22.08.2015 Views

िव दे ह िवदेह Videha িবেদহ िवदेह

'िवदेह' ९८ म अंक १५ जनवरी २०१२ (वष५ मास ४९ - WordPress.com

'िवदेह' ९८ म अंक १५ जनवरी २०१२ (वष५ मास ४९ - WordPress.com

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>Videha</strong> Radioमैिथली <strong>दे</strong>वनागरी वा िमिथलारमे नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख/ िलिख पािब र<strong>ह</strong>ल छी,(cannot see/write Maithili in Devanagari/Mithilakshara follow links below or contact atggajendra@videha.com) तँ एि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेतु नीचक िलंक सभ परजाऊ। संगि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क तंभ मैिथली भाषापाक/ रचना लेखनक नव-पुरान अंक पढ़ू।http://devanaagarii.net/http://kaulonline.com/uninagari/ (एतए बॉसमे ऑनलाइन<strong>दे</strong>वनागरी टाइप क, बॉससँ कॉपी क आ वड डॉयुमेटमेपेट कए वड फाइलक सेव क। <strong>िव</strong>शेष जानकारीक लेलggajendra@videha.com पर सपक क।)(Use Firefox4.0 (from WWW.MOZILLA.COM )/ Opera/ Safari/Internet Explorer 8.0/ Flock 2.0/ Google Chromefor best view of '<strong>Videha</strong>' Maithili e-journal athttp://www.videha.co.in/ .)12


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAगौरी-शंकरक पालवंश कालक मूि, एि<strong>ह</strong>मे िमिथलारमे (१२०० वषपूवक) अिभलेख अंिकत अिछ। िमिथलाक भारत आ नेपालकमािटमे पसरल एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>क अयाय ाचीन आ नव थापय, िच,अिभलेख आ मूिकलाक़ <strong>ह</strong>ेतु <strong>दे</strong>खू 'िमिथलाक खोज'िमिथला, मैिथल आ मैिथलीसँ सबिधत सूचना, सपक, अवेषणसंगि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क सच-इंजन आ यूज स<strong>िव</strong>स आ िमिथला, मैिथल आमैिथलीसँ सबिधत वेबसाइट सभक सम संकलनक लेल <strong>दे</strong>खू"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> सूचना संपक अवेषण"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> जालवृक िडसकसन फोरमपर जाऊ।"मैिथल आर िमिथला" (मैिथलीक सभसँ लोकिय जालवृ) परजाऊ।ऐ बेर मूल पुरकार(२०१२) [साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी, िदली]क लेलअ<strong>ह</strong>क नजिरमे कोन मूल मैिथली पोथी उपयुत अिछ ?ी राज<strong>दे</strong>व मडलक “अबरा” (क<strong>िव</strong>ता-सं<strong>ह</strong>) 13.28%14


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAी चभानु िसं<strong>ह</strong> 26.19%Other: 0%१. संपादकीय<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> साि<strong>ह</strong>य उसव २०१२ आ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> साि<strong>ह</strong>य समान समारो<strong>ह</strong>१४ जनवरी २०१२ क सप भेल। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> समानातर साि<strong>ह</strong>यअका<strong>दे</strong>मी पुरकार <strong>दे</strong>ल गेल आ क<strong>िव</strong> समेलन सप भेल।लोकक वतः-फूत स<strong>ह</strong>योग आ स<strong>ह</strong>भािगता <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली साि<strong>ह</strong>यआदोलनक सफलताक पमे मोन राखल जाएत।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> समान<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> समानातर साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी समान१.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> समानातर साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी फेलो पुरकार २०१०-११19


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२०१०- चनाथ िम अमर (१९२५- ) - मैिथलीसाि<strong>ह</strong>य लेल।साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी भाषा समान ( लािसकल आ मयकालीनसाि<strong>ह</strong>य आ गएर मायताात भाषा लेल):-मयकालीन साि<strong>ह</strong>य लेल।)२०००- डॉ. जयकात िम (लािसकल आमयकालीन साि<strong>ह</strong>य लेल।)२००७- पं. डॉ. शिशनाथ झा (लािसकल आपं. ी उमारमण िम27


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसाि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी पुरकार- मैिथली१९६६- यशोधर झा (िमिथला वैभव, दशन)१९६८- याी (प<strong>ह</strong>ीन नन गाछ, प)१९६९- उपेनाथ झा “यास” (दू प, उपयास)28


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९७०- काशीकात िम “मधुप” (राधा <strong>िव</strong>र<strong>ह</strong>, म<strong>ह</strong>ाकाय)१९७१- सुरे झा “सुमन” (पय<strong>िव</strong>नी, प)१९७३- जिकशोर वम “मिणप” (नैका बिनजारा, उपयास)१९७५- िगरी मो<strong>ह</strong>न िम (िकछु <strong>दे</strong>खल िकछु सुनल, संमरण)१९७६- वैनाथ मिलक “<strong>िव</strong>धु” (सीतायन, म<strong>ह</strong>ाकाय)१९७७- राजेर झा (अव<strong>ह</strong>: उव ओ <strong>िव</strong>कास, समालोचना)29


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९७८- उपे ठाकुर “मो<strong>ह</strong>न” (बािज उठल मुरली, प)१९७९- तनाथ झा (कृण चिरत, म<strong>ह</strong>ाकाय)१९८०- सुधशु शेखर चौधरी (ई बत<strong>ह</strong>ा संसार, उपयास)१९८१- माकडेय वासी (अगयाियनी, म<strong>ह</strong>ाकाय)१९८२- िलली रे (मरीिचका, उपयास)१९८३- चनाथ िम “अमर” (मैिथली पकािरताक इित<strong>ह</strong>ास)१९८४- आरसी साद िसं<strong>ह</strong> (सूयमुखी, प)30


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९८५- <strong>ह</strong>िरमो<strong>ह</strong>न झा (जीवन याा, आमकथा)१९८६- सुभ झा (नाितक पक उर, िनबध)१९८७- उमानाथ झा (अतीत, कथा)१९८८- मायानद िम (मंपु, उपयास)१९८९- काचीनाथ झा “िकरण” (पराशर, म<strong>ह</strong>ाकाय)१९९०- भास कुमार चौधरी (भासक कथा, कथा)31


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९९१- राम<strong>दे</strong>व झा (पिसझैत पाथर, एककी)१९९२- भीमनाथ झा (<strong>िव</strong><strong>िव</strong>धा, िनबध)१९९३- गो<strong>िव</strong>द झा (सामाक पौती, कथा)१९९४- गंगेश गुंजन (उिचतवता, कथा)१९९५- जयमत िम (क<strong>िव</strong>ता कुसुमजिल, प)१९९६- राजमो<strong>ह</strong>न झा (आइ काि परसू, कथा सं<strong>ह</strong>)32


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९९७- कीित नारायण िम (वत <strong>ह</strong>ोइत शािततूप, प)१९९८- जीवकात (तकै अिछ िचड़ै, प)१९९९- साकेतानद (गणनायक, कथा)२०००- रमानद रेणु (कतेक रास बात, प)२००१- बबुआजी झा “अात” (िता पाडव, म<strong>ह</strong>ाकाय)२००२- सोम<strong>दे</strong>व (स<strong>ह</strong>मुखी चौक पर, प)33


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९९४- राम<strong>दे</strong>व झा (सगाइ- रािजदर िसं<strong>ह</strong> बेदी, उदू)१९९५- सुरे झा “सुमन” (रवी नाटकावली- रवीनाथ टैगोर,बला)१९९६- फजलुर र<strong>ह</strong>मान <strong>ह</strong>ासमी (अबुलकलाम आजाद- अदुलकवी<strong>दे</strong>सनवी, उदू)१९९७- नवीन चौधरी (मािट मंगल- िशवराम कारंत, कड़)१९९८- चनाथ िम “अमर” (परशुरामक बीछल बेरायल कथा-राजशेखर बसु, बला)36


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९९९- मुरारी मधुसूदन ठाकुर (आरोय िनकेतन- ताराशंकरबंदोपायाय, बला)२०००- डॉ. अमरेश पाठक, (तमस- भीम सा<strong>ह</strong>नी, ि<strong>ह</strong>दी)२००१- सुरेर झा (अतिरमे <strong>िव</strong>फोट- जयत <strong>िव</strong>णु नालकर,मराठी)२००२- डॉ. बोध नारायण िसं<strong>ह</strong> (पतझड़क वर- कुतुल ऐन<strong>ह</strong>ैदर, उदू)२००३- उपेद दोषी (कथा कि<strong>ह</strong>नी- मनोज दास, उिड़या)37


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२००४- डॉ. फुल कुमार िसं<strong>ह</strong> “मौन” (ेमचद की क<strong>ह</strong>ानी-ेमचद, ि<strong>ह</strong>दी)२००५- डॉ. योगानद झा (िब<strong>ह</strong>ारक लोककथा- पी.सी.राय चौधरी,अंेजी)२००६- राजनद झा (कालबेला- समरेश मजुमदार, बला)२००७- अनत िब<strong>ह</strong>ारी लाल दास “इदु” (यु आ योा-अगमिसं<strong>ह</strong> िगिर, नेपाली)२००८- ताराकात झा (संरचनावाद उर-संरचनावाद एवं ायकायशा-गोपीचद नारंग, उदू)38


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२००९- भालच झा (बीछल बेरायल मराठी एककी- सपादकसुधा जोशी आ राकर मतकरी, मराठी)२०१०- डॉ. िनयानद लाल दास ( "इनाइटेड माइस" -मैिथलीमे "विलत ा"- डॉ.ए.पी.जे. कलाम, अंेजी)साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी मैिथली बाल साि<strong>ह</strong>य पुरकार२०१०-तारानद <strong>िव</strong>योगीक पोथी "ई भेटल तँ की भेटल" लेल२०११- ले.क. मायानाथ झा "जकर नारी चतुर <strong>ह</strong>ोइ" लेल39


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबोध समानबोध समान 2004- ीमित िलली रे (1933- )बोध समान 2005- ी म<strong>ह</strong>े मलंिगया (1946- )बोध समान 2006- ी गो<strong>िव</strong>द झा (1923- )बोध समान 2007- ी मायानद िम (1934- )बोध समान 2008- ी मो<strong>ह</strong>न भाराज (1943- )40


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबोध समान 2009- ी राजमो<strong>ह</strong>न झा (1934- )बोध समान 2010- ी जीवकात (1936- )बोध समान 2011- ी सोम<strong>दे</strong>व (1934- )बोध समान 2012- ी चभानु िसं<strong>ह</strong> (1922- ) आी रामलोचन ठाकुर (1949- )याी-चेतना पुरकार41


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२००० ई.- पं.सुरे झा “सुमन”, दरभंगा;२००१ ई. - ी सोम<strong>दे</strong>व, दरभंगा;२००२ ई.- ी म<strong>ह</strong>े मलंिगया, मलंिगया;२००३ ई.- ी <strong>ह</strong>ंसराज, दरभंगा;२००४ ई.- डॉ. ीमती शेफािलका वम, पटना;२००५ ई.-ी उदय च झा “<strong>िव</strong>नोद”, रि<strong>ह</strong>का, मधुबनी;42


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> समानातर साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी समान१.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> समानातर साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी फेलो पुरकार २०१०-११२०१० ी गो<strong>िव</strong>द झा (सम योगदान लेल)२०११ ी रमानद रेणु (सम योगदान लेल)२.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> समानातर साि<strong>ह</strong>य अका<strong>दे</strong>मी पुरकार २०११-१२२०११ मूल पुरकार- ी जगदीश साद मडल (गामक िजनगी,कथा सं<strong>ह</strong>)२०११ बाल साि<strong>ह</strong>य पुरकार- ले.क. मायानाथ झा (जकर नारीचतुर <strong>ह</strong>ोइ, कथा सं<strong>ह</strong>)२०११ युवा पुरकार- आनद कुमार झा (कल<strong>ह</strong>, नाटक)45


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअिछ जइ मे 325790 छाा आ 481936 छा छिथ। वष2011क मैिक परीा मे 532523 आ इंटरमीिडएटक परीा मे4180287 छा सिमिलत भेल छला<strong>ह</strong>। एि<strong>ह</strong> मय स 2011-12 क मैिक परीाक तैयारी मे िब<strong>ह</strong>ार <strong>िव</strong>ालय परीा सिमितलािग गेल अिछ। एि<strong>ह</strong> वषक मैिक परीाक लेल 20 जनवरी सॅफाम भरबाक काज ारंभ <strong>ह</strong>ोयत आ 30 जनवरी क समात भऽजायत। मैिकक परीा 22 फरवरी सॅ ारंभ <strong>ह</strong>ोयत।िब<strong>ह</strong>ार मे सभ वष मनाओल जायत भूकप आ बािढ़ सुरा सता<strong>ह</strong>िब<strong>ह</strong>ार मे आब सभ वष भूकप आ बािढ़ सुरा सता<strong>ह</strong> मनाओलजायत। मुयमंी नीतीश कुमारक िनदश पर राय आपदा बंधनािधकार ई िनणय लेलक अिछ। 15 जनवरी सॅ भूकप सुरासता<strong>ह</strong> आ जूनक पि<strong>ह</strong>ल सता<strong>ह</strong> मे बािढ़ सुरा सता<strong>ह</strong> आयोिजतकयल जायत। भूकप सुरा सता<strong>ह</strong>क अंतगत 15 जनवरी सॅ<strong>दे</strong>शक <strong>िव</strong>ालय, म<strong>ह</strong>ा<strong>िव</strong>ालय, थाना, पंचायत खंड आ िजलामुयालय सभ मे कायम आयोिजत कऽ ऐ मायम सॅ जनता कभूकप सॅ सुराक उपायक जनतब <strong>दे</strong>ल जायत। उलेखनीय अिछजे िब<strong>ह</strong>ार मे 15 जनवरी 1934 मे <strong>िव</strong>नाश करय वाला भूकपआयल छल जइ मे पैघ तबा<strong>ह</strong>ी भेल छल। ओइ भूकप मेिमिथलचल क कोसी े सॅ जोड़य वाला कोसी पर बनल िनमली55


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAभपिटया<strong>ह</strong>ी रेल लाइन वत भऽ गेल छल आ िमिथलचल दू भागमे बिट गेल छल। के मे अटल िब<strong>ह</strong>ारी वाजपेयीक शासन कालमे ऐ रेल लाइन क चालू करबाक लेल कोसी म<strong>ह</strong>ासेतुक िशलायासकयल गेल छल जे आब बिन कऽ तैयार अिछ आ 6 फरवरी कएकर उाटन केीय भूतल पिरव<strong>ह</strong>न मंी सी.पी. जोशी करता<strong>ह</strong>।सप भेल <strong>िव</strong>ालयक थापना िदवस(मधुबनी) बचा दाई उच <strong>िव</strong>ालय ननौर मधुबनीक चालीसमथापना िदवस स<strong>ह</strong> वामी <strong>िव</strong>वेकानद जयंती <strong>ह</strong>षक संग मनाओलगेल। ऐ अवसर पर उपिथत <strong>िव</strong>तजन <strong>िव</strong>ालयक उपलिधकचच करैत वामी <strong>िव</strong>वेकानद क मरण करैत छा युवा सभकआान कयलिन जे ओ वामी जीक आदश अनुसरण कऽ अपनबाट पर आग बिढ़ अपन <strong>िव</strong>ालय आ मातृभूिमक नाम करिथ।कायमक अयता <strong>िव</strong>ालयक धानाचाय भगवान झा क<strong>ह</strong>लिनजखन िक क<strong>िव</strong> गंगाधर <strong>ह</strong>ष मुय अितिथक पमे अपन <strong>िव</strong>चाररखलिन। ऐ अवसर पर <strong>िव</strong>ालयक छा-छााक मय ितयोिगताआयोिजत कयल गेल आ ऐमे <strong>िव</strong>जय भेल ितभागी क परकृतसे<strong>ह</strong>ो कयल गेल। कायमक संचालन आकाशवाणी पटनाक मैिथलीकंपेयर अिखलेश कुमार झा कयलिन। समारो<strong>ह</strong> मे दीप पुप आक<strong>िव</strong> गंगाधर <strong>ह</strong>षक काय पाठ से<strong>ह</strong>ो भेल। कायम मे ो. जयनंद56


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसाि<strong>ह</strong>य आ पकािरता दूनु मोच पर ओतवे समिपत आ सिय<strong>दे</strong>खाई पडैÞत छिथ । <strong>ह</strong>ुनकामे पकािरता आ साि<strong>ह</strong>य दूनुक ितवभा<strong>िव</strong>क आकषण छि<strong>ह</strong>, ओ दूनु ेमे समान एवं स<strong>ह</strong>ज पमेआगा बिढ र<strong>ह</strong>ल छिथ । इए<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ुनक <strong>िव</strong>शेषताछि<strong>ह</strong> । ब<strong>ह</strong>ुत कम लोक दूनु ेमे समान प सँ याय करबाकिथित मे र<strong>ह</strong>ैत अिछ । सुजीत जीक इए<strong>ह</strong> <strong>िव</strong>शेषता <strong>ह</strong>ुनकासमकािलन आओर संगी सभ सँ फरक यितव दैत छि<strong>ह</strong> ।दोसर मैिथलीमे पुतक काशनक म बिढ र<strong>ह</strong>ल से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong>खबैया ।सुजीतजी जनकपुरक ितित पिका ‘िमिथला डटकम’क सपादकछिथ । पकािरतामे अखवार सँ लऽ कऽ रेिडयो आ टेिलिभजनमेपयत एकसंग ियाशील र<strong>ह</strong>ैत छिथ । ई पुतक <strong>ह</strong>ुनकर ‘िरपोटरडायरी’ नाम सँ कािशत तभ लेखन आ िकछु फुटकर आलेखसभक सं<strong>ह</strong> अिछ । ओ तभकार के पमे से<strong>ह</strong>ो पिरचय बनौनेछिथ । ई िनक गप छैक िक एकटा पकार सम सामियक <strong>िव</strong>षयपर अपन अिभमत से<strong>ह</strong>ो रखैत अिछ । िरपोिट सँ किनक फरकतभ लेखनक िशप अिछ । जे समसामियक घटनाक तय सँपिरिचत नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ता से सिटक िटपणी से<strong>ह</strong>ो नि<strong>ह</strong> कऽ सकैत छिथ। अपन पिरवेशक बारेमे िजनका बिढया सँ बुझल छि<strong>ह</strong>, ओि<strong>ह</strong>मेिच छि<strong>ह</strong>, सए<strong>ह</strong> तभ माफत िटपणी कऽ सकैत छिथ ।सुजीतजीक नाम सँ ई <strong>िव</strong>शेषता से<strong>ह</strong>ो जुिड गेल अिछ ।ि<strong>ह</strong>नकर ‘िरपोटर डायरी’ क संकलन मे तभ लेख, राीय पिकामे ब<strong>ह</strong>राएल आलेखसभ आ सपूण मे सामियक िटपणी – िरपोतज58


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकुशल पकारक पि<strong>ह</strong>चान इए<strong>ह</strong> छैक की ओ ‘समाचार सूंघा’ <strong>ह</strong>ुए ।अंेजी मे एकरा क<strong>ह</strong>ल जाइत छैक – ‘तय जबखभ ब लयकभ◌ायच तजभ लभधक’ पकारक समाचार सूंघा <strong>ह</strong>ोएबाक चा<strong>ह</strong>ी ।पकार जनैया ओकर पाठकक की सरोकार छैक, ओकरा कोनतर<strong>ह</strong>े तुत कएल जा सकैया ? सुजीतजी िमिथला डट कमकपाठक क वाद बुझैत छिथ तएँ सरल भाषामे िटपणी सभ करैतछिथ । एि<strong>ह</strong> मे गभीर <strong>िव</strong>षय सभ से<strong>ह</strong>ो जुडल र<strong>ह</strong>ैत छैक, मुदाबडा रसगर अदाज मे ।साि<strong>ह</strong>ियक धरातल सँ पकािरता ेमे नव उचाई ात कऽ र<strong>ह</strong>लसुजीतजीक लेल साि<strong>ह</strong>ियक रचना ि<strong>ह</strong>नकर लेखकीय कौशलकचमकृत कऽ दैया कखनो काल ।िरपोटर डायरी जनकपुरक िमठगर आम अिछ, वदगर माछ अिछ,<strong>ह</strong>ण योय पाग अिछ, िनकगर पाविन ित<strong>ह</strong>ार अिछ, पुरान मुदाआकषक जनकपुरक रेल अिछ, सजा कऽ रखयबला योतक पअिछ, ई क<strong>ह</strong>ब अितसयोित नि<strong>ह</strong> । एकर पा–पामे पिछलकातीन÷चािर वषक जनकपुरक टटका इित<strong>ह</strong>ास िछिरयाएल अिछ,जनकपुरक नवका इित<strong>ह</strong>ास सजाओल भार अिछ ई पुतक ।सुजीतजीक उचाई <strong>ह</strong>ण करैत यितवके वीकार कर<strong>ह</strong>ी टापडत, नवतुिरया जमातक पमे माेटा मूयकन करब कथमिपयाय नि<strong>ह</strong> । एकटा लोकिय मैिथली दैिनक पिकाक न<strong>ह</strong>र समयसँ सपादन कऽ कऽ आ ओ पिकाक लोकिय बना<strong>िव</strong> अपनसफलताक सामय रेखा िखंच चुकल छिथ आ तभ लेखन कऽ61


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसंचारमायमक समाजक ित की दाियव छैक ? संचारमायमककतयक सबध मे पि<strong>ह</strong>ल ई पुछल जाइत छैक की िमिडयाककतय केवल जनमतक काशन÷सारण अिछ की जनमतकमागदशन ? सच पुछल जाए तऽ संचारमायमक तीन धान कतयअिछ – पि<strong>ह</strong>ला तऽ जनमतकँ◌े दिशत करब, दोसर जनमत तैयारकरब, तेसर जनमतक मागदशन करब । िमिडयाक काजइित<strong>ह</strong>ासक बतवैत चलब से<strong>ह</strong>ो अिछ । छोट–छोट बात सभ से<strong>ह</strong>ोइित<strong>ह</strong>ास बनवैया । वयं जनतामे, जनितिनिध सभमे, आ सरकारीसंथासभमे घुसल िबसंगित सभक <strong>िव</strong> जनमत तैयार कएनाईसे<strong>ह</strong>ो िमिडयाक कतय अिछ । मान<strong>ह</strong>ािनक कानून सँ बँिच कऽज<strong>ह</strong>धिर अिभयत कएनाइ सभव भऽ सकैया पकारक जएबाकचा<strong>ह</strong>ी ।सरकार आ िमिडया दूनुक काज जन–रंजन, रा िनमण, <strong>िव</strong>कयाण अिछ । लोकतक पृभूिममे जे दाियव सरकारक छैकवए<strong>ह</strong> ेसोक छैक । ेसक इ<strong>ह</strong>ो कारण सरकार सँ बेसी िजमेवारीभऽ सकैया की सरकार तऽ बदलैत र<strong>ह</strong>ैत छैक, मुदा पे्रस तऽिनरतर सिय र<strong>ह</strong>ैया ।जे<strong>ह</strong>न जनता <strong>ह</strong>ोइत छैक ते<strong>ह</strong>ने सरकार बनैत छैक । ई सचाईेस पर से<strong>ह</strong>ो चिरताथ <strong>ह</strong>ोइया, िकएक िक नागिरकक नैितक एवंमानिसक तरक अनुपि<strong>ह</strong> ओि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>शक ेस र<strong>ह</strong>ैत अिछ । मुदा ईबात ओि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>श मे पाओल जाइया जतय क यितगत वतताकआधार पर लोकत थािपत63


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअिछ । जतय राजनीित वा अथनीित िनयोिजत र<strong>ह</strong>ैत अिछ, ओतयसरकार वा समाचार प से<strong>ह</strong>ो पूव िनयोिजत चलैत अिछ ।सावजिनक <strong>िव</strong>षय पर सावजिनक प सँ चच करए लेल येकनागिरकक अवसर भेटबाकचा<strong>ह</strong>ी । ई चच मा एकि<strong>ह</strong> मायमक ारा िनिभकता पूवक भऽसकैया ओ अिछ संचारमायम । ताि<strong>ह</strong> लेल तऽ क<strong>ह</strong>ल गेल अिछिक संचारमायमक वतता केवल पकािरता सँ जुडल लोककलेल माेटा सरोकारक <strong>िव</strong>षय नि<strong>ह</strong> छैक । अपन <strong>िव</strong>चार कटकरबाक वतता कोनो यितक वतता सँ जुडल <strong>िव</strong>षय छैक। येक यितक संचार मायममे अपन मत कािशत– सािरतकरवाक वतता <strong>ह</strong>ोएबाक चा<strong>ह</strong>ी मुदा ई अिधकार पूणतया िनरपेनि<strong>ह</strong> छैक । वातवमे सभ अिधकार सापे <strong>ह</strong>ोइत छैक आ ओकरााितक लेल कतेको मयदा सभक पालना करय पडैत छैक ।िरपोटर डायरी िलखनी<strong>ह</strong>ार सदैव अपन मयदाक लमण रेखा बीचरि<strong>ह</strong> कऽ कलम चलौने छिथ ।पकारक लेल <strong>िव</strong>सनीयता सभ सँ पैघ पूँजी छैक । कोन बातकोन पकार क<strong>ह</strong>लकै, ई सभ सँ बेसी म<strong>ह</strong>व रखैत अिछ ।<strong>िव</strong>सिनयता कोनो लौटरी जक न<strong>ह</strong>ी ात भऽ जाइत छैक । ईरातारात <strong>ह</strong>ोवयबाला चीजो नि<strong>ह</strong> छैक । एकटा न<strong>ह</strong>र समयमेपकार <strong>िव</strong>शेषक सबधमे एकटा छ<strong>िव</strong> जनमानस मे उभरैत छैकतकरा लेल पकारक तऽ ब<strong>ह</strong>ुत न<strong>ह</strong>र परीा सँ ब<strong>ह</strong>राय पडैत छैक। तखन जा कऽ <strong>िव</strong>सिनयता ात <strong>ह</strong>ोइत छैक । जे पकार64


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAतयक पाछु र<strong>ह</strong>ैया, <strong>िव</strong>िभ तय सभक आलोक मे सयक खोजीकरैया आ ओकरा जनताके बीचमे तुत करैया सए<strong>ह</strong> पकारजनताक अिभ िम क<strong>ह</strong>बैया । ‘लोकिम’ पकार बनवाक लेलजनताक मन जीतय पडैत छैक । ई काज पूव<strong>ह</strong>ी आ वाथलेखन सँ सभव न<strong>ह</strong>ी छैक । एडी उठा कऽ कोनो न<strong>ह</strong>र बनककोिशश करे तऽ ओ िटकाउ नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत छैक । दुिनया ब<strong>ह</strong>ुत छोटिछन भऽ गेल छैक । अ<strong>ह</strong>के <strong>ह</strong>ातमे जॱ कलम अिछ तऽ जनताक<strong>ह</strong>ात मे मूयकन करबाक वतता छैक, मूयकन करबाकअिधकारक अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>रण नि<strong>ह</strong> कऽ सकैत छी ।संकिलत <strong>िव</strong>षयवतुसभमे ब<strong>ह</strong>ुत रास जनकपुर आ पासपडोसमेकेित अिछ । एकर वावजुद एि<strong>ह</strong> आलेखसभ मे जाि<strong>ह</strong><strong>िव</strong>षयवतुक चच कएल गेल अिछ, ओि<strong>ह</strong>मे िकछु रािय अिछ ।जनकपुरमे उिठ र<strong>ह</strong>ल लोक ि<strong>ह</strong>लोरक कपनक रेखािच अिछ,िरपोटर डायरी । एखनुका समयमे पकार <strong>िव</strong>शेष अपना ेमेकाज करैत–करैत, जॱ ओकरा मे िजासु भाव छैक, <strong>िव</strong>लेषणकरवाक मता छैक, समयक िचि<strong>ह</strong> सकैया तखन ओ अपना े<strong>िव</strong>शेषक मािमलामे दता से<strong>ह</strong>ो ात करैया । ए<strong>ह</strong>न अवथामेएकटा िनक िरपोटर आ सपादक अपन चीक <strong>िव</strong>षयमे िनपुणताात करैया, जकर उपयोग पुतक लेखनमे से<strong>ह</strong>ो करैया । एि<strong>ह</strong>वृितक पदयाी एखन सुजीतजी <strong>दे</strong>खल गेला । िरपोटर डायरीकाशन सँ जनकपुर आ मैिथली पकािरतामे एकटा नय इित<strong>ह</strong>ासजुड़त ।65


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAलेखकक िनजव <strong>दे</strong>खय बला ब<strong>ह</strong>ुत रास संगक बीच <strong>िव</strong>िभ ेकआ तरक लोकक मनोभाव पढल जा सकैया । एकटा पकारककोन तर<strong>ह</strong>े घटना सभ भा<strong>िव</strong>त करैत छैक, से <strong>दे</strong>खल जा सकैया। ‘म<strong>ह</strong>ासंघक चुनाव आ सुनधाराक आनद’ शीषक लेखमेपकािरता आ एकर संगठनमे पनपैत <strong>िव</strong>संगित सभक ित कठाकरैत ओ िलखैत छिथ, ‘काश <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ुँ सभ दा िपवैत रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ुँ, तऽकतेक िपबत<strong>ह</strong>ुँ कतेक िपवत<strong>ह</strong>ुँ ............... ’िकए एतेक म<strong>ह</strong>ंग भऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ पकारक चुनाव ? सयसमाजक कपना करयवला कलमजी<strong>िव</strong>सभ वयं <strong>िव</strong>कृित बढावयमेतऽ नि<strong>ह</strong> लागल अिछ ।ई सं<strong>ह</strong> ओ<strong>ह</strong>ी समयमे कािशत भऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ जखन िमिथला पैघसंमण सँ गुजिर र<strong>ह</strong>ल अिछ । कतेको समय ए<strong>ह</strong>न <strong>दे</strong>खल गेलजखन राजनीितक दल, नागिरक समाज, गैससकम, िमिडया आरासेवक वगक भूिमका पर आओर प ारा अ◌ा◌ंगुर ठाढ़ कएलगेल । सभ े मे अपन भूिमका आ म<strong>ह</strong>व पर मथन <strong>ह</strong>ोएबाकचाि<strong>ह</strong> उप<strong>दे</strong>श आएल । सुजीतजी वातमानक जनकपुिरया पकािरतामा<strong>दे</strong> नेपालीय पकािरताक <strong>िव</strong>संगित सभक पूण इमादारीक संगिचित कएने छिथ, एि<strong>ह</strong> सँ <strong>ह</strong>ुनकर उठान कएल गेल <strong>िव</strong>षयवतुक<strong>िव</strong>सिनयता बढाओत । केवल उप<strong>दे</strong>श <strong>दे</strong>ल सामी लोक नि<strong>ह</strong>िचवैया, जॱ अपना सँ जुडल आलोचना वयं कएल जाइया तखनलोक<strong>िव</strong>ास बढैत छैक ।सला<strong>ह</strong> आ<strong>िव</strong> सकैया, ए<strong>ह</strong>न िलखबाक चाि<strong>ह</strong>, ए<strong>ह</strong>न रि<strong>ह</strong>तै तऽ नीक,66


