22.08.2015 Views

िव दे ह िवदेह Videha িবেদহ िवदेह

िवशेष:

िवशेष:

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>िव</strong> <strong>दे</strong> <strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>িবেদহ</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक ई पिका <strong>Videha</strong> Ist Maithili Fortnightly e Magazine <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक्षक '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>''<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ५० म अंक १५ जनबरी २०१० (वषर् ३ मास २५ अंक ५०)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong> संस्कृ ताम्ितर<strong>ह</strong>ूता िलिपक संरक्षकअ य वतं साि<strong>ह</strong>ियक आधुिनक भारतीय भाषािदक समान मैिथली भाषाकेँ अपन ाचीन वत िलिप छैकजकरा ितर<strong>ह</strong>ुता वा िमिथलाक्षर वा मैिथलाक्षर वा मैिथली िलिप क<strong>ह</strong>ल जाइछ। ितर<strong>ह</strong>ुता नामसँ ज्ञान <strong>ह</strong>ोइत अिछजे ई िलिप ितर<strong>ह</strong>ुत <strong>दे</strong>शक िथक। जि<strong>ह</strong>ना भाषा आ स यता पर पर अ यो याित अिछ ति<strong>ह</strong>ना िलिप आभाषाक स ब ध छैक1 अपन िलिपसँ जि<strong>ह</strong>ना–जि<strong>ह</strong>ना स ब ध छूटल जायत ति<strong>ह</strong>ना–ति<strong>ह</strong>ना भाषाक ित ताि<strong>ह</strong>अनुपातमे आकषर्ण कम <strong>ह</strong>ोइत जायत तकर यक्ष माण िथक मैिथली। एि<strong>ह</strong> िलिपक जानिन<strong>ह</strong>ारक सं थािदनानुिदन नगय भेल जा र<strong>ह</strong>ल अिछ जे मैिथली <strong>ह</strong>ेतु िच तनीय <strong>िव</strong>षय िथक। एि<strong>ह</strong> न पर जयका त िमगभीरता पूवर्क <strong>िव</strong>चार कयलिन जे एकर संरक्षणाथर् यासक योजन अिछ। साि<strong>ह</strong> य अका<strong>दे</strong>मी मैिथलीकमा यताक संगमे एक न उपिथत भेल छल जे एकर वत िलिपक अितव छैक वा नि<strong>ह</strong>? ओ एकरउरमे तकर् <strong>दे</strong>लिथन जे एकरा अपन वत िलिप छैक जकर पुरातन इित<strong>ह</strong>ास छैक। <strong>ह</strong>ुनक मा यता छलिनजे मैिथलीक वत अितव थािपत करबामे जे किठनता िलिपक कारणेँ भेलिन आ वर्मान पिरे य मेभऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ से नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत जँ <strong>ह</strong>मरा लोकिन एकरा संरिक्षत रखने रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ुँ तँ ई कथमिप नि<strong>ह</strong> उठैत।वातलापक ममे ओ <strong>ह</strong>मरा एक बेर क<strong>ह</strong>ने र<strong>ह</strong>िथ जे पुरातन कालमे सम िमिथलाचलमे ितर<strong>ह</strong>ुताक संगि<strong>ह</strong>कैथी िलिपक चलन छलैक। दरभंगा राजक कायर्–कलापमे से<strong>ह</strong>ो ितर<strong>ह</strong>ुता िलिपक योग <strong>ह</strong>ोइत छलैक िक तुओकरा बि<strong>ह</strong> कृत कऽ कए ि<strong>ह</strong> दी ब<strong>ह</strong>ुल <strong>दे</strong>वनागरी िलिपकेँ लािद <strong>दे</strong>ल गेलैक जकर भयंकर दुपिरणाम भेलैक जेशनै:-शनै: जनमानससँ ई <strong>िव</strong>लु त <strong>ह</strong>ोइत गेल। एकर फल वरूप मैिथली सदृश ाचीनम भाषाकेँ वर्मानपिरे यमे ि<strong>ह</strong> दीक अंगक उोषणा <strong>िव</strong>ान लोकिन कयलिन जेना वर्जभाषा आ अवधीक संगमे क<strong>ह</strong>ल जाइछ।जँ ितर<strong>ह</strong>ुता िलिप चिलत र<strong>ह</strong>ैत तथा एकर साि<strong>ह</strong> य ए<strong>ह</strong>ी िलिपमे िलखल जाईत तँ ए<strong>ह</strong>न <strong>िव</strong>वादक उावनाकथमिप नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत। सं कृतक <strong>ह</strong>ेतु वैकिपक रूपमे सम त भारतमे <strong>दे</strong>वनागरी िलिप यव<strong>ह</strong>ृत <strong>ह</strong>ोबय लागलतकर भाव िमिथलाचल पर पड़ल आ मैिथली साि<strong>ह</strong> य िनमता लोकिन ितर<strong>ह</strong>ुताक थान पर <strong>दे</strong>वनागरीिलिपक योग करय लगला<strong>ह</strong>।यिप एि<strong>ह</strong> िलिपक संरक्षणाथर् कितपय यास अव य कयल गेल, िक तु कोनो यास सफल नि<strong>ह</strong> भऽ सकल।दरभंगासँ ितर<strong>ह</strong>ुता िलिपमे समाचार प बा<strong>ह</strong>र करबाक यास कयल गेलैक, िक तु ओ<strong>ह</strong>ोक <strong>िव</strong>फल र<strong>ह</strong>ल।मैिथली भाषी जनमानस ितर<strong>ह</strong>ुता आ कैथी िलिपमे पढ़ैत–िलखैत छल आ एि<strong>ह</strong>सँ अितिरक् त कोनो िलिपकयोगक ज्ञान लोककेँ नि<strong>ह</strong> छलैक। यिप एकरा पुनज<strong>िव</strong>त करबाक नेयारभास पु तक भ डारसँ जीवनाथ राय(1891–1964) बाड ला िलिपक भाव काँटा अव य बनाओल गेल आ ओ ‘मैिथलीक थम पु कक रचनाअव य कयलिन, मुदा ओ सफल नि<strong>ह</strong> भऽ सकल।जखन मैिथली कोश कािशत करबाक न उपिथत भेलिन तखन ओ <strong>िव</strong>शु ितर<strong>ह</strong>ुता िलिपक टाइपबनयबाक अथक यास कयलिन, कारण <strong>ह</strong>ुनक बलवती इच्छा छलिन जे ितर<strong>ह</strong>ुता िलिपमे कोश कािशत <strong>ह</strong>ो।एि<strong>ह</strong> भावनासँ ओ उ पेिरत भऽ ितर<strong>ह</strong>ुता कक<strong>ह</strong>ारा (1967) नामक एक पु तक िलखलिन1 दैव दुयग ए<strong>ह</strong>नभेल जे <strong>ह</strong>ुनक ओ यास सफली भूत नि<strong>ह</strong> भऽ पौलिन। <strong>ह</strong>ुनक मा यता छलिन जँ <strong>ह</strong>मरा लोकिन एकरा79

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!