PRUTHENIA

234 Wojciech Nowakowskico przy wywodzeniu jej od galas=koniec, kres 113 , pozwala przyjąć, że sąto określenia dwóch plemion, osiadłych na zachodnim (Galindowie) i nawschodnim (Goljad’) skraju terytorium zajmowanego przez ludy bałtyjskie114 . Argumentem z zakresu archeologii może być występowanie nastanowiskach tzw. kultury moszczyńskiej, łączonej z ludem Goljad’,ozdób z emalią żłobkową, znajdujących analogie na Pojezierzu Mazurskim115 . Ogromny rozrzut, zarówno terytorialny, jak i chronologiczny,źródeł archeologicznych i historycznych zmusza jednak do podchodzeniatakże i do tej koncepcji z ogromną ostrożnością.Nie ulega natomiast wątpliwości, że znaleziska archeologiczne niedają żadnych podstaw, do stwierdzenia, że „Na przełom VII/VIII w. datujesię emigrację na wschód przynajmniej części Galindów z mieszkającymina północnym Mazowszu Radymiczami i Wiatyczami. Ta grupa galindzkaosiedliła się w ich sąsiedztwie nad rzeką Protwą na południowyzachód od dzisiejszej Moskwy” 116 – nie tylko bowiem nie sposób wyod-113 M. Vasmer, Die Urheimat der Slaven, [w:] Der ostdeutschen Volksboden. Aufsätze zuden Fragen des Ostens, Breslau 1926, s. 123.114 Najbardziej kategoryczną opinię na ten temat sformułowali, cytowani przezW. Długokęckiego (Uwagi o genezie i rozwoju..., s. 50, przyp. 204), V.B. Vilinbachovi N.V. Éngovatov – V.B. Vilinbachov, N.V. Éngovatov, Predvaritel’nye zamečanija o zapadnychgalindach i vostočnoj Goljadi, Slavia Occidentalis 23, 1963, s. 233–269; autorzyci za „zachodnich Galindów” uznawali jednak wspomnianych wyżej Golęszyców – por. Vilinbachov,Éngovatov, op. cit. s. 242. Zarówno wydzielenie się „zachodnich Galindów”, jaki powstanie „wschodniej Goljadi” było – ich zdaniem – wynikiem rozpadu w II–III wiekugalindzkiego związku plemiennego. Konsekwencją miało być przetrwanie do IX–XII wiekutrzech ugrupowań galindzkich: „zachodnich Galindów” (Golęszyców), „pruskich Galindów”oraz „wschodniej Goljadi” – Vilinbachov, Éngovatov, op. cit. s. 266–267. Artykuł ten zawieram.in. również dość kuriozalne rozważania na temat sojuszu rzymsko-gockiego, skierowanegoprzeciw Galindom i Wenedom – Vilinbachov, Éngovatov, op. cit. s. 239–240. Podobnateza – V.N. Toporov, Galindai – Galinditae – Goljad' (balt. *Galind- v etnolongvistečeskoji areal'noj perspektive, [w:] S. Cimermanis, M. Rudzite, M. Slava [red.], Etnografičeskiei lingvističeske aspekty etničeskoj istorii baltskich narodov, Riga 1980,s. 124–136. W polskiej literaturze przegląd hipotez na temat nazwy Galindia oraz o lokalizacjiobu Galindii, „zachodniej” i „wschodniej”, przedstawił – J. Nalepa, Próba nowejetymologii nazwy Galindia czyli Golędź, Acta Baltico-Slavica IX, 1976, s. 191–193. Por.opinię J. Powierskiego: „nie powinniśmy mieć wątpliwości, co do wspólnego pochodzeniaGalindów i Goladi, tzn. tego komponentu ludnościowego obu ludów, który sam siebie nazywał»Galindami«” – Powierski, Prusowie..., s. 236.115 Na temat kultury moszczyńskiej – V.V. Sedov, Vostočnye slavjane v VI–XIII vv., Moskva1982, s. 41–45, tabl. XII–XV; idem, Slavjane v drevnosti, Moskva 1994, s. 306–308; o rozprzestrzenieniuprzedmiotów zdobionych emalią żłobkową – F.D. Korzuchina, Predmetyubora z vyemčatymi emaljami V – pervoj poloviny VI v. n.e. v Srednem Podneprov'e,Archeologija SSSR – Svod Archeologičeskich Istočnikov E1-43, Leningrad 1978; por. też –W. Nowakowski, Baltes et Proto-Slaves dans l'antiquité. Textes et archéologie, Dialoguesd'Histoire Ancienne 16/1, 1990, s. 397–402, ryc. 4.116 W. Długokęcki, Uwagi o genezie i rozwoju..., s. 53–54; na temat migracji Radymiczówi Wiatyczów z Mazowsza na wschód – por. Fr. Bujak, Skąd przyszli Radymicze i Wjatyczena Ruś? Światowit XX, 1948/1949 (1949), s. 99, 103, mapa I.