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ८९ म अंक ०१ सतबर२०११ (वष ४ मास ४५ अंक ८९)http://www.videha.co.in/ मानुषीिम<strong>ह</strong>संकृताम् ISSN 2229-547X VIDEHAनवदु कुमार झा- िरपोतजकोसीक लयक तीन वषकोसीक लयक तीन वष अठार<strong>ह</strong> अगत केपूरा भऽ गेल। तीन वष पि<strong>ह</strong>ने जखन कोसीकचड बेग म िमिथलचलक एकटा भाग कोसीम <strong>िव</strong>लीन भऽ गेल छल तऽ सरकारी आ गैरसरकारी संथा सभ एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>े मे<strong>ह</strong>रबान छलजे लोक सभ आशा बनल जे बबद भेल ेफेर से आबाद <strong>ह</strong>ोएत। आ िकछु <strong>ह</strong>द धिरराता पर से<strong>ह</strong>ो आएल अिछ। लोक जीवन फेररणामक आकलन कएलजेतैक । सु्जीतजी एकटा लिकर िखचला<strong>ह</strong> अिछ, एि<strong>ह</strong> सँ पैघिखिच कऽ आगु बढी से नीक िक ‘ई – ओ’ कि<strong>ह</strong>–कि<strong>ह</strong> आमरितकएल जाए से िनक । अि<strong>ह</strong> यासक बाद ऐ<strong>ह</strong>न यासक म बढे,िनक समालोचना आवय से आवयक अिछ, एि<strong>ह</strong> सँ मैिथली आपकािरता दूनुक लाभ प<strong>ह</strong>ुँचतै ।िकछु मािमला मे सुजीतजी आगा बिढ गेला । नेपालमे न<strong>ह</strong>र समयधिर मैिथली दैिनक पक सपादन करबाक इित<strong>ह</strong>ास बनौलि<strong>ह</strong> ।िमिडया सँ सब पुतक ब<strong>ह</strong>रौलि<strong>ह</strong> । ब<strong>ह</strong>ुत खुब । जनकपुरनगरक अपन <strong>िव</strong>िश पि<strong>ह</strong>चान छैक । एि<strong>ह</strong> ठामक पकािरताकअपन ऐित<strong>ह</strong>ािसकता छैक, एि<strong>ह</strong> ठामक पकािरतामे ितपध से<strong>ह</strong>ोबेिसगर छैक, एि<strong>ह</strong> सभक बीच अपन मौिलक यितव आजनकरब कम किठन नि<strong>ह</strong> । सुजीतजी िनक िदशामे बिढ र<strong>ह</strong>ल छिथ,ि<strong>ह</strong>नकर पकािरताक भ<strong>िव</strong>य सुदीघ छि<strong>ह</strong> । आनो ठामकपकारसभक से<strong>ह</strong>ो एि<strong>ह</strong> माग पर चलबाक लेल ेिरत करतैक से<strong>ह</strong>मर <strong>िव</strong>ास अिछ ।67


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिगबात ब<strong>ह</strong>ुत छॊट छलै, ढॊराई कॆ म<strong>ह</strong>ीस भीमनाथ बाबु कॆ जजातचिर गॆलै/ मुदा छॊट बात छॊट नि<strong>ह</strong> रि<strong>ह</strong> गॆलै भीमनाथ बाबु ॊधमॆ ढॊराई कॆ मािर बैसलिख<strong>ह</strong> / <strong>ह</strong>ुनकर खायल पील मजबुतशरीरक एक मुा कमजॊर ढॊराई नि<strong>ह</strong> सि<strong>ह</strong> सकल आ मिर गॆल /खॆतक आिर पर ऒकर लाश राखल अिछ आ सम समाज मॆ<strong>ह</strong>ला भ गॆल/ समाज मॆ ब<strong>ह</strong>ुत लॊक दुखी छल मुदा ब<strong>ह</strong>ुत िगअपन अपन ि<strong>ह</strong>सा लॆल जॊर घटाव क र<strong>ह</strong>ल छल / <strong>ह</strong>िरचझा अपन ि<strong>ह</strong>सा ल कॊट मॆ झुठ गवा<strong>ह</strong>ी दॆबय लॆल तैयार छल/म<strong>ह</strong>ावीर यादव जॆ एिरया कॆ दादा छल अपन ि<strong>ह</strong>सा ल ढॊराई कॆघरक लॊक पर ॆसर बनबय लॆल तैयार छल जॆ कॆश नि<strong>ह</strong> कर /मुिखयाजी अपन ि<strong>ह</strong>सा ल पचायत मॆ कॆश कॆ रफा दफा करयलॆल तैयार छिथ / दरॊगा रामसाद बाबु अपन ि<strong>ह</strong>सा ल कॆशकमजॊर करय लॆल तैयार अिछ / डाटर लछमी अपन ि<strong>ह</strong>साल पॊटमाटम मॆ <strong>ह</strong>ॆराफॆरी करय लॆल तैयार अिछ / वकील मॊ<strong>ह</strong>नबाबु अपन ि<strong>ह</strong>सा ल कॊट मॆ दाव पॆच दॆखवय लॆल तैयार अिछ/ म<strong>ह</strong>ामि<strong>ह</strong>म जज म<strong>ह</strong>ादॆव बाबु अपन ि<strong>ह</strong>सा ल भीमनाथ बाबु कॆबचाबय लॆल तैयार छिथ/ और ब<strong>ह</strong>ुत रास िग अपन अपनि<strong>ह</strong>सा लॆल जॊर तॊर क र<strong>ह</strong>ल छिथ/69


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअंदर समेटक कोिशस म असफल, सबके रि<strong>ह</strong>तो अनाथ, ने<strong>ह</strong>कआ दुलारक अनाथ |जानलेबा दद, इ आई-काई ओकरा सब साल <strong>ह</strong>ोई छैक | जएक<strong>ह</strong>बै भैर िदन,भैर राइत से<strong>ह</strong>ो नि<strong>ह</strong> | भोरे रौदक तीता कए संग-संग ओकर माथक दद बढल जाई छै ,आ दुफ<strong>ह</strong>िडया कए बार<strong>ह</strong>-एक बजे बाद जेना-जेना रौदक तेज कमल जाई छै तेना तेनाओकर दद कम भेल जाई छै | बेर खसैत-खसैत एकदम िठक,फेरअिगला िदन | इ ओकर िनयक म,मुदा घर म िकयोक कान-बाटदैबला नि<strong>ह</strong> | उलटे िकयो क<strong>ह</strong>ैत -"<strong>ह</strong>ूँ पढैक दुवारे ब<strong>ह</strong>ाना करैए |"िकयो क<strong>ह</strong>ैत -"काज करै दुवारे ब<strong>ह</strong>ाना करैए |"एनाि<strong>ह</strong>यॲ अपन िमिथलाक किनआँ-दाई सब कए झगडा-िनंदा परबेसी यान र<strong>ह</strong>ैत छैन, अपन बाल-बचा पर कम |िपा कए बा<strong>ह</strong>र कमेनाइये सँ फुरसैत नि<strong>ह</strong>,जए कतौ दखेिथन िकचेक करेिथन | फुरसैत कएकरा लग र<strong>ह</strong>ै छैक,ओ<strong>ह</strong>ेन उईत73


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAओ शुभ िदन आएल,संजय ितनु भई,माय,िपी संगे िदली आएल |नव लोक,नव जग<strong>ह</strong> संजय कए बर नीक लगलैक | सबकए सबअपन-अपन म यत भs गेल | संजय कए िपता अपन नोकरी ममाय घर आँगन कए काज म | संजय दुनु भई कए कुल म नामिलखा गेलैक |िदलीक गम म संजय कए माथक पीरा आओर बेिसए वृ<strong>ह</strong>द् पलय लेलकैक | जतए गाम म वष म एक बेर कदायक पीरा<strong>ह</strong>ोए छलैक एि<strong>ह</strong>ठाम वष म दू बेर <strong>ह</strong>ोबए लगलै छ: छ: मि<strong>ह</strong>ना पर| फरबरी-माच मि<strong>ह</strong>ना म जार ख़म भेला पर गमक आगमनक संगे,आ अतुबर-नवबर म गम ख़म भेला बाद जाड़क आगमन कएसंगे | एि<strong>ह</strong>ठाम एलाक दोसरे वष म ए<strong>ह</strong>न भय गेलैक जए संजयकए घर सँ बा<strong>ह</strong>र रौद म िनकलैत डर लगैक | डर िक, रौद मजायते <strong>दे</strong>री माथ दद सँ फाटअ लगै | ओकर याकुलता व् यता<strong>दे</strong>िख माय-बाबु पुछिथन -"िक <strong>ह</strong>ोयछौ? मोन िठक छौ?""ब<strong>ह</strong>ुत जोर सँ माथ दुखाइये |" संजय एतबे क<strong>ह</strong>ी कs र<strong>ह</strong>ी जए |75


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAछै तs ओ<strong>ह</strong>े िकएक नि<strong>ह</strong> खेलए ? या ओकरा नि<strong>ह</strong> बाल <strong>दे</strong>खाई दैछै तs िकएक नि<strong>ह</strong>? अनुभवॲ कोना <strong>ह</strong>ेतैक, इ बात माय-बाप यागारजनक अनुभब करै बला छै नि<strong>ह</strong> िक बचा कए, अगर बचाकए एतेक ान व् अनुभव भय गेलैक तs बचा,बचा िकएकक<strong>ह</strong>ेलक |एि<strong>ह</strong> वष जि<strong>ह</strong>या सँ संजय वग आठ म वेश कएलक ति<strong>ह</strong>या सँतs ओकर आँिख िदन पर िदन आओर बेिसए कमजोर <strong>ह</strong>ोबएलगलैयए |कुल म ओ सब सँ अिगला बच पर बैसैत छल मुदा आई आबईम िकछु िबलब भs गेलै त दोसर पंित कए बच पर बैसअ परलै,मुदा ओि<strong>ह</strong> ठाम सँ ओकरा लैक बोड पर िलखला<strong>ह</strong>ा <strong>दे</strong>खेबे नि<strong>ह</strong>करै | ओ अपन अयापक ारा <strong>दे</strong>ल गेल िकछो सवाल नि<strong>ह</strong> कsपेलक | आई ओकरा अपना अनुभब भेलै जए ओकर आँिखकमजोर छै, कमजोर नि<strong>ह</strong> बड कमजोर छै |ओ अनुभव केलक जए आन-आन बचा पचम-थम पंित कए बचसँ बैसल सवाल कs र<strong>ह</strong>ल अिछ मुदा ओकरा दोसरे पंित सँलैक बोड नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खा र<strong>ह</strong>ल छै | आई ओकरा ात भेलै जएओकरा िकेट कए बाल िकएक नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खाई दय छै | आई ओ79


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअनुभव केलक जए ओ बस पर िकएक नि<strong>ह</strong> चैढ सकै छै | िकएकतs ओकरा बसक नबरे नि<strong>ह</strong> सुझै | आई ओकरा अनुभव भेलै जएएि<strong>ह</strong> साल वग सात म िपछुलका साल सँ कम नबर िकएक एलेक| इ<strong>ह</strong>े सब सोचैत-सोचैत ओकर मितय म िबचारक मंथन <strong>ह</strong>ोएतर<strong>ह</strong>ै | कखन घंटी खतम भेलै,कखन माटर साब चैल गेलिखनसंजय कए िकछो ात नि<strong>ह</strong> |ओकर यान तs तखन खुजलै जखनिक िटिफन कए घंटी बजलै<strong>ह</strong> |सोचैत-सोचैत ओकर माथो बड जोर-जोर सँ दुखे लगलै | ददकए अिधकता सँ ओकर दुनु आँिख सँ नोर कए धार ब<strong>ह</strong>ए लगलै |कोनो-ना ओ अपना कए स<strong>ह</strong>ारैत माटर साब सँ छुी लय कsघर चैल आएल |घर अिबते कुल बैग एक कात फेक चौकी पर मु<strong>ह</strong> नुका कsसुइत र<strong>ह</strong>ल, कखन ओ िनद पैर गेल ओकरा कोनो ान नि<strong>ह</strong> |घर म िकयोक नि<strong>ह</strong> |बार<strong>ह</strong> बजे माय कतौ सँ गप-सप कय कs एली तs संजय कएसुतल <strong>दे</strong>खिल, िनद सँ उठेिल<strong>ह</strong>, ताबत ओकर दद आ मोन दुनुथीर भs गेल र<strong>ह</strong>ै, खेलक-िपलक, िदन िबतगेलै |80


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAआँिख कए दुनु पपनी िसकुिर कs अिधक समीप भs जाई | इबात ओकर माय <strong>दे</strong>खिथ<strong>ह</strong> आ ताि<strong>ह</strong> करणे ओकरा चोन<strong>ह</strong>ा नाम सँअलंकृत कय <strong>दे</strong>लिख<strong>ह</strong> | मुदा ओ इना अपन आँिख कए िकएककरैयए, ए<strong>ह</strong>ी बात पर िकएक यान <strong>दे</strong>िथन ? जखन माये कएअपन बचाक ित इ िजमेवारी तs आनक िक बात, जखन मिलएअपन लगाएल गाछ कए उखारत तs ओि<strong>ह</strong> गाछक भ<strong>िव</strong>य कतयर<strong>ह</strong>तै |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------आँगाक भाग -अिगला अंक म | पढनाई नि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong>सिर, संजय घोरककारी माथक दद सँ कोना छुटकारा पेलक? ओकर आँिखककमजोिरक िक भेलै ? एक मसुम िकशोर, एक अनिच<strong>ह</strong>ार श<strong>ह</strong>रम कोना,सफलता पेलक, व असफलताक गुमनामी कए अ<strong>ह</strong>ार म<strong>ह</strong>रा गेल ?83


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAएि<strong>ह</strong> मचपर नेपालीआ मैिथली भाषाक दूटा साि<strong>ह</strong>ियक कृित <strong>िव</strong>मोिचत भेल अिछ ।राजधानी काठमाडूमे पुस २३ गते आयोिजत एकटा कायममेरमेश उेतीक ब<strong>ह</strong>ुलानद उपयास आ यामशेखर झा कमलकमेघशतक खडकायके <strong>िव</strong>मोचन कएल गेल ।<strong>िव</strong>मोचन कायम आन कायमस“ िबलकुल िभ छल । पोथीकलोकापण विर साि<strong>ह</strong>यकार, चिचत नेता, मीस“ करएबाक86


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA। ‘नेपाली आ मैिथली दुनू भाषाके अपन राके लेल एकजुट <strong>ह</strong>ोएबआवयक अिछ’ एमाले नेता रामच झा क<strong>ह</strong>लिन ।कायममे वतासभ <strong>िव</strong>मोिचत कृितक <strong>िव</strong>िभ पपर चच कएनेछलिथ । रमेश उेती अपन ब<strong>ह</strong>ुलानद उपयासमे एकटा अघोरीकेके बनाकऽ समािजक, राजनीितक दुवृित उजागर करबाकयास कएने छिथ । पशुपित ेमे र<strong>ह</strong>िन<strong>ह</strong>ार अघोरी योगीकमु“<strong>ह</strong>स“ उेती कटुसयके उािटत कएने छिथ । अघोरी नेपालमे<strong>िव</strong>.स. २००७ सालके बाद भेल राजनीितक पिरवतनके लेखाजोखाकएने अिछ । सश मे मारल गेल १३ <strong>ह</strong>जार नेपालीनागिरकके मृयुक ि<strong>ह</strong>साब मंगिन<strong>ह</strong>ार अघोरी मुख राजनीितक दलकेकठघेरामे ठाढ कऽ दैत अिछ ।मेघशतक कािलदासक मेघदूतस“ भा<strong>िव</strong>त अिछ । क<strong>िव</strong> अपन<strong>िव</strong>र<strong>ह</strong> मेघके सुनौने छिथ, मेघ समिदया बनल अिछ । ज“ िकछुशाीय आधारके छोिड <strong>दे</strong>ल जाए त मेघशतक उकृ रचनामेगनल जाएत ा रामभरोस कापिडक क<strong>ह</strong>ब छलिन । छदोबमेघशतक छदके पाबदमे पिड सीिमत भेल नेता रामच झाक<strong>िव</strong>लेषण र<strong>ह</strong>िन । मेघशतकस“ नेपालीय मैिथली साि<strong>ह</strong>यक ीवृिमे योगदान भेल वतासभ क<strong>ह</strong>ने छलिथ ।88


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिबर<strong>ह</strong> वर भेल <strong>िव</strong>षम–सिर ।नि<strong>ह</strong> शद फुरय सं<strong>दे</strong>श िदअ,अ<strong>िव</strong>रल ब<strong>ह</strong>य ई नोर िदअ ।वापीकृत भऽ ई नोर उडय,भऽ जाय समागम एकरास“ ।अवरोध <strong>ह</strong>मर, अनुरोध <strong>ह</strong>मर,भऽ जाय समाि<strong>ह</strong>त ई अ<strong>ह</strong>ा“स“ ।ई भार उठा कऽ कृपा करब,ने<strong>ह</strong> सि<strong>ह</strong>त एकरा धारब ।एकरा बुझू ने<strong>ह</strong>क गाजल,करब <strong>ह</strong>म, अनुरोध <strong>ह</strong>मर ।।<strong>ह</strong>े मेघ बनब िक दूत <strong>ह</strong>मर ?ियतम यारी लग गीत <strong>ह</strong>मर,प“<strong>ह</strong>ुचा<strong>दे</strong>व, की फेर जाएब िबसिर ?प“<strong>ह</strong>ुचा<strong>दे</strong>व, की फेर जाएब िबसिरजागू मैिथल<strong>ह</strong>े मैिथल ! िमिथला जागूिशिथल अ<strong>ह</strong>ा“ नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>ू बनल ।गौरव अतीतपर अ<strong>ह</strong>ा“ क,सपना िमिथलाके क सफल ।मैिथल संकृित, मैिथली भाषा,90


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअपन सब िकछु अपन आशा ।अपन संकृित पर गवक,अपन तऽ क अ<strong>ह</strong>ा“ पिरभाषा ।अपना बारेमे ान क,यान ध अपना उपर ।मृत अिछ, ओ नि<strong>ह</strong> जी<strong>िव</strong>त,अपन मृितमे नि<strong>ह</strong> जकर ।<strong>ह</strong>े मेघ बनब िक दूत <strong>ह</strong>मर ?ियतम यारी लग गीत <strong>ह</strong>मर,प“<strong>ह</strong>ुचा<strong>दे</strong>व, की फेर जाएब िबसिर ?प“<strong>ह</strong>ुचा<strong>दे</strong>व, की फेर जाएब िबसिरओ सब मैिथली भाषी छिथिमिथलामे जे सब भूिमपु,ओ सब मैिथल छिथ िमिथलास“ ।समुदाय कोनो वा जाित पा“त,नि<strong>ह</strong> फरक परत िकछु क<strong>ह</strong>लास“ ।िमिथलामे जे सब जम लेलि<strong>ह</strong>,अथवा िमिथलाके बासी छिथ ।ओ सब मैिथली भाषी छिथ ।91


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA(<strong>िव</strong> <strong>दे</strong><strong>ह</strong> स पादकक समाना तर साि<strong>ह</strong> य अका<strong>दे</strong>मी- मैिथ ली पुर कार)स<strong>ह</strong>का य गो ठीिद नक- 14 जनवरी 2012 (शिन िद न)समए- 11: 30 बजे (पूव<strong>ह</strong>न) सँ 5: 50 बजे सझ धिर थान- अशफ दास सा<strong>ह</strong>ु समाज इ टर मि<strong>ह</strong> ला म<strong>ह</strong>ा<strong>िव</strong> ालय,अ बेदकर चौक वाड नं. 07, ि◌ नमली, िज ला- सुपौल।आयोजक- थानीय साि<strong>ह</strong> येमीसंयोजक- उमेश म डलउाटन स<strong>ह</strong> दीप वलन- यो. राजकुमार म डल93


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअित िथ -1. ो. रमेश कुमार म डल2. ो. <strong>ह</strong>ेमनारायण सा<strong>ह</strong>ु3. ो. किप लेर सा<strong>ह</strong>ु4. ो. उपे नारायण अनुपम5. ीमती कािम नी कुमारी साद6. ीमती उषा कुमारी7. ो. सुशील कुमार सा<strong>ह</strong>ु8. ी कृ ण कुमार सा<strong>ह</strong>9. ी राघब झा10. ी युगेर साद सा<strong>ह</strong>11. ी ल मण साद गु ता12. ी राम<strong>िव</strong> लास सा<strong>ह</strong>ु13. ी भोला साद यादव14. ी <strong>िव</strong> रे कुमार <strong>िव</strong> मल15. ी राम वेश म डल16. ी गुलाब च यादव17. ी <strong>िव</strong> णु कुमार गु ता18. ी राधाका त म डल19. ी मनोज कुमार राधे20. ी <strong>िव</strong> नोद कुमार <strong>िव</strong> कल100


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAी नारायण झालगभग 3 दजनसँ ऊपर का यक पाठ भेल।ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।रामभरोस कापिड़ मर102


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA३.२.१. ओमकाश झा- िकछु गजल२. बी झा३.३.१. जगदीश च ठाकुर ’अिनल’ २. धीरेेमिष ३. िनी ियदिशनी- दूटा क<strong>िव</strong>ता ४.जगदानंद झा 'मनु' -गीत-गजल114


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA३.४.१. <strong>िव</strong>नीत उपल २.पंकज कुमार झा३.५. गणेश कुमार झा "बावरा"115


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA३.६.१. िनशत झा २. िकशन कारीगर३.७.१. डॉ॰ शिशधर कुमर २. नवीनकुमार "आशा"३.८. नवीन ठाकुर116


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकािमनी कामायनी2011 िदसंबर मास मे म<strong>ह</strong>ामा बु के म<strong>ह</strong>ासंबोिध ाित के 2600बरख भेलोपरत ’<strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ुनक अधिगनी के मोन पाङैत ई कायकुसुम <strong>ह</strong>ुनक चरण कमलेषु मे समिपत कय र<strong>ह</strong>ल छी । ..यशोधरामुछा टूटै .. लोक क<strong>ह</strong>ै छलधीरज ध पटरानीसून ऑिख सॅ भवन िन<strong>ह</strong>ारैतफेर खसैथ म<strong>ह</strong>ारानी ।िटकुली भाल सॅ खसल िभ भ’लट सबटा िछिङयायल ।117


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअत यत सब असन वसन छलगाल प नोर सुखायल ।पङल पलंग प’ िच बेसुसंगी चेरी सब ि<strong>ह</strong>चुकैत ठाढ।ऑिख खुजै<strong>ह</strong> त’ <strong>ह</strong>ेरैत च<strong>ह</strong>ु◌ॅ िदसआखीर कोना खुजलै केवाङ।िदप .िदप . िदप. िदप दीप जरै छलअि<strong>ह</strong>ना आधी रितया ।वार उठाबैत मोन पङैत छलरि<strong>ह</strong> रि<strong>ह</strong> बीतल बितया ।रंग म<strong>ह</strong>ल के लाल सोन<strong>ह</strong>रािलखल सब दरवाजा ।मुदा नै कौ बािज र<strong>ह</strong>ल छलदुंदुिभ वा बाजा ।सोइरी गृ<strong>ह</strong> मे पङल िकशोरीबनल <strong>ह</strong>लाल के बकरी ।बैरीन नॴद ऑिख मे पैसललुटा गेल सब गठरी ।नाथ िनकिस क’ ार फोलल त’जोत िकएक नै िमझायल ।को कोनो खट खूट <strong>ह</strong>ोयतैऑिख <strong>ह</strong>मर खूिज जैतै ।118


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>म कलंिकनी पङल रि<strong>ह</strong> गेल<strong>ह</strong>ुसुख सॅ सुतल ओछावन ।भटकै लै ओ <strong>िव</strong>दा भ’ गेलादुगम जंगम वन कानन ।कोना जीयब अि<strong>ह</strong> सून भवन मेि<strong>ह</strong>य <strong>ह</strong>मर कॉपैत अिछ ।मुईला प सब के डा<strong>ह</strong>ै छैजीबतै <strong>ह</strong>म डि<strong>ह</strong> जाय छी ।<strong>ह</strong>ॅसै छलिथ उान मे कि<strong>ह</strong>योकखनो एको पल ल्◌ोल ।तृत <strong>ह</strong>ोय छल मन मंिदर<strong>ह</strong>िरयर भाव जगै छल ।मुखार<strong>िव</strong>द प’ िछटकल <strong>ह</strong>ुनकरकारी कारी कुंतल ।<strong>ह</strong>ुलिस <strong>ह</strong>वा सॅ गप करै छलझूिम झूिम क’ चंचल ।ई दुधमू<strong>ह</strong>ॉ बालक लग मेकाल बिन जनु आयल ।ण मा मे भवन यािग क’सब वैभव के िबसरायल ।नामकरण ओ अपने कयलािबनु पंिडत िबन ानी ।119


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिपता के ेम कतय सॱ पाओतई िनरदोष परानी ।कोना क’ झूलत बॉि<strong>ह</strong> जनक केकोरा कॉख लै’ तरसत ।चान सन अि<strong>ह</strong> नेना के <strong>दे</strong>िखमुख मंडल केकर <strong>ह</strong>रषत ।फेर क<strong>ह</strong>िथ अि<strong>ह</strong> नेना के दोष कीभम भेल ओ <strong>ह</strong>मर कपार ।<strong>दे</strong>िख क’ धधरा <strong>िव</strong>रि<strong>ह</strong>णीकेथिम जायत छै ब<strong>ह</strong>ैत बयार ।रचलि<strong>ह</strong> कोन <strong>िव</strong>धाता <strong>ह</strong>मरािचकनी मािट गिढ गिढ ।जानै िकएक क<strong>ह</strong>ै छल सब िकयोलछमी <strong>ह</strong>मरा बिढ बिढ ।तिज गेला एकत भवन मेुिट <strong>ह</strong>मरो िकछु <strong>ह</strong>ेतै ।िनशाराि मे िसं<strong>ह</strong>ार सॅअकारण िकए िकयो जेै ।अपना मे एतेक डूबल छिथसोिच नै सकला <strong>ह</strong>मर ।कोना िगन िगन <strong>ह</strong>म िदवस गमायबमु◌ॅ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ेरब <strong>ह</strong>म कर ।120


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAनि<strong>ह</strong> गेली मुदा छोिङ डी<strong>ह</strong>कतबो िकयो समझाओल ।ओ सुिर सवग एखिन धिरपक छली<strong>ह</strong> बखारी।दूर लग के राजा कतेकोपठबए लागल पुछारी ।रानी मुदा सानी एतेकमन सॅ कखनो नि<strong>ह</strong>ं <strong>ह</strong>ारल ।किर ब<strong>ह</strong>ाना जतन जतन सॅसब के लग सॅ टारल ।आब <strong>ह</strong>मर जीवन वसंत सब<strong>ह</strong>ुनके संग रमल अिछ ।जाि<strong>ह</strong> माग प’ नाथ चलै छिथमन <strong>ह</strong>मरो संग चलल अिछ ।वृ शूोधन <strong>दे</strong>िख दृय सबनोचिथ अपन माथा ।आर कतेक दुख <strong>दे</strong>खय लेलरखने जी<strong>िव</strong>त <strong>िव</strong>धाता ।तजला ाण <strong>ह</strong>वेली के’बा<strong>ह</strong>िर जाकए एकरा ।ओ तजली सब वैभव अधनभ’ घर मे एकसर<strong>ह</strong>ा ।122


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAरोज सुज के जल चढा’ क’मीनती मने मन करलि<strong>ह</strong> ।वन वन म जे िफिर र<strong>ह</strong>ल छिथ<strong>ह</strong>ुनकर पीर सब <strong>ह</strong>रबै<strong>ह</strong> ।तेज घाम मे बूलैत ट<strong>ह</strong>लैत<strong>ह</strong>ेता भुखल िपयासल ।गरा सॅ नीचा पािन नै उतरै<strong>ह</strong>लागै सब िकछु डा<strong>ह</strong>ल ।सू◌ुन भवन चमगादिङ बाजैदीप िमझल दीपदानी ।िदवस कतेको पट नि<strong>ह</strong> खोलिथ<strong>िव</strong>र<strong>ह</strong> मे रमल दीवानी ।आब सखी ई कारी बादिर◌ंमोन मे आिग पजारै ।उमिङ घुमिङ च<strong>ह</strong>ु◌ॅठाम सॅ बुिल क’<strong>ह</strong>मरे छत िचकारै ।बरिस बरिस सब िदस डूबा <strong>दे</strong>लदादूर िझंगुर बाजै ।राित राित भर जागल िचकासे<strong>ह</strong>ो पीर बढाबै ।पािन बूनी मे भॴज भॴज क’<strong>ह</strong>ेता कोना सौभाय <strong>ह</strong>मर ।123


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAपतरा पोथा ल’ सब चुप छलई <strong>ह</strong>ोनी त’ <strong>ह</strong>ोनी छल ।कोना क’ रोिक <strong>दे</strong>ता म<strong>ह</strong>ाराजकतबो किरतिथ छल वा’ बल ।बाट घाट सॅ आिन पकिङसेवक जन साधु लाबै ।जंतर मंतर जादू टोनासब<strong>ह</strong>क िनयम बताबै ।ओझा गुनी िदन गुनै छलिदसा िदस उचारै ।कतेक िदवस धिर खेल चलल ईिकछु नै घाट उतारै ।माईट आनै मशान सॅाण िय सब चेरी ।िछटै िकयो बाट गंगा जलशंख बजाबै ढेरी ।◌ंमुदा िलखल के मेटा सकल िकयोओ पिकया रंग िसया<strong>ह</strong>ी ।िनिय शासक बैस र<strong>ह</strong>ल छल<strong>दे</strong>खैत अपन तबा<strong>ह</strong>ी ।किपलवतु के धुिर कनै छलफफिक फफिक क’ <strong>ह</strong>रदम ।125


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिथर ऑिख .. चुप .. .मौन बैसलजीवन मा <strong>िव</strong>राम <strong>िव</strong>राम ।ण मा मे जा उिठ क’ओि<strong>ह</strong> माग प’ चलै लै बेकल।भाय भतीजा . . मातु .. भायसब नतमतक भ’ दीा लेलक’।िभखुनी बनल चलल यशोधरामुिन के पाछॉ पाछॉ ।मन त’ पि<strong>ह</strong>ने यािग चुकल सबतन के आब की बाधा ।जीवन के चरम उेय बूिझबंधन मे िकए र<strong>ह</strong>ै ाणी ।छाया बिन क’ मनुख र<strong>ह</strong>ै छैआगॉ चलै िप<strong>ह</strong>ानी।ठाम ठाममे बुिल बुिल क’<strong>दे</strong>खल दूखक जीवन ।कोना नोर सॅ नोर ब<strong>ह</strong>ै छैसुिन मुख कक वणन ।बौ <strong>िव</strong><strong>ह</strong>ार शरण थली भेलयान .. िचंतन. . . उपवास मनन के ।तिज पोथी वेद उपिनषद .. . .मानव के स<strong>ह</strong>ज सरल जीवन के ।128


