dotyczących prezentowana zasadniczy przeciwstawnych

22 Jerzy Kolendoktóry dotarł nad Bałtyk, a poprzednio przebywał w Brytanii 33 . Twierdzenieo podobieństwie tych języków mogło też stanowić wynik przekonania,że język Estiów był dla Rzymian w równym stopniu niezrozumiałyi „barbarzyński” jak język celtycki rdzennych mieszkańców Brytanii. Niezależniejednak od przyjęcia jednej z tych dwóch hipotez możemy stwierdzić,że informacja o odrębności językowej Estiów pochodziła od Rzymianina,który dotarł do Estiów i zetknął się bezpośrednio z ich językiem.Należy podkreślić, że ta ewidentnie fałszywa informacjao podobieństwie języka Estiów i języka brytańskiego mówi nam jednakpośrednio o pewnej prawdziwej sytuacji. Dowodzi ona istnienia wyraźnejgranicy językowej przebiegającej między Estiami a ich sąsiadamiz zachodu, Gotami (ewentualnie Gepidami) mieszkającymi na terenachzajętych przez kulturę wielbarską, a kulturą Dollkeim-Kovrovo, którąmożna wiązać z bałtyjskimi Estiami. Ta granica językowa musiała się pokrywaćz pustką osadniczą oddzielającą kulturę Dollkeim-Kovrovo odkultury wielbarskiej. W tym okresie czasu znajdowała się ona pomiędzyzachodnią krawędzią Wysoczyzny Elbląskiej, a doliną Pasłęki 34 . Możnośćuchwycenia takiej granicy językowej jest sytuacją wręcz unikalnąw aspekcie badań nad stosunkami językowymi i etnicznymi w Europiebarbarzyńskiej. Mamy tu bowiem do czynienia z bardzo wyraźną informacjąmówiącą o granicy językowej, która pokrywała się ze stwierdzonąarcheologicznie pustką osadniczą oddzielającą dwie wyraźnie różniące sięod siebie kultury archeologiczne 35 . Należy pamiętać, że wiadomościo odmiennościach językowych, a więc o granicach językowych podawaneprzez źródła, mogą posiadać duży stopień wiarygodności. Wiedza o językachposzczególnych ludów spotykanych w czasie dalekich wypraw handlowychi militarnych miała bowiem ogromne praktyczne znaczeniew trakcie ich organizacji. Trzeba było bowiem zaopatrzyć się w odpowiednichtłumaczy znających język używany na terenie, przez który33 Pewne przykłady podobieństw między słowami litewskimi i celtyckimi z terenu Brytaniipodaje R. Much – Die "Germania" des Tacitus, Text und Komentar von R. Much, 3. beträchtlicherweitere Auflage unter Mitarbeit von H. Jankuhn, hrsg. von W. Lange, Heidelberg1967, s. 510. Podobieństwa miałyby dotyczyć takich słów jak lud czy Bóg.34 A. Cieśliński, W. Nowakowski, Die Passarge – ein barbarischer Rubikon. Entwurf einerForscungsproblematik, [in:] Wasserwege: Lebensadern – Trennungslinien. Schriftendes Archäologischen Landesmuseums. Ergänzugreihe, Bd 3, s. 235–268; A. Cieśliński,Przemiany osadnicze kultury wielbarskiej w dorzeczach Pasłęki, Łyny i górnej Drwęcy,praca doktorska broniona w Instytucie Archeologii UW w 2005 i przechowywana w archiwumWydziału Historycznego UW. Chciałbym podziękować Autorowi za udostępnienie mitej pracy.35 O pojęciu pustek osadniczych patrz J. Kolendo, Pustki osadnicze w Europie barbarzyńskiejwedług przekazów autorów antycznych, [w:] J. Kolendo, Świat antyczny, Warszawa1998, t. I, s. 73–84.