PRUTHENIA

Geneza Prus – komentarz archeologa225sie brak szczegółowych odniesień geograficznych, przyjmuje się powszechnie,że na południowym odcinku wybrzeża można lokować grupęludów, wśród których dominującym plemieniem byli Gotones, czyli Goci.Zostali oni przez Tacyta wymienieni bezpośrednio po plemionach związkulugijskiego (Lugiorum nomen), kontrolującego „szlak bursztynowy”(T a c., Germ., 45). Usytuowanie Gotones przy końcowym odcinku tegoszlaku, a więc nad dolną Wisłą i przy jej ujściu, wydaje się więc nie dozakwestionowania 65 , choć nazwa tej rzeki nie pojawia się w Germanii.Dalej ku wschodowi i północy mieli swe siedziby Estiowie (Aestii), którzy,jako jedyni spośród europejskich barbarzyńców, zbierali bursztyn naplażach morskich (T a c., Germ., 45), co jednoznacznie wskazuje namieszkańców Półwyspu Sambijskiego z bogatymi zasobami jantaru. Wyraźnepodkreślenie przez Tacyta językowej odrębności Estiów oraz podobieństwotej nazwy do etnonimów notowanych we wczesnym średniowieczupozwala uznać ich za lud bałtyjski 66 .Potwierdzenie wspomnianej na wstępie lokalizacji Gotones przynosiinny przekaz, opisujący sytuację z końca I wieku nad Bałtykiem. GeografiaPtolmeusza 67 , choć napisana w połowie II wieku, bazuje w partiachpoświęconych środkowoeuropejskiemu Barbaricum na starszym o kilkadziesiątlat dziele Marinosa z Tyru 68 . W północno-zachodnim rogu mapySarmacji Europejskiej, nad dolną Wisłą, choć nieco powyżej jej ujścia,Geografia lokuje lud Gythones (P t o l., Geogr., III 5, 8), niewątpliwieidentyczny z Gotones Tacyta 69 . Sąsiadami Gythones mieli być Galindai(P t o l., Geogr., III 5, 9), identyfikowani ze średniowiecznym plemieniem65 Por. „mają zwyczaje i strój Swebów, lecz język zbliżony bardziej do brytańskiego” –Tac., Germ., 45. Na temat przynależności Estiów do Bałtów – por. Kolendo, Świat antycznyi barbarzyńcy..., t. I, s. 109; idem, Plemiona Pomorza w starożytności, [w:] Goci i ichsąsiedzi na Pomorzu. Materiały z konferencji „Goci na Pomorzu Środkowym”, Koszalin28–29 października 2005, red. W. Nowakowski, J. Borkowski, A. Cieśliński,A. Kasprzak, Koszalin 2006, s. 21–22; na temat „szlaku bursztynowego” por. klasyczne opracowanie– J. Wielowiejski, Główny szlak bursztynowy w czasach Cesarstwa Rzymskiego,Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980.66 Kolendo, Świat antyczny..., s. 109–110.67 Claudii Ptolemaei Geographiae, [w:] Codex Urbinas Graecus 82, Codices e VaticanisSelecti, ed. J. Fischer, vol. XVIII, Bibiotheca Apostolis Vaticana 1932; polskie tłumaczeniafragmentów – M. Plezia, Greckie i łacińskie źródła do najstarszych dziejów Słowian.Część I (do VIII wieku), Poznań–Kraków 1952, s. 36–46.68E. Polaschek, Ptolemaios als Geograph, Realenzyklopädie der Classischen Alterumswissenschaft,X-suppl., Stuttgart 1965, szp. 695–696, 753–757; Kolendo, Świat antyczny..., s. 110–111.69 Kolendo, Plemiona Pomorza..., s. 22–23.