ludność powstaniem przyjmowano zachodniobałtyjskich
Uwagi o genezie i rozwoju wczesnoÅredniowiecznych Prus do ...
Uwagi o genezie i rozwoju wczesnoÅredniowiecznych Prus do ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Uwagi o genezie i rozwoju wczesnośredniowiecznych Prus 49Nie wszystkie jej wątki, mając na względzie postawione wyżej pytanie, możnaw tym miejscu rozwijać.Ze względu na nazwy i lokalizację identyfikuje się Galindów i Sudynów,mieszkających poniżej (tj. na południowy wschód) Wenedów, ze znanymiz wczesnego średniowiecza Galindami i Jaćwięgami. Galindom przypisaćbowiem można kulturę bogaczewską, która sięgała nawet do Czarnej Hańczy.Ponieważ Suwalszczyzna była w I–II w., w świetle dotychczasowychbadań archeologicznych, strefą niezasiedloną, lokuje się Sudynów na wschódod Niemna i identyfikuje ich z grupą stanowisk typu Naca w ramach kulturyceramiki sztrychowanej (kreskowanej) w dorzeczu górnego Niemna i Dniepru.Nazwę mieszkającego za Sudynami ludu Stavanoi proponuje się ostatnioemendować na Stabanoi (Stabianowie), i ze względu na rdzeń stab (prus.– kamień) uznać za bałtycką. Lud ten mieszkałby w dorzeczu górnego Dnieprui należał do Bałtów wschodnich 195 .Wenetów (także Weltów) identyfikuje się dość zgodnie z wspomnianymludem celtycko-italskiego pochodzenia, Gytonów utożsamia się z Gotami,którzy według przekazu Jordanesa (VI w.) wylądowali w I w. n.e. razemz Gepidami na południowym wybrzeżu Bałtyku. Stanowili oni element archeologicznejzapewne polietnicznej (gocko-gepidzko-wenetyjskiej) kulturywielbarskiej, której zasięg, zgodnie z kierunkiem wędrówki Gotów, rozszerzałsię w kierunku południowo-wschodnim ku Morzu Czarnemu. Gocipojawili się w strefie stepowej nad Morzem Czarnym na początku III w. 196 Naddolną Wisłą pozostali ich pobratymcy Gepidowie, którzy mieliby zamieszkiwaćwyspy otoczone ramionami Wisły, nazywane przez nich „wyspami Gepidów”(Gepedoios), zapewne słusznie utożsamione z Wysoczyzną Elbląską.Obok właściwości fizjograficznych (wysoczyzna otoczona jest wodami rzekiWąskiej, jeziora Druzno, rzeki Elbląg, Zalewu Wiślanego i rzeki Pasłęki),przemawia za tą identyfikacją czasowa zbieżność między pojawieniem się Gepidównad Dunajem i zanikiem cmentarzysk na wysoczyźnie (koniec III w.) 197 .O charakterze stosunków gocko-bałtyckich (estyjskich) można wnioskowaćna podstawie przejęć z języka gockiego do pruskiego. Przyjmuje się, że——————1297–1997, Olsztyn 1998, s. 75–106; idem, Truso – niektóre aspekty genezy, Rocznik Elbląski, 18, 2002;J. Kolendo, Wenetowie w Europie środkowej i wschodniej. Lokalizacja i rzeczywistość etniczna, w: idem, Światantyczny i barbarzyńcy; idem, Rejon ujścia Wisły; J. Okulicz, Problemy pochodzenia Bałtów i Słowian w świetleźródeł archeologicznych i językoznawczych, Rocznik Białostocki, 16, 1989; W. Nowakowski, Das Samland inder römischen Kaiserzeit, s. 109–116.195J. Nalepa, „Stavanoi” Klaudiusza Ptolomeusza – Wschodniobałtyccy Stabianie nad górnym Dnieprem,Slavia Antiqua, 45, 2004, s. 9 i n.196R. Wołągiewicz, Kultura wielbarska – problemy interpretacji etnicznej, w: Problemy kultury wielbarskiej,Słupsk 1981, s. 79–102; J. Strzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984, s. 39–86197Greckie i łacińskie źródła, s. 59–61; J. Okulicz-Kozaryn, Centrum kulturowe z pierwszych wieków naszejery u ujścia Wisły, Barbaricum, 2, 1992, s. 137 i n.