ludność powstaniem przyjmowano zachodniobałtyjskich

Uwagi o genezie i rozwoju wczesnośredniowiecznych Prus 41nymi grobami męskimi i kobiecymi, datowane na okres od połowy IX dotrzeciej ćwierci XI w. Do połowy X w. zawierały wyposażenie pochodzącez Gotlandii i Szwecji, później zaś z Danii. Przedmioty pruskie i pochówkikoni wskazują na kontakty z Sambami, którzy nazywali go cmentarzem wioślarzy(1331), co potwierdza skandynawską proweniencję. Do tej pory nieodszukano jednak osady związanej z cmentarzem. Zlokalizowanie jej w tymmiejscu związane było z dochodzeniem wód Zalewu do Wiskiaut i istnieniemw pobliżu głębi łączącej go z otwartym morzem 154 . Prawdopodobnieprzez Prusy (Wiskiauty) prowadził szlak z Kijowa do Skandynawii 156 . Ponieważnajstarsze groby mają wyposażenie szwedzkie, powstanie Wiskiautmożna być może wiązać z niepowodzeniem w walkach Szwedów z Kuramiw latach sześćdziesiątych IX w. Natomiast przekaz o wyprawie na SambięHakona, syna Haralda Sinozębego, osiedleniu się tu na stałe i ożenkachz Sambijkami, można by wiązać z duńską fazą cmentarzyska 156 .Osobna skandynawska faktoria handlowa istniała prawdopodobniew granicach kultury dolnoniemeńskiej, gdzie znajduje się zagęszczenie stanowiskarcheologicznych z zabytkami wikińskimi (miecze, ozdoby): znacznaich ilość znajduje się w grobach na cmentarzyskach w Linkuhnen i Wischwill.Przypisuje się im pochodzenie szwedzkie i gotlandzkie (ok. 1000).Samej osady jednak nie odkryto 157 .Skarby monet orientalnych z terenu Prus pochodzą tylko z pierwszej falinapływu srebra kufickiego w rejon Morza Bałtyckiego, trwającej od drugiejpołowy VIII do lat trzydziestych IX w. (ok. 750–830). Koncentrują się onewokół Truso-Janowa Pomorskiego (Zalewo, Mokajmy, gm. Rychliki, Długobór,gm. Płoskinia, Braniewo, Stegna oraz dalej na wschód – Krasnołęka,gm. Górowo Iławeckie i południowy wschód – Ramsowo, gm. Barczewo).Brak ich natomiast – poza jednym – na Sambii. Okres docierania tej monetydo Prus był bardzo krótki i przypadł najwcześniej na drugie dziesięciolecieIX w. 158 Także w samym Truso skarb i znaleziska luźne nie wykraczają pozapołowę IX w. Znaleziono tylko cztery monety zachodnioeuropejskie, takżez tego okresu. Późniejszy brak srebra, które napływa w rejon Bałtyku doSkandynawii jeszcze w drugiej połowie X w., wobec funkcjonowania Truso,——————154B. von zur Mühlen, op. cit., s. 15–17; J. Powierski, J. Okulicz, Wiskiauten, w: SSS, t. VI, s. 484–486.155W. Łosiński, Chronologia, skala i drogi napływu monet arabskich do krajów europejskich u schyłku IXi w X w., Slavia Antiqua, 34, 1994, s. 30–31; A. Bartczak, M. F. Jagodziński, S. Suchodolski, op. cit.,s. 28 i n.156J. Powierski, Bałtowie, s. 607–608, 624. Por. B. von zur Mühlen op. cit., s. 4, 53–59.157B. von zur Mühlen, op. cit., s. 17–19; M. Hoffmann, Struktury społeczne i gospodarka Prusów w VII–XIII w.,Masovia, 5, 2002, s. 15; J. Antoniewicz, Prusowie we wczesnym średniowieczu, s. 145.158W. Łosiński, Chronologia napływu najstarszej monety arabskiej na terytorium Europy, Slavia Antiqua,31, 1988, s. 133, 155, 163.