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAक भरल अि<strong>ह</strong> संसार सॅपार उबारय के बेङा ।साधन सामय<strong>ह</strong>ीन ी केनेी भेली<strong>ह</strong> यशोधरा ।सब<strong>ह</strong>क ल<strong>ह</strong>कैत दध <strong>ह</strong>ृदय परशात सय के लेप लगा ।शत कयल जखन म<strong>ह</strong>ािभखुिनऑिख फािङ क’ लोक <strong>ह</strong>ेरल ।अलख जगौने जखन चलै छलम<strong>ह</strong>ा<strong>दे</strong>वी संग जी जाित ।दृय िन<strong>ह</strong>ािर क’ भिर जायत छलजङ चेतन के छाित ऑिख ।मािट के कण कण सिट क’म<strong>ह</strong>ासुिर के तरबा सॅक<strong>ह</strong>ै सखी <strong>ह</strong>मरा नि<strong>ह</strong> तजबै<strong>ह</strong>म ग<strong>ह</strong>ने छी कि<strong>ह</strong>या सॅ ।<strong>ह</strong>मरो ई अिभलाष छल कीबु के पमित रानी।चलै रा<strong>ह</strong> पर जनम सुफल किरजन .जन के कयाण करैथ।आस पङोस के राज मे प<strong>ह</strong>ु◌ॅचल<strong>िव</strong>ुत तरंग सन यशुके गान129


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAराजकुवॅिर िकछु पछोङ धेलि<strong>ह</strong>राजागण लेल बु के नाम ।स<strong>ह</strong>ी अथ मे ई स<strong>ह</strong>चिर छलबु ए<strong>ह</strong>ेन परतापी केजॱ ओ छल <strong>ह</strong>ेता त’ई साात ानी छलि<strong>ह</strong>ल बेर इित<strong>ह</strong>ास मे नािरराज तिज संयास चुनल ।दीन दुखी शोिषत तािङतलेल अपन दृि फोलल ।ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।१. ओमकाश झा- िकछु गजल२. बी झा130


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१.ओमकाश झागजल१गजलकखनो छूिब िदयौ <strong>ह</strong>मरो फुलवारीक फूल बूिझ क'।िकया केने छी यै कात <strong>ह</strong>मरा करेजक शूल बूिझ क'।131


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>मरा सँ नीक झूलिनय, जे बनल अ<strong>ह</strong>क िस<strong>ह</strong>ता,<strong>ह</strong>मरो िदस फे नजिर झूलिनयक झूल बूिझ क'।अ<strong>ह</strong>क नैनक मती बनल ेमक पोथी सब लेल,<strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ुँ पढब ेम-पाठ अ<strong>ह</strong> सँ इसकूल बूिझ क'।ब<strong>ह</strong>त ेमक प<strong>िव</strong> धार, करेज बनत संगम,ेम छै पूजा, नै छोडू एकरा िजनगीक भूल बूिझ क'।ेमक घर अ<strong>ह</strong>क अिछ िकया फूजल केवाडी िबना,ठोिक िलयौ "ओम"क ेम ओि<strong>ह</strong> केवाडीक चूल बूिझ क'।२132


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAगजलिजनगीक गीत अ<strong>ह</strong> सिदखन गाबैत र<strong>ह</strong>ू।एि<strong>ह</strong>ना इ राग अ<strong>ह</strong> अपन सुनाबैत र<strong>ह</strong>ू।ककरो क<strong>ह</strong>ै सँ क<strong>ह</strong> सरगम कै कखनो,कि<strong>ह</strong>यो िकयो सुनबे करत बजाबैत र<strong>ह</strong>ू।खनकैत पायल राितक तडपाबै <strong>ह</strong>मरा,<strong>ह</strong>म मोन मािर कते िदन धिर दाबैत र<strong>ह</strong>ू।<strong>ह</strong>मरा क<strong>ह</strong>ै छिथ जे फुरसित नै भटल यौ,घर नै, अ<strong>ह</strong> कखनो सपन<strong>ह</strong>ुँ आबैत र<strong>ह</strong>ू।133


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसुिनयौ क<strong>ह</strong>ै इ करेजक द<strong>ह</strong>कै भाव कनी,कखनो त' नैन सँ <strong>दे</strong>िख ि<strong>ह</strong>य जुराबैत र<strong>ह</strong>ू।------------- वण १७ ---------------३गजलकरेज मे काढल छै अ<strong>ह</strong>क छ<strong>िव</strong>, नै मेटैत कखनो।मोन मे ब अ<strong>ह</strong>क ेम िकयो कोना चोरैत कखनो।अ<strong>ह</strong> खुश र<strong>ह</strong>ू यै<strong>ह</strong> छै आब <strong>ह</strong>मर ददक इलाज,इ दद फुरसित मे <strong>ह</strong>मर करेज सुनैत कखनो।असगर बैसल अ<strong>ह</strong>क यािद मे <strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ँिस लैत छी,134


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>ँसीक राज भटला सँ <strong>ह</strong>मर मोन बतैत कखनो।मोन मे बसल अ<strong>ह</strong>क छ<strong>िव</strong> नै भीजै, त नै कानैत छी,मुदा रोकी कते, अ<strong>ह</strong>क यािद <strong>ह</strong>मरा कनैत कखनो।एक बेर कि<strong>ह</strong> िदितये अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरे लेल बनल छी,गीत ेमक "ओम"क मोन <strong>ह</strong>ँिस गुनगुनैत कखनो।--------- सरल वािणक ब<strong>ह</strong>र वण २० ----------४गजलआिब गेलै ब<strong>ह</strong>ुत मती थोड़बे पीिब कऽ।135


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAआब डोलै सगर बती थोड़बे पीिब कऽ।जे करी, की करत थौआ भेल छै लोकक,खूब <strong>ह</strong>ेतै जबरदती थोड़बे पीिब कऽ।चोरबा क चलल डंटा, साधु बैसै चुप,<strong>ह</strong>ैत आगू मटर-गती थोड़बे पीिब कऽ।बाजबै जे मुँ<strong>ह</strong>क छै, चा<strong>ह</strong>े क<strong>ह</strong>ू मातल,की क<strong>ह</strong>ू छै मुँ<strong>ह</strong>क सती थोड़बे पीिब कऽ।आब नेता बिन खजाना लूटबै <strong>दे</strong>शक,"ओम" क की बढल <strong>ह</strong>ती थोड़बे पीिब कऽ।136


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA------------- वण १५ ----------------वण म I U I I U U U I I I U I I U U५गजलके<strong>ह</strong>न मीठ <strong>िव</strong>र<strong>ह</strong> मे झोिर गेलॱ अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा।नोरक झोर अनत छै बोिर गेलॱ अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा।नीक क<strong>ह</strong>ै छल सभ ठ, फूल भटै छलै सगरो,आब क<strong>ह</strong>ै <strong>ह</strong>म व<strong>ह</strong>शी, घोिर गेलॱ अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा।लोक बजै छल <strong>ह</strong>मरा ेम मे जोिड <strong>दे</strong>ल अ<strong>ह</strong>,टूटल टाट बनल छी, तोिड गेलॱ अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा।137


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>दे</strong>ल करेज अपन सॱसे अ<strong>ह</strong> केर <strong>ह</strong>ाथ िये,सॱस करेजक टुकडी छोिड गेलॱ अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा।"ओम"क मोन बुझलकै नै, बनेलॱ अ<strong>ह</strong> िघरनी,नाच करी बिन िघरनी, गोिड गेलॱ अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा।------------------ वण १८ ----------------२138


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबी झा , ाम पोट -समसा[मंसूरचक ], िजला -बेगुसराय [िब<strong>ह</strong>ार ], सित:-गधीनगर [अ<strong>ह</strong>मदाबाद ][गुजरात ]१मैिथलक बेटीछी तँ <strong>ह</strong>म मैिथल के बेटी , <strong>ह</strong>मर छैक ई बड़ भाग ,भाग सं बिढ़ कऽ <strong>ह</strong>मर अिछ दुभय ,<strong>ह</strong>मर बाप छिथ अितशय िनधन ,नै छिन खेत पथार नै सोना आ धन ,िनधन बापक सुर कया ,139


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकोना करता दान बेटीक, बेटबेचबा अिछ दुिनया ,ई िकयो नै सोचिथ जखन एती द<strong>ह</strong>ेजुआ बेटी ,करती िब<strong>ह</strong> जीबन मरण कऽ <strong>दे</strong>ती ,अपन बापक िकनल बस<strong>ह</strong>ा बड़द पर करती अिधकार ,आँिखसँ नोरक तखन ब<strong>ह</strong>तिन धार,िनधन घर जुिन धीया जनम <strong>दे</strong>ब भगवान ,नै अिछ ऐ जगमे बेटी केर कोनो मान,नै अिछ तँ <strong>ह</strong>एत अ<strong>ह</strong>ूँ घर मे एक िदन बेटी ,सुनु यौ मैिथल आब<strong>ह</strong>ु तँ चेती ...!!२उ<strong>दे</strong>शकतेक क<strong>ह</strong>ू <strong>ह</strong>म मोनक कलेश ,जि<strong>ह</strong>या सँ गेला<strong>ह</strong> ियतम पर<strong>दे</strong>श ,140


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिकओ नै दै अिछ <strong>ह</strong>ुनक उ<strong>दे</strong>श ,बाट जो<strong>ह</strong>ैत जीबन <strong>ह</strong>मर भेल शेष ,नोर सुखाइल करेज भेल पाथर,कतेक िलखब <strong>ह</strong>म फुरै नै आखर ,िसनुर िटकुली से<strong>ह</strong>ो भेल झाम,आंिख केर काजर बि<strong>ह</strong> गेल कोन ठाम ,नै अिछ सो<strong>ह</strong> कोनो के<strong>ह</strong>न भेल<strong>ह</strong>ुँ बता<strong>ह</strong>,<strong>ह</strong>मर दुखःक नै अिछ कोनो था<strong>ह</strong> ,मनक मनोरथ मोनि<strong>ह</strong> रि<strong>ह</strong> गेल ,सपने<strong>ह</strong>ुँ नै ियतम केर दरसन भेल ,३गभ मे बेटी141


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAतो<strong>ह</strong>र कोइख मे तँ अिछ दुिनया <strong>ह</strong>मर गै म ,तूँ नै करब तँ करतै के <strong>ह</strong>मरा पर दया <strong>ह</strong>मर गै म ,<strong>ह</strong>म तँ तोरे छी छ<strong>ह</strong> , राखऽ <strong>दे</strong> ऐ जगमे पव ,अिछ मनमे लालसा ब<strong>ह</strong>ुत <strong>दे</strong>खी दुिनया केर रंग ,र<strong>ह</strong>ब तोरे <strong>ह</strong>म संग ,करबइन िकनको नै तंग ,िनम<strong>ह</strong>ी छिथ दाइ, बाबा आ बाप ,कतेक केलो िबना कतेक केलॱ िबलाप ,नै अिछ कोनो ऐ जगमे <strong>ह</strong>मर स<strong>ह</strong>ारा <strong>ह</strong>े गै म ,तू नै करब तँ करतै के <strong>ह</strong>मरा पर दया <strong>ह</strong>े गै म ,जि<strong>ह</strong>या पढ़ब, िलखब पोथी भाइए क पिढ़ लेब ,छोड़ल भैयाक ऐँठ खाय <strong>ह</strong>म जीबन जीिब लेब ,खुजऽ <strong>दे</strong> तँ <strong>ह</strong>मर आँिख एक बेर <strong>ह</strong>े गै म ,करब उजागर नाम <strong>ह</strong>म पुरखाक, <strong>ह</strong>एत नै <strong>दे</strong>र <strong>ह</strong>े गै म ,कनी सोच<strong>ह</strong>ी िचंितत भऽ <strong>ह</strong>ेतै जौँ केवल बेटा ,लेती नै जनम बेटी तँ ई बेटा कतए सँ एता ,142


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA४म केर ममताम केर ममता <strong>ह</strong>ोइ अिछ जेना सागर ,कखनो नै खाली <strong>ह</strong>ोइ अिछ ई गागर ,फूिसयो जँ कखनो <strong>ह</strong>म िस जाइत छी,आिब--आिब<strong>दे</strong>खू कोना <strong>ह</strong>मरा मनाबिथसिदखन <strong>ह</strong>मर ओ तँ ि<strong>ह</strong>मत बढ़ाबिथ ,बाटक सिदखन दूर करती अँिधयारा ,म लेल बचा <strong>ह</strong>ोइ अिछ बड़ यारा ,सय क माग ओ तँ सिदखन <strong>दे</strong>खाबिथ,143


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAराइत मे जखन <strong>ह</strong>मरा नीन नै आबए ,लोरी बैस कऽ सगरो राइत ओ सुनाबिथ ,जखन -जखन भयस <strong>ह</strong>म घबराबी,<strong>ह</strong>ाथ मे आँचल <strong>ह</strong>ुनके तँ <strong>ह</strong>म पाबी ,म तँ <strong>ह</strong>ोइत अिछ सभ गुण केर आगर,म केर ममता <strong>ह</strong>ोइ अिछ जेना सागर ,५''द<strong>ह</strong>ेजक क<strong>ह</strong>र''कतेक क<strong>ह</strong>ू,कि<strong>ह</strong>आ <strong>ह</strong>ेतै खतम ई द<strong>ह</strong>ेज क<strong>ह</strong>र,िकनको आइग लगेनाइ िकनको <strong>दे</strong>नाइ ज<strong>ह</strong>र,बृदध् <strong>ह</strong>ोइते सासु जी िकए ई िबसिर जाइ छिथ ए<strong>ह</strong>सास,काि ओ<strong>ह</strong>ो छलिथ किनय आइ बनल छिथ सास,ननइद नै ई सोचलि<strong>ह</strong> जे<strong>ह</strong>ने ओ छिथ अपन म केर यारी ,<strong>ह</strong>ुनक घर जे एली भाउज से<strong>ह</strong>ो छिथ अपन म के दुलारी ,144


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAऐ बातक कि<strong>ह</strong>या बुझिथन ऐ बातक तँ कननाइ अिछ ,आइ जे भाऊज पर <strong>ह</strong>ोइ छिन काि <strong>ह</strong>ुनको पर <strong>ह</strong>ोनाइ अिछ ,सात फेरा लेलैन जे <strong>ह</strong>मरा संग ेमक नगरी बसओलिन ,<strong>दे</strong>वता बुिझ कऽ िजनका लग एल<strong>ह</strong>ुँ से<strong>ह</strong>ो कसाइ भऽ गेलिन,६''आब अइ <strong>दे</strong>श मे''आब <strong>दे</strong>खू ऐ <strong>दे</strong>शमे ,लाल कम लाला बेसी अिछ ,काम कम घोटाला बेसी अिछ ,आब <strong>दे</strong>खू ऐ <strong>दे</strong>श मे !........सामान अिछ बड़ कम,म<strong>ह</strong>ंगाइ बेसी अिछ ,आब <strong>दे</strong>खू ऐ <strong>दे</strong>शमे !........नोकरी अिछ बड़ कम ,145


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबेरोजगारी कतेक बेसी अिछ ,आब <strong>दे</strong>खू ऐ <strong>दे</strong>शमे !........ईमान कतेक कम अिछ ,खरीदारी कतेक बेसी अिछ ,आब <strong>दे</strong>खू ऐ <strong>दे</strong>शमे !........सेवा अिछ बड़ कम ,वाथ कतेक बेसी अिछ ,आब <strong>दे</strong>खू ऐ <strong>दे</strong>शमे !........शद अिछ बड़ कम ,शदाथ कतेक बेसी अिछ ,आब <strong>दे</strong>खू ऐ <strong>दे</strong>शमे !........७''िबर<strong>ह</strong> गीत ''146


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकोन अगुन अपराध <strong>ह</strong>री जी के ,केिलयिन <strong>ह</strong>े ऊधो !........जौँ <strong>ह</strong>म रि<strong>ह</strong>तॱ बनक मयुरनी ,कृण करिथ शृंगार मुकुट िबच ,शोिभत<strong>ह</strong>ुँ <strong>ह</strong>े ऊधो !........जौँ <strong>ह</strong>म रि<strong>ह</strong>तॱ बैजंीक माला ,कृण पि<strong>ह</strong>रिथ <strong>ह</strong>ार दय िबच रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ुँ ,<strong>ह</strong>े ऊधो !.........जौँ <strong>ह</strong>म रि<strong>ह</strong>तॱ बसक बसुरी ,कृण करिथ वर गान मधुर वर ,बजतौँ <strong>ह</strong>े ऊधो !.......जौँ <strong>ह</strong>म रि<strong>ह</strong>तौँ जलक मछली ,कृण करिथ नान चरण <strong>ह</strong>म,छूिबतौँ <strong>ह</strong>े ऊधो !....कोन अगुन अपराध <strong>ह</strong>री जी के ,केिलयिन <strong>ह</strong>े ऊधो !!.......147


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA८''ेम गीत ''<strong>ह</strong>े यौ ियतम आँचर छोइड़ िदअ भेल ात आँगन <strong>ह</strong>म जाएब कोना,<strong>ह</strong>े यै सुंदरी आँचर छोड़ब कोना , अ<strong>ह</strong> जाएब आँगन <strong>ह</strong>म र<strong>ह</strong>बकोना ,अिछ लाजक बात बताएब कोना ,<strong>ह</strong>म माइक समुख जाएब कोना ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम आँचर छोइड़ िदअ भेल ात आँगन <strong>ह</strong>म जाएब कोना.९148


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअिखआशसुगंध सुमनक जेना गमिक उठैत अिछ ,ेम <strong>ह</strong>ुनक ओि<strong>ह</strong>ना मन मे कसिक उठैत अिछ ,बात क<strong>ह</strong>बाक जे छल से क<strong>ह</strong>लो ने जाइ,ीतम अ<strong>ह</strong> िबनु <strong>ह</strong>मरा र<strong>ह</strong>लो ने जाइ ,अिखआश अ<strong>ह</strong>क बैसल भोर सँ ,<strong>दे</strong>िखयौ तँ कोना सझ भए गेल ,िचश सनैत छलॱ से<strong>ह</strong>ो घोर भए गेल ,पि<strong>ह</strong>लुक ओ रंग रभस िबसरल नै जाइत अिछ ,जखन ई सोची तँ नयन बबसे झुिक जाइत अिछ ,कखनो बुझाइत अिछ आगम अ<strong>ह</strong>क ,भागी-भागी <strong>दे</strong>िख मुँ<strong>ह</strong> दपण मे जा कऽ ,सजी धजी कऽ जखन चौकैठ लग गेल छी,धुर जाउ की भेल ऐ बातसँ <strong>ह</strong>ँसी कऽ गेल अिछ ,149


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१०कतेक नीक छल ओकतेक नीक छल ओ ,<strong>ह</strong>ंसनाइ ओ खेल ओ मुकान ,र<strong>ह</strong>ैत छल<strong>ह</strong>ुँ ऐ जगसँ दूर,सभटा गमसँ अनजान,नै तँ कोनो दुःख छल नै छल कोनो सपना ,भावुक नै <strong>ह</strong>ोइत छलॱ के अिछ आन के अपना ,खेलामे <strong>ह</strong>ोइत छलै कखनो <strong>ह</strong>ािर,कखनो तँ <strong>ह</strong>ोइत छलय जीत ,कखनो <strong>ह</strong>ोइत छलै झगरा झटी,कखनो गबैत छलॱ <strong>ह</strong>म गीत ,थोड़बा छल लड़ाइ थोड़बा छल रंग ,कतेक सु<strong>ह</strong>ावन छलै सखी स<strong>ह</strong>ेली केर संग ,150


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAओ गुडा गुियाक कतेक नीक छल खेल ,ओइ आम गाछीक अपन संगी सभसँ मेल ,तखन कतेक करैत छलॱ म बाबु जी क <strong>ह</strong>रान,कतेक नीक छल <strong>ह</strong>ंसनाइ आ ओ मुकान ,सिदखन र<strong>ह</strong>ैत छलॱ सभ गम सँ अनजान .११पवत सन दरदकोला<strong>ह</strong>ल अिछ सागर ए<strong>ह</strong>ेन ,ल<strong>ह</strong>र ए<strong>ह</strong>ेन अिछ भरल ,पवत ए<strong>ह</strong>न दद भरल अिछ ,आ ढेपा ए<strong>ह</strong>ेन अिछ आनंद ,िजनगी क ई रस <strong>दे</strong>खू तँ ,कतेक लगैत नुनगर अिछ ,151


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAजीत जाइ अिछ दुःख दद सभ,एसकर सुखे टा <strong>ह</strong>ारल अिछ ,फूल सरीखा मछक ऊपर ,िबछायल अिछ कटक फंद,पवत ए<strong>ह</strong>ेन दद भरल अिछ ,आ ढेपा ए<strong>ह</strong>ेन अिछ आनंद ,जतबे ताकी <strong>ह</strong>म शीतलता ,ओतबे ल<strong>ह</strong>रल आिग भेटाए,यास तँ चुप चाप भेल अिछ ,मौनक मिदरा <strong>ह</strong>म पील<strong>ह</strong>ुँ,संप भऽ गेल सभटा गीत ,शेष बचल अिछ यथा केर छंद ,पवत ए<strong>ह</strong>न दुःख भरल अिछ ,आ ढेपा ए<strong>ह</strong>ेन अिछ आनंद ,152


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१२''ियतम सरस''<strong>ह</strong>े यौ ियतम सरस अ<strong>ह</strong> आएब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>मर मोनक आशा पुराएब कि<strong>ह</strong>या ,नीक लागए नै आब म बाबुक दुलार ,अ<strong>ह</strong> अपन ेमक योित जरायब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम सरस ........................!बड़ <strong>दे</strong>खलॱ बबई आ िदली श<strong>ह</strong>र ,मधुबनी दैरभंगा घुमाएब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े ियतम सरस .............................!नीक लागए नै दािल भात आ मछ मगुर ,अ<strong>ह</strong> गरम िजलेबी खूआयब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम सरस ........................!बनी बैसल छी ओतै कुमदनीक फूल ,मोनक उपवन मे बेली फुलायब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम सरस .........................!153


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबिन बैसल छी कि<strong>ह</strong>या सँ नवकी दुिल<strong>ह</strong>ीन,अ<strong>ह</strong> नै<strong>ह</strong>रसँ <strong>ह</strong>मरा लऽ जाएब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यो ियतम सरस ..........................!१३व <strong>दे</strong>खी अ<strong>ह</strong> छी जेना दुितया केर चान,अ<strong>ह</strong> पूनम के चान बिन आएब कि<strong>ह</strong>या,<strong>ह</strong>े यौ ियतम ..................................!िबसरल नै <strong>ह</strong>ोइत अिछ अ<strong>ह</strong>क मुकुराइत छ<strong>िव</strong> ,अ<strong>ह</strong> अपना संगे <strong>ह</strong>मरो <strong>ह</strong>ंसायेब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम ...................................!नीक लागए नै अ<strong>ह</strong> िबनु कोनो शृंगार,<strong>ह</strong>ाथ अपने अ<strong>ह</strong> िसुर लगाएब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम ...................................!अनेरो खनकै अिछ चुड़ी कंगन ,<strong>ह</strong>मर <strong>ह</strong>ाथ केर कंगन खनकाएब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम ....................................!154


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>दे</strong>खू यासे तँ गेल <strong>ह</strong>मर अधरॲ सुखाइ,अपन अधरसँ अमृत िपआएब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम सरस ...........................!प िलखैत-िलखैत <strong>ह</strong>मर <strong>ह</strong>ाथो िपरायल,<strong>ह</strong>मर ददक दाम अ<strong>ह</strong> चुकाएब कि<strong>ह</strong>या ,<strong>ह</strong>े यौ ियतम सरस अ<strong>ह</strong> आएब कि<strong>ह</strong>या !!ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।१. जगदीश च ठाकुर ’अिनल’ २. धीरेेमिष ३. िनी ियदिशनी- दूटा क<strong>िव</strong>ता ४.जगदानंद झा 'मनु' -गीत-गजल155


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१जगदीश च ठाकुर ’अिनल’गजल१िजनगी क अखबार बनौने बैसल छी<strong>ह</strong>म घरक बाजार बनौने बैसल छी ।ा, ममता, ने<strong>ह</strong>, ेम, आनंद पूय िथक<strong>ह</strong>म सबक ऐंठार बनौने बैसल छी ।सोझ केर संसारक माया मानी <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>म मायाक संसार बनौने बैसल छी ।156


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAगधी दुिनया िजतलिन सय, अि<strong>ह</strong>ंसासंेम क <strong>ह</strong>म यापार बनौने बैसल छी ।या<strong>ह</strong> थीक दू अंतरामा केर िमलन<strong>ह</strong>म जाितक ओ<strong>ह</strong>ार लगौने बैसल छी ।िशा मैया <strong>ह</strong>रती सब दुख जीवन केर<strong>ह</strong>म मूितक अंबार लगौने बैसल छी ।िनयम ब<strong>ह</strong>ुत अिछ भाचारसं लडबा लए<strong>ह</strong>म सबक लाचार बनौने बैसल छी ।२भूख अिशा आओर अ<strong>ह</strong>ार अिछ िमिथलामेगम ब<strong>ह</strong>ुत या<strong>ह</strong>क बजार अिछ िमिथलामे ।गाम कते अिछ िबला गेल कोसीक धारमेअनिगनती सूखल इनार अिछ िमिथलामे ।जाित,पिज, कुल, शील, मूल आ गो,गाम157


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAितलक-द<strong>ह</strong>ेज<strong>ह</strong>ु के <strong>िव</strong>चार अिछ िमिथलामे ।पेट भरैले’ लोक <strong>ह</strong>जारो भागल िदलीसय बीमार आ एक अनार अिछ िमिथलामे ।पोल गडायल गाम-गाममे कािन र<strong>ह</strong>ल अिछिबनु िबजली गरमी,गुमार अिछ िमिथलामे ।खेबा ले’ एखन<strong>ह</strong>ुं अुआ,मडुआ,िबसढसुतबाले’ एखन<strong>ह</strong>ुं पुआर अिछ िमिथलामे ।कोन कृण कि<strong>ह</strong>या अओता से के जानयदुख केर गोवन प<strong>ह</strong>ाड अिछ िमिथलामे ।२.158धीरे ेमिष


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAगजल<strong>दे</strong>खू कतबा तील ब<strong>ह</strong>ै छी, नइ जाउ <strong>ह</strong>मर कितमेिखचिड़मे कने घीओ चा<strong>ह</strong>ी, आब ितला-सकरितमेजइ ितलाठक तपैत िगर<strong>ह</strong>तनी <strong>दे</strong><strong>ह</strong> अ<strong>ह</strong>सुन सेदै छीओ<strong>ह</strong>ो िछयै <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ीँ जनमओने घाम िसँिचकऽ मािटमे<strong>ह</strong>ँ यौ मािलक खूब जनै छी, शासनके तरजू की <strong>ह</strong>ोइ!भँटा-मुरइसन <strong>ह</strong>मरासुनके अ<strong>ह</strong>ीँ बँटिलयै जाितमेधरम नामके अिफम सुँघाकऽ परदादा-परनानाकछी धपाएल अ<strong>ह</strong> करऽ उगा<strong>ह</strong>ी परपोता-परनाितमे159


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAई नइ बुझबै पि<strong>ह</strong>नि<strong>ह</strong>सन सभ दँतिखसठीमे ठाढ़ अिछअपन अिधकारक लेल सभयो िमिलकऽ बैसल पितमे२०६२/१०/०१, ितला-सकरित३.िनी ियदिशनी- दूटा क<strong>िव</strong>तामतययापार आ िशकार असगर करी,आदर आ उपकार सभक करी,ेम आ कपना मनसं करी,160


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकपट आ छल कखनो नि<strong>ह</strong> करी,क आ दुःख मे संयम सं र<strong>ह</strong>ी,खेत आ खिर<strong>ह</strong>ान मे काते-कात चली,<strong>िव</strong>चार आ खडन अवय कट करी।समाजक ?समाजक ीक कतेक सीमा ?आब त’ भेल आब कतेक आग ?की आब बना <strong>दे</strong>बैक अमेिरका आ इलैड ?मुदा क<strong>ह</strong> बदलल अिछ मानिसकता ?ी क <strong>दे</strong>खक, यव<strong>ह</strong>ार करएक,अ<strong>ह</strong> ी छी ई ए<strong>ह</strong>सास सिदखन,क<strong>ह</strong> बदलल अिछ।<strong>दे</strong>खला सं की <strong>ह</strong>ोइत अिछ ?आ <strong>दे</strong>खला सं की भ’ जाइत अिछ ?एकर अितिरत,उिचत यव<strong>ह</strong>ार, उिचत थान,161


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAक<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>ल गेल अिछ ?जरत बुिझ पड़ैत अिछ ?समान अिधकार, समान म<strong>ह</strong>व आ समान ेमक,कतए ?समाज मे कागज पर नि<strong>ह</strong>।४.जगदानंद झा 'मनु', -गीत-गजलिपता- ी राज कुमार झा, जम थान आ पैिक गाम :<strong>ह</strong>िरपुर िड<strong>ह</strong>टोल ,िजला मधुबनी, िशा :ाथिमक -ाम <strong>ह</strong>िरपुरिड<strong>ह</strong>टोल मे, मायिमक आ उच मायिमक -सी बी एस ई, िदली,नातक -<strong>दे</strong>शबंधु कालेज ,िदली िब<strong>िव</strong>ालय162


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAगजल-१ियतम अ<strong>ह</strong> कए याद म िजनाई भेल मुिकलजीवैत त <strong>ह</strong>म छीये नि<strong>ह</strong> मरनाई भेलमुिकलिकना सुनाऊ <strong>ह</strong>ाल करेजाक खंड कै <strong>ह</strong>जार भेलसब म अ<strong>ह</strong>क न िलखल पढनाई भेल मुिकललाख समझेलॱ<strong>ह</strong> मोन के ई बनल अिछ पागलआिब अँि<strong>ह</strong> समझा िदय समझेनाई भेल मुिकलकेखनो-केखनो सोची पाि<strong>ह</strong>ले त <strong>ह</strong>ाल इना नै छल163


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAजखन सँ भेटलॱ अ<strong>ह</strong> सँ र<strong>ह</strong>नाई भेल मुिकल<strong>ह</strong>मर मोनक मंिदर म मूरत अ<strong>ह</strong>ॴ कए अिछिबना ओकर पूजा कए 'मनु' िजनाई भेल मुिकल***जगदानंद झा 'मनु'---------------------------------------------------गजल-२जखन-जखन सोचब <strong>ह</strong>मराअपने म अ<strong>ह</strong> पायब <strong>ह</strong>मरा<strong>ह</strong>मर शद गीत बैन कान मकचोटे तं अ<strong>ह</strong> सोचब <strong>ह</strong>मरा164


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>म दूर छी त कोनो बात नि<strong>ह</strong>मोन म अपन पायब <strong>ह</strong>मरादू काया एक ाण छी <strong>ह</strong>म दुनुभेतब त अ<strong>ह</strong> बुझब <strong>ह</strong>मराअ<strong>ह</strong> क<strong>ह</strong>लॱ जे <strong>ह</strong>म अ<strong>ह</strong> के छीमरला बादो िनभायब <strong>ह</strong>मरा***जगदानंद झा 'मनु'-----------------------------------------गजल-३छुइप-छुइप क <strong>ह</strong>म अ<strong>ह</strong> कए छ<strong>िव</strong> िनंघारै छीएक अ<strong>ह</strong> छी िक नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा करेजा सँ लगबै छी165


