं<strong>ह</strong>) : मार मजकाशन वष र्2007 म ू . 165.00ुित काशनसँ१.पंच<strong>दे</strong>वोपासना-भूिम िमिथला-मौन२.मैिथली भाषा-साि<strong>ह</strong> (२०मशताी)- मश ंकर िसं<strong>ह</strong>३.गुंजन जीक राधा (ग-प-जब ुली िमित)- गंगेशगुंजन४.बत-िबगडैत (कथा-ग सं<strong>ह</strong>)-सुभाषच यादव५.कुम ्–अम र्नक, ख-१ आ२ (लेखकक िछिडआयल प, उपास,ग-कथा, नाटक-एकाी, बालाना ंकृते, म<strong>ह</strong>ाका, शोध-िनब आिदकसम संकलन)- गजेठाकुर६.<strong>िव</strong>लित कइक युगमे िनब(प-सं<strong>ह</strong>)- पंकज पराशर८. एी: मा <strong>िव</strong>श- डा. उदय नारायणिसं<strong>ह</strong> “निचकेता”िंट प <strong>ह</strong>ाडर्बाउड(I SBN NO978 . -81-907729-0-7 म ू.१२५/- य.एस. ू डालर ४०) आपेपरबैक ( I SBN No . 978-81-907729-1-4 म ू . ७५/- य ूएस.डालर २५/-)९/१०/११ '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ारा कएल गेल शोधक आधारपर१.मैिथली-अंजी श कोश २.अंजी-मैिथली श कोश ुित पिब्लकेशन ारा िटफ◌ॉम र्मे कािशत करबाक आ<strong>ह</strong> ीकार कएलेल गेल अिछ। संित मैिथली-अंजीशकोश-ख-I -XVI . लेखक-गजे ठाकुर,नागे कुमार झा एव ं पीकार <strong>िव</strong>ानझा, दाम- .५००/- ित ख। Combi ned I SBN No . 978-81-907729-2-1 ३.पी-ब (िडिजटलइमेिजंग आ िमिथलाक्षरसँ <strong>दे</strong>वनागरीिला ंतरण)- संकलन-सादन-िला ंतरणगजे ठाकुर, नागे कुमार झा एव ंपीकार <strong>िव</strong>ान झा ारा ।ू १२.<strong>िव</strong>भारानीक द टा नाटक: "भाग रौ" आ"बलचा"१३. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:१: <strong>दे</strong>वनागरी आ िमिथला◌़क्षर118


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्<strong>िव</strong>नीत उलस ंरण:Ti r hut a : 244 pages ( A4 bi gmagazi ne si ze)<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>: 1:ितर<strong>ह</strong>ुता :म ू७.<strong>ह</strong>म पुछैत छी (प-सं<strong>ह</strong>)-भा..200/-Devanagar i 244 pages ( A4 bi gmagazi ne si ze)<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>: 1:: <strong>दे</strong>वनागरी : म ू भा. .100/-ुित काशन, DI STRI BUTORS:AJ AIARTS, 4393/4A,I stFl oor , Ansar i Road , DARYAGANJ .Del hi -11000209968170107. Websi t e: http wwwshrutipublicationcom .e-Ph.011-23288341,:// . -mai l : shr ut i . publ i cat i on@ shr ut i -publicationcom .(<strong>िव</strong>ज्ञापन)२. सं<strong>दे</strong>श१.ी गो<strong>िव</strong> झा- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>केँ तर ंगजालपर उतािर <strong>िव</strong>भिरमे माभाषा मैिथलीक ल<strong>ह</strong>िरजगाओल, खेद जे अपक एि<strong>ह</strong> म<strong>ह</strong>ािभयानमे <strong>ह</strong>म एखन धिर संग नि<strong>ह</strong> दए सकल<strong>ह</strong>ु ँ।सुत छी अपकेँ सुझाओ आ रचनाक आलोचना िय लगैत अिछ तेँ िकछु िलखकमोन भेल। <strong>ह</strong>मर स<strong>ह</strong>ायता आ स<strong>ह</strong>योग अपकेँ सदा उपल र<strong>ह</strong>त।२.ी रमान रे- मैिथलीमे ई-पिका पािक्षक पेँ चला कऽ जे अपन माभाषाकचार कऽ र<strong>ह</strong>ल छी, से धवाद । आगा ँ अपक सम मैिथलीक काय र्क <strong>ह</strong>ेतु <strong>ह</strong>मदयसँ शुभकामना दऽ र<strong>ह</strong>ल छी।119


