PRUTHENIA

242 Wojciech NowakowskiPodstawowa kategoria stanowisk wczesnośredniowiecznych to grodziska,w których, być może, również składano spalone szczątki zmarłych149 . Stopień rozpoznania tych stanowisk jest jednak stosunkowo niewielki,a pozyskany materiał dość ubogi, obejmujący przede wszystkimdrobne ułamki naczyń o niezbyt precyzyjnym datowaniu 150 . Taki stan bazyźródłowej praktycznie wyklucza możliwość zweryfikowania przekazuWulfstana, opisującego rozbudowaną hierarchię społeczną wczesnośredniowiecznychPrusów, nie daje też wystarczających podstaw do odtworzeniakonsumpcji ówczesnych elit, a zwłaszcza – wypijanych wówczastrunków. Nie sposób więc zweryfikować czy rzeczywiście pito wówczaskumys i jak powszechne było spożycie tego napoju.Występowanie licznych grodzisk pozwala jednak przyjmować znacznerozdrobnienie polityczne Prusów. Pojawienie się osad obronnych poblisko tysiącletniej przerwie można uznać za gruntowną zmianę strukturyosadniczej i społecznej, być może następującą na skutek oddziaływańsłowiańskich 151 . Oczywiście, wspominany już wielokrotnie stan badań niepozwala przesądzić, czy wszystkie zarejestrowane grodziska to szczątkifunkcjonujących równocześnie grodów – Wulfstanowych „miast”, rządzonychprzez osobnych „królów”.Nieliczne rozpoznane cmentarzyska wskazują natomiast, że w dalszymciągu hodowla konia odgrywała dużą rolę: wyposażanie pochówkóww ostrogi i części rzędu końskiego oraz występowanie grobów koni152 pozwalają przypuszczać, że – podobnie, jak w okresie wpływówrzymskich, czy w okresie wędrówek ludów – posiadanie bądź też użytkowaniekoni było symbolem wysokiego statusu społecznego. W sumieznaleziska archeologiczne sugerują, że podkreślana w relacji Wulfstanaszczególna rola konia i jazdy konnej mogła w pełni odpowiadać „pradziejowejrzeczywistości”.Jednocześnie trzeba podkreślić, że znacząca pozycja jeźdźców i wysokawartość ich rumaków, należała do lokalnej, rodzimej tradycji, którąw materiale archeologicznym z ziem pruskich można obserwować już odI wieku 153 . W tej sytuacji trudno traktować poważnie koncepcję F. Bujaka,149 Por. Wróblewski, Ossa cremata. Obrządek pogrzebowy Galindów..., s. 269–276.150Por. Pawłowski, Zespół grodzisk pruskich w Weklicach..., ryc. 14–15; na temat trudnościw badaniu wczesnych faz grodzisk pruskich – R. Odoj, Sprawozdanie z prac wykopaliskowychna grodzisku Bogdany koło Fromborka prowadzonych w 1970 r., KomunikatyMazursko-Warmińskie 4 (110), 1970, s. 659–666.151 Por. J. Nalepa, Grody. 1, SSS 2, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964, s. 163–164.152 Gaerte, op. cit., s. 340–342, ryc. 277–280, tabl. XVI; Engel, Aus ostpreußischer Vorzeit...,s. 118.153 Por. przyp. 90–91.