PRUTHENIA

Geneza Prus – komentarz archeologa215cych archeologii wczesnośredniowieczej Polski 20 , a przez to często rozpatrywanych„oddzielnie”, w oderwaniu od całego kontekstu kulturowegoi historycznego.Dobrym przykładem może być kwestia tzw. wałów podłużnychz południowego pogranicza Prus: prace wykopaliskowe były na tychobiektach prowadzone w bardzo ograniczonym zakresie, a w dodatku niedostarczyły one do tej pory materiałów archeologicznych, mogących posłużyćdo wiarygodnego i precyzyjnego datowania bądź określenia kulturowego,a tym bardziej – do identyfikacji etnicznej budowniczych tychwałów 21 . Równie źle przedstawia się stan rozpoznania wczesnośredniowiecznychgrodzisk, zwłaszcza we wschodniej części Prus, co bardzosłusznie podkreśla W. Długokęcki 22 . Konsekwencją takiej oceny powinnabyć jednak powściągliwość w określaniu roli poszczególnych części stanowisk,ciągle tylko wstępnie rozpoznanych. Przy obecnym stanie badańwykopaliskowych na grodzisku w Jeziorku oraz na otaczających je osadachotwartych trudno bowiem ocenić, które z tych stanowisk mogłobypełnić funkcję podgrodzia, w dodatku „poświadczonego archeologicznie” 23– w rozumieniu archeologii wczesnego średniowiecza 24 .20 Por. najnowszą taką syntezę – A. Buko, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia– hipotezy – interpretacje, Warszawa 2005; por. też ciągle aktualne uwagiW. Wróblewskiego – W. Wróblewski, Ziemie pruskie i jaćwieskie w okresie plemiennym(VII/VIII–XII/XIII wieku), [w:] Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczemw Polsce – 15 lat później, red. W. Chudziak, Sł. Moździoch, Toruń–Wrocław–Warszawa 2006, s. 285–286, przyp. 3–5.21 Por. E. Kowalczyk, Systemy obronne wałów podłużnych we wczesnym średniowieczuna ziemiach polskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 132–148, 168–175; eadem, Dzieje granicy mazowiecko-krzyżackiej (między Drwęcą a Pisą), Warszawa2003, s. 219–259; A. Bitner-Wróblewska, A. Piotrowski, Wały podłużne w okolicachBiskupca w woj. olsztyńskim. Przyczynek do pochodzenia i chronologii tego typuobiektów na obszarze południowej Warmii, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1–4(187–190), 1990, s. 133–140.22 W. Długokęcki, op. cit., 38; przyp. 144; charakterystyczne, że W. Długokęcki nie cytujew tym miejscu publikacji, które byłyby opracowaniami konkretnych grodzisk.23 Por. „wokół niektórych [grodzisk] znajdowały się może osady (podgrodzia) poświadczonearcheologicznie (Jeziorki koło Giżycka, Domkowo koło Ostródy)” – W. Długokęcki, Uwagio genezie i rozwoju..., s. 38, opinia o „podgrodziu przy grodzie w Jeziorku” została powtórzonadalej – ibidem, s. 44. Na temat grodziska w Jeziorku por. J. Antoniewicz, J. Okulicz,Sprawozdanie z prac wykopaliskowych, przeprowadzonych w latach 1951–1954 w Jeziorku,pow. Giżycko, Materiały Starożytne III, 1958, s. 7–69. Także nowe wykopaliska,podjęte w 2003 roku, nie wyjaśniły jeszcze wczesnośredniowiecznej struktury tego zespołuosadniczego – por. A. Jaremek, Brązowa zawieszka zoomorficzna z Jeziorka, [w:] Officinaarchaeologica optima. Studia ofiarowane Jerzemu Okuliczowi-Kozarynowiw siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Światowit Supplement Series P: Prehistory andMiddle Ages VII, red. W. Nowakowski, A. Szela, Warszawa 2001, s. 291–293; eadem, Zespółosadniczy z wczesnej epoki żelaza w Jeziorku. Badania na osadzie II w latach 2003–2005, [w:] Pogranicze trzech światów. Kontakty kultur przeworskiej, wielbarskiej i bo-