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्३.ी <strong>िव</strong>ानाथ झा "<strong>िव</strong>िदत"- संचार आ ौोिगकीक एि<strong>ह</strong> ितधीर् ोबल युगमे अपनमि<strong>ह</strong>मामय "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"केँ अपना <strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे कट <strong>दे</strong>िख जतबा सता आ संतोष भेल, तकराको उपल "मीटर"सँ नि<strong>ह</strong> नापल जा सकैछ? ..एकर ऐित<strong>ह</strong>ािसक म ूा ंकन आसा ंृितक ितफलन एि<strong>ह</strong> शताीक अंत धिर लोकक नजिरमे आय र्जनक पसँ कट<strong>ह</strong>ैत।४. ो. उदय नारायण िसं<strong>ह</strong> "निचकेता"- जे काज अ<strong>ह</strong>ा ँ कए र<strong>ह</strong>ल छी तकर चरचा एकिदन मैिथली भाषाक इित<strong>ह</strong>ासमे <strong>ह</strong>ोएत। आन भए र<strong>ह</strong>ल अिछ, ई जािन कए जेएतेक गोट मैिथल "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ई जन र्लकेँ पिढ र<strong>ह</strong>ल छिथ।५. डा. गंगेश गुंजन- एि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>-कम र्मे लािग र<strong>ह</strong>ल अ<strong>ह</strong>ा ँक सेदनशील मन, मैिथलीकित समिप र्त मे<strong>ह</strong>नितक अम ृत र ंग, इित<strong>ह</strong>ास मे एक टा <strong>िव</strong>िश फराक अाय आर ंभकरत, <strong>ह</strong>मरा <strong>िव</strong>ास अिछ। अशेष शुभकामना आ बधाइक स, से<strong>ह</strong>|६. ी रामाय झा "रामर ंग"(आब गीर्य)- "अपना" िमिथलासँ संबिधत...<strong>िव</strong>षय ंवुसँअवगत भेल<strong>ह</strong>ँ।...शेष ु सभ कुशल अिछ।७. ी जे िपाठी- साि<strong>ह</strong> अकादमी- इ ंटरट पर थम मैिथली पािक्षक पिका"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केर लेल बधाई आ शुभकामना ीकार क।८. ी फुकुमार िसं<strong>ह</strong> "मौन"- थम मैिथली पािक्षक पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क काशनकसमाचार जािन कक चिकत मुदा बेसी आािदत भेल<strong>ह</strong>ु ँ। कालचकेँ पकिड जाि<strong>ह</strong>द ूरदृिक पिरचय <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>ु ँ, ओि<strong>ह</strong> लेल <strong>ह</strong>मर म ंगलकामना।120


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्९.डा. िशवसाद यादव- ई जािन अपार <strong>ह</strong>ष र् भए र<strong>ह</strong>ल अिछ, जे नव स ूचना-ािकमे मैिथली पकािरताकेँ वेश िदअएबाक सा<strong>ह</strong>िसक कदम उठाओल अिछ।पकािरतामे एि<strong>ह</strong> कारक नव योगक <strong>ह</strong>म ागत करैत छी, संगि<strong>ह</strong> "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"कसफलताक शुभकामना।१०. ी आाचरण झा- को प-पिकाक काशन- ता<strong>ह</strong>ूमे मैिथली पिकाककाशनमे के कतेक स<strong>ह</strong>योग करता<strong>ह</strong>- ई तऽ भ<strong>िव</strong> क<strong>ह</strong>त। ई <strong>ह</strong>मर ८८ वष र्मे७५ वष र्क अभव र<strong>ह</strong>ल। एतेक पैघ म<strong>ह</strong>ान यज्ञमे <strong>ह</strong>मर ाप ूण र् आ<strong>ह</strong>ुित ा<strong>ह</strong>ोयत- यावत ठीक-ठाक छी/ र<strong>ह</strong>ब।११. ी <strong>िव</strong>जय ठाकुर- िमिशगन <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" पिकाक अंक <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ु ँ, सूण र्टीम बधाईक पा अिछ। पिकाक म ंगल भ<strong>िव</strong> <strong>ह</strong>ेतु <strong>ह</strong>मर शुभकामना ीकार कएलजाओ।१२. ी सुभाषच यादव- ई-पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क बारेमे जािन सता भेल।’<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>’ िनरर प<strong>िव</strong>त-पुित <strong>ह</strong>ो आ चतुिद र्क अपन सुगंध पसारय से कामनाअिछ।१३. ी मैिथलीपु दीप- ई-पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केर सफलताक भगवतीसँ कामना।<strong>ह</strong>मर प ूण र् स<strong>ह</strong>योग र<strong>ह</strong>त।१४. डा. ी भीमनाथ झा- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" इटरट पर अिछ तेँ "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" नाम उिचत आरकतेक पेँ एकर <strong>िव</strong>वरण भए सकैत अिछ। आइ-काि मोनमे उेग र<strong>ह</strong>ैत अिछ,मुदा शी प ूण र् स<strong>ह</strong>योग <strong>दे</strong>ब।121


