ludność powstaniem przyjmowano zachodniobałtyjskich

36 Wiesław Długokęckiwłości Kresmen (Krasima) określił jako potens i nazwał wodzem (wszystkich?)Jaćwięgów (capitaneus Sudowitorum). Niewykluczone, że był on krewnym(wnukiem?) innego Skomanda, wodza, ofiarnika i czarownika, organizującegowyprawy wojenne na Ruś.W tradycji galindzkiej w XIV w. zachował się przekaz o „wielkim królu”(maior rex) Galindii imieniem Ysegups, który miał mieszkać nad jezioremNebentin (= Niegocin) 134 . Tradycji tej nie należy odrzucać 135 . Jest jasne, że niedotyczy ona okresu bezpośrednio przedkrzyżackiego, ale wcześniejszego. Zapewnewiele wyjaśniłoby ustalenie pochodzenia imienia „wielkiego króla”.Imiona naczelników pruskich jednostek terytorialnych poznajemyz innych źródeł. Zapewne gdzieś w Pomezanii nawróceni zostali przez misjęcysterską w 1207 r. dux Phalet i jego brat rex Sodrech. Ten drugi może byćidentyczny z „panem ziemi” (dominus terre), który w tymże czasie zdecydowałsię na współpracę z misją i pokazał misjonarzom grób św. Wojciecha.Wątpliwe jednak, aby chodziło o naczelnika całej Pomezanii. Późniejjuż o nich nie słyszymy. Surwabuna i Warpoda i ich consortes przekazaliterram Lubouie (ziemia lubawska) i terram de Lausania (ziemia łążyńskaw ziemi lubawskiej lub lanzańska na Wysoczyźnie Elbląskiej). W 1289 r.były wojewoda pomorski Wajsyl z synami zawarł ugodę z Zakonem superterris Almine et Poselow w północnej Pomezanii, zrzekając się na jego rzecz,niestety bliżej nieokreślonych, wszystkich praw, które mieli w tych ziemiach.Wzmianki te wskazują wyraźnie, że w małych ziemiach pruskich,a nie tylko jaćwięskich, pozycja nobilów była również bardzo silna. Koncentracjawładzy w ich rękach mogła prowadzić do formowania się państewekwczesnofeudalnych 136 .Kontakty możnych pruskich sięgały nawet gdańsko-pomorskiej rodzinyksiążęcej. Według zeznania Świętopełka, złożonego w 1248 r. przed legatempapieskim, książę Sambor objąwszy we władanie swą dzielnicę zamierzałsię ożenić z córką Prusa Prerorcha. Jednak książę gdański traktował te planyjako coś obraźliwego dla kraju 137 . Prerorch jest prawdopodobnie identycznyz nobilem, który uczestniczył w trzyosobowym poselstwie pruskimdo Konrada Mazowieckiego, które miało miejsce jeszcze przed sprowadze-——————134Johannes Plastwici, Decani Warmiensis, Chronicon de vitis Episcoporum Warmiensium, hg. v. C. P. Woelky,w: Scriptores rerum Warmiensium, Bd. I, Braunsberg 1854, s. 31, 74.135H. Łowmiański, Studia nad powstaniem, s. 310, przyp. 255.136Ibidem, s. 324–327; A. Kamiński, Jaćwież, s. 145–146; M. Biskup, G. Labuda, Państwo zakonukrzyżackiego, s. 78–80; Ł. Okulicz-Kozaryn, Dzieje Prusów, s. 257–261. Na terenie Jaćwięży znaleziono trzyskarby (dwa w Olszewie koło Olecka i jeden w Skomętnie), które należały zapewne do miejscowychnobilów; zob. C. Engel, Aus ostpreußischer Vorzeit, Königsberg Pr. [1935], s. 123–124. Według Dusburga, III.3, Jaćwięgowie przewyższali innych Prusów szlachetnością obyczajów i bogactwem.137PUB, I, 1, nr 215: „Voluit [Sambor] etiam cuiusdam Pruteni filiae copulari nomine Preroch adterre mee lesionem”.