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAएक िदन पूरा <strong>ह</strong>ोयत <strong>ह</strong>मरो करेजक कामनाअ<strong>ह</strong>ुँ िक याद करब की ककरा सँ ने<strong>ह</strong> लगाबै छीएक िदन ओ<strong>ह</strong>ो एतै जि<strong>ह</strong>या <strong>ह</strong>मर नेि<strong>ह</strong>या एबैतखन अँि<strong>ह</strong> के िनंघारब एखन छिब िनंघारै छीनि<strong>ह</strong> िमलन कए ओ घडी आब अ<strong>ह</strong> रोकल कओ मधुर घडी जदी आबे <strong>ह</strong>म इंतजार करै छी<strong>ह</strong>मर जे चा<strong>ह</strong>त अिछ से सुनायब <strong>ह</strong>म जरनै रोकने अ<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा आब क<strong>ह</strong>ै सँ रोकी सकै छी***जगदानंद झा 'मनु'166


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA-------------------------------------------------------गीत -४( आलु कोबी िमरचाई यै,िक लेबै यै दाय यै / दाय यै )-२कोयलख कए आलु,रची कए िमरचाई यैबाबा करता बड ,बड़ाई यै / बड़ाई यैआलु कोबी - - - - -- -दाय यैनि<strong>ह</strong> लेब तs कनी <strong>दे</strong>िखयो िलयौ<strong>दे</strong>खए कए नि<strong>ह</strong> कोनो पाई यै / पाई यैआलु कोबी - - - - - - - - दाय यै167


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAदरभंगा सँ अलॱ<strong>ह</strong> <strong>िव</strong>लेितया ई कोबीखाय कs तs किनय िबसरती िजलेबीकोयलख कए आलु ई चालु बनेतैिधया-पुता कए बड ई सु<strong>ह</strong>ेतैरची सँ अलॱ<strong>ह</strong> िमरचाई यैिक लेबै यै दाय यै / दाय यै( आलु कोबी िमरचाई यै,िक लेबै यै दाय यै / दाय यै )-२ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।168


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१. <strong>िव</strong>नीत उपल २. पंकज कुमार झा१.<strong>िव</strong>नीत उपलबेटीसाइठ साल बाद कोशी माय बदलने छिल अपन धारसौ बरख सं एकि<strong>ह</strong> बाट सँ ब<strong>ह</strong>ैत तंग भऽ गेल छिलसमाजक मूय/ <strong>िव</strong>तृणा सं भिर गेल छिल169


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAआ अपन सभटा रौ प <strong>दे</strong>खा <strong>दे</strong>लीलोक के बता <strong>दे</strong>लैन/ जे ओ जौँ नि<strong>ह</strong> सुधरत तँ त<strong>ह</strong>स-न<strong>ह</strong>स कऽ<strong>दे</strong>तीमुदा आन माय कि<strong>ह</strong>या बदलत अपन सोच आ <strong>िव</strong>चारकि<strong>ह</strong>या ओ <strong>दे</strong>खाओत अपन रौ पकि<strong>ह</strong>या <strong>िव</strong>चिलत <strong>ह</strong>ेती <strong>दे</strong>िख कऽ समाजक पकि<strong>ह</strong>या कम करती बेटी आ बेटा मे फरकबेटाक जम पर बाजत अिछ थारीबेटी भेला पर सूखत अिछ लालीसरकार चलाबैत अिछ लाडली योजनाबेटी <strong>ह</strong>ोएत तँ करत माय िजितया कोना170


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबेटाक लेल मािर <strong>दे</strong>ल जाय अिछ बेटी कबेटी भेल त अभािगन क<strong>ह</strong>ल जाइत अिछ मायकबेटा भेला पर ओ मानल जाइत अिछ सॱसे लक चेककि<strong>ह</strong>यो िकयो <strong>दे</strong>खने अिछ ब<strong>ह</strong>ूक करेजअइ <strong>दे</strong>श मे आिष मरलजेिसका लालक <strong>ह</strong>या िकयो नि<strong>ह</strong> केलकभसक दाम पर िबकायल कमलारोज मरैए िरंकी आर <strong>िव</strong>मलानि<strong>ह</strong> बदलल <strong>ह</strong>मर समाजक धारएखनो अिछ बेटी भार171


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअइ लोकतंमे चलैत वए<strong>ह</strong> कानून अिछजइ मे बलाकारीक कोनो सजा नि<strong>ह</strong> अिछअपराधक िनअम <strong>ह</strong>ोइत अिछजे अपराधी मुं<strong>ह</strong> नुकायल <strong>ह</strong>ोइत अिछमुदा बलाकारक िनअमक पिरभाषा अलगे अिछपीिड़ताक मुं<strong>ह</strong> नुकाअल <strong>ह</strong>ोइत अिछआ बलाकारी सीना तािन कऽ र<strong>ह</strong>ैत अिछबलाकारक <strong>ह</strong>ोइए पैघ पिरभाषामुदा पीिड़तक नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइए कोनो भाषा<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>े मंगरौनी बालीिदली ए<strong>ह</strong>न श<strong>ह</strong>र मे172


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAआब कोठाक गप पुरान भेल, कॉल गलक कंसेट जवान भेलमुी क लोक करैत अिछ बदनामउछलैत-कूदैत शीला भऽ जाइत अिछ जवानएक बेटीक <strong>िव</strong>शेषण अिछिनरासी, धॲछी आिदजखैन िनकलैत सड़क परशारीिरक भौगोिलक िथितक नापजोख र<strong>ह</strong>ैए जारीसुधैर जाउ, सुधैर जाउ, <strong>ह</strong>े यौ <strong>दे</strong>शवासीए<strong>ह</strong>न पाप कऽ बनब बेटीक नासीनि<strong>ह</strong> भेटत मो जॱ बसब काशी<strong>ह</strong>मर संवेदना खम भऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ173


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAभावनाक कछमछी आब शोिनतमे नि<strong>ह</strong> ब<strong>ह</strong>ैत अिछसभटा आामकता आ जबा यमुनाक धार मे बि<strong>ह</strong> गेल अिछजे बचल छल ओ भीत मे िमल गेल अिछतँए तँ क<strong>ह</strong>ैत छी बेटी बचाउ, धरती बचाउ।२पंकज कुमार झाभाई रे अना नै परोभाई रे अना नै परो,174


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAद<strong>ह</strong>ेज़ मुत िमिथला चा<strong>ह</strong>ी त,द<strong>ह</strong>ेज़ मुत मैिथल बैन जो,भाई रे अना...............जॲ ललचेवे टका तू लेवे,िजनगी बनी जेतौ पिनसो<strong>ह</strong>,अपनॲ कनवे किनयो कनतौ,ताई अंतरामा के नै जरो,भाई रे अना.............किनया स <strong>िव</strong>या<strong>ह</strong> कर मिनयास नई,मिनया नाचेताऊ किनया साजेताऊ,मिनया के मो<strong>ह</strong> स अपना आप के बचो,175


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकिनया के ने<strong>ह</strong> म तोउ डूबी जो ,भाई रे अना.............िजनगी र<strong>ह</strong>लौ त पाई बड कमेवे,अपनॲ उरेबे <strong>ह</strong>मरो बजेबे,जाऊ िकयो क<strong>ह</strong>तु ससुर वाला पाई छैन,तखन क<strong>ह</strong>इ ककरा मु<strong>ह</strong><strong>दे</strong>खेबे,अखनो छऊ मोका आब त सुधईर जो,कलर के ठार कर गीत गुण गुणॲ,भाई रे अना............बाबु के मोन छैन लाथ नई ई करइ,एक गलती स िजनगी नई ई सरेइ,तो<strong>ह</strong>र िजनगी छऊ तू बाबू के बूझो,उवल भ<strong>िव</strong>य के अपने नई सुतो,176


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAभाई रे अना नै परो,द<strong>ह</strong>ेज़ मुत िमिथला चा<strong>ह</strong>ी त,द<strong>ह</strong>ेज़ मुत मैिथल बैन जो,भाई रे अना...............ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।गणेश कुमार झा "बावरा"१"बड़का काका"177


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबड़का काका छला<strong>ह</strong> नामी- गामीमुदा छला<strong>ह</strong> बड कंजूस,चािरटा छलै<strong>ह</strong> बेटा <strong>ह</strong>ुनकामुदा नै छलै<strong>ह</strong> एकटा सपूत |जखन <strong>ह</strong>ुनक धड़ खसलैनबेटा सब लेलकनी बटुआ छीन,जकरा लेल पेट काईट जमा केलिनवाए<strong>ह</strong> सब केलकनी <strong>ह</strong>ुनका िभ |बड़का काका ओछाइन पर पड़लगु<strong>ह</strong>-िगजन भेलाअपन <strong>दे</strong>ख इ दशाअपना भाय पर कनैत छला<strong>ह</strong> |जखन मृयु काल समीप छलै<strong>ह</strong>178


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAच<strong>ह</strong>ुँ िदश रंग- िबरंगक आ सुगंधकअिछ फुल िखलाएलमुदा एि<strong>ह</strong> िबच म<strong>ह</strong>म छी मुझएल...वन बबुरक गाछ सँ अिछ भरल<strong>ह</strong>र एक डेग पर अिछ कट चुभैतिकछु चंदनक गाछ से<strong>ह</strong>ो अिछज अपन म<strong>ह</strong>क सँ मन-मुध करैत अिछमुदा िणक !!!<strong>ह</strong>मर मनक घोडा त'बबुरक कट पर दौडैतआँ<strong>ह</strong>ाक मृित म <strong>ह</strong>ेराए जाइत अिछ....जखन सागरक ल<strong>ह</strong>र सँ उठल सद पवन<strong>ह</strong>मरा तन के छुबैत अिछत' बुिझ पडैत अिछजेना आँ<strong>ह</strong>ाक कोमल <strong>ह</strong>ाथ पश करैत <strong>ह</strong>ुअएमुदा, की सपनो सच <strong>ह</strong>ोइत अिछ ..???िकयाक छोिड गेलं<strong>ह</strong>ूँ <strong>ह</strong>मरा एसगरीआ<strong>ह</strong> के त' बुझल छलकतेक आ<strong>ह</strong> सँ ने<strong>ह</strong> अिछ <strong>ह</strong>मराआ<strong>ह</strong> िबनु एक पल िजनाई कठीनई त िदवस भ' गेल गेला'181


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAम के गभ म सस लैत<strong>ह</strong>म खुश छी ब<strong>ह</strong>ुते<strong>ह</strong>मर आितव आएब गेल अिछबस ादुभव भेनाय बाकी अिछ .<strong>ह</strong>म म के कोखे सइ दुिनया के <strong>दे</strong>ख पबैत छी.लेिकन म - बाबूजी के गुप नय बुईझ पबैत छी .म <strong>ह</strong>मर स<strong>ह</strong>मल सन र<strong>ह</strong>इत अिछ और बाबुजी खामोश,बस एक गो उठइत अिछ दुनु के बीचिक परीण के पिरणाम की <strong>ह</strong>ोयत ?आय बाबुजी काग़जत के एकटा पुरजी अनलैथऔर म के आँइख म िचंता के बदरी अिछ .म <strong>दे</strong>ख र<strong>ह</strong>ी <strong>ह</strong>ूँ िक म बेसाता रो र<strong>ह</strong>ी <strong>ह</strong>ैसब बेर कुनू बात पर मना क र<strong>ह</strong>ल छैथ .लेिकन बाबुजी छैथ िक अपने बात पर अड़ल चैथम के कतौ जैके लेल ठाढ़ छैथअ<strong>ह</strong>ू बेर परीण म कया - ूण आइब गेल छलते बाबुजी <strong>ह</strong>मर मृयु पर <strong>ह</strong>तार क <strong>दे</strong>लिखन .184


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिलखा पर<strong>ह</strong>ी करबाक कोन काजितकड़मबाजी कए लगबै छी पुरकारक भज।ि<strong>ह</strong>नके कृपा स भेटल पुरकारखुशी स लागल बोखारक<strong>िव</strong>ता क<strong>ह</strong>ानी तऽ तेर<strong>ह</strong>े बाईस मुदापुरकार लेल लगेल<strong>ह</strong>ुँ खूम जोगार।अ<strong>ह</strong> जे िलखल<strong>ह</strong>ुँ कारीगरओ लागल बड नूनगरमुदा िबनमतलबो <strong>ह</strong>म जे िलखिलयैओ लागल बड च<strong>ह</strong>टगर।187


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिबनमतलब के कथा साि<strong>ह</strong>य परअकेडमी सँ एक िदन आयल <strong>ह</strong>कारकुटुम बैसले र<strong>ह</strong>िथ ओि<strong>ह</strong> ठामटटके भेटल पुरकार।आन कतबो नीक िकएक ने िलखलकमुदा ओकरा ने कि<strong>ह</strong>यो आएत <strong>ह</strong>कारनि<strong>ह</strong> छै ओकरा कोनो िच<strong>ह</strong>ा पिरचेिपछलगुआ टा के जदी भेटत पुरकार।पुरकारक बदरबट भऽ र<strong>ह</strong>ल अिछजाित वगक नाम पर लेखक के बटूजूिन पछुआउ िपछलगुआ सभ आउ आगू188


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअ<strong>ह</strong> पुरकार लऽ के खूम नाचू।साि<strong>ह</strong>यक मठाधीश सभशु केलैन पुरकारयथाथवादी िचतंक आ िलखिन<strong>ह</strong>ार<strong>ह</strong>ुनका लेल भऽ गेलैथ बेकार।एो िमनट <strong>दे</strong>री नि<strong>ह</strong> अ<strong>ह</strong> क<strong>ह</strong>ुनके गुणगान कए कथा अ<strong>ह</strong> बाचूनि<strong>ह</strong> तऽ िजनगी भिर पाछुए रि<strong>ह</strong> जाएबपुरकारक जोगार मे जीजान स लागू।अि<strong>ह</strong> दुआरे पछुआले रि<strong>ह</strong> गेल कारीगर189


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकि<strong>ह</strong>यो ने केलक केकरो आगू-पाछू<strong>दे</strong>खैत िछयै आब <strong>ह</strong>म दोसर पुरकार दुआरेजोगार लगा करैत छी <strong>ह</strong>ुनकर आगू-पाछू।बेस त बड बिढ़या <strong>ह</strong>म शुभकामना दैत छीदोसर पुरकार अ<strong>ह</strong> के जदीए भेट जाएजदी जोगार मे अ<strong>ह</strong> लागूअ<strong>ह</strong> पुरकार लऽ के खूम नाचू।ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।190


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१. डॉ॰ शिशधर कुमर २. नवीन कुमार"आशा"१.डॉ॰ शिशधर कुमर, एम॰डी॰(आयु॰) – कायिचिकसा, कॉलेज ऑफआयुवद एड िरसच सेटर, िनगडी – ािधकरण, पूणा (म<strong>ह</strong>ारा) –४११०४४बाबा <strong>िव</strong>ापितक कथन191


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAरौ मैिथल ! मैिथली त बाज ।के<strong>ह</strong>ेन िचता ? कथी केर लाज ?<strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ संकृतक पिडत, पर मैिथली <strong>ह</strong>मर माथक पाग ।।मीठ गीत, ब<strong>ह</strong>ुते त सुनल<strong>ह</strong>,आइ सुन<strong>ह</strong> मोर बोल कटा<strong>ह</strong> ।रोष ने किर<strong>ह</strong>ऽ <strong>ह</strong>मरा पर, जँ<strong>ह</strong>मर बोल, लाग<strong>ह</strong> अधला<strong>ह</strong> ।<strong>ह</strong>मरो समय, ब<strong>ह</strong>ुत पॲगा सभ,ब<strong>ह</strong>ुति<strong>ह</strong> थू – थू कएने छल ।िमिथलाभाषा िलखय छल<strong>ह</strong>ुँ त,<strong>ह</strong>मरा, सभ धिकअओने छल ।192


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबाज<strong>ह</strong> सिदखन, सुन<strong>ह</strong> मैिथली,गुन<strong>ह</strong> मैिथली, रट<strong>ह</strong> मैिथली ।रच<strong>ह</strong> मैिथली, लीख<strong>ह</strong> मैिथली,कीिन कऽ पोथी पढ़<strong>ह</strong> मैिथली ।सृजन मैिथली, यवन मैिथली,नाच<strong>ह</strong> मैिथली, गाब<strong>ह</strong> मैिथली ।बाट मैिथली, घाट मैिथली,घर- बा<strong>ह</strong>र, सभ ठाम मैिथली ।तिज िनज भाषा, कुकुरक गित <strong>ह</strong>ो, निञ घर केर, निञ धोबी घाट।<strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ संकृतक पिडत, पर मैिथली <strong>ह</strong>मर माथक पाग ।।२194


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAनवीन कुमार "आशा"ि<strong>ह</strong>ंगलू भाइ यौ िटंगलू भाइि<strong>ह</strong>ंगलू भाइ यौ िटंगलू भाइजुिन अ<strong>ह</strong> तोड़ू तुराइजँ अ<strong>ह</strong> तोड़ब तुराइराितमे खायब खूब िपटाइजुिन र<strong>ह</strong>ू अ<strong>ह</strong> खाटपरनै तँ काि र<strong>ह</strong>ब टाटपर195


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAआब सुनू यौ भाइ सुनू यौ भाइजे अिछ टाटक बीनै बनबै जाउ <strong>दे</strong><strong>ह</strong>क प<strong>ह</strong>चानआइ दुप<strong>ह</strong>िरया रि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>िरयाओतए आबै अ<strong>ह</strong>क अबाजप<strong>ह</strong>ुँचलॱ जखन <strong>ह</strong>म अ<strong>ह</strong>क डेरातखन आएल माथमे फेराफेर बुझल <strong>ह</strong>म घरक रीतअ<strong>ह</strong> करी सभटा काजभौजी खाली करिथ साजतँए क<strong>ह</strong>ी यौ िटगलू भैयाजदी-जदी खेनाइ पकाउजँ अ<strong>ह</strong> पकायब नीक खेनाइ196


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAराितमे भौजी दैिथ रस मलाइआ जँ अगर तानब तुराइफेर खायब खूब िपटाइऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।नवीन ठाकुर१गज़ल (ेम रस )1.197


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअिछ िपयासल मोन तँ िपबैत चिल जाउ........२गुण ीतम क बाट गबैत चिल जाउ !!२मोनक बेगरता अिछ , यासल अिछ कंठघुट- घुट नै िजबू एना बनू नै चंठ ........२अिछ ललसा जे मोनक क<strong>ह</strong>ैत चिल जाउ !!२गुण ीतम क बाटे गबैत चिल जाउ !!३मानलॱ जे पीने <strong>ह</strong>एब ब<strong>ह</strong>ुतो ज<strong>ह</strong> कयासल अिछ मोन जे तैयो अ<strong>ह</strong> क.......२अिछ ेमक ई धारा ब<strong>ह</strong>ैत चिल जाउ !!२गुण ीतम क बाटे गबैत चिल जाउ !!३ससरल ने कंठ सँ ए<strong>ह</strong>न कोन िपबै छीिपबते उतिर गेल , ते<strong>ह</strong>न की िपबै छी........२िलअ चका ई ेम क डूबैत चिल जाउ !!२198


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAगुण ीतम क बाटे गबैत चिल जाउ !!अिछ िपयासल मोन तँ िपबैत चिल जाउ........२गुण ीतम क बाटे गबैत चिल जाउ !! ५२ .मैिथली गीत --सुिनते बोली अ<strong>ह</strong> क इजोर भऽ गेलै...............(मुखरा )एला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर सॱसे शोर भऽ गेलै ..एला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर सॱसे......!२कुचरैत छल कौवा आइ -बड जोर सँ..................(अंतरा )एता जे िकयो ई आस छल भोर सं......! २<strong>दे</strong>खते मुखड़ा ....<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong>खते मुखरा अं<strong>ह</strong>क मोन बेभोर भऽ गेलै ....! २199


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAएला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर सॱसे.......................अंगना दुआिर नीप, रखल<strong>ह</strong>ुँ सकालेतवा - तरकारी अिछ सभटा तरैले ! २कने द<strong>ह</strong>ी ला ...<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>े ...कने द<strong>ह</strong>ी ला िकए अनघोल भऽ गेलै ......!२ ...एला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर.........किनया - पुा सभ <strong>ह</strong>ुकी मारैएटाटक दोग दऽ कऽ चुटकी मारैए ! २िकए जाईते .....<strong>ह</strong>ो िकए जाईते <strong>ह</strong>मर मोन क िचतचोर लऽ गेलैएला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर सॱसे शोर भऽ गेलै ......सुिनते बोली अ<strong>ह</strong> क इजोर भऽ गेलै...............(मुखरा )एला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर सॱसे शोर भऽ गेलै ..एला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर सॱसे ......!एला पा<strong>ह</strong>ून <strong>ह</strong>मर सॱसे शोर भऽ गेलै ......! ३३मैिथली गीत -200


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकेल<strong>ह</strong>ुं कतबो जतन तैयो धेलक नै दम ,किनयो िनलजा के नै एलई शम —-, !!आब त अपनॲ मोन िघच - िपच करैया ..सबटा ेमे के भाषा बुझाईया …………….!!कै<strong>ह</strong>ता िकछ िकयो लैगता बड आइनओकरा घर फेर <strong>ह</strong>म िपबतॱ नै पैनआब त गिढ़यो स आमा जुराईयासबटा ेमे के भाषा बुझाईया……………..!!नै जानी दुिनया नै जानी संसार201


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>मरा त धेलक जे अलगे बोखारबुझी ज<strong>ह</strong>रॲ के अमृत िपबैयासबटा ेमे के भाषा बुझाईया……………..!!बुिझतुं जे छीन लेत िकयो चोरी मधिर<strong>ह</strong>ूँ िजयरा बंद क ितजोरी मजेना <strong>ह</strong>ाथो -पैर आब नै सुझैयासबटा ेमे के भाषा बुझाईया……………..!!पकरै िछ मोन के जुा लगाम सससरैया तैयो जे िजयरा दालान स202


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>दे</strong>िख आमा <strong>ह</strong>मर ख<strong>ह</strong>रैयासबटा ेमे के भाषा बुझाईया …………….!!केल<strong>ह</strong>ुं कतबो जतन तैयो धेलक नै दम ,किनयो िनलजा के नै एलई शम —-, !!आब त अपनॲ मोन िघच - िपच करैया ..सबटा ेमे के भाषा बुझाईया …………….!! ३४अनुकपा -ईर दैया सकुछी <strong>ह</strong>मरा ,त <strong>ह</strong>मरो िकछु <strong>दे</strong>नाय िसबाके !!203


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअपन ि<strong>ह</strong>त त पशुओ िजबैया,अनकर ि<strong>ह</strong>त िजनाय िसबाके !!<strong>ह</strong>वा ,काश, धरती, दैया,भैर दैया मेघ समूचा खेत म पानी !जदी बदला म <strong>ह</strong>म िकछु नै <strong>दे</strong>िलए ,त ई भेल बरका बैमानी !ए<strong>ह</strong>ी स जे <strong>ह</strong>म दुःख भोगैछी , दुःख के दूर भगेनाय िसबाके !ईर दैया सकुछी <strong>ह</strong>मरा ,त <strong>ह</strong>ाो िकछु <strong>दे</strong>नाय िसबाके ! !जरैत धरा पर चलैत पिथक के, गाछो दैया सदीन छाया !अपन फल अपने नै खा क , सब िजव के जुरबैया काया !भु के पि<strong>ह</strong>ने भोग अपण क, पात अपने भोजन करबाके !ईर दैया सकुछी <strong>ह</strong>मरा , त <strong>ह</strong>मरो िकछु <strong>दे</strong>नाय िसबाके !!अनपढ़ के िबन दान पढाबू ,भूखल यासल के भोजन कराबू !बुढ- पुरान, समाज के सेवा , मात,िपता, गु आा <strong>िव</strong>का !जे िकछु भेटल अिछ ईर स , <strong>ह</strong>मरा ओ बटनाय िसबाके !ईर दैया सकुछी <strong>ह</strong>मरा ,त <strong>ह</strong>ाो िकछु <strong>दे</strong>नाय िसबाके ! !204


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAमानव तन अित दुलभ अिछ भेटब ,एकरा मैल रि<strong>ह</strong>त बनाबू !गमक पसा फुल सन संउसे ,विलत दीप स अ<strong>ह</strong>ार मेटाबू !धय भाग ए<strong>ह</strong>ी मानव तन के ,आब नै मौका फेर चुकबाके !ईर दैया सकुछी <strong>ह</strong>मरा ,त <strong>ह</strong>ाो िकछु <strong>दे</strong>नाय िसबाके ! !अपन ि<strong>ह</strong>त त पशुओ िजबैया,अनकर ि<strong>ह</strong>त िजनाय िसबाके ! !५ अितव -<strong>ह</strong>म नै <strong>ह</strong>मर नै इ तन अिछ ककरो अनकर <strong>दे</strong>ल !जे कुछी अपना संग अिछ सबटा अिछ अनकर <strong>दे</strong>ल<strong>दे</strong>ब बला <strong>दे</strong>लक ओ<strong>ह</strong>ो, <strong>दे</strong>लक अपना शान स<strong>ह</strong>मर अिछ ई लेब बला क<strong>ह</strong>ी उठल अिभमान स205


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAमोनक बात सुन वला मोन ककरो अनकर <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>म नै <strong>ह</strong>मर नै इ तन अिछ ककरो अनकर <strong>दे</strong>ल !जे संग अिछ एखन तक ,ओ सैद रै<strong>ह</strong> सकैया नैकखन िबछुइर जायत लग स ई िकयो जनैया नैिजनगी के उपजल मधुबन अिछ ककरो अनकर <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>म नै <strong>ह</strong>मर नै इ तन अिछ ककरो अनकर <strong>दे</strong>ल !जग के सेवा खोज अपन ीत ओकरे स किजनगी के गूढ़ अिछ, िबन बुझने कट नै कसाधना के रा<strong>ह</strong> म साधन अिछ अनकर <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>म नै <strong>ह</strong>मर नै इ तन अिछ ककरो अनकर <strong>दे</strong>ल !206


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA६<strong>िव</strong>योग -केल<strong>ह</strong>ुं कतेको य,िकया सुनैया नैराइत बीतल मुदा िनन िकया अबैया नैकनैया रैत – रैत भैर मोन <strong>ह</strong>मरधैर आइंख स नोर ब<strong>ह</strong>ैया नै !सोचै िछ सदीन आई सुतब चैन सओईढ चदैर आई एरी तक तन कपैर पसारे िछ जखने पूराफाटल चदैर पैर तक पुरैया नै !207


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>दे</strong>ख अचंिभत िछ <strong>ह</strong>म अपने आप केदोख अनकर क<strong>ह</strong>ू की अपन कपार केटूटल भरोसा जे छल आन परआब त अपनॲ पर भरोसा <strong>ह</strong>ोइया नै !मूँ छल <strong>ह</strong>मरो ख़ुशी ओकरे ख़ुशी ममुदा <strong>ह</strong>मरो त <strong>ह</strong>ंसी छल ओकरे <strong>ह</strong>ंसी मेम केल<strong>ह</strong>ुं िदल के मज़बूरी परमुदा ेम कि<strong>ह</strong>यो मजबूर भेलैया नै !७ .जाढ़ ( एगो अनुभूित )208


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAआयल िस<strong>ह</strong>रैत िसकैत सुबुगैत कुन कोण स !नै जानी आयल कि<strong>ह</strong>या अ<strong>ह</strong>िरया आ इजोर स !केलक गुदगुदी एना याद परल िपछला शाल !कोण भोज खेने र<strong>ह</strong>ी या<strong>ह</strong> ठंडी म ओढ़ने दुशाल !िपतमर काका के भोज पोरका भेल र<strong>ह</strong>ा अनमोल !उझैल <strong>दे</strong>लकैन पैन िकयो पोनतर मैचगेल अनघोल !िठठुरैत छल पैर <strong>ह</strong>ाथ , िमल करैत छल सब घुर !घुर तर बैस क , सबगनैत छल गामक बुढकतेक छोऊ बुढ गाममे जतोऊ कतेक भोज !फलना के बरखी के आब गणले छऊ िदन सोझ !भोरका प<strong>ह</strong>र म कि<strong>ह</strong>यो ओछेन नै छोरल जाएत छल !मारने रि<strong>ह</strong><strong>ह</strong>ूँ गबदी चा<strong>ह</strong>े कतबो बाबु िडिरयात छल !कुल जेबाक लेल सदीन मैरत<strong>ह</strong>ूँ ब<strong>ह</strong>ाना !209


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबाबु के डरे म लग पसारैत छल<strong>ह</strong>ूँ घाना !जाढ़क मि<strong>ह</strong>ना म भरल सब<strong>ह</strong>क घर बखारी !भोरे क खाऊ सदीन भात-अलुकोबी तरकारी !ओना त सब िदन <strong>ह</strong>मरा जार बढ <strong>ह</strong>ोयत छल !मुदा ितला –सकरैत िदन चुरलाई पर भर छल !ससरैत-भोर<strong>ह</strong>रबा म मुकी मारैत िनकेल गेल !फगुवा के अिबते ने जानी कत फेर ससैर गेल !जाि<strong>ह</strong>ठाम स आयल, ओि<strong>ह</strong>ठाम फेर चैल गेल !अबैतिछ अगला साल कै<strong>ह</strong> याद अपन छोइर गेल !ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> नूतन अंक िमिथला कला संगीत210


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१. योित सुनीत चौधरी २. राजनाथ िम(िचमय िमिथला) ३.उमेश मडल (िमिथलाकवनपित/ िमिथलाक जीव-जतु/ िमिथलाक िजनगी)१.योित सुनीत चौधरीजम थान -बेवार, मधुबनी। योित िमिथला िचकलामे से<strong>ह</strong>ोपारंगत छिथ आ ि<strong>ह</strong>नकर िमिथला िचकलाक दशनी ईिलंग आटुप केर अंतगत ईिलंग ॊडवे, लंडनमे दिशत कएल गेल अिछ।क<strong>िव</strong>ता सं<strong>ह</strong> ’अिचस्’ कािशत। योित सित लदनमे र<strong>ह</strong>ैछिथ।211


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२212


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAराजनाथ िमिचमय िमिथला लाइड शोिचमय िमिथला(https://sites.google.com/a/videha.com/videhapaintings-photos/)३.उमेश मडल213


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिमिथलाक वनपित लाइड शोिमिथलाक जीव-जतु लाइड शोिमिथलाक िजनगी लाइड शोिमिथलाक वनपित/ िमिथलाक जीव जतु/ िमिथलाक िजनगी(https://sites.google.com/a/videha.com/videhapaintings-photos/)ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।214


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> नूतन अंक ग-प भारती१. मो<strong>ह</strong>नदास (दीघकथा):लेखक: उदय काश (मूल ि<strong>ह</strong>दीसँ मैिथलीमेअनुवाद <strong>िव</strong>नीत उपल)मो<strong>ह</strong>नदास (मैिथली-<strong>दे</strong>वनागरी)मो<strong>ह</strong>नदास (मैिथली-िमिथलार)मो<strong>ह</strong>नदास (मैिथली-ेल)२.िछमता- भा खेतानक ि<strong>ह</strong>दी उपयासक सुशीला झाारा मैिथली अनुवादिछमता३.कनकमिण दीित (मूल नेपालीसँ मैिथली अनुवाद धीरे ेमिष)भगता बेङक <strong>दे</strong>श-मण215


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA४.“रे<strong>ह</strong>नपर रघू”-ी काशीनाथ िसं<strong>ह</strong>(ि<strong>ह</strong>दीसँ मैिथली अनुवादी <strong>िव</strong>नीत उपल)५.असगर वजा<strong>ह</strong>त- <strong>ह</strong>म ि<strong>ह</strong>दू छी ि<strong>ह</strong>दी कथाक मैिथली पातरण<strong>िव</strong>नीत उपल ारा-४.216