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्१५. ी रामभरोस कापिड "मर"- जनकपुरधाम- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ऑनलाइन <strong>दे</strong>िख र<strong>ह</strong>लछी। मैिथलीकेँ अराष्ीय र् जगतमे प<strong>ह</strong>ु ँचेल<strong>ह</strong>ु ँ तकरा लेल <strong>ह</strong>ािद र्क बधाई। िमिथलार सभक संकलन अप ूव र्। पालोक स<strong>ह</strong>योग भेटत, से <strong>िव</strong>ास करी।१६. ी राजनन लालदास- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ई-पिकाक मामसँ बड नीक काज कए र<strong>ह</strong>लछी, नाितक एि<strong>ह</strong>ठाम <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ु ँ। एकर वािष र्क अ ंक जखन ि ट िनकालब तँ <strong>ह</strong>मरापठायब। कलकामे ब<strong>ह</strong>ुत गोटेकेँ <strong>ह</strong>म साइटक पता िलखाए <strong>दे</strong> िछयि। मोन तँ<strong>ह</strong>ोइत अिछ जे िदी आिब कए आशीवा र्द दैत<strong>ह</strong>ु ँ, मुदा उमर आब बेशी भए गेल।शुभकामना <strong>दे</strong>श-<strong>िव</strong><strong>दे</strong>शक मैिथलकेँ जोडबाक लेल।१७. डा. मश ंकर िसं<strong>ह</strong>- अ<strong>ह</strong>ा ँ मैिथलीमे इ ंटरटपर पि<strong>ह</strong>ल पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" कािशतकए अपन अुत माभाषारागक पिरचय <strong>दे</strong>ल अिछ, अ<strong>ह</strong>ा ँक िनःाथ र् माभाषारागसँिरत छी, एकर िनिम जे <strong>ह</strong>मर सेवाक योजन <strong>ह</strong>ो, तँ सिचत ू करी। इ ंटरटपरआोपा ंत पिका <strong>दे</strong>खल, मन फुित भऽ गेल।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मैिथली साि<strong>ह</strong> आोलन(c)२००८-०९. सवािधकार र् लेखकाधीन आ जतय लेखकक नाम नि<strong>ह</strong> अिछ ततयसंपादकाधीन। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> (पािक्षक) संपादक- गजे ठाकुर। स<strong>ह</strong>ायक सादक: ीमतीरि रेखा िसा। एतय कािशत रचना सभक कापीराइट लेखक लोकिनक लगमेर<strong>ह</strong>ति, मा एकर थम काशनक/ आका र्इवक/ अंजी-संृत अवादक ई-काशन/आका र्इवक अिधकार एि<strong>ह</strong> ई पिकाकेँ छैक। रचनाकार अपन मौिलक आ अकािशतरचना (जकर मौिलकताक संप ूण र् उरदािय लेखक गणक म छि)122


<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ईपिका '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ३९ म अंक ०१ अगस्त २००९ (वषर् २ मास २० अंक ३९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ggaj endr a@ yahoo. co. i n आिक ggaj endr a@ vi deha. com केँ मेलअटैचमेक पमेँ . doc, . docx, . r t f वा . txt फ◌ॉमे र्टमे पठा सकैत छिथ।रचनाक संग रचनाकार अपन संिक्ष पिरचय आ अपन ैन कएल गेल फोटो पठेता<strong>ह</strong>,से आशा करैत छी। रचनाक अंतमे टाइप र<strong>ह</strong>य, जे ई रचना मौिलक अिछ, आपि<strong>ह</strong>ल काशनक <strong>ह</strong>ेतु <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> (पािक्षक) ई पिकाकेँ <strong>दे</strong>ल जा र<strong>ह</strong>ल अिछ। मेल ा<strong>ह</strong>ोयबाक बाद यथासंभव शी ( सात िदनक भीतर) एकर काशनक अंकक स ूचना <strong>दे</strong>लजायत। एि<strong>ह</strong> ई पिकाकेँ ीमित ली ठाकुर ारा मासक 1 आ 15 ितिथकेँ ईकािशत कएल जाइत अिछ।(c) 2008-09 सवािधकार र् सुरिक्षत। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे कािशत सभटा रचना आ आका र्इवकसवािधकार र् रचनाकार आ' सं<strong>ह</strong>का र्क लगमे छि। रचनाक अवाद आ पुनः काशनिकं वा आका र्इवक उपयोगक अिधकार िकनबाक <strong>ह</strong>ेतु ggaj endr a@ vi deha. com परसंपकर् क। एि<strong>ह</strong> साइटकेँ ीित झा ठाकुर, मध ू िलका चौधरी आ रि िया ारािडजाइन कएल गेल।िसिरु123

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!