PRUTHENIA

218 Wojciech Nowakowskitrzeba, że żadna z pozycji bibliograficznych, cytowanych w tym miejscuprzez W. Długokęckiego nie przytacza znalezisk, wskazujących jednoznaczniena tak długie użytkowanie obu wspomnianych nekropoli 32 .Powodem tych wszystkich nieporozumień jest korzystanie z ogólnychopracowań „pradziejowych”, bez docierania do materiałów z konkretnychstanowisk archeologicznych. Podobnie, w następnym zdaniu, wypowiadającsię na temat cmentarzyska w Jasudowie, W. Długokęcki nie powołujesię na publikację wyników badań archeologicznych na tym stanowisku! 33Można by w tym miejscu zadać złośliwe pytanie, jak oceniłby historykwarsztat naukowy archeologa, który wiedzę o „Germanii” Tacyta 34 czerpałbywyłącznie z prac syntetycznych, bez zaglądania choćby tylko dopolskiego tłumaczenia tego tekstu? 35Ostatni punkt sporny pomiędzy historykami i archeologami znajdujesię na najniższym i najbardziej konkretnym poziomie analizy: dotyczy poszczególnychzabytków archeologicznych, ich rozprzestrzenienia i dato-H. Kühn, Das Problem der masurgermanischen Fibeln in Ostpreußen, [w:] Documentaarchaeologica Wolfgang La Baume dedicata, red. O. Kleemann, Bonn 1956, s. 99–100,tabl. XXVI:V.16, VI.6.32 W. Długokęcki, Uwagi o genezie i rozwoju..., s. 25, przyp. 87. Cytowana praca C. Engla,zawiera wprawdzie opinię o możliwości przedłużenia funkcjonowania większości cmentarzysk„zachodniomazurskich” od okresu wczesnorzymskiego (faza B) po „najmłodszy okrespogański”, czego przykładem miałyby być właśnie stanowiska w Kosewie i Zdorach – por.Engel, Vorgeschichte der altpreußischen Stämme..., s. 79, przyp. 132; Engel nie przytoczyłjednak żadnych wczesnośredniowiecznych znalezisk z obu nekropoli, a powyższestwierdzenie – zawarte zresztą w dziele z założenia syntetycznym, jeśli nie wręcz podręcznikowym– było raczej teoretycznym założeniem, w którym chodziło o wypełnienie lukichronologicznej pomiędzy zanikiem cmentarzysk grupy olsztyńskiej (według ówczesnejterminologii: masurgermanische Kultur) a podbojem krzyżackim – por. Engel, Das jüngsteheidnische Zeitalter in Masuren..., s. 44–52, ryc. 1–6.33 S. Krukowski, Cmentarzysko mogił ciałopalnych w Jasudowie pod Sopoćkiniami(w pow. Augustowskim, gub. Suwalskiej), Światowit IX, 1911, s. 1–21; por. Kamiński, Materiałydo bibliografii archeologicznej Jaćwieży..., s. 221.34Najnowsze wydanie źródłowe z obszernym komentarzem – P. Cornelius Tacitus, Germania(interpretiert, herausgegeben, übertragen, kommentiert und mit einer Bibliographieversehen von A.A. Lund), Wissenschaftliche Kommentare zu griechischen und lateinischenSchriftstellern, Heidelberg 1988; polskie tłumaczenie, niedawno wznowione, leczzupełnie przestarzałe – Tacyt, Dzieła. Z języka łacińskiego przełożył Seweryn Hammer,wyd. II, Warszawa 2004, s. 597–619. O wadze tego tekstu dla historii starożytnej i archeologiiokresu wpływów rzymskich – Beiträge zum Verständnis der Germania des Tacitus.Teil I, Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften in Göttingen. PhilologischhistorischeKlasse, dritte Folge № 175, red. H. Jankuhn, D. Tiempe, Göttingen 1989; Beiträgezum Verständnis der Germania des Tacitus. Teil II, red. G. Neumann, H. Seemann,ibidem № 195, Göttingen 1992; w literaturze polskiej przede wszystkim – J. Kolendo, Światantyczny i barbarzyńcy. Teksty, zabytki, refleksja nad przeszłością, Warszawa 1998,t. I, s. 49–72.35 Trzeba tu uczciwie przyznać, że tacy archeolodzy się zdarzają, i to wcale nie rzadko.