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA“रे<strong>ह</strong>नपर रघू”-ी काशीनाथ िसं<strong>ह</strong>(ि<strong>ह</strong>दीसँ मैिथली अनुवादी <strong>िव</strong>नीत उपल)ी काशीनाथ िसं<strong>ह</strong>: जम:०१ जनवरी १९३७, कथा सं<strong>ह</strong>: क<strong>ह</strong>नीउपखान , उपयास- अपना मोच , काशी का असी, रे<strong>ह</strong>न पररघू । संमरण: घर का जोगी जोगड़ा , याद <strong>ह</strong>ो िक न याद <strong>ह</strong>ो, नाटक: घोआस<strong>िव</strong>नीत उपल:<strong>िव</strong>नीत उपल (जम: 7 अैल, 1978, निन<strong>ह</strong>ालपूिणया िजलाक सुखसेना गाममे)। पैिक घर: आनंदपुरा, मधेपुरा।ारंिभक िशा मुंगेर िजला अंतगत रणाम आ तारापुरमे।ितलकामझी भागलपुर <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय, भागलपुर सँ गिणत <strong>िव</strong>षय मे217


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबी.एस.सी. (आनस), मारवाड़ी कॉलेज, भागलपुर। जािमया िमिलयाइलािमया, नई िदली क ि<strong>ह</strong>ंदी <strong>िव</strong>भाग सँ जनसंचार आ रचनामकलेखन मे नातकोर िडलोमा। भारतीय <strong>िव</strong>ा भवन, नई िदलीसँ अंेजी पकािरता मे नातकोर िडलोमा। गु जभेर<strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय, ि<strong>ह</strong>सार सँ जनसंचार मे माटर िडी। जािमयािमिलया इलािमया, नई िदली क नेसन मंडेला सटर फॉर पीसएंड कानलीट िरजोयूलशन क पि<strong>ह</strong>ल बैचक छा आ सिटिफकेटात। भारतीय <strong>िव</strong>ा भवन, नई िदली सँ च भाषाक िशा।छा जीवनमे रोेट लब, भागलपुर (रोटरी इंटरनेशनलक युवाशाखा) सँ जुड़ल, कएकटा संब प-पिकाक संपादन। जािमयािमिलया इलािमया, नई िदलीक ि<strong>ह</strong>दी <strong>िव</strong>भागमे अययनक दौरान'<strong>ह</strong>मारी प<strong>ह</strong>चान" नामक पािक समाचार पक संपादक मंडलकसदय। िदलीसँ कािशत कएकटा राीय अंेजी समाचार पमेामीण <strong>िव</strong>कासक खबिरक <strong>िव</strong>लेषण, ि<strong>ह</strong>दीक चार-सारमे कीय<strong>िव</strong> मंालयक योगदानक अलावा गुजरात दंगामे अंेजी आगुजराती मीिडयाक भूिमकापर लघुशोध। ि<strong>ह</strong>दी, मैिथली, अंेजीभाषामे <strong>िव</strong>पुल लेखन आ सुनीता नारायण, शिश थर, म<strong>ह</strong>ेशरंगराजन आिदक लेख सभक अंेजीसँ ि<strong>ह</strong>दीमे अनुवाद। विरपकार अर<strong>िव</strong>ंद मो<strong>ह</strong>न ारा संपािदत 'लोकतं का नया लोक" मेउपलध ैपायन भाचाय, जी.कोटेर साद आ निलनी रंजनमो<strong>ह</strong>ंतीक अंेजी लेख सभक अनुवाद आ पुनलखन।अिनयिमतकालीन कला पिका 'कैनवास" मे समवय218


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसंपादक।मैिथली क<strong>िव</strong>ता सं<strong>ह</strong> '<strong>ह</strong>म पुछैत छी" कािशत।साि<strong>ह</strong>य अकादमी सँ पुरकृत ि<strong>ह</strong>दीक विर कथाकारउदयकाशक दीघ-कथा/ उपयास 'मो<strong>ह</strong>नदास" क मैिथलीअनुवाद।पकार, लेखक, क<strong>िव</strong> आ अनुवादक <strong>िव</strong>नीत उपल, दैिनकभाकर, िदली ेस, ि<strong>ह</strong>दुतान, <strong>दे</strong>शबंधुमे पकािरताक बाद आइ-काि राीय स<strong>ह</strong>ारा, नई िदलीमे विर उपसंपादकक पदपरकायरत छिथ।रे<strong>ह</strong>नपर रघू(पिछला अंकसँ आग)ए<strong>ह</strong>ेन मुसीबतमे रघुनाथक िकओ आन नै <strong>ह</strong>ुनकर अपन बेटे धऽ <strong>दे</strong>नेछल।बेटोमे संजय! संजय टा!आ ई न<strong>ह</strong>र िखसा अिछ- रचीसँ कैिलफोिनया धिर पसरल।219


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसंजय ेम केने छल सोनलसँ! ई ेम कोनो चौ◌ौबिटयापर घुमैतलफुआ छौड़ाक अनगढ़ ेम नै छलै, ऐमे गुणा-भाग से<strong>ह</strong>ो र<strong>ह</strong>ै आजोड़-घटा से<strong>ह</strong>ो! जतेक ग<strong>ह</strong>ॴर छल ततबे यापक।संजयक सोनल ोफेसर ससेनाक बेटी छल।सिदखन थम ेणी, यायाताक योयता परीा पास आदशनशासँ पी.एच.डी.। नौकरी तँ पा छल, बनारसक<strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालयमे, जतय ओकर माय कुलपित छल, मुदा ओइमे अखन<strong>दे</strong>री छलै, तखिन धिर िबया<strong>ह</strong>क बाट तकबाक छल!िबया<strong>ह</strong>मे बाधा भऽ र<strong>ह</strong>ल छल, ओकर ठोढ़सँ बा<strong>ह</strong>र आएल दत आसटल नाक जकर ितपूित ओ अपन सिटिफकेटसँ करैत छल।छूटल-बढ़ल कसिर पूरा कऽ र<strong>ह</strong>ल छल ससेनाक पसारल ई फूसिक <strong>ह</strong>ुनका एकटा ए<strong>ह</strong>ेन कलामी सॉटवेअर अिभयताक आवयकताछि<strong>ह</strong> जे अमेिरकाक एकटा ब<strong>ह</strong>ुराीय कपनीक तीन बखककाेटपर कैलीफोिनया जा सकए। ऐ आवयकताक अनुभवसपूण इटीयूट बुझैत छल।220


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसंजय अितम परीा दऽ <strong>दे</strong>ने छल, िरजटक घोषणा बाकी छल!ए<strong>ह</strong>र कतेक बेर म-बापक सं<strong>दे</strong>श आएल छल जे आबू, लड़कीक<strong>दे</strong>िख िलयौ। लड़कीक की <strong>दे</strong>खब, ओ तँ <strong>दे</strong>खले छल! रघुनाथ जइकॉलेजमे पढ़बैत छल, पूव <strong>िव</strong>धायकक बेटी तकर मैनेजर छल।गोर, नमछुक, सुर आ आकषक। एम.ए.। नीक गृ<strong>ह</strong>णी। मैनेजरपुरान जमानाक जमीदार, अथा<strong>ह</strong> सपिक मािलक। रघुनाथककोनो <strong>ह</strong>ैिसयत नै छलै ओकर आगू। नि<strong>ह</strong>ये नीक सन घर दुआर,नि<strong>ह</strong>ये जमीन-जथा। आठ िबग<strong>ह</strong>ा खेत आ <strong>ह</strong>रक जोत। नेनपन आयुवावथा बड तंगीमे िबतलै। बचा सभक पढ़ेलक तँ खेतकब<strong>ह</strong>की लगा कऽ आ कॉलेजसँ ऋण लऽ कऽ। प छल,मैनेजर “सॉटवेअर अिभयता” क <strong>दे</strong>खने छल, अपन कॉलेजकमाटर रघुनाथक नै।ई सबध रघुनाथक लेल सपनासँ आगूक चीज छल । फाए<strong>दे</strong>-फाएदा छल ऐसँ! िजलामे पि<strong>ह</strong>चान आ िता जे भेटितऐ, सेअलग। ओ कीसँ की भेल जा र<strong>ह</strong>ल छल।तँ गाम आबैसँ पि<strong>ह</strong>ने ससेना सर सँ िबदा लै लेल गेल छलसंजय।221


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAएकरा अि<strong>ह</strong>नो कि<strong>ह</strong> सकैत छी जे ओकरा ससेना सर िडनरपरबजेने छल।गमक सझ। अपन लॉनमे ससेना बतक कुसपर चुपचाप बैसलछल। माली गमलामे पाइन दऽ र<strong>ह</strong>ल छल। बंगलाक भीतरक बीजिड़ र<strong>ह</strong>ल छल। कोनो कोठलीसँ संगीतक धुन आिब र<strong>ह</strong>ल छल।अवकाश ाितक करीब, <strong>ह</strong>ृदयक मरीज ो. ससेना संजयक एबासँअनजान चुपचाप बैसल छला आ आगू <strong>दे</strong>िख र<strong>ह</strong>ल छला। बड़ीकालक बाद ओ पुछलक, “कोन इूमेट अिछ”।संजय िबना बुझने माथ ि<strong>ह</strong>लेलक।“आ राग? कोन राग अिछ?”संजय िनर, फेर माथ ि<strong>ह</strong>लेलक।222


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAओ ससिर गेल आ ऊँच अबाजमे बजेलक- “सोनू”।जीसक पट आ टी-शटमे कूदैत सोनू आएल- “<strong>ह</strong>ँ पापा”।संजय ठाढ़ भऽ गेल। ससेना मुकी <strong>दे</strong>लक, पि<strong>ह</strong>ने संजयक<strong>दे</strong>खलक, फेर सोनलक। सोनल से<strong>ह</strong>ो मुकी <strong>दे</strong>लक। संजयसोनलसँ भट तँ कते बेर केने छल मुदा <strong>दे</strong>खने पि<strong>ह</strong>लुके बेर छल।ओकरा लगलै जे कोनो छौड़ीक टुकड़ीमे नै “सपूणता”मे <strong>दे</strong>खबाकचा<strong>ह</strong>ी। कतेक फक पिड़ जाइत छै। संगे संग छौड़ी आ किनयकएक तर<strong>ह</strong> नै <strong>दे</strong>खबाक चा<strong>ह</strong>ी। प-रंग, ढीब-ढाब, मान-मनौअिलछौड़ीमे <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ, किनयमे नै! ई सभटा पुरान धारणाअिछ, <strong>ह</strong>मर पापा-ममीक जमानाक, <strong>ह</strong>मर नै।ससेना गुमी तोड़लक- “ई अिछ सोनम, जइमे <strong>ह</strong>मर ाण बसैतअिछ। िसतार, सरोद, संतूर माने सोनल। सोनल माने संगीत।चीपनेस एकरा पिस नै। िफमी गीतक ई गीत नै मानैत अिछ।िकएक तँ ई अपने कथक नृयगना र<strong>ह</strong>ल अिछ। तँ की खुआर<strong>ह</strong>ल छी <strong>ह</strong>मरा सभक आइ?”223


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA“ओ तँ तखने पता लागत जखन खाएब।” सोनल लजा कऽ भािगगेल।“बैसू संजय।” ई क<strong>ह</strong>ैत ससेना से<strong>ह</strong>ो मूड़ी झुका कऽ बैिस गेल।िकछु सोचैत। टूटल वरमे बाजल- “कोना र<strong>ह</strong>ब एकर िबना, र<strong>ह</strong>बकोना से नै बुिझ पड़ैत अिछ। ई चौद<strong>ह</strong>े बखक छल जखन एकरमाय गुजिर गेलै।”तकर बाद ओकर आँिखसँ नोर खसऽ लगलै- “तीन चािर बरखसँलगातार आबैत र<strong>ह</strong>ल अिछ लड़का। एकसँ एक।(जारी….)५.असगर वजा<strong>ह</strong>त- <strong>ह</strong>म ि<strong>ह</strong>दू छी224


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAि<strong>ह</strong>दी कथाक मैिथली पातरण <strong>िव</strong>नीत उपल ारा<strong>ह</strong>म ि<strong>ह</strong>दू छीए<strong>ह</strong>ेन कारो<strong>ह</strong>ट जे मुद कमे ठाढ़ भऽ जाए। लागल जे अबाजसोझे कान लगसँ आएल अिछ। ओइ िथितमे.. <strong>ह</strong>म कूिद कऽिबछौनपर बैिस गेलॱ, अकासमे अखनो तरेगन छल.. िकंशाइतराितक तीन बाजल <strong>ह</strong>एत। अबोजान उिठ कऽ बैिस गेला।कारो<strong>ह</strong>ट फेरसँ सुनाइ पड़ल। सैफ अपन अखड़ा खाटपर पड़लिचकिड़ र<strong>ह</strong>ल छल। अंगनामे एक िदससँ सभक खाट लागलछलै।225


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA'ला<strong>ह</strong>ौल<strong>िव</strong>लाकुवत. . .' अबाजान ला<strong>ह</strong>ौल पढ़लि<strong>ह</strong> 'खुदा नै जािनई िकए सुतलेमे िचकार करऽ लगैए।' अमा बजली।“अमा एकरा राित भिर छौड़ा सभ डरबैत र<strong>ह</strong>ै छै. . .” <strong>ह</strong>मक<strong>ह</strong>िलऐ।“ओइ सरधुआ सभक से<strong>ह</strong>ो चेन नै पड़ै छै. . .लोक सभक जानआफदमे छै आ ओकरा सभक बदमाशी सुझाइ छै”- अमा बजली।सिफया चिरसँ मुँ<strong>ह</strong> ब<strong>ह</strong>ार कऽ बाजिल- “एकरा क<strong>ह</strong>ू छतपर सुतलकरए।” सैफ अखन धिर नै जागल छल। <strong>ह</strong>म ओकर पलंग लगगेलॱ आ झुिक कऽ <strong>दे</strong>खलॱ जे ओकर मुँ<strong>ह</strong>पर घाम छलै। सस खूबचिल र<strong>ह</strong>ल छलै आ <strong>दे</strong><strong>ह</strong> थरथरा र<strong>ह</strong>ल छलै। केस घामसँ भीजलछलै आ िकछु केस माथपर सिट गेल छलै। <strong>ह</strong>म सैफक <strong>दे</strong>खैतर<strong>ह</strong>लॱ आ ओइ छौड़ा सभक ित मोनमे तामस घुरमैत र<strong>ह</strong>ल जेओकरा डराबै छलै।तखन दंगा ए<strong>ह</strong>ेन नै <strong>ह</strong>ोइत छल जे<strong>ह</strong>ेन आइ काि <strong>ह</strong>ोइए। दंगाकपाछ नुकाएल दशन, ईलम, काजक पित आ गितमे ढेर रासबदलेन आएल अिछ। आइसँ पचीस-तीस साल पि<strong>ह</strong>ने नि<strong>ह</strong>येलोकक िजिबते भकसी झोका कऽ मारल जाइ छलै आ नि<strong>ह</strong>ये सॱसेटोल-मो<strong>ह</strong>लाक सुनसान कएल जाइत छलै। ओइ जमानामेधानमंी, गृ<strong>ह</strong>मंी आ मुयमंीक आशीवद से<strong>ह</strong>ो दंगा करैबलाक नैभेटै छलै। ई काज छोट-मोट थानीय नेता अपन थानीय आ ु226


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAवाथ पूरा करै लेल करै छला। यापािरक ितं, जमीनपरकजा करैले, चुंगीक चुनावमे ि<strong>ह</strong>ंदू वा मुिलम वोट समटैले इयािदउेय भेल करै छल। आब तँ िदली दरबारपर कजा करबाक ईसाधन बिन गेल अिछ। सदाियक दंगा। संसारक सभसँ पैघलोकतंक मुँ<strong>ह</strong>मे जाबी वए<strong>ह</strong> पि<strong>ह</strong>रा सकैए जे सदाियक ि<strong>ह</strong>ंसा आघृणापर शोिनतक धार ब<strong>ह</strong>ा सकए।सैफक जगाएल गेल। ओ बकरीक अस<strong>ह</strong>ाय बचा सन चा िदसऐ तर<strong>ह</strong>े <strong>दे</strong>िख र<strong>ह</strong>ल छल जेना मक तािक र<strong>ह</strong>ल <strong>ह</strong>ुअए।अबाजानक बेमाे भाइक सभसँ छोट सतान सैफुीन िस सैफजखन अपन घरक सभ लोकक चा िदस घेरने <strong>दे</strong>खलक तँ ओअकबका कऽ ठाढ़ भऽ गेल। सैफक अबा कौसर चचाक मरबाकखबिर लेने कोनमे कटल ओ पोटकाड <strong>ह</strong>मरा अखनो नीक जकमोन अिछ। गामक लोक सभ िचीमे कौसर चचाक मरबाके टाकखबिर नै <strong>दे</strong>ने छला संगमे ई<strong>ह</strong>ो िलखने छला जे <strong>ह</strong>ुनकर सभसँ छोटसतान सैफ आब ऐ दुिनयामे असगर रि<strong>ह</strong> गेल अिछ। सैफक पैघभाइ ओकरा अपना संग बबै नै लऽ गेल। ओ साफे कि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>लि<strong>ह</strong>जे सैफ लेल ओ िकछु नै कऽ सकै छिथ। आब अबाजानकअलाबे ओकर ऐ दुिनयामे िकयो नै छै। कोन कटल पोट काडपकिड़ अबाजान ब<strong>ह</strong>ुत काल धिर चुपचाप बैसल र<strong>ह</strong>िथ। अमसँकएक बेर झगड़ा केलाक बाद अबाजान पैतृक गाम धनवाखेड़ागेलिथ आ बचल जमीन बेिच, सैफक संग लऽ घुरलिथ। सैफक227


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>दे</strong>िख <strong>ह</strong>मरा सभक <strong>ह</strong>ँसी आएल र<strong>ह</strong>ए। कोनो <strong>दे</strong><strong>ह</strong>ाती बचाक <strong>दे</strong>िखअलीगढ़ मुिलम युिनविसटीक कूलमे पढ़ैवाली सिफयाक आर कीितिया भऽ सकैए, पि<strong>ह</strong>ले िदन ई बुझा गेल जे सैफ खाली<strong>दे</strong><strong>ह</strong>ाितये नै वरन् अ-बता<strong>ह</strong>सन सोझ वा मूख छल। <strong>ह</strong>म सभओकरा कबदाबैत आ फुिचयाबैत र<strong>ह</strong>ै छिलऐ। एकर एकटा फाएदासैफक एना भेलै जे अबाजान आ अमक <strong>ह</strong>ृदय ओ जीित लेलक।सैफ खूब मे<strong>ह</strong>नित करए। काजसँ ओ <strong>दे</strong><strong>ह</strong> नै नुकाबए। अमकओकर ई यव<strong>ह</strong>ार खूब पिस पड़ै। जँ दूटा रोटी बेसी खाइए तँकी? काज तँ से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong><strong>ह</strong> झािर कऽ करैए। सालक साल िबतैत गेलैआ सैफ <strong>ह</strong>मर सभक िजनगीक अंग बिन गेल। <strong>ह</strong>म सभ ओकरासंग सामाय <strong>ह</strong>ोइत गेलॱ। आब मो<strong>ह</strong>लाक कोनो बचा जँ ओकराबता<strong>ह</strong> कि<strong>ह</strong> दै तँ <strong>ह</strong>म ओकर मुँ<strong>ह</strong> नॲिच लै छिलऐ। <strong>ह</strong>मर भाइ अिछई, एकरा तूँ बता<strong>ह</strong> कोना क<strong>ह</strong>ै छ? मुदा घरक भीतर सैफक कीिथित र<strong>ह</strong>ै से <strong>ह</strong>मरे सभ टाक बुझल छल।नमे दंगा ओि<strong>ह</strong>ने शु भेल छल जेना भेल करै छल, मानेमिजदसँ ककरो एकटा पोटरी भेटलै, जइमे कोनो कारक माउसछलै आ माउसक िबन <strong>दे</strong>खने ई मािन लेल गेल छलै जे िकएक तँई माउस मिजदमे फेकल गेल छल त ई सुगरक माउस <strong>ह</strong>ेबे टाकरत। तकर बदलामे मुगल टोलमे गाय कािट <strong>दे</strong>ल गेल आ दंगाशु भऽ गेल। िकछु दोकान जिड़ गेल मुदा बेसीक लुटलगेल।छूरी-चूक ढेर रास घटनामे मोटा-मोटी सात-आठ गोटे228


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAमुइला<strong>ह</strong> आ शासन एतेक संवेदनशील छल जे कयू लगा <strong>दे</strong>लगेल। आइ-कािबला बात नै छल जखन <strong>ह</strong>जारक <strong>ह</strong>जार लोककमुइलाक बादो मुयमंी मॲछपर ताव दैत घुमैत छिथ आ क<strong>ह</strong>ैतछिथ जे, जे िकछु भेल ठीक भेल।दंगा िकएक तँ लगपासक गामोमे पसिर गेल छल तै दुआरे कयूबढ़ा <strong>दे</strong>ल गेल छल। मुगलपुरा मुसलमानक सभसँ पैघ मो<strong>ह</strong>ला छलसे ओतऽ कयूक भाव छल आ िज<strong>ह</strong>ाद सन वातावरण से<strong>ह</strong>ो बिनगेल छल। मो<strong>ह</strong>लामे तँ गली-कूची <strong>ह</strong>ोइते छै मुदा कएकटा दंगाकबाद ई अनुभव कएल गेल जे घरक भीतरसँ से<strong>ह</strong>ो रता <strong>ह</strong>ेबाकचा<strong>ह</strong>ी। माने आतकालक यवथा। से घरक भीतरसँ, छतकऊपरसँ <strong>दे</strong>बार फगैत िकछु ए<strong>ह</strong>ेनो रता बिन गेल छलै जे िकयो जँओइ रताक िच<strong>ह</strong>ैत <strong>ह</strong>ोइक तँ मो<strong>ह</strong>लाक एक कोनसँ दोसर कोनधिर िनधोके जा सकैत छल। मो<strong>ह</strong>लाक तैयारी युक लेल कएलतैयारीक बरोबिर छल। सभ सोचने र<strong>ह</strong>िथ जे कयू जँ मासो भिरधिर जाइए तैयो जरितक सभटा समान मो<strong>ह</strong>लेमे भेिट जाए।दंगा मो<strong>ह</strong>लाक छौड़ा सभक लेल एकटा <strong>िव</strong>िच सन उसा<strong>ह</strong><strong>दे</strong>खेबाक मौसम भेल करै छल। थ<strong>ह</strong>ू ने, <strong>ह</strong>म सभ तँ ि<strong>ह</strong>दू सभक229


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAधूरा चटा <strong>दे</strong>बै.. की बुझै जाइए ई धोतीक फड़ बा<strong>ह</strong>ैबला सभ..छोड़ू डरपोक <strong>ह</strong>ोइ जाइए ई सभ। .. एक मुसलमान दस ि<strong>ह</strong>दूपरभारी पड़त…<strong>ह</strong>ँिस कऽ लेने छी पािकतान, लिड़ कऽ लेबि<strong>ह</strong>दुतान..ए<strong>ह</strong>ने सन वातावरण बिन जाइ छल। मुदा मो<strong>ह</strong>लासँिनकलैमे सभक जान जाइ छलै। पी.ए.सी.क चौकी दुनू िदस छलै।पी.ए.सी.क बूट आ ओकर राइफलक बटक मािर कतेको गोटेकमोने छलै, तँए बकथोथी धिर तँ ठीक मुदा ओइसँ आग….संकटसँ एकता अबै छै, एकता, अनुशासन आ याव<strong>ह</strong>ािरकता। सभघरसँ एकटा छौड़ा प<strong>ह</strong>रापर र<strong>ह</strong>त। <strong>ह</strong>मर घरमे <strong>ह</strong>मरा अलाबे, ओइजमानामे <strong>ह</strong>मरा छौड़ा नै मानल जा सकै छल कारण <strong>ह</strong>म पचीसबखसँ ऊपर भऽ गेल र<strong>ह</strong>ी, छौड़ा तँ सैफे छल, त ओकरा रतुकाप<strong>ह</strong>रापर र<strong>ह</strong>ऽ पड़ै छलै। रातुक प<strong>ह</strong>रा छातपर भेल करै छलै।िकएक तँ मुगलपुरा नक सभसँ उपरका भागमे छल त छातपरसँसपूण न <strong>दे</strong>खाइ दैत छल। मो<strong>ह</strong>लाक छौड़ा सभक संग सैफप<strong>ह</strong>रापर जाइ छल। ई <strong>ह</strong>मरा, अबाजान, अम आ सािफया- सभकलेल नीक छल। जँ <strong>ह</strong>मर घरमे सैफ नै रि<strong>ह</strong>तए तँ <strong>ह</strong>मरे राितमेबौआए पिड़तै। सैफक प<strong>ह</strong>रापर जेबाक कारणसँ िकछु सु<strong>िव</strong>धा <strong>दे</strong>लगेल छलै, जेना आठ बजे धिर ओकरा सूतऽ <strong>दे</strong>ल जाइ छलै।ओकरासँ बाढ़िन नै िदआएल जाइ छल, आब घर ब<strong>ह</strong>ारबाक काज230


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसिफयाक दऽ <strong>दे</strong>ल गेल छलै, जे ऐ काजक एो री पिस नैकरैत छिल।कि<strong>ह</strong>यो काल <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ राितमेमे छतपर चिल जाइत र<strong>ह</strong>ी, लाठी-डटा,ठु<strong>ह</strong>री आ ईँटाक ढेर ए<strong>ह</strong>र-ओ<strong>ह</strong>र लगाओल गेल छल। दू-चािरटाछौड़ा लग <strong>दे</strong>शी का, आ बेसी गोटे लग चू छल।(जारी....)ऐ रचनापर अपन मंतय ggajendra@videha.com परपठाउ।बालान कृते231


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAडॉ॰ शिशधर कुमर “<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>” - दिणी ुव परमनुखक पएरक सए वष अथत्- िखसा अटाकिटका केरउिड़ ने सकी पर िचड़ै छी <strong>ह</strong>म(भाग - १)िकछु िदन पि<strong>ह</strong>ने गाम गेल र<strong>ह</strong>ी । सझ खन िधया पुता सभ घेरलेलक । सभ<strong>ह</strong>क एि<strong>ह</strong>टा िज जे िखसा सुनाउ ।<strong>ह</strong>म क<strong>ह</strong>ल – <strong>ह</strong>मरा िकसा ितसा निञ आबैत अिछ । जो दादीसँ सुन गऽ ।िया – निञ यौ अ<strong>ह</strong> झूठ बजैत छी । <strong>ह</strong>म अ<strong>ह</strong>क िखसा सभपढ़ने र<strong>ह</strong>ी <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मे ।ई सुिनति<strong>ह</strong> बाकी िधया – पुता से<strong>ह</strong>ो जोर सँ िचिचआए उठल –<strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ पढ़ने र<strong>ह</strong>ी । बड नीक लागल छल ।<strong>ह</strong>म – ओ तऽ इटरनेट पर आबै छै, त सभ कोना पढ़ल<strong>ह</strong> ।232


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAनदू बाजल – <strong>ह</strong>मरा सभ क इकूल मे कयूटर <strong>दे</strong>लकैए ।माटर सा<strong>ह</strong>ेब <strong>दे</strong>खओलि<strong>ह</strong> अ<strong>ह</strong>क िलखल िखसा आ पिढ़ कऽसे<strong>ह</strong>ो सुनओलि<strong>ह</strong> ।<strong>िव</strong>कास – <strong>ह</strong> यौ, <strong>ह</strong>ऽम एक जनवरी कऽ पटना मे मामा लग र<strong>ह</strong>ी। <strong>ह</strong>ुिनका लऽग मे लैपटॉप छि<strong>ह</strong>, ओि<strong>ह</strong> अ<strong>ह</strong>क लीखल िखसापढ़ल<strong>ह</strong>ुँ , ब<strong>ह</strong>ुत नीक लागल ।सोनी – <strong>ह</strong> िच सभ से<strong>ह</strong>ो ब<strong>ह</strong>ुते नीक र<strong>ह</strong>ए ।एतबि<strong>ह</strong> मे बबन से<strong>ह</strong>ो तपाक सँ बािज उठल – <strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा ओ<strong>ह</strong>नेिखसा सुनइ के <strong>ह</strong>ए । <strong>ह</strong>मनी के परी आर केर िखसा निञ सुनैके <strong>ह</strong>ए ।<strong>ह</strong>म – तऽ अ<strong>ह</strong>ॴ सभ बताउ - आइ की कएल जाए ? कतऽ चललजाए ? कोन िखसा सुनाओल जाए ?बबन – <strong>ह</strong>मनी के जे अ<strong>ह</strong> सुनेबै से सुनबै ।िया – <strong>ह</strong>, अ<strong>ह</strong> अपने मोन सँ िकछु सुनाउ ने । जए<strong>ह</strong> अ<strong>ह</strong> कनीक लागए सए<strong>ह</strong> सुनाउ ।<strong>ह</strong>म – तऽ चलू आइ िकछु ए<strong>ह</strong>ेन िचड़ै सभक बारे मे सुनबैत छी जेिचड़ै रि<strong>ह</strong>तो िचड़ै निञ आ िचड़ै सिन नि<strong>ह</strong>ञो लगैत िचड़ैअि<strong>ह</strong> िथक।233


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAनदू – माने ?सोनी – बुझौअिल निञ बुझाऊ, साफ – साफ क<strong>ह</strong>ू ने !िया – <strong>ह</strong>, िखसा सुनबाक अिछ बुझौअिल निञ ।<strong>ह</strong>म – अरे, धैय राखू ! क<strong>ह</strong>ै छी सभटा । आइ <strong>ह</strong>म सभ ओि<strong>ह</strong>िचड़ै सभक िखसा सुनए जा र<strong>ह</strong>ल छी जे उिड़ निञ सकैत अिछ– त पि<strong>ह</strong>ल नजिर मे ओ सभ िचड़ै निञ बुिझ पड़ैत अिछ ।सोनी – मतलब की िचड़ै रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ु ओ िचड़ै नि<strong>ह</strong> ।<strong>ह</strong>म – एकदम स<strong>ह</strong>ी । पर ओकर सभक पुरखा लोकिन उड़ैतछला<strong>ह</strong> । वातावरणक भाव आ आवयकता केर अनुसार धीरे –धीरे ओ सभ उड़नाइ छोिड़ <strong>दे</strong>लि<strong>ह</strong> आ त आब ओ सभ निञ उिड़सकैत छिथ ।नदू – मतलब िक, िचड़ै सिन नि<strong>ह</strong>ञो लगैत, िचड़ैअि<strong>ह</strong> छिथ ।बबन – (कने िदमाग पर जोर दैत बाजल) –........वा....ता...व...रणक.........भाव ? निञ बुझली <strong>ह</strong>म ।<strong>ह</strong>म – ठीक छै, एना बुझ<strong>ह</strong> । <strong>ह</strong>म सभ गोटे िमिथला मे र<strong>ह</strong>ैत छी,त मैिथल छी । <strong>ह</strong>मर सभ गोटाक मातृभाषा मैिथली िथक । छै ने234


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA?बबन – <strong>ह</strong> से तऽ छै ।<strong>ह</strong>म – <strong>ह</strong>म सभ गोटे मैिथली बजैत छी पर तइयो बजबा मे थोड़ेक– थोड़ेक अतर िथक । जे पिछमी िमिथला मे र<strong>ह</strong>ैत छिथतिनका मैिथली मे भोजपूरीक िकछु बेिशअि<strong>ह</strong> शद िमलल र<strong>ह</strong>ैतअिछ , तिनकर बजबाक अदाज से<strong>ह</strong>ो कने कड़गर र<strong>ह</strong>ैत अिछ ।ति<strong>ह</strong>ना जे दिण िमिथला मे र<strong>ह</strong>ैत छिथ तिनका मे बाला, उिड़याआ सथाली आिद भाषाक कितपय शद सभ िमलल र<strong>ह</strong>ैत अिछ ।जे केिय िमिथला (बीच केर िमिथला) मे र<strong>ह</strong>ैत छिथ तिनकरचा कात मैिथलीए भाषा – भाषी छिथ त <strong>ह</strong>ुिनकर मैिथली मे आनभाषाक िमलावट अपेाकृत ब<strong>ह</strong>ुत कम र<strong>ह</strong>ैत अिछ ।नदू - मतलब िक, जे मैिथली भाषा – भाषी िमिथलाक सीमा भागमे र<strong>ह</strong>ैत छिथ <strong>ह</strong>ुिनकर भाषा मे आन भाषा सभक कारण िकछु आनोशद वा गुण आिब जाइत अिछ जे मूलतः ओि<strong>ह</strong> भाषा केर शद वागुण नि<strong>ह</strong> िथक ।<strong>ह</strong>म – एकदम स<strong>ह</strong>ी । ई भेल सीमापरक मैिथली भाषा पर ओतुावातावरणक भाव ।बबन – <strong>ह</strong>ूँ ऽऽऽ । न<strong>ह</strong>र सस लैत गभीरता सँ बाजल ।235


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>म – पर एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>क वातावरणक भाव सँ की भाषा बदिल जाइतछै ? निञ ने ? ति<strong>ह</strong>ना िकछु िचड़ै सभ उड़नाइ िबसिर गेल अिछ- पर ओकर पंख एखनो छै । िकछु िचड़ै सभक पंख उड़बाकजग<strong>ह</strong> वातावरणक मग केर अनुप पािन मे <strong>ह</strong>ेलबाक काज अबैतअिछ – पर मूलतः ओ पंखि<strong>ह</strong> िथक । त ओकरा सभ क िचड़ैनिञ मानब मूखता अिछ ।बबन – <strong>ह</strong>ँ <strong>ह</strong>मरो बगल मे कुछ लोक सभ क<strong>ह</strong>य छलिथन जे रौआके भाषा बिजका <strong>ह</strong>ए ? पर बाबूजी क<strong>ह</strong>ै छिथन िक <strong>ह</strong>मनी केभाषा मैिथलीए <strong>ह</strong>ए । बस बजै मे दिड़भंगा सँ कनेक अतर <strong>ह</strong>ए ।<strong>ह</strong>म – <strong>ह</strong>ँ स<strong>ह</strong>ी क<strong>ह</strong>य छिथ अ<strong>ह</strong>क बाबूजी । िमिथला, <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>,वजी, बजी, ितर<strong>ह</strong>ुत आ ितरभुित एि<strong>ह</strong> भू – भाग केर पययीनव अिछ । त मैिथली, बिजका आ ितर<strong>ह</strong>ुितया से<strong>ह</strong>ो एि<strong>ह</strong> भाषाकेर नव भेल, अलग – अलग भाषा केर निञ । ाचीन काल मेएकरा “िमिथला भाषा” क<strong>ह</strong>ल जाइत छल ।बबन – <strong>ह</strong>ँ अब बुझली ।सोनी – मतलब िक मैिथिलअि<strong>ह</strong> केर दोसर नव बिजका आितर<strong>ह</strong>ुितया अिछ । कने - मोने जे अतर अिछ से ओतुावातावरणक असिर िथक । एि<strong>ह</strong> छोट – मोट अतर केर आधारपर एकरा सभ क अलग अलग भाषा माननाइ ओ<strong>ह</strong>ने मूखता भेलजेना िक एि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong>िश िचड़ै सभ क िचड़ै निञ माननाइ ।236


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>म – <strong>ह</strong>ँ , एकदम सौ ितशत स<strong>ह</strong>ी बुझल<strong>ह</strong>ुँ अ<strong>ह</strong> । खैर <strong>ह</strong>म सभमुय िखसा पर चली ।िया – <strong>ह</strong>ँ ।<strong>ह</strong>म – शुतुमुगक नव सुनने छ<strong>ह</strong> की ?सब िधया – पुता एि<strong>ह</strong> संग बािज उठल – <strong>ह</strong>ँ । अिका मे<strong>ह</strong>ोइत छै ।बबन – <strong>ह</strong>ँ , स<strong>ह</strong>ाराक मथल मे <strong>ह</strong>ोइ <strong>ह</strong>ए ।<strong>ह</strong>म – बेस । पर स<strong>ह</strong>ारा मभूिमक अितिरत अिका म<strong>ह</strong>ा<strong>दे</strong>शकआन<strong>ह</strong>ु भाग – जेना िक सवाना घासभूिम आ दिण अिकाककाला<strong>ह</strong>ारी मभूिम – आिद थान सभ मे ओ भैटैत अिछ ।शुतुमुग क अंेजी मे ऑिच (Ostrich) क<strong>ह</strong>ल जाइत छै ।धरती पर एखन पाओल जाएवला िचड़ै सभ मे ई सभ सँ पैघ आभाड़ी <strong>ह</strong>ोइत अिछ । एक पुण वयक पुख शुतुमुगक लबाईायः 1.7 सँ 2 मीटर ( 5 फीट 7 इंच सँ 6 फीट 7 इंच)धिर, जखन िक पुण वयक ी शुतुमुगक लबाई 1.8 सँ 2.75मीटर ( 6 सँ 9 िफट) धिर भऽ सकैत अिछ । साधारणतःएकर ओजन 60 िक॰ ा॰ सँ 130 िक॰ ा॰ धिर <strong>ह</strong>ोइत अिछपर कखनो – कखनो 157 िक॰ ा॰ धिर से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong>खल गेल अिछ237


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA। एकर टग आ गदिन नाम – नाम, धऽर भाग पैघ आ भारी परमूरी ब<strong>ह</strong>ुत छोट <strong>ह</strong>ोइत अिछ । जमीन सँ मूरी धिरक एकर उँचाईकरीब 2 मीटर (6.6 फीट) तक <strong>ह</strong>ोइत अिछ । मूरीक आकारछोट रि<strong>ह</strong>त<strong>ह</strong>ु आँिख ब<strong>ह</strong>ुत पैघ – पैघ <strong>ह</strong>ोइत अिछ । एकर आँिखकआकार समत रीढ़युत ाणी (Vertebrates; जाि<strong>ह</strong> ाणी सभ मेरीढ़क <strong>ह</strong>डी या ओकर समान कोनो संरचना <strong>ह</strong>ोइत अिछ) सभ मेसभसँ पैघ <strong>ह</strong>ोइत अिछ – एकर आँिखक यास (diameter)लगभग 50 िमली मीटर आथत् 2 इंच धिर <strong>ह</strong>ोइत अिछ ।ब<strong>ह</strong>ुति<strong>ह</strong> तीण <strong>दे</strong>खबाक आ सुँघबाक शितक कारण ओ दूरि<strong>ह</strong> सँअपन दुमन ाणी सभक आ<strong>ह</strong>िट बूिझ सकैत अिछ आ सचेत भऽसकैत अिछ ।238


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA239


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAपवन – अपना सभ मैिथल जेक निञ, िक लऽग मे बैसलो दुमनक निञ चीि<strong>ह</strong> सकी । अपन घऽर धू – धू कऽ जड़ैत र<strong>ह</strong>य आदोसराक संग बैिस कऽ थोपड़ी बजबैत र<strong>ह</strong>ी ।<strong>ह</strong>म - <strong>ह</strong>ूँऽऽ । बड फुराए छऽ तोरो । खैर, जीव <strong>िव</strong>ान वााणीशाक (Life Science / Biology / Zoology) भाषामे एकर नव ुिथओ कैमेलस् (Struthio camelus) िथक ।नदू – कैमेल माने ऊँट ।<strong>ह</strong>म – <strong>ह</strong>, कैमेल माने ऊँट । ऊँटि<strong>ह</strong> सन शुतुमुगक पीठ पर से<strong>ह</strong>ोकुबर <strong>ह</strong>ोइत अिछ आ रि<strong>ह</strong>तो अिछ ऊँटि<strong>ह</strong> जेना मथलि<strong>ह</strong> मे -त कैमेलस् । एकर पएरक <strong>ह</strong>डी आ मसपेशी ब<strong>ह</strong>ुत मजबूत <strong>ह</strong>ोइतअिछ आ त <strong>िव</strong>पिक समय मे ओ 70 िक॰ िम॰ ित घटाक गितसँ ायः आधा घटा धिर दौिड़ सकैत अिछ । ओ सभ झुड मेर<strong>ह</strong>ैत अिछ जकर नेतृव कोनो ने कोनो पुख शुतुमुग करैत अिछ। एक झुडक सभ ी सदय लोकिन मािटक तऽर मे बनलएि<strong>ह</strong> घोसला मे अडा दैत छिथ । आ ई अडा सभ <strong>दे</strong>खै मेभलेि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>मरा सब क एकरँगा<strong>ह</strong> लागय पर सभ ी शुतुमुग अपनअपन अडा क चीि<strong>ह</strong> सकैत छिथ - छै ने आयक गप ! आएतबि<strong>ह</strong> निञ ी शुतुमुगक एक अडाक यास (diameter) 30सँ 60 सेटी मीटर ( 12 सँ 24 इंच) धिर भऽ सकैत अिछ ।240


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAबबन – अरे ! ई तऽ फूटबॉल सऽ से<strong>ह</strong>ो पैघ <strong>ह</strong>ोइ <strong>ह</strong>ए ।<strong>ह</strong>म – <strong>ह</strong> । शुतुमुगक अडा संसार मे सभसँ पैघ <strong>ह</strong>ोइत अिछ ।शुतुमुग ओना तऽ शाका<strong>ह</strong>ारी <strong>ह</strong>ोइत अिछ पर भोजनक अभाव मेछोट – मोट कीड़ा मकोड़ा खा कऽ से<strong>ह</strong>ो गुजर करैत अिछ ।मसु, चमड़ा आ पंखक लेल िपछला 200 वष मे एकर अयिधक241


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिशकार <strong>ह</strong>ोयबाक कारण आइ ई <strong>िव</strong>लुत <strong>ह</strong>ोयबाक िथित मे आिबगेल अिछ आ सित संरित वय ाणी अिछ ।िया – ई तऽ ब<strong>ह</strong>ुत दुखक गप िथक ।<strong>ह</strong>म – <strong>ह</strong> से तऽ छै । शुतुमुगक बाद उँचाई मे दुिनञाक सभसँपैघ िचड़ै अिछ – एमू (Emu) । एकर अिधकतम् ऊँचाई 1.5सँ 1.9 मीटर (5 फीट सँ 6 फीट 3 इंच धिर) <strong>ह</strong>ोइत अिछ ।ओ ऑेिलया केर मूल िनवासी अिछ आ ओति<strong>ह</strong> पाओल जाइतअिछ । ओकर जैववैािनक नव िथक ोमैअस नॉवी<strong>ह</strong>ॉलैडी(Dromaius novaehollandiae) । एमू ायः समतऑेिलया मे <strong>िव</strong>चरण करैछ । आ ताि<strong>ह</strong> कारण ......................................... आ ताि<strong>ह</strong> कारण ओ ऑेिलया केर रािय िचड़ैिथक – <strong>िव</strong>कास बीचि<strong>ह</strong> मे बािज उठल ।242


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>म – अरे वा<strong>ह</strong> अ<strong>ह</strong> क तऽ बूझल अिछ ।<strong>िव</strong>कास – <strong>ह</strong> G.K. केर िकताब मे पढ़ने छिलयै ।243


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>म - एमू ओना तऽ शाका<strong>ह</strong>री <strong>ह</strong>ोइत अिछ पर <strong>िव</strong>पिक समय मेसव<strong>ह</strong>ारी (Omnivorous) भऽ जाइत अिछ आ अपन भूखमेटाबय लेल चमगादर आ छोट – छोट कीड़ा मकोड़ा क से<strong>ह</strong>ो खाजाइत अिछ । एकर पएर ब<strong>ह</strong>ुत मजबूत आ तीनू औंठाक नऽ<strong>ह</strong>ितण नोक वाला भाला सन चगुर (पा) मे पिरवितत भऽ गेलअिछ । ई चगुर एतेक मजबूत <strong>ह</strong>ोइत अिछ िक लो<strong>ह</strong>ाक ताड़कसामाय छ<strong>ह</strong>ड़<strong>दे</strong>वाली क तोिड़ सकैत अिछ आ िशकारी शु सभ सँअपन रा करबाक <strong>ह</strong>ेतु युत <strong>ह</strong>ोइछ ।सोनी – ई तऽ शुतुमुग जेक अिछ ।244


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिया – तखन तऽ ओ<strong>ह</strong>ो एि<strong>ह</strong> मािमला मे नकलची बानर आ सुगासिन भेल ।<strong>ह</strong>म – एकदमि<strong>ह</strong> की । ी एमू ब<strong>ह</strong>ुत बेर दोसर एमू केर घोसलामे अपन अडा दैत अिछ । एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>क घटना क जीव<strong>िव</strong>ान मेपोषक परजी<strong>िव</strong>ता (Brood parasitism) क<strong>ह</strong>ल जाइत अिछ ।पवन – यौ ए<strong>ह</strong>ने काज कोयली से<strong>ह</strong>ो करैत अिछ । ओ कौआ केरघोसला मे चुपचाप अडा दैत अिछ आ अपने भािग जाइत अिछ ।कौअि<strong>ह</strong> कोयिलयोक अडाक क अपन अडा बुिझ <strong>दे</strong>ख - रेखकरैत र<strong>ह</strong>ैत अिछ ।<strong>ह</strong>म – ठीक बुझल अिछ पवन बाबू । बस थोड़ेक अतर छै,कौआ आ कोयली दूनू अलग अलग तर<strong>ह</strong>क िचड़ै अिछ पर एि<strong>ह</strong>ठाम एक एमू दोसर एमूक घोसला मे अडा दैत अिछ । एमू केरसपुण आयु 10 सँ 20 वषक <strong>ह</strong>ोइत छैक । 1788 ई॰ मेजखन यूरोपवासी पि<strong>ह</strong>ल बेर ऑेिलया मे बसय गेला<strong>ह</strong> तऽ ओखएबाक लेल एमू केर मसु आ िडिबया जड़यबाक लेल एमू केरचब योग करैत छला<strong>ह</strong> । एखन<strong>ह</strong>ु ब<strong>ह</strong>ुत जग<strong>ह</strong> मुग आ बखजेक मसु, चमड़ा आ चब केर लेल एकरा पोषल जाइत अिछ ।<strong>िव</strong>कास – ई तऽ पटना केर िचिड़याखाना मे से<strong>ह</strong>ो छै । ओतऽए<strong>ह</strong>ने सिन एकटा आओरो िचड़ै छै जकर माथ पर कलगी र<strong>ह</strong>ैत छै246


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>म – बेस पूछल बबनजी अपने । ई पािन मे <strong>ह</strong>ेलए मे माि<strong>ह</strong>रअिछ – <strong>ह</strong>ेिल कऽ पैघ – पैघ नदी क पार कऽ सकैत अिछ आसमु<strong>ह</strong>ु मे आराम सँ <strong>ह</strong>ेिल सकैत अिछ । एतबि<strong>ह</strong> निञ घनगरजंगल – झाड़ मे से<strong>ह</strong>ो करीब 50 िक॰ मी॰ ित घटा केर गितसँ दौिड़ सकैत अिछ आ 1.5 मीटर ( करीब 5 फीट) धिर कूिदसकैत अिछ वा छड़िप (jump) सकैत अिछ ।बबन – बेजोर ।सोनी – एकर बाद आब कर बारी छै ?पवन – तो<strong>ह</strong>र । ...................ई सुिनति<strong>ह</strong> सभ िधया – पुता भभाकऽ <strong>ह</strong>ँिस पड़ल ।<strong>ह</strong>म – सुन<strong>ह</strong> आब राित ब<strong>ह</strong>ुत भऽ गेल छैक त अजुका िखसा आइबीचि<strong>ह</strong> मे रोकैत छी । काि खन सझ मे आगा क<strong>ह</strong>ब<strong>ह</strong> ।सोनी – निञ आइए पूरा करए पड़त ।<strong>ह</strong>म – <strong>ह</strong>मरा कोनो िदित निञ पर अ<strong>ह</strong> सभक माए – बाबू अ<strong>ह</strong>सभ क डँटता<strong>ह</strong> । ओना सूतब से<strong>ह</strong>ो जरी िथक शरीरक लेल ।जँ भिर राित िखसे सुनैत र<strong>ह</strong>ब तऽ सूतब कखन ? आ से निञतऽ काि भोरे फेर इकूल कोना जायब ?250


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAकरमूले िथतो ा भाते करदशनम्॥करक आग लमी बसैत छिथ, करक मयमे सरवती, करक मूलमेा िथत छिथ। भोरमे ताि<strong>ह</strong> ारे करक दशन करबाक थीक।२.संया काल दीप लेसबाक काल-दीपमूले िथतो ा दीपमये जनादनः।दीपाे शरः ोः सयायोितनमोऽतुते॥दीपक मूल भागमे ा, दीपक मयभागमे जनादन (<strong>िव</strong>णु) आऽदीपक अ भागमे शर िथत छिथ। <strong>ह</strong>े संयायोित! अ<strong>ह</strong>कनमकार।३.सुतबाक काल-रामं कदं <strong>ह</strong>नूमतं वैनतेयं वृकोदरम्।शयने यः मरेियं दुःवतय नयित॥जे सभ िदन सुतबासँ पि<strong>ह</strong>ने राम, कुमारवामी, <strong>ह</strong>नूमान्, गड़ आऽभीमक मरण करैत छिथ, <strong>ह</strong>ुनकर दुःव न भऽ जाइत छि<strong>ह</strong>।४. न<strong>ह</strong>ेबाक समय-252


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA॑वच॒सी- <strong>िव</strong>ाक तेजसँ युआ जा॑यत॒- उप <strong>ह</strong>ोएरा॑ज॒यः-राजाशुरे॑ऽ–िबना डर बलाइषयो॒- बाण चलेबामे िनपुणऽितया॒धी-शुक तारण दय बलाम॑<strong>ह</strong>ार॒थो-पैघ रथ बला वीरदोॴ-कामना(दूध पूण करए बाली)धे॒नुवढा॑न॒वाना॒शुः धे॒नु-गौ वा वाणी वढा॑न॒वा- पैघ बरद ना॒शुः-आशुः-विरतसितः॒-घोड़ापुर॑िध॒यवा॑- पुर॑िध॒- यव<strong>ह</strong>ारक धारण करए बाली यवा॑-ीिज॒णू-शुक जीतए बलार॑थे॒ाः-रथ पर िथर256


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAस॒भेयो॒-उम सभामेयुवाय-युवा जे<strong>ह</strong>नयज॑मानय-राजाक रायमेवी॒रो-शुक परािजत करएबलािनका॒मे-िन॑कामे-िनययु कायमेनः-<strong>ह</strong>मर सभकप॒जयॲ-मेघवषतु॒-वष <strong>ह</strong>ोएफल॑वयो-उम फल बलाओष॑धयः-औषिधःपयत- पाकएयोगे॒मो-अलय लय करेबाक <strong>ह</strong>ेतु कएल गेल योगक रानः॑-<strong>ह</strong>मरा सभक <strong>ह</strong>ेतुकपताम्-समथ <strong>ह</strong>ोए257


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAििफथक अनुवाद- <strong>ह</strong>े ण, <strong>ह</strong>मर रायमे ाण नीक धािमक<strong>िव</strong>ा बला, राजय-वीर,तीरंदाज, दूध दए बाली गाय, दौगय बलाजतु, उमी नारी <strong>ह</strong>ोिथ। पाजय आवयकता पड़ला पर वष<strong>दे</strong>िथ, फल <strong>दे</strong>य बला गाछ पाकए, <strong>ह</strong>म सभ संपि अिजत/संरितकरी।8.VIDEHA FOR NON RESIDENTS8.1 to 8.3 MAITHILI LITERATURE IN ENGLISH8.1.1.The Comet -GAJENDRA THAKURtranslated by Jyoti Jha chaudhary8.1.2.The_Science_of_Words- GAJENDRATHAKUR translated by the author himself8.1.3.On_the_dice-board_of_the_millennium-GAJENDRA THAKUR translated by Jyoti Jhachaudhary8.1.4.NAAGPHANS (IN ENGLISH)- SHEFALIKAVERMA translated by Dr. Rajiv Kumar Vermaand Dr. Jaya Verma258


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१.पचमार आ अनुवार: पचमारातगत ङ, ञ, ण, न एवं मअबैत अिछ। संकृत भाषाक अनुसार शदक अतमे जाि<strong>ह</strong> वगकअर र<strong>ह</strong>ैत अिछ ओ<strong>ह</strong>ी वगक पचमार अबैत अिछ। जेना-अ (क वगक र<strong>ह</strong>बाक कारणे अतमे ङ् आएल अिछ।)पच (च वगक र<strong>ह</strong>बाक कारणे अतमे ञ् आएल अिछ।)खड (ट वगक र<strong>ह</strong>बाक कारणे अतमे ण् आएल अिछ।)सिध (त वगक र<strong>ह</strong>बाक कारणे अतमे न् आएल अिछ।)खभ (प वगक र<strong>ह</strong>बाक कारणे अतमे म् आएल अिछ।)उपयुत बात मैिथलीमे कम <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। पचमारकबदलामे अिधकश जग<strong>ह</strong>पर अनुवारक योग <strong>दे</strong>खल जाइछ। जेना-अंक, पंच, खंड, संिध, खंभ आिद। याकरण<strong>िव</strong>द पिडत गो<strong>िव</strong>दझाक क<strong>ह</strong>ब छिन जे कवग, चवग आ टवगसँ पूव अनुवार िलखलजाए तथा तवग आ पवगसँ पूव पचमारे िलखल जाए। जेना-अंक, चंचल, अंडा, अत तथा कपन। मुदा ि<strong>ह</strong>दीक िनकट र<strong>ह</strong>लआधुिनक लेखक एि<strong>ह</strong> बातक नि<strong>ह</strong> मानैत छिथ। ओ लोकिन अतआ कपनक जग<strong>ह</strong>पर से<strong>ह</strong>ो अंत आ कंपन िलखैत <strong>दे</strong>खल जाइतछिथ।नवीन पित िकछु सु<strong>िव</strong>धाजनक अवय छैक। िकएक तँ एि<strong>ह</strong>मेसमय आ थानक बचत <strong>ह</strong>ोइत छैक। मुदा कतोक बेर <strong>ह</strong>तलेखनवा मुणमे अनुवारक छोट सन िबदु प नि<strong>ह</strong> भेलासँ अथकअनथ <strong>ह</strong>ोइत से<strong>ह</strong>ो <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। अनुवारक योगमेउचारण-दोषक सभावना से<strong>ह</strong>ो ततबए <strong>दे</strong>खल जाइत अिछ। एतदथ261


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAउचारणमे य, जिद, जमुना, जुग, जाबत, जोगी, जदु, जम आिदक<strong>ह</strong>ल जाएबला शद सभक मशः य, यिद, यमुना, युग, यावत,योगी, यदु, यम िलखबाक चा<strong>ह</strong>ी।५.ए आ य : मैिथलीक वतनीमे ए आ य दुनू िलखल जाइत अिछ।ाचीन वतनी- कएल, जाए, <strong>ह</strong>ोएत, माए, भाए, गाए आिद।नवीन वतनी- कयल, जाय, <strong>ह</strong>ोयत, माय, भाय, गाय आिद।सामायतया शदक शुमे ए मा अबैत अिछ। जेना एि<strong>ह</strong>, एना,एकर, ए<strong>ह</strong>न आिद। एि<strong>ह</strong> शद सभक थानपर यि<strong>ह</strong>, यना, यकर,य<strong>ह</strong>न आिदक योग नि<strong>ह</strong> करबाक चा<strong>ह</strong>ी। यिप मैिथलीभाषी थासि<strong>ह</strong>त िकछु जाितमे शदक आरभोमे “ए”क य कि<strong>ह</strong> उचारणकएल जाइत अिछ।ए आ “य”क योगक सदभमे ाचीने पितक अनुसरण करबउपयुत मािन एि<strong>ह</strong> पुतकमे ओकरे योग कएल गेल अिछ।िकएक तँ दुनूक लेखनमे कोनो स<strong>ह</strong>जता आ दु<strong>ह</strong>ताक बात नि<strong>ह</strong>अिछ। आ मैिथलीक सवसाधारणक उचारण-शैली यक अपेा एसँबेसी िनकट छैक। खास कऽ कएल, <strong>ह</strong>एब आिद कितपय शदककैल, <strong>ह</strong>ैब आिद पमे कत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु िलखल जाएब से<strong>ह</strong>ो “ए”कयोगक बेसी समीचीन मािणत करैत अिछ।६.ि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>ु तथा एकार, ओकार : मैिथलीक ाचीन लेखन-परपरामेकोनो बातपर बल दैत काल शदक पाछ ि<strong>ह</strong>, <strong>ह</strong>ु लगाओल जाइत263


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA(शइन), पािन (पाइन), दािल ( दाइल), मािट (माइट), काछु(काउछ), मासु (माउस) आिद। मुदा तसम शद सभमे ई िनअमलागू नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत अिछ। जेना- रिमक रइम आ सुधशुक सुधाउंसनि<strong>ह</strong> क<strong>ह</strong>ल जा सकैत अिछ।१०.<strong>ह</strong>लत(◌्)क योग : मैिथली भाषामे सामायतया <strong>ह</strong>लत (◌्)कआवयकता नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत अिछ। कारण जे शदक अतमे अउचारण नि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>ोइत अिछ। मुदा संकृत भाषासँ जि<strong>ह</strong>नाक ति<strong>ह</strong>नामैिथलीमे आएल (तसम) शद सभमे <strong>ह</strong>लत योग कएल जाइतअिछ। एि<strong>ह</strong> पोथीमे सामायतया सपूण शदक मैिथली भाषासबधी िनअम अनुसार <strong>ह</strong>लत<strong>िव</strong><strong>ह</strong>ीन राखल गेल अिछ। मुदायाकरण सबधी योजनक लेल अयावयक थानपर कत<strong>ह</strong>ु-कत<strong>ह</strong>ु<strong>ह</strong>लत <strong>दे</strong>ल गेल अिछ। तुत पोथीमे मिथली लेखनक ाचीन आनवीन दुनू शैलीक सरल आ समीचीन प सभक समेिट कऽ वण-<strong>िव</strong>यास कएल गेल अिछ। थान आ समयमे बचतक सि<strong>ह</strong> <strong>ह</strong>त-लेखन तथा तकनीकी दृिसँ से<strong>ह</strong>ो सरल <strong>ह</strong>ोबऽबला ि<strong>ह</strong>साबसँ वण-<strong>िव</strong>यास िमलाओल गेल अिछ। वतमान समयमे मैिथली मातृभाषीपयतक आन भाषाक मायमसँ मैिथलीक ान लेबऽ पिड़ र<strong>ह</strong>लपिरेयमे लेखनमे स<strong>ह</strong>जता तथा एकपतापर यान <strong>दे</strong>ल गेलअिछ। तखन मैिथली भाषाक मूल <strong>िव</strong>शेषता सभ कुिठत नि<strong>ह</strong><strong>ह</strong>ोइक, ता<strong>ह</strong>ू िदस लेखक-मडल सचेत अिछ। िस भाषाशाीडा. रामावतार यादवक क<strong>ह</strong>ब छिन जे सरलताक अनुसधानमे ए<strong>ह</strong>न266


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअवथा िक<strong>ह</strong>ु ने आबऽ <strong>दे</strong>बाक चा<strong>ह</strong>ी जे भाषाक <strong>िव</strong>शेषता छ<strong>ह</strong>मेपिड जाए।-(भाषाशाी डा. रामावतार यादवक धारणाक पूण पसँ स लऽिनधिरत)१.२. मैिथली अकादमी, पटना ारा िनधिरत मैिथली लेखन-शैली१. जे शद मैिथली-साि<strong>ह</strong>यक ाचीन कालसँ आइ धिर जाि<strong>ह</strong>वनीमे चिलत अिछ, से सामायतः ताि<strong>ह</strong> वनीमे िलखल जाय-उदा<strong>ह</strong>रणाथ-ाएखनठामजकर, तकरतिनकरअिछअाअखन, अखिन, एखेन, अखनीिठमा, िठना, ठमा267


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिकंतु छापाक सु<strong>िव</strong>धाथ अ ‘ङ’ , ‘ञ’, तथा ‘ण’ क बदलाअनुवारो िलखल जा सकैत अिछ। यथा:- अ, वा अंक, अचलवा अंचल, कठ वा कंठ।१४. <strong>ह</strong>लंत िच िनअमतः लगाओल जाय, िकंतु <strong>िव</strong>भितक संगअकारत योग कएल जाय। यथा:- ीमान्, िकंतु ीमानक।१५. सभ एकल कारक िच शदमे सटा क’ िलखल जाय, <strong>ह</strong>टाक’ नि<strong>ह</strong>, संयुत <strong>िव</strong>भितक <strong>ह</strong>ेतु फराक िलखल जाय, यथा घरपरक।१६. अनुनािसकक चिबदु ारा यत कयल जाय। परंतुमुणक सु<strong>िव</strong>धाथ ि<strong>ह</strong> समान जिटल माापर अनुवारक योगचिबदुक बदला कयल जा सकैत अिछ। यथा- ि<strong>ह</strong>ँ केर बदलाि<strong>ह</strong>ं।१७. पूण <strong>िव</strong>राम पासीसँ ( । ) सूिचत कयल जाय।१८. समत पद सटा क’ िलखल जाय, वा <strong>ह</strong>ाइफेनसँ जोिड़ क’, <strong>ह</strong>टा क’ नि<strong>ह</strong>।१९. िलअ तथा िदअ शदमे िबकारी (ऽ) नि<strong>ह</strong> लगाओल जाय।270


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२०. अंक <strong>दे</strong>वनागरी पमे राखल जाय।२१.िकछु विनक लेल नवीन िच<strong>ह</strong> बनबाओल जाय। जा' ई नि<strong>ह</strong>बनल अिछ ताबत एि<strong>ह</strong> दुनू विनक बदला पूववत् अय/ आय/ अए/आए/ आओ/ अओ िलखल जाय। आिक ऎ वा ऒ सँ यत कएलजाय।<strong>ह</strong>./- गो<strong>िव</strong>द झा ११/८/७६ ीकात ठाकुर ११/८/७६ सुरे झा"सुमन" ११/०८/७६२. मैिथलीमे भाषा सपादन पायम२.१. उचारण िनदश: (बोड कएल प ा):-दत न क उचारणमे दतमे जी<strong>ह</strong> सटत- जेना बाजू नाम , मुदा णक उचारणमे जी<strong>ह</strong> मूधमे सटत (नै सटैए तँ उचारण दोष अिछ)-जेना बाजू गणेश। तालय शमे जी<strong>ह</strong> तालुसँ , षमे मूधसँ आ दतसमे दतसँ सटत। िनश, सभ आ शोषण बािज कऽ <strong>दे</strong>खू।मैिथलीमे ष क वैिदक संकृत जक ख से<strong>ह</strong>ो उचिरत कएलजाइत अिछ, जेना वष, दोष। य अनेको थानपर ज जकउचिरत <strong>ह</strong>ोइत अिछ आ ण ड़ जक (यथा संयोग आ गणेशसंजोग आ271


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>ह</strong>ोइत अिछ छ। फेर श् आ र क संयुत अिछ ( जेनािमक) आ स् आ र क संयुत अिछ (जेना िम)। भेलत+र ।उचारणक ऑिडयो फाइल <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आकइवhttp://www.videha.co.in/ पर उपलध अिछ। फेर क / सँ/ पर पूव अरसँ सटा कऽ िलखू मुदा तँ / कऽ <strong>ह</strong>टा कऽ। ऐमेसँ मे पि<strong>ह</strong>ल सटा कऽ िलखू आ बादबला <strong>ह</strong>टा कऽ। अंकक बादटा िलखू सटा कऽ मुदा अय ठाम टा िलखू <strong>ह</strong>टा कऽ– जेनाछ<strong>ह</strong>टा मुदा सभ टा। फेर ६अ म सातम िलखू- छठम सातम नै।घरबलामे बला मुदा घरवालीमे वाली युत क।र<strong>ह</strong>ए-र<strong>ह</strong>ै मुदा सकैए (उचारण सकै-ए)।मुदा कखनो काल र<strong>ह</strong>ए आ र<strong>ह</strong>ै मे अथ िभता से<strong>ह</strong>ो, जेना सेकमो जग<strong>ह</strong>मे पािकंग करबाक अयास र<strong>ह</strong>ै ओकरा। पुछलापर पतालागल जे ढुनढुन नाा ई ाइवर कनाट लेसक पािकंगमे काजकरैत र<strong>ह</strong>ए।छलै, छलए मे से<strong>ह</strong>ो ऐ तर<strong>ह</strong>क भेल। छलए क उचारण छल-एसे<strong>ह</strong>ो।संयोगने- (उचारण संजोगने)क/ कऽकेर- क (केर क योग गमे नै क , पमे कऽ सकै छी। )273


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAर<strong>ह</strong>ल/ पि<strong>ह</strong>रतैँ<strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ॴ/ अ<strong>ह</strong>ॴसब - सभसब<strong>ह</strong>क - सभ<strong>ह</strong>कधिर - तकगप- बातबूझब - समझबबुझलॱ/ समझलॱ/ बुझल<strong>ह</strong>ुँ - समझल<strong>ह</strong>ुँ<strong>ह</strong>मरा आर - <strong>ह</strong>म सभआिक- आ िकसकैछ/ करैछ (गमे योगक आवयकता नै)<strong>ह</strong>ोइन/ <strong>ह</strong>ोिनजाइन (जािन नै, जेना <strong>दे</strong>ल जाइन) मुदा जािन-बूिझ (अथ पिरतन)पइठ/ जाइठआउ/ जाउ/ आऊ/ जाऊमे, क, सँ, पर (शदसँ सटा कऽ) तँ कऽ धऽ दऽ (शदसँ <strong>ह</strong>टाकऽ) मुदा दूटा वा बेसी <strong>िव</strong>भित संग र<strong>ह</strong>लापर पि<strong>ह</strong>ल <strong>िव</strong>भित टाकसटाऊ। जेना ऐमे सँ ।एकटा , दूटा (मुदा कए टा)िबकारीक योग शदक अतमे, बीचमे अनावयक प नै।आकारात आ अतमे अ क बाद िबकारीक योग नै (जेना िदअ, आ/ िदय’ , आ’, आ नै )276


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAजो (जो go, करै जो do)तै/तइ जेना- तै दुआरे/ तइमे/ तइलेजै/जइ जेना- जै कारण/ जइसँ/ जइलेऐ/अइ जेना- ऐ कारण/ ऐसँ/ अइले/ मुदा एकर एकटा खास योग-लालित कतेक िद नसँ क<strong>ह</strong>ैत र<strong>ह</strong>ैत अइलै/लइ जेना लैसँ/ लइले/ लै दुआरेल<strong>ह</strong>ँ/ लॱगेलॱ/ लेलॱ/ लेलँ<strong>ह</strong>/ गेल<strong>ह</strong>ुँ/ लेल<strong>ह</strong>ुँ/ लेलँजइ/ जाि<strong>ह</strong> / जैजि<strong>ह</strong> ठाम/ जाि<strong>ह</strong> ठाम/ जइठाम/ जैठामएि<strong>ह</strong> / अि<strong>ह</strong> /अइ (वायक अंतमे ा) / ऐअइछ/ अिछ / ऐछतइ/ ति<strong>ह</strong> / तै/ ताि<strong>ह</strong>ओि<strong>ह</strong> / ओइसीिख / सीखजी<strong>िव</strong> / जीवी/ जीबभले<strong>ह</strong>ॴ/ भलि<strong>ह</strong>◌ ंत/ तँइ/ तँएजाएब/ जएबलइ/ लै278


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAछइ/ छैनि<strong>ह</strong> / नै/ नइगइ/गैछिन / छि <strong>ह</strong>चुकल अिछ/ गेल गिछ२.२. मैिथलीमे भाषा सपादन पायमनीचक सूचीमे <strong>दे</strong>ल <strong>िव</strong>कपमेसँ लगुएज एडीटर ारा कोन पचुनल जेबाक चा<strong>ह</strong>ी:बोड कएल प ा:१.<strong>ह</strong>ोयबला/ <strong>ह</strong>ोबयबला/ <strong>ह</strong>ोमयबला/ <strong>ह</strong>ेब’बला, <strong>ह</strong>ेम’बला/<strong>ह</strong>ोयबाक/<strong>ह</strong>ोबएबला /<strong>ह</strong>ोएबाक२. आ’/आऽआ३. क’ लेने/कऽ लेने/कए लेने/कय लेने/ल’/लऽ/लय/लए४. भ’ गेल/भऽ गेल/भय गेल/भएगेल५. कर’ गेला<strong>ह</strong>/करऽगेल<strong>ह</strong>/करए गेला<strong>ह</strong>/करय गेला<strong>ह</strong>६.िलअ/िदअ िलय’,िदय’,िलअ’,िदय’/७. कर’ बला/करऽ बला/ करय बला करैबला/क’र’ बला /280


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA४०. दलान िदिश दलान िदश/दलान िदस४१. गेला<strong>ह</strong> गएला<strong>ह</strong>/गयला<strong>ह</strong>४२. िकछु आर/ िकछु और/ िकछ आर४३. जाइ छल/ जाइत छल जाित छल/जैत छल४४. प<strong>ह</strong>ुँिच/ भेट जाइत छल/ भेट जाइ छलए प<strong>ह</strong>ुँच/ भेिट जाइतछल४५.जबान (युवा)/ जवान(फौजी)४६. लय/ लए क’/ कऽ/ लए कए / लऽ कऽ/ लऽ कए४७. ल’/लऽ कय/कए४८. एखन / एखने / अखन / अखने४९.अ<strong>ह</strong>ॴक अ<strong>ह</strong>ीँक५०. ग<strong>ह</strong>ॴर ग<strong>ह</strong>ीँर५१.धार पार केनाइ धार पार केनाय/केनाए५२. जेक जक/जक५३. ति<strong>ह</strong>ना तेि<strong>ह</strong>ना५४. एकर अकर283


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA७३. बननाय/बननाइ७४. कोला७५.िदनुका िदनका७६.तति<strong>ह</strong>सँ७७. गरबओलि<strong>ह</strong>/ गरबौलिन /गरबेलि<strong>ह</strong>/ गरबेलिन७८. बालु बालू७९.चे<strong>ह</strong> िच<strong>ह</strong>(अशु)८०. जे जे’८१. से/ के से’/के’८२. एखुनका अखनुका८३. भुिम<strong>ह</strong>ार भूिम<strong>ह</strong>ार८४. सुगर/ सुगरक/ सूगर८५. झठ<strong>ह</strong>ाक झट<strong>ह</strong>ाक ८६.छूिब८७. करइयो/ओ करैयो ने <strong>दे</strong>लक /किरयौ-करइयौ८८. पुबािर285


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAने१०६. खेलाए (play) –खेलाइ१०७. िशकाइत- िशकायत१०८.ढप- ढ़प१०९. पढ़- पढ११०. किनए/ किनये किनञे१११. राकस- राकश११२. <strong>ह</strong>ोए/ <strong>ह</strong>ोय <strong>ह</strong>ोइ११३. अउरदा-औरदा११४. बुझेलि<strong>ह</strong> (different meaning- got understand)११५. बुझएलि<strong>ह</strong>/बुझेलिन / बुझयलि<strong>ह</strong> (understood himself)११६. चिल- चल/ चिल गेल११७. खधाइ- खधाय११८.मोन पाड़लिख<strong>ह</strong>/ मोन पाड़लिख न/ मोन पारलिख<strong>ह</strong>११९. कैक- कएक- कइएक१२०.लग ल’ग१२१. जरेनाइ287


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१६८.के के’१६९. दरबजा/ दरबजा१७०. ठाम१७१.धिर तक१७२.घूिर लौिट१७३. थोरबेक१७४. बड१७५. त/ तू ◌ँ१७६. ति<strong>ह</strong>( पमे ा)१७७. त<strong>ह</strong>ी / ति<strong>ह</strong>१७८.करबाइए करबाइये१७९. एकेटा१८०. किरतिथ /करतिथ१८१.प<strong>ह</strong>ुँिच/ प<strong>ह</strong>ुँच१८२. राखलि<strong>ह</strong> रखलि<strong>ह</strong>/ रखलिन१८३.लगलि<strong>ह</strong>/ लगलिन लागलि<strong>ह</strong>291


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९९. फेका फका२००. <strong>दे</strong>खाए <strong>दे</strong>खा२०१. <strong>दे</strong>खाबए२०२. सिर सर२०३.सा<strong>ह</strong>ेब सा<strong>ह</strong>ब२०४.गेलै<strong>ह</strong>/ गेलि<strong>ह</strong>/ गेलिन२०५. <strong>ह</strong>ेबाक/ <strong>ह</strong>ोएबाक२०६.केलो/ कएल<strong>ह</strong>ुँ/केलॱ/ केलुँ२०७. िकछु न िकछु/िकछु ने िकछु२०८.घुमेल<strong>ह</strong>ुँ/ घुमओल<strong>ह</strong>ुँ/ घुमेलॱ२०९. एलाक/ अएलाक२१०. अः/ अ<strong>ह</strong>२११.लय/लए (अथ-पिरवन) २१२.कनीक/ कनेक२१३.सब<strong>ह</strong>क/ सभक२१४.िमलाऽ/ िमला२१५.कऽ/ क२१६.जाऽ/जा२१७.आऽ/ आ293


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२३७.आऽ (come)-आ (conjunction-and)/आ। आब'-आब'/आब<strong>ह</strong>-आब<strong>ह</strong>२३८. <strong>ह</strong>एत-<strong>ह</strong>ैत२३९.घुमेल<strong>ह</strong>ुँ-घुमएल<strong>ह</strong>ुँ- घुमेला◌े◌ं२४०.एलाक- अएलाक२४१.<strong>ह</strong>ोिन- <strong>ह</strong>ोइन/ <strong>ह</strong>ोि<strong>ह</strong>/२४२.ओ-राम ओ यामक बीच(conjunction), ओऽ क<strong>ह</strong>लक (hesaid)/ओ२४३.की <strong>ह</strong>ए/ कोसी अएली <strong>ह</strong>ए/ की <strong>ह</strong>ै। की <strong>ह</strong>इ२४४.दृिएँ/ दृिय२४५.शािमल/ सामेल२४६.तैँ / तँए/ तिञ/ ति<strong>ह</strong>ं२४७.जॱ/ य/ जँ/२४८.सभ/ सब२४९.सभक/ सब<strong>ह</strong>क२५०.कि<strong>ह</strong>ं/ क<strong>ह</strong>ॴ२५१.कुनो/ कोनो/ कोन<strong>ह</strong>ुँ/२५२.फारकती भऽ गेल/ भए गेल/ भय गेल२५३.कोना/ केना/ क ना/कना२५४.अः/ अ<strong>ह</strong>295


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२५५.जनै/ जनञ२५६.गेलिन /गेला<strong>ह</strong> (अथ पिरवतन)२५७.केलि<strong>ह</strong>/ कएलि<strong>ह</strong>/ केलिन /२५८.लय/ लए/ लए<strong>ह</strong> (अथ पिरवतन)२५९.कनीक/ कनेक/कनी-मनी२६०.पठेलि<strong>ह</strong> पठेलिन / पठेलइन/ पपठओलि<strong>ह</strong>/ पठबौलिन /२६१.िनअम/ िनयम२६२.<strong>ह</strong>ेटेअर/ <strong>ह</strong>ेटेयर२६३.पि<strong>ह</strong>ल अर र<strong>ह</strong>ने ढ/ बीचमे र<strong>ह</strong>ने ढ़२६४.आकारातमे िबकारीक योग उिचत नै/ अपोोफीक योगफाटक तकनीकी यूनताक पिरचायक ओकर बदला अव<strong>ह</strong>(िबकारी) क योग उिचत२६५.केर (पमे ा) / -क/ कऽ/ के२६६.छैि<strong>ह</strong>- छि<strong>ह</strong>२६७.लगैए/ लगैये२६८.<strong>ह</strong>ोएत/ <strong>ह</strong>एत२६९.जाएत/ जएत/२७०.आएत/ अएत/ आओत२७१.खाएत/ खएत/ खैत२७२.िपअएबाक/ िपएबाक/िप येबाक296


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२७३.शु/ शु<strong>ह</strong>२७४.शु<strong>ह</strong>े/ शुए२७५.अएता<strong>ह</strong>/अओता<strong>ह</strong>/ एता<strong>ह</strong>/ औता<strong>ह</strong>२७६.जाि<strong>ह</strong>/ जाइ/ जइ/ जै/२७७.जाइत/ जैतए/ जइतए२७८.आएल/ अएल२७९.कैक/ कएक२८०.आयल/ अएल/ आएल२८१. जाए/ जअए/ जए (लालित जाए लगली<strong>ह</strong>।)२८२. नुकएल/ नुकाएल२८३. कठुआएल/ कठुअएल२८४. ताि<strong>ह</strong>/ तै/ तइ२८५. गायब/ गाएब/ गएब२८६. सकै/ सकए/ सकय२८७.सेरा/सरा/ सराए (भात सरा गेल)२८८.क<strong>ह</strong>ैत र<strong>ह</strong>ी/<strong>दे</strong>खैत र<strong>ह</strong>ी/ क<strong>ह</strong>ैत छलॱ/ क<strong>ह</strong>ै छलॱ- अि<strong>ह</strong>ना चलैत/पढ़ैत(पढ़ै-पढ़ैत अथ कखनो काल पिरवितत) - आर बुझै/ बुझैत (बुझै/बुझै छी, मुदा बुझैत-बुझैत)/ सकैत/ सकै। करैत/ करै। दै/ दैत।छैक/ छै। बचलै/ बचलैक। रखबा/ रखबाक । िबनु/ िबन।राितक/ रातुक बुझै आ बुझैत केर अपन-अपन जग<strong>ह</strong>पर योगसमीचीन अिछ । बुझैत-बुझैत आब बुझिल ऐ। <strong>ह</strong>म<strong>ह</strong>ूँ बुझै छी।297


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२८९. दुआरे/ ारे२९०.भेिट/ भेट/ भट२९१.खन/ खीन/ खुना (भोर खन/ भोर खीन)२९२.तक/ धिर२९३.गऽ/ गै (meaning different-जनबै गऽ)२९४.सऽ/ सँ (मुदा दऽ, लऽ)२९५.व,(तीन अरक मेल बदला पुनितक एक आ एकटादोसरक उपयोग) आिदक बदला व आिद। म<strong>ह</strong>व/ म<strong>ह</strong>व/ कत/क आिदमे संयुतक कोनो आवयकता मैिथलीमे नै अिछ।वतय२९६.बेसी/ बेशी२९७.बाला/वाला बला/ वला (र<strong>ह</strong>ैबला)२९८.वाली/ (बदलैवाली)२९९.वा/ वात३००. अतरिय/ अतरीय३०१. लेमए/ लेबए३०२.लमछुरका, नमछुरका३०२.लागै/ लगै (भेटैत/ भेटै)३०३.लागल/ लगल298


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA३०४.<strong>ह</strong>बा/ <strong>ह</strong>वा३०५.राखलक/ रखलक३०६.आ (come)/ आ (and)३०७. पाताप/ पााप३०८. ऽ केर यव<strong>ह</strong>ार शदक अतमे मा, यथासंभव बीचमे नै।३०९.क<strong>ह</strong>ैत/ क<strong>ह</strong>ै३१०.र<strong>ह</strong>ए (छल)/ र<strong>ह</strong>ै (छलै) (meaning different)३११.तागित/ ताकित३१२.खराप/ खराब३१३.बोइन/ बोिन/ बोइिन३१४.जािठ/ जाइठ३१५.कागज/ कागच/ कागत३१६.िगरै (meaning different- swallow)/ िगरए (खसए)३१७.रािय/ राीयFestivals of MithilaDATE-LIST (year- 2011-12)(१४१९ साल)299


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAMarriage Days:Nov.2011- 20,21,23,25,27,30Dec.2011- 1,5,9January 2012- 18,19,20,23,25,27,29Feb.2012- 2,3,8,9,10,16,17,19,23,24,29March 2012- 1,8,9,12April 2012- 15,16,18,25,26June 2012- 8,13,24,25,28,29Upanayana Days:February 2012- 2,3,24,26March 2012- 4April 2012- 1,2,26June 2012- 22300


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHADviragaman Din:November 2011- 27,30December 2011- 1,2,5,7,9,12February 2012- 22,23,24,26,27,29March 2012- 1,2,4,5,9,11,12April 2012- 23,25,26,29May 2012- 2,3,4,6,7Mundan Din:December 2011- 1,5January 201225,26,30March 2012- 12April 2012- 26May 2012- 23,25,31301


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAJune 2012- 8,21,22,29FESTIVALS OF MITHILAMauna Panchami-20 JulyMadhushravani- 2 AugustNag Panchami- 4 AugustRaksha Bandhan- 13 AugKrishnastami- 21 AugustKushi Amavasya / Somvari Vrat- 29 AugustHartalika Teej- 31 AugustChauthChandra-1 SeptemberKarma Dharma Ekadashi-8 SeptemberIndra Pooja Aarambh- 9 September302


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAAnant Caturdashi- 11 SepAgastyarghadaan- 12 SepPitri Paksha begins- 13 SepMahalaya Aarambh- 13 SeptemberVishwakarma Pooja- 17 SeptemberJimootavahan Vrata/ Jitia-20 SeptemberMatri Navami- 21SeptemberKalashsthapan- 28 SeptemberBelnauti- 2 OctoberPatrika Pravesh- 3 OctoberMahastami- 4 OctoberMaha Navami - 5 OctoberVijaya Dashami- 6 October303


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAKojagara- 11 OctDhanteras- 24 OctoberDiyabati, shyama pooja-26 OctoberAnnakoota/ Govardhana Pooja-27 OctoberBhratridwitiya/ Chitragupta Pooja-28 OctoberChhathi-kharna -31 OctoberChhathi- sayankalik arghya - 1 NovemberDevotthan Ekadashi- 17 NovemberSama poojarambh- 2 NovemberKartik Poornima/ Sama Bisarjan- 10 Novravivratarambh- 27 NovemberNavanna parvan- 29 NovemberVivaha Panchmi- 29 November304


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAMakara/ Teela Sankranti-15 JanNaraknivaran chaturdashi- 21 JanuaryBasant Panchami/ Saraswati Pooja- 28 JanuaryAchla Saptmi- 30 JanuaryMahashivaratri-20 FebruaryHolikadahan-Fagua-7 MarchHoli-9 MarVaruni Yoga-20 MarchChaiti navaratrarambh- 23 MarchChaiti Chhathi vrata-29 MarchRam Navami- 1 AprilMesha Sankranti-Satuani-13 AprilJurishital-14 April305


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAAkshaya Tritiya-24 AprilRavi Brat Ant- 29 AprilJanaki Navami- 30 AprilVat Savitri-barasait- 20 MayGanga Dashhara-30 MaySomavati Amavasya Vrata- 18 JuneJagannath Rath Yatra- 21 JuneHari Sayan Ekadashi- 30 JuneAashadhi Guru Poornima-3 JulVIDEHA ARCHIVE१.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभटा पुरान अंक ेल, ितर<strong>ह</strong>ुता आ <strong>दे</strong>वनागरीपमे <strong>Videha</strong> e journal's all old issues in BrailleTirhuta and Devanagari versions306


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक पि<strong>ह</strong>ल ५० अंक<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक ५०म सँ आगक अंक२.मैिथली पोथी डाउनलोड Maithili Books Download३.मैिथली ऑिडयो संकलन Maithili Audio Downloads४.मैिथली वीिडयोक संकलन Maithili Videos५.िमिथला िचकला/ आधुिनक िचकला आ िच MithilaPainting/ Modern Art and Photos"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क एि<strong>ह</strong> सभ स<strong>ह</strong>योगी िलंकपर से<strong>ह</strong>ो एक बेर जाऊ।६.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली <strong>िव</strong>ज :http://videhaquiz.blogspot.com/७.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली जालवृ एीगेटर :307


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAhttp://videha-aggregator.blogspot.com/८.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली साि<strong>ह</strong>य अंेजीमे अनूिदतhttp://madhubani-art.blogspot.com/९.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क पूव-प "भालसिरक गाछ" :http://gajendrathakur.blogspot.com/१०.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> इंडेस :http://videha123.blogspot.com/११.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> फाइल :http://videha123.wordpress.com/१२. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> : पि<strong>ह</strong>ल ितर<strong>ह</strong>ुता (िमिथला़र) जालवृ (लॉग)http://videha-sadeha.blogspot.com/१३. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:ेल: मैिथली ेलमे: पि<strong>ह</strong>ल बेर <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ाराhttp://videha-braille.blogspot.com/१४.VIDEHA IST MAITHILI FORTNIGHTLYEJOURNAL ARCHIVE308


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAhttp://videha-archive.blogspot.com/१५. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक ई पिका मैिथली पोथीकआकइवhttp://videha-pothi.blogspot.com/१६. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक ई पिका ऑिडयो आकइवhttp://videha-audio.blogspot.com/१७. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक ई पिका वीिडयो आकइवhttp://videha-video.blogspot.com/१८. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> थम मैिथली पािक ई पिका िमिथला िचकला,आधुिनक कला आ िचकलाhttp://videha-paintings-photos.blogspot.com/१९. मैिथल आर िमिथला (मैिथलीक सभसँ लोकिय जालवृ)http://maithilaurmithila.blogspot.com/309


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२०.ुित काशनhttp://www.shruti-publication.com/२१.http://groups.google.com/group/videhaVIDEHA केर सदयता िलअईमेल :????? ???एि<strong>ह</strong> समू<strong>ह</strong>पर जाऊ२२.http://groups.yahoo.com/group/VIDEHA/Subscribe to VIDEHA310


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAenter email addressPowered by us.groups.yahoo.com२३.गजे ठाकुर इ डेसhttp://gajendrathakur123.blogspot.com२४. नेना भुटकाhttp://mangan-khabas.blogspot.com/२५.<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> रेिडयो:मैिथली कथा-क<strong>िव</strong>ता आिदक पि<strong>ह</strong>ल पोडकाटसाइटhttp://videha123radio.wordpress.com/२६. <strong>Videha</strong> Radio311


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA२७. Join official <strong>Videha</strong> facebook group.२८. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> मैिथली नाय उसवhttp://maithili-drama.blogspot.com/२९.समिदयाhttp://esamaad.blogspot.com/३०. मैिथली िफसhttp://maithilifilms.blogspot.com/३१.अनिच<strong>ह</strong>ार आखरhttp://anchinharakharkolkata.blogspot.com/३२. मैिथली <strong>ह</strong>ाइकूhttp://maithili-haiku.blogspot.com/३३. मानक मैिथलीhttp://manak-maithili.blogspot.com/312


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAम<strong>ह</strong>वपूण सूचना:(१) '<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' ारा धारावाि<strong>ह</strong>क पे ई-कािशतकएल गेल गजे ठाकुरक िनबध-बध-समीा, उपयास(स<strong>ह</strong>बाढ़िन) , प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ादीक चौपड़पर), कथा-गप(गप-गुछ), नाटक(संकषण), म<strong>ह</strong>ाकाय (वचा<strong>ह</strong>च आ असाितमन) आ बाल-िकशोर साि<strong>ह</strong>य <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे संपूण ई-काशनक बाद िंटफॉममे। कुेम्–अतमनक खड-१ सँ ७ Combined ISBNNo.978-81-907729-7-6 <strong>िव</strong>वरण एि<strong>ह</strong> पृपर नीचमे आकाशकक साइट http://www.shruti-publication.com/ पर।म<strong>ह</strong>वपूण सूचना (२):सूचना: <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मैिथली-अंेजी आ अंेजीमैिथली कोष (इंटरनेटपर पि<strong>ह</strong>ल बेर सच-िडशनरी) एम.एस.एस.यू.एल. सवर आधािरत -Based on ms-sql serverMaithili-English and English-MaithiliDictionary. <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क भाषापाक- रचनालेखन तंभमे।कुेम् अतमनक- गजे ठाकुर313


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAगजे ठाकुरक िनबध-बध-समीा, उपयास (स<strong>ह</strong>बाढ़िन) ,प-सं<strong>ह</strong> (स<strong>ह</strong>ादीक चौपड़पर), कथा-गप (गप गुछ),नाटक(संकषण), म<strong>ह</strong>ाकाय (वचा<strong>ह</strong>च आ असाित मन) आबालमंडली-िकशोरजगत <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे संपूण ई-काशनक बाद िंटफॉममे। कुेम्–अतमनक, खड-१ सँ ७Ist edition 2009 of Gajendra Thakur’sKuruKshetram-Antarmanak (Vol. I to VII)- essaypaper-criticism,novel, poems, story, play, epicsand Children-grown-ups literature in singlebinding:Language:Maithili६९२ पृ : मूय भा. . 100/-(for individual buyersinside india)(add courier charges Rs.50/-per copy forDelhi/NCR and Rs.100/- per copy for outsideDelhi)314


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAFor Libraries and overseas buyers $40 US(including postage)The book is AVAILABLE FOR PDF DOWNLOADAThttps://sites.google.com/a/videha.com/videha/http://videha123.wordpress.com/Details for purchase available at print-versionpublishers's sitewebsite: http://www.shruti-publication.com/or you may write toe-mail:shruti.publication@shruti-publication.com<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>: स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> : १: २: ३: ४ ितर<strong>ह</strong>ुता : <strong>दे</strong>वनागरी "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क, िंटसंकरण :<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>-ई-पिका (http://www.videha.co.in/) कचुनल रचना सिमिलत।315


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>:१: २: ३: ४सपादक: गजे ठाकुर।Details for purchase available at print-versionpublishers's site http://www.shruti-publication.comor you may write to shruti.publication@shrutipublication.com२. सं<strong>दे</strong>श-316


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA[ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिका, <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> िमिथलार आ <strong>दे</strong>वनागरी आ गजे ठाकुरकसात खडक- िनबध-बध-समीा,उपयास (स<strong>ह</strong>बाढ़िन) , प-सं<strong>ह</strong>(स<strong>ह</strong>ादीक चौपड़पर), कथा-गप (गप गुछ), नाटक (संकषण), म<strong>ह</strong>ाकाय(वचा<strong>ह</strong>च आ असाित मन) आ बाल-मंडली-िकशोर जगत-सं<strong>ह</strong> कुेम् अंतमनक माद। ]१.ी गो<strong>िव</strong>द झा- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क तरंगजालपर उतािर <strong>िव</strong>भिरमे मातृभाषामैिथलीक ल<strong>ह</strong>िर जगाओल, खेद जे अपनेक एि<strong>ह</strong> म<strong>ह</strong>ािभयानमे <strong>ह</strong>मएखन धिर संग नि<strong>ह</strong> दए सकल<strong>ह</strong>ुँ। सुनैत छी अपनेक सुझाओ आरचनामक आलोचना िय लगैत अिछ त िकछु िलखक मोन भेल।<strong>ह</strong>मर स<strong>ह</strong>ायता आ स<strong>ह</strong>योग अपनेक सदा उपलध र<strong>ह</strong>त।२.ी रमानद रेणु- मैिथलीमे ई-पिका पािक प चला कऽ जेअपन मातृभाषाक चार कऽ र<strong>ह</strong>ल छी, से धयवाद । आगअपनेक समत मैिथलीक कायक <strong>ह</strong>ेतु <strong>ह</strong>म <strong>ह</strong>ृदयसँ शुभकामना दऽर<strong>ह</strong>ल छी।३.ी <strong>िव</strong>ानाथ झा "<strong>िव</strong>िदत"- संचार आ ौोिगकीक एि<strong>ह</strong> ितपधलोबल युगमे अपन मि<strong>ह</strong>मामय "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क अपना <strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे कट <strong>दे</strong>िखजतबा सता आ संतोष भेल, तकरा कोनो उपलध "मीटर"सँनि<strong>ह</strong> नापल जा सकैछ? ..एकर ऐित<strong>ह</strong>ािसक मूयकन आसकृितक ितफलन एि<strong>ह</strong> शतादीक अंत धिर लोकक नजिरमेआयजनक पसँ कट <strong>ह</strong>ैत।317


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA४. ो. उदय नारायण िसं<strong>ह</strong> "निचकेता"- जे काज अ<strong>ह</strong> कए र<strong>ह</strong>लछी तकर चरचा एक िदन मैिथली भाषाक इित<strong>ह</strong>ासमे <strong>ह</strong>ोएत। आनदभए र<strong>ह</strong>ल अिछ, ई जािन कए जे एतेक गोट मैिथल "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ईजनलक पिढ़ र<strong>ह</strong>ल छिथ।...<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क चालीसम अंक पुरबाक लेलअिभनदन।५. डॉ. गंगेश गुंजन- एि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>-कममे लािग र<strong>ह</strong>ल अ<strong>ह</strong>कसवेदनशील मन, मैिथलीक ित समिपत मे<strong>ह</strong>नितक अमृत रंग,इित<strong>ह</strong>ास मे एक टा <strong>िव</strong>िश फराक अयाय आरंभ करत, <strong>ह</strong>मरा<strong>िव</strong>ास अिछ। अशेष शुभकामना आ बधाइक स, सने<strong>ह</strong>...अ<strong>ह</strong>कपोथी कुेम् अंतमनक थम दृया ब<strong>ह</strong>ुत भय तथा उपयोगीबुझाइछ। मैिथलीमे तँ अपना वपक ायः ई पि<strong>ह</strong>ले ए<strong>ह</strong>न भयअवतारक पोथी िथक। <strong>ह</strong>षपूण <strong>ह</strong>मर <strong>ह</strong>ािदक बधाई वीकार करी।६. ी रामाय झा "रामरंग"(आब वगय)- "अपना" िमिथलासँसंबंिधत...<strong>िव</strong>षय वतुसँ अवगत भेल<strong>ह</strong>ुँ।...शेष सभ कुशल अिछ।७. ी जे िपाठी- साि<strong>ह</strong>य अकादमी- इंटरनेट पर थममैिथली पािक पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केर लेल बधाई आ शुभकामनावीकार क।८. ी फुलकुमार िसं<strong>ह</strong> "मौन"- थम मैिथली पािक पिका"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क काशनक समाचार जािन कनेक चिकत मुदा बेसी318


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAआािदत भेल<strong>ह</strong>ुँ। कालचक पकिड़ जाि<strong>ह</strong> दूरदृिक पिरचय <strong>दे</strong>ल<strong>ह</strong>ुँ,ओि<strong>ह</strong> लेल <strong>ह</strong>मर मंगलकामना।९.डॉ. िशवसाद यादव- ई जािन अपार <strong>ह</strong>ष भए र<strong>ह</strong>ल अिछ, जेनव सूचना-ाितक ेमे मैिथली पकािरताक वेश िदअएबाकसा<strong>ह</strong>िसक कदम उठाओल अिछ। पकािरतामे एि<strong>ह</strong> कारक नवयोगक <strong>ह</strong>म वागत करैत छी, संगि<strong>ह</strong> "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क सफलताकशुभकामना।१०. ी आाचरण झा- कोनो प-पिकाक काशन- ता<strong>ह</strong>ूमेमैिथली पिकाक काशनमे के कतेक स<strong>ह</strong>योग करता<strong>ह</strong>- ई तऽभ<strong>िव</strong>य क<strong>ह</strong>त। ई <strong>ह</strong>मर ८८ वषमे ७५ वषक अनुभव र<strong>ह</strong>ल। एतेकपैघ म<strong>ह</strong>ान यमे <strong>ह</strong>मर ापूण आ<strong>ह</strong>ुित ात <strong>ह</strong>ोयत- यावत ठीक-ठाक छी/ र<strong>ह</strong>ब।११. ी <strong>िव</strong>जय ठाकुर- िमिशगन <strong>िव</strong><strong>िव</strong>ालय- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" पिकाकअंक <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ुँ, सपूण टीम बधाईक पा अिछ। पिकाक मंगलभ<strong>िव</strong>य <strong>ह</strong>ेतु <strong>ह</strong>मर शुभकामना वीकार कएल जाओ।१२. ी सुभाषच यादव- ई-पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" क बारेमे जािनसता भेल। ’<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>’ िनरतर पल<strong>िव</strong>त-पुिपत <strong>ह</strong>ो आ चतुिदकअपन सुगंध पसारय से कामना अिछ।319


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१३. ी मैिथलीपु दीप- ई-पिका "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" केर सफलताकभगवतीसँ कामना। <strong>ह</strong>मर पूण स<strong>ह</strong>योग र<strong>ह</strong>त।१४. डॉ. ी भीमनाथ झा- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" इटरनेट पर अिछ त "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"नाम उिचत आर कतेक प एकर <strong>िव</strong>वरण भए सकैत अिछ। आइ-काि मोनमे उेग र<strong>ह</strong>ैत अिछ, मुदा शी पूण स<strong>ह</strong>योग<strong>दे</strong>ब।कुेम् अतमनक <strong>दे</strong>िख अित सता भेल। मैिथलीक लेलई घटना छी।१५. ी रामभरोस कापिड़ "मर"- जनकपुरधाम- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"ऑनलाइन <strong>दे</strong>िख र<strong>ह</strong>ल छी। मैिथलीक अतरीय जगतमे प<strong>ह</strong>ुँचेल<strong>ह</strong>ुँतकरा लेल <strong>ह</strong>ािदक बधाई। िमिथला र सभक संकलन अपूव।नेपालोक स<strong>ह</strong>योग भेटत, से <strong>िव</strong>ास करी।१६. ी राजनदन लालदास- "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" ई-पिकाक मायमसँ बड़नीक काज कए र<strong>ह</strong>ल छी, नाितक अि<strong>ह</strong>ठाम <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ुँ। एकर वािषकअ ◌ंक जखन िंट िनकालब तँ <strong>ह</strong>मरा पठायब। कलकामे ब<strong>ह</strong>ुतगोटेक <strong>ह</strong>म साइटक पता िलखाए <strong>दे</strong>ने िछयि<strong>ह</strong>। मोन तँ <strong>ह</strong>ोइत अिछजे िदली आिब कए आशीवद दैत<strong>ह</strong>ुँ, मुदा उमर आब बेशी भएगेल। शुभकामना <strong>दे</strong>श-<strong>िव</strong><strong>दे</strong>शक मैिथलक जोड़बाक लेल।.. उकृकाशन कुेम् अंतमनक लेल बधाइ। अुत काज कएलअिछ, नीक तुित अिछ सात खडमे। मुदा अ<strong>ह</strong>क सेवा आ सेिनःवाथ तखन बूझल जाइत जँ अ<strong>ह</strong> ारा कािशत पोथी सभपर320


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAदाम िलखल नि<strong>ह</strong> रि<strong>ह</strong>तैक। ओि<strong>ह</strong>ना सभक <strong>िव</strong>लि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>ल जइतैक।(पीकरण- ीमान्, अ<strong>ह</strong>क सूचनाथ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ारा ई-कािशतकएल सभटा सामी आकइवमेhttps://sites.google.com/a/videha.com/videha-pothi/पर िबना मूयक डाउनलोड लेल उपलध छै आ भ<strong>िव</strong>यमे से<strong>ह</strong>ोर<strong>ह</strong>तैक। एि<strong>ह</strong> आकइवक जे िकयो काशक अनुमित लऽ कऽ िंटपमे कािशत कएने छिथ आ तकर ओ दाम रखने छिथ ताि<strong>ह</strong>पर<strong>ह</strong>मर कोनो िनयंण नि<strong>ह</strong> अिछ।- गजे ठाकुर)... अ<strong>ह</strong>क ितअशेष शुभकामनाक संग।१७. डॉ. ेमशंकर िसं<strong>ह</strong>- अ<strong>ह</strong> मैिथलीमे इंटरनेटपर पि<strong>ह</strong>ल पिका"<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>" कािशत कए अपन अुत मातृभाषानुरागक पिरचय <strong>दे</strong>लअिछ, अ<strong>ह</strong>क िनःवाथ मातृभाषानुरागसँ ेिरत छी, एकर िनिम जे<strong>ह</strong>मर सेवाक योजन <strong>ह</strong>ो, तँ सूिचत करी। इंटरनेटपर आोपतपिका <strong>दे</strong>खल, मन फुिलत भऽ गेल।१८.ीमती शेफािलका वम- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिका <strong>दे</strong>िख मोन उलाससँभिर गेल। <strong>िव</strong>ान कतेक गित कऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ...अ<strong>ह</strong> सभ अनतआकाशक भेिद िदयौ, समत <strong>िव</strong>तारक र<strong>ह</strong>यक तार-तार कऽिदयौक...। अपनेक अुत पुतक कुेम् अंतमनक <strong>िव</strong>षयवतुकदृिसँ गागरमे सागर अिछ। बधाई।321


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA१९.ी <strong>ह</strong>ेतुकर झा, पटना-जाि<strong>ह</strong> समपण भावसँ अपने िमिथला-मैिथलीक सेवामे तपर छी से तुय अिछ। <strong>दे</strong>शक राजधानीसँ भयर<strong>ह</strong>ल मैिथलीक शंखनाद िमिथलाक गाम-गाममे मैिथली चेतनाक<strong>िव</strong>कास अवय करत।२०. ी योगानद झा, किबलपुर, ल<strong>ह</strong>ेिरयासराय- कुेम्अंतमनक पोथीक िनकटसँ <strong>दे</strong>खबाक अवसर भेटल अिछ आ मैिथलीजगतक एकटा उट ओ समसामियक दृिसप <strong>ह</strong>तारककलमबद पिरचयसँ आािदत छी। "<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>"क <strong>दे</strong>वनागरी सँकरणपटनामे . 80/- मे उपलध भऽ सकल जे <strong>िव</strong>िभ लेखकलोकिनक छायािच, पिरचय पक ओ रचनावलीक सयककाशनसँ ऐित<strong>ह</strong>ािसक क<strong>ह</strong>ल जा सकैछ।२१. ी िकशोरीकात िम- कोलकाता- जय मैिथली, <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे ब<strong>ह</strong>ुतरास क<strong>िव</strong>ता, कथा, िरपोट आिदक सिच सं<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख आ आरअिधक सता िमिथलार <strong>दे</strong>िख- बधाई वीकार कएल जाओ।२२.ी जीवकात- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क मुित अंक पढ़ल- अुत मे<strong>ह</strong>नित।चाबस-चाबस। िकछु समालोचना मरखा<strong>ह</strong>..मुदा सय।२३. ी भालच झा- अपनेक कुेम् अंतमनक <strong>दे</strong>िख बुझाएलजेना <strong>ह</strong>म अपने छपल<strong>ह</strong>ुँ अिछ। एकर <strong>िव</strong>शालकाय आकृित अपनेक322


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAसवसमावेशताक पिरचायक अिछ। अपनेक रचना सामयमेउरोर वृि <strong>ह</strong>ो, एि<strong>ह</strong> शुभकामनाक संग <strong>ह</strong>ािदक बधाई।२४.ीमती डॉ नीता झा- अ<strong>ह</strong>क कुेम् अंतमनक पढ़ल<strong>ह</strong>ुँ।योितरीर शदावली, कृिष मय शदावली आ सीत बसत आसभ कथा, क<strong>िव</strong>ता, उपयास, बाल-िकशोर साि<strong>ह</strong>य सभ उमछल। मैिथलीक उरोर <strong>िव</strong>कासक लय दृिगोचर <strong>ह</strong>ोइत अिछ।२५.ी मायानद िम- कुेम् अंतमनक मे <strong>ह</strong>मर उपयासीधनक जे <strong>िव</strong>रोध कएल गेल अिछ तकर <strong>ह</strong>म <strong>िव</strong>रोध करैतछी।... कुेम् अंतमनक पोथीक लेल शुभकामना।(ीमान्समालोचनाक <strong>िव</strong>रोधक पमे नि<strong>ह</strong> लेल जाए।-गजे ठाकुर)२६.ी म<strong>ह</strong>े <strong>ह</strong>जारी- सपादक ीिमिथला- कुेम् अंतमनकपिढ़ मोन <strong>ह</strong>िषत भऽ गेल..एखन पूरा पढ़यमे ब<strong>ह</strong>ुत समय लागत, मुदाजतेक पढ़ल<strong>ह</strong>ुँ से आािदत कएलक।२७.ी केदारनाथ चौधरी- कुेम् अंतमनक अुत लागल,मैिथली साि<strong>ह</strong>य लेल ई पोथी एकटा ितमान बनत।२८.ी सयानद पाठक- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क <strong>ह</strong>म िनयिमत पाठक छी। ओकरवपक शंसक छल<strong>ह</strong>ुँ। ए<strong>ह</strong>र अ<strong>ह</strong>क िलखल - कुेम्323


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAअंतमनक <strong>दे</strong>खल<strong>ह</strong>ुँ। मोन आािदत भऽ उठल। कोनो रचना तरा-उपरी।२९.ीमती रमा झा-सपादक िमिथला दपण। कुेम् अंतमनकिंट फॉम पिढ़ आ एकर गुणवा <strong>दे</strong>िख मोन स भऽ गेल, अुतशद एकरा लेल युत कऽ र<strong>ह</strong>ल छी। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क उरोर गितकशुभकामना।३०.ी नरे झा, पटना- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> िनयिमत <strong>दे</strong>खैत र<strong>ह</strong>ैत छी। मैिथलीलेल अुत काज कऽ र<strong>ह</strong>ल छी।३१.ी रामलोचन ठाकुर- कोलकाता- िमिथलार <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख मोनसतासँ भिर उठल, अंकक <strong>िव</strong>शाल पिरदृय आवतकारी अिछ।३२.ी तारानद <strong>िव</strong>योगी- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> आ कुेम् अंतमनक <strong>दे</strong>िखचकिबदोर लािग गेल। आय। शुभकामना आ बधाई।३३.ीमती ेमलता िम “ेम”- कुेम् अंतमनक पढ़ल<strong>ह</strong>ुँ। सभरचना उचकोिटक लागल। बधाई।३४.ी कीितनारायण िम- बेगूसराय- कुेम् अंतमनक बडनीक लागल, आगक सभ काज लेल बधाई।324


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA३५.ी म<strong>ह</strong>ाकाश-स<strong>ह</strong>रसा- कुेम् अंतमनक नीक लागल,<strong>िव</strong>शालकाय संगि<strong>ह</strong> उमकोिटक।३६.ी अिनपुप- िमिथलार आ <strong>दे</strong>वार <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> पढ़ल..ई थम तँअिछ एकरा शंसामे मुदा <strong>ह</strong>म एकरा दुसा<strong>ह</strong>िसक क<strong>ह</strong>ब। िमिथलािचकलाक तभक मुदा अिगला अंकमे आर <strong>िव</strong>तृत बनाऊ।३७.ी मंजर सुलेमान-दरभंगा- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क जतेक शंसा कएल जाएकम <strong>ह</strong>ोएत। सभ चीज उम।३८.ीमती ोफेसर वीणा ठाकुर- कुेम् अंतमनक उम,पठनीय, <strong>िव</strong>चारनीय। जे यो <strong>दे</strong>खैत छिथ पोथी ात करबाकउपाय पुछैत छिथ। शुभकामना।३९.ी छानद िसं<strong>ह</strong> झा- कुेम् अंतमनक पढ़ल<strong>ह</strong>ुँ, बड नीकसभ तर<strong>ह</strong>।४०.ी ताराकात झा- सपादक मैिथली दैिनक िमिथला समाद-<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> तँ कटेट ोवाइडरक काज कऽ र<strong>ह</strong>ल अिछ। कुेम्अंतमनक अुत लागल।४१.डॉ रवी कुमार चौधरी- कुेम् अंतमनक ब<strong>ह</strong>ुत नीक, ब<strong>ह</strong>ुतमे<strong>ह</strong>नितक पिरणाम। बधाई।325


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA४२.ी अमरनाथ- कुेम् अंतमनक आ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> दुनू मरणीयघटना अिछ, मैिथली साि<strong>ह</strong>य मय।४३.ी पंचानन िम- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क वै<strong>िव</strong>य आ िनरतरता भा<strong>िव</strong>त करैतअिछ, शुभकामना।४४.ी केदार कानन- कुेम् अतमनक लेल अनेक धयवाद,शुभकामना आ बधाइ वीकार करी। आ निचकेताक भूिमकापढ़ल<strong>ह</strong>ुँ। शुमे तँ लागल जेना कोनो उपयास अ<strong>ह</strong> ारा सृिजतभेल अिछ मुदा पोथी उनटौला पर ात भेल जे एि<strong>ह</strong>मे तँ सभ <strong>िव</strong>धासमाि<strong>ह</strong>त अिछ।४५.ी धनाकर ठाकुर- अ<strong>ह</strong> नीक काज कऽ र<strong>ह</strong>ल छी। फोटोगैलरीमे िच एि<strong>ह</strong> शतादीक जमितिथक अनुसार र<strong>ह</strong>ैत तऽ नीक।४६.ी आशीष झा- अ<strong>ह</strong>क पुतकक संबंधमे एतबा िलखबा सँअपना कए नि<strong>ह</strong> रोिक सकल<strong>ह</strong>ुँ जे ई िकताब मा िकताब नि<strong>ह</strong>थीक, ई एकटा उमीद छी जे मैिथली अ<strong>ह</strong> सन पुक सेवा सँिनरंतर समृ <strong>ह</strong>ोइत िचरजीवन कए ात करत।४७.ी शभु कुमार िसं<strong>ह</strong>- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क तपरता आ ियाशीलता <strong>दे</strong>िखआािदत भऽ र<strong>ह</strong>ल छी। िनितपेण क<strong>ह</strong>ल जा सकैछ जेसमकालीन मैिथली पिकाक इित<strong>ह</strong>ासमे <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क नाम वणरमे326


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिलखल जाएत। ओि<strong>ह</strong> कुेक घटना सभ तँ अठार<strong>ह</strong>े िदनमेखतम भऽ गेल र<strong>ह</strong>ए मुदा अ<strong>ह</strong>क कुेम् तँ अशेष अिछ।४८.डॉ. अजीत िम- अपनेक यासक कतबो श ंसा कएल जाएकमे <strong>ह</strong>ोएतैक। मैिथली साि<strong>ह</strong>यमे अ<strong>ह</strong> ारा कएल गेल काज युग-युगातर धिर पूजनीय र<strong>ह</strong>त।४९.ी बीरे मिलक- अ<strong>ह</strong>क कुेम् अतमनक आ <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong>पिढ़ अित सता भेल। अ<strong>ह</strong>क वाय ठीक र<strong>ह</strong>ए आ उसा<strong>ह</strong>बनल र<strong>ह</strong>ए से कामना।५०.ी कुमार राधारमण- अ<strong>ह</strong>क िदशा-िनदशमे <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> पि<strong>ह</strong>ल मैिथलीई-जनल <strong>दे</strong>िख अित सता भेल। <strong>ह</strong>मर शुभकामना।५१.ी फूलच झा वीण-<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> पढ़ने र<strong>ह</strong>ी मुदा कुेम्अतमनक <strong>दे</strong>िख बढ़ाई <strong>दे</strong>बा लेल बाय भऽ गेल<strong>ह</strong>ुँ। आब <strong>िव</strong>ास भऽगेल जे मैिथली नि<strong>ह</strong> मरत। अशेष शुभकामना।५२.ी <strong>िव</strong>भूित आनद- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>:स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> <strong>दे</strong>िख, ओकर <strong>िव</strong>तार <strong>दे</strong>िख अितसता भेल।327


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA५३.ी मानेर मनुज-कुेम् अतमनक एकर भयता <strong>दे</strong>िख अितसता भेल, एतेक <strong>िव</strong>शाल थ मैिथलीमे आइ धिर नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खनेर<strong>ह</strong>ी। एि<strong>ह</strong>ना भ<strong>िव</strong>यमे काज करैत र<strong>ह</strong>ी, शुभकामना।५४.ी <strong>िव</strong>ानद झा- आइ.आइ.एम.कोलकाता- कुेम् अतमनक<strong>िव</strong>तार, छपाईक संग गुणवा <strong>दे</strong>िख अित सता भेल। अ<strong>ह</strong>कअनेक धयवाद; कतेक बरखसँ <strong>ह</strong>म नेयारैत छल<strong>ह</strong>ुँ जे सभ पैघश<strong>ह</strong>रमे मैिथली लाइेरीक थापना <strong>ह</strong>ोअए, अ<strong>ह</strong> ओकरा वेबपर कऽर<strong>ह</strong>ल छी, अनेक धयवाद।५५.ी अर<strong>िव</strong>द ठाकुर-कुेम् अतमनक मैिथली साि<strong>ह</strong>यमे कएलगेल एि<strong>ह</strong> तर<strong>ह</strong>क पि<strong>ह</strong>ल योग अिछ, शुभकामना।५६.ी कुमार पवन-कुेम् अतमनक पिढ़ र<strong>ह</strong>ल छी। िकछुलघुकथा पढ़ल अिछ, ब<strong>ह</strong>ुत मािमक छल।५७. ी दीप िब<strong>ह</strong>ारी-कुेम् अतमनक <strong>दे</strong>खल, बधाई।५८.डॉ मिणकात ठाकुर-कैिलफोिनया- अपन <strong>िव</strong>लण िनयिमतसेवासँ <strong>ह</strong>मरा लोकिनक <strong>ह</strong>ृदयमे <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> स<strong>दे</strong><strong>ह</strong> भऽ गेल अिछ।५९.ी धीरे ेमिष- अ<strong>ह</strong>क समत यास सरा<strong>ह</strong>नीय। दुख <strong>ह</strong>ोइतअिछ जखन अ<strong>ह</strong>क यासमे अपेित स<strong>ह</strong>योग नि<strong>ह</strong> कऽ पबैत छी।328


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA६०.ी <strong>दे</strong>वशंकर नवीन- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क िनरतरता आ <strong>िव</strong>शाल वप-<strong>िव</strong>शाल पाठक वग, एकरा ऐित<strong>ह</strong>ािसक बनबैत अिछ।६१.ी मो<strong>ह</strong>न भाराज- अ<strong>ह</strong>क समत काय <strong>दे</strong>खल, ब<strong>ह</strong>ुत नीक।एखन िकछु परेशानीमे छी, मुदा शी स<strong>ह</strong>योग <strong>दे</strong>ब।६२.ी फजलुर र<strong>ह</strong>मान <strong>ह</strong>ाशमी-कुेम् अतमनक मे एतेकमे<strong>ह</strong>नतक लेल अ<strong>ह</strong> साधुवादक अिधकारी छी।६३.ी लमण झा "सागर"- मैिथलीमे चमकािरक प अ<strong>ह</strong>कवेश आादकारी अिछ।..अ<strong>ह</strong>क एखन आर..दूर..ब<strong>ह</strong>ुत दूरधिरजेबाक अिछ। वथ आ स र<strong>ह</strong>ी।६४.ी जगदीश साद मंडल-कुेम् अतमनक पढ़ल<strong>ह</strong>ुँ । कथासभ आ उपयास स<strong>ह</strong>बाढ़िन पूणप पिढ़ गेल छी। गाम-घरकभौगोिलक <strong>िव</strong>वरणक जे सूम वणन स<strong>ह</strong>बाढ़िनमे अिछ, से चिकतकएलक, एि<strong>ह</strong> सं<strong>ह</strong>क कथा-उपयास मैिथली लेखनमे <strong>िव</strong><strong>िव</strong>धताअनलक अिछ। समालोचना शामे अ<strong>ह</strong>क दृि वैयितक नि<strong>ह</strong>वरन् सामािजक आ कयाणकारी अिछ, से शंसनीय।६५.ी अशोक झा-अय िमिथला <strong>िव</strong>कास पिरषद- कुेम्अतमनक लेल बधाई आ आग लेल शुभकामना।329


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA६६.ी ठाकुर साद मुमु- अुत यास। धयवादक संग ाथनाजे अपन मािट-पािनक यानमे रािख अंकक समायोजन कएल जाए।नव अंक धिर यास सरा<strong>ह</strong>नीय। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>क ब<strong>ह</strong>ुत-ब<strong>ह</strong>ुत धयवाद जेए<strong>ह</strong>ेन सुदर-सुदर सचार (आलेख) लगा र<strong>ह</strong>ल छिथ। सभटा<strong>ह</strong>णीय- पठनीय।६७.बुिनाथ िम- िय गजे जी,अ<strong>ह</strong>क सपादन मे कािशत‘<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>’आ ‘कुेम् अंतमनक’ <strong>िव</strong>लण पिका आ <strong>िव</strong>लण पोथी!की नि<strong>ह</strong> अिछ अ<strong>ह</strong>क सपादनमे? एि<strong>ह</strong> य सँ मैिथली क <strong>िव</strong>कास<strong>ह</strong>ोयत,िनसं<strong>दे</strong><strong>ह</strong>।६८.ी बृखेश च लाल- गजेजी, अपनेक पुतक कुेम्अंतमनक पिढ़ मोन गदगद भय गेल , <strong>ह</strong>ृदयसँ अनुगृि<strong>ह</strong>त छी ।<strong>ह</strong>ािदक शुभकामना ।६९.ी परमेर कापिड़ - ी गजे जी । कुेम् अंतमनकपिढ़ गदगद आ ने<strong>ह</strong>ाल भेल<strong>ह</strong>ुँ।७०.ी रवीनाथ ठाकुर- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> पढ़ैत र<strong>ह</strong>ैत छी। धीरे ेमिषकमैिथली गजलपर आलेख पढ़ल<strong>ह</strong>ुँ। मैिथली गजल कऽ सँ कऽचिल गेलैक आ ओ अपन आलेखमे मा अपन जानल-पि<strong>ह</strong>चानललोकक चच कएने छिथ। जेना मैिथलीमे मठक परपरा र<strong>ह</strong>लअिछ। (पीकरण- ीमान्, ेमिष जी ओि<strong>ह</strong> आलेखमे ई प330


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAिलखने छिथ जे िकनको नाम जे छुिट गेल छि<strong>ह</strong> तँ से माआलेखक लेखकक जानकारी नि<strong>ह</strong> र<strong>ह</strong>बाक ारे, एि<strong>ह</strong>मे आन कोनोकारण नि<strong>ह</strong> <strong>दे</strong>खल जाय। अ<strong>ह</strong>सँ एि<strong>ह</strong> <strong>िव</strong>षयपर <strong>िव</strong>तृत आलेखसादर आमंित अिछ।-सपादक)७१.ी मंेर झा- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> पढ़ल आ संगि<strong>ह</strong> अ<strong>ह</strong>क मैगनम ओपसकुेम् अंतमनक से<strong>ह</strong>ो, अित उम। मैिथलीक लेल कएल जार<strong>ह</strong>ल अ<strong>ह</strong>क समत काय अतुलनीय अिछ।७२. ी <strong>ह</strong>रेकृण झा- कुेम् अंतमनक मैिथलीमे अपन तर<strong>ह</strong>कएकमा थ अिछ, एि<strong>ह</strong>मे लेखकक सम दृि आ रचना कौशल<strong>दे</strong>खबामे आएल जे लेखकक फीडवकसँ जुड़ल र<strong>ह</strong>बाक कारणसँअिछ।७३.ी सुकात सोम- कुेम् अंतमनक मे समाजक इित<strong>ह</strong>ासआ वतमानसँ अ<strong>ह</strong>क जुड़ाव बड नीक लागल, अ<strong>ह</strong> एि<strong>ह</strong> ेमेआर आग काज करब से आशा अिछ।७४.ोफेसर मदन िम- कुेम् अंतमनक सन िकताब मैिथलीमेपि<strong>ह</strong>ले अिछ आ एतेक <strong>िव</strong>शाल सं<strong>ह</strong>पर शोध कएल जा सकैतअिछ। भ<strong>िव</strong>यक लेल शुभकामना।331


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA७५.ोफेसर कमला चौधरी- मैिथलीमे कुेम् अंतमनक सन पोथीआबए जे गुण आ प दुनूमे िनसन <strong>ह</strong>ोअए, से ब<strong>ह</strong>ुत िदनसँआका छल, ओ आब जा कऽ पूण भेल। पोथी एक <strong>ह</strong>ाथसँ दोसर<strong>ह</strong>ाथ घुिम र<strong>ह</strong>ल अिछ, एि<strong>ह</strong>ना आग से<strong>ह</strong>ो अ<strong>ह</strong>सँ आशा अिछ।७६.ी उदय च झा "<strong>िव</strong>नोद": गजेजी, अ<strong>ह</strong> जतेक काजकएल<strong>ह</strong>ुँ अिछ से मैिथलीमे आइ धिर िकयो नि<strong>ह</strong> कएने छल।शुभकामना। अ<strong>ह</strong>क एखन ब<strong>ह</strong>ुत काज आर करबाक अिछ।७७.ी कृण कुमार कयप: गजे ठाकुरजी, अ<strong>ह</strong>सँ भट एकटामरणीय ण बिन गेल। अ<strong>ह</strong> जतेक काज एि<strong>ह</strong> बएसमे कऽ गेलछी ताि<strong>ह</strong>सँ <strong>ह</strong>जार गुणा आर बेशीक आशा अिछ।७८.ी मिणकात दास: अ<strong>ह</strong>क मैिथलीक कायक शंसा लेल शदनि<strong>ह</strong> भेटैत अिछ। अ<strong>ह</strong>क कुेम् अतमनक सपूण प पिढ़गेल<strong>ह</strong>ुँ। वचा<strong>ह</strong>च बड नीक लागल।७९. ी <strong>ह</strong>ीरे कुमार झा- <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> ई-पिकाक सभ अंक ई-पसँभेटैत र<strong>ह</strong>ैत अिछ। मैिथलीक ई-पिका छैक एि<strong>ह</strong> बातक गव <strong>ह</strong>ोइतअिछ। अ<strong>ह</strong> आ अ<strong>ह</strong>क सभ स<strong>ह</strong>योगीक <strong>ह</strong>ािदक शुभकामना।332


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHA<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मैिथली साि<strong>ह</strong>य आदोलन(c)२००४-१२. सविधकार लेखकाधीन आ जतए लेखकक नामनि<strong>ह</strong> अिछ ततए संपादकाधीन। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>- थम मैिथली पािक ई-पिका ISSN 2229-547X VIDEHA सपादक: गजेठाकुर। स<strong>ह</strong>-सपादक: उमेश मंडल। स<strong>ह</strong>ायक सपादक: िशवकुमार झा आ मुाजी (मनोज कुमार कण)। भाषा-सपादन: नागेकुमार झा आ पीकार <strong>िव</strong>ानद झा। कला-सपादन: वनीताकुमारी आ रिम रेखा िस<strong>ह</strong>ा। सपादक-शोध-अवेषण: डॉ. जयावम आ डॉ. राजीव कुमार वम। सपादक- नाटक-रंगमंच-चलिच-बेचन ठाकुर। सपादक- सूचना-सपक-समाद- पूनम मंडल आियंका झा। सपादक- अनुवाद <strong>िव</strong>भाग- <strong>िव</strong>नीत उपल।333


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAरचनाकार अपन मौिलक आ अकािशत रचना (जकर मौिलकताकसंपूण उरदाियव लेखक गणक मय छि<strong>ह</strong>)ggajendra@videha.com क मेल अटैचमेटक पम .doc,.docx, .rtf वा .txt फॉमटमे पठा सकैत छिथ। रचनाक संगरचनाकार अपन संित पिरचय आ अपन कैन कएल गेल फोटोपठेता<strong>ह</strong>, से आशा करैत छी। रचनाक अंतमे टाइप र<strong>ह</strong>य, जे ईरचना मौिलक अिछ, आ पि<strong>ह</strong>ल काशनक <strong>ह</strong>ेतु <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong> (पािक) ईपिकाक <strong>दे</strong>ल जा र<strong>ह</strong>ल अिछ। मेल ात <strong>ह</strong>ोयबाक बाद यथासंभवशी ( सात िदनक भीतर) एकर काशनक अंकक सूचना <strong>दे</strong>लजायत। ’<strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>' थम मैिथली पािक ई पिका अिछ आ एि<strong>ह</strong>मेमैिथली, संकृत आ अंेजीमे िमिथला आ मैिथलीसँ संबंिधत रचनाकािशत कएल जाइत अिछ। एि<strong>ह</strong> ई पिकाक ीमित लमीठाकुर ारा मासक ०१ आ १५ ितिथक ई कािशत कएल जाइतअिछ।(c) 2004-12 सविधकार सुरित। <strong>िव</strong><strong>दे</strong><strong>ह</strong>मे कािशत सभटारचना आ आकइवक सविधकार रचनाकार आ सं<strong>ह</strong>कक लगमेछि<strong>ह</strong>। रचनाक अनुवाद आ पुनः काशन िकंवा आकइवकउपयोगक अिधकार िकनबाक <strong>ह</strong>ेतु ggajendra@videha.co.in334


<strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> <strong>Videha</strong> <strong>िव</strong>द े<strong>ह</strong> थम मैिथली पा िक ई पिक ा <strong>Videha</strong> Ist MaithiliFortnightly e Magazine 'व<strong>दे</strong><strong>ह</strong> ' ९८ म अंक १५ जनवर२०१२ (वष ५ मास ४९ अंक ९८) मानुषीिम<strong>ह</strong> संकृताम् ISSN 2229-547XVIDEHAपर संपक क। एि<strong>ह</strong> साइटक ीित झा ठाकुर, मधूिलका चौधरीआ रिम िया ारा िडजाइन कएल गेल।िसिरतु335

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!