22.08.2015 Views

ludność powstaniem przyjmowano zachodniobałtyjskich

Uwagi o genezie i rozwoju wczesnośredniowiecznych Prus do ...

Uwagi o genezie i rozwoju wczesnośredniowiecznych Prus do ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

18 Wiesław Długokęckirozważyć, czy nazwa Połekszanie (Połeksze) to nie polskie określenie na całeterytorium Sudowii-Jaćwięży-Dajnowy. Nazwa ta bowiem nie występowaław źródłach obok określenia Jaćwięż, ale zamiennie z nim. Jest również traktowanarównorzędnie z Galindią 52 . Rozciągnięcie na całość terytorium jaćwięskiegonazwy Połeksze mogło też wynikać z koncentracji osadnictwa w jegoczęści południowej, jak na to wskazują identyfikacje małych ziem – włości 53 .Ostatecznie używana przez Polaków nazwa Połekszanie nie utrzymała sięi została wyparta przez nazwę Jaćwięgowie.Kwestionowano też przynależność Skalowii do Prus. Wskazują jednakna to argumenty kulturowe i językowe zaprezentowane poniżej.Z przytoczonych wzmianek wynika, że Prusowie tworzyli związek wielkoplemienny(szczep – w terminologii H. Łowmiańskiego), złożony z pewnej grupyplemion. Przez plemię należy rozumieć wspólnotę ludzi złączoną więzami społecznymio różnym charakterze w okresie przedpaństwowym. Rodzaj tych więzii ich gradacja są już jednak przedmiotem dyskusji w nauce 54 . Analiza znaczeniaetnonimów plemion pruskich wskazuje, że większość z nich, w przeciwieństwiedo nazwy Prusowie-Prusy (o czym niżej), ma fizjograficzny charakter, gdyżutworzone one zostały od nazw wodnych (Natangia, Skalowia) lub nawiązujedo właściwości terytorium (Pogezania, Pomezania, Warmia) 55 . Wskazywałobyto na formowanie się tych plemion w oparciu o pewne terytorium o określonychrubieżach i pewną stabilizację osadnictwa. Poszczególne plemiona dzieliłypasy pustek osadniczych. Na skrajach terytoriów plemiennych występują częstomiejsca święte (rzeki, lasy, wzniesienia), tworzące sakralne granice 56 .2. Podstawy jedności2.1. Geneza i znaczenie nazwy Prusy i PrusowieGeneza i znaczenie nazw „Prusowie”, „Prusy” nie są jasne. Część badaczyna podstawie informacji z XIII w. przyjmuje, że pierwotnie odnosiła się——————52PUB, I, 1, nr 267, 303, 329, 331; PUB, I, 2, hg. v. A. Seraphim, Königsberg Pr. 1909, nr 10. Por.A. Kamiński, Jaćwież, s. 20–22. Nie podważa to ustaleń J. Nalepy, Jaćwięgowie, s. 47–49, dotyczącychetymologii tej nazwy.53Na temat identyfikacji włości jaćwięskich zob. A. Kamiński, Jaćwież, rozdz. IV i mapa; J. Powierski,Prusowie, Mazowsze, II ,2, część VII.54Ostatnio zob. P. Boroń, Słowiańskie wiece plemienne, Katowice 1999, rozdz. III.55Na temat znaczenia nazw plemiennych zob. hasła