dotyczących prezentowana zasadniczy przeciwstawnych

Ziemie u południowo-wschodnich wybrzeży Bałtyku…19Analiza tekstu Naturalis Historia Pliniusza świadczy, że w latach70. I w. n.e. Rzymianie mieli wiadomości o ujściu Wisły oraz o pewnychludach mieszkających na wschód od tej rzeki. Najprawdopodobniej są towiadomości pozyskane przez wyprawę morską 5 r. n.e.Za cesarza Augusta i w pierwszych latach panowania TyberiuszaRzymianie mogli też zdobywać pewne wiadomości o wybrzeżach Bałtykuod strony południowej, za pośrednictwem „państwa” Markomanów, naktórego czele stał król Marbod 27 . Z centrum, które znajdowało sięw kotlinie czeskiej. podejmowali oni ekspansję na Północ. Jak podajeWellejus Paterculus (II 109), ujarzmili oni, na mocy układów lubw wyniku wojny wszystkie pobliskie ludy. Annales Tacyta (II 62–63) orazGeografia Strabona (VII 1,3) pozwalają stwierdzić, że wyprawy wojenneMarkomanów sięgały aż do ziem Semnonów mieszkających nad Haweląi Sprewą oraz najprawdopodobniej na terytorium Pomorza zajmowanegoprzez Gotów. Strabo wymienia ludy uzależnione od Marboda. Byli to Lugiowie,określani jako wielki lud (mega ethnos), Zumoi, Butonowie (Butones),Mugilonowie (Mugilones), Sibinowie (Sibinoi) i spośród samychSwebów, wielki lud Semnonów 28 . Dość powszechnie poprawia się Boutonas(ΒΟΥΤΩΝΑΣ) na Gutonas (ΓΟΥΤΩΝΑΣ). Z punktu widzenia paleograficznegopoprawka te jest dość prawdopodobna. ZamianaΒΟΥΤΩΝΑΣ na ΓΟΥΤΩΝΑΣ wiąże się bowiem z poprawieniem tylkojednej litery. Merytoryczną podstawą takiej poprawki jest lokalizacja Goutones– Gotów na Pomorzu, nad Dolną Wisłą. Goci – Gutonowie bylidobrze znani na Południu już od I w. n.e. Przez ich terytorium przebiegałbowiem końcowy odcinek szlaku bursztynowego. Co więcej, mamy informacjeo bezpośrednich kontaktach Gotów z Markomanami. Tacytw Annales (II 61) mówi, że Katualda, przedstawiciel elity Markomanów,zbiegły od Marboda, przebywał w kraju Gotonów i stworzył tam oddział(drużynę, comitatus), rekrutujący się z młodych ludzi z plemienia Gotów,a może raczej z ludzi o różnym pochodzeniu, lecz tylko zorganizowanyna terytorium Gotów. Przy pomocy tej drużyny Katualda doprowa-27 J. Dobiáš, King Maroboduus as a Politician, Klio, 38, 1960, s. 155–166; idem, Dějinyčeskoslovenského územi před vystoupením Slovanů, Praha 1964, p. 89–148 i 356–364(streszczenie angielskie); E. Droberjar, Marobodudovi a jeho řiši, Praha 2000; J. Kolendo,Ausmass und Charakter der Ausdehung des Reiches von Marbod nach Norden,[w:] Grundprobleme der frühgeschichtlichen Entwicklung im mittleren Donauraum, Mitteleuropazur Zeit Marbods, (w druku)28 Tekst ten wnikliwie analizował ostatnio G. Malinowski, Cztery plemiona „śląskie” Ζoumoi,Boutones, Mougilones, Sibinoi w Geografii Strabona (VII 1,3), [w:] Tradycje kulturyantycznej na Śląsku, t. 1, red. J. Rostropowicz, Opole 1997, s. 23–42. Por też K.T. Witczak,Zagadnienie Botów-Butonów w świetle źródeł pisanych, [w:] Tradycje kultury antycznejna Śląsku, t. 2, red. J. Rostropowicz, Opole 2003, s. 209–226.