dotyczących prezentowana zasadniczy przeciwstawnych

38 Jerzy KolendoMusimy więc odrzucić sam fakt wysłania tego typu listów. Możliwe jestteż przypuszczenie, iż nie wysyłano takich listów, lecz odczytano jew obecności posłów ze względu na wymogi protokołu dyplomatycznego.Czy jednak za realny należy uznać sam fakt istnienia takiego poselstwaEstiów, będącego próbą nawiązania kontaktów między ludem mieszkającymnad Bałtykiem a państwem Teodoryka? Jest to prawdopodobne,choć pewności tu mieć nie możemy. Nie wiemy jednak, jaki był jego charakter.Mogło być to oficjalne poselstwo ludu mieszkającego na krańcachświata, a bursztyn był tu podarkiem dyplomatycznym, związanym z ceremonialnąwymianą darów. Równie dobrze mogła być to jednak wyprawahandlowa zorganizowana przez Estiów. Nie da się jednak wykluczyć,że mamy tu do czynienia z jakimś śladem stosunków handlowychmiędzy terenami dostarczającymi bursztynu a państwem ostrogockim.Dowodem docierania bursztynu na teren państwa ostrogockiego możebyć kawałek tej żywicy kopalnej (wysokości 1,7 cm) mający ślady obróbki,który został znaleziony w Classis, porcie Rawenny, na dnie cysterny 73 .Nie mógł być on długo używany, lecz bezpośrednio po dotarciu do Rawennyzagubił się. Inne zabytki znalezione w tej cysternie mogą być datowanena koniec VI i początek VII w.Nie można jednak całkowicie wykluczyć, że list Kasjodora jest całkowiciefikcyjny, wykorzystujący jedynie erudycyjną wiedzę Rzymiano bursztynie sprowadzającą się do twierdzenia, że występuje on na Północyw krainie Estiów. Mamy tu też jednocześnie pewne ogólne sformułowaniamówiące, jak Rzymianie wyobrażali sobie kontakty z ludamimieszkającymi daleko od granic Imperium Romanum. Aby dotrzeć odwybrzeży Bałtyku do Italii trzeba było „podejmować drogę przez takwiele ludów”. Ze sformułowań Kasjodora wynika też, że kontakty z Barbarzyńcamiwymagały wymiany darów. Estiowie przywieźli bursztyn.W sposób bardzo wyszukany Kasjodor pisze: „przynosi korzyść zgodaosiągnięta przez potężnych władców, którzy, gdy zostaną ujęciskromnym darem, starają się zawsze w przyszłości odwzajemnićwiększym. Przekazaliśmy wam również przez naszych posłów pewnesłowa. Za ich pośrednictwem oświadczamy, że przeznaczyliśmy wamto, co powinno być (wam) miłe”. List Kasjodora do Estiów świadczy teżpośrednio, że w pierwszej połowie VI w. bursztyn był bardzo ceniony naterenie Italii, co z kolei mogłoby dowodzić istnienia w tym okresie czasupewnych kontaktów ekonomicznych między wybrzeżami Bałtyku a Południem.73 G. Guidoni Guidi: Manufatti in osso e legno, [w:] Ravenna e il porto di Classe. Venti anni diricerche archeologiche tra Ravenna e Classe. Bologna 1983, s. 192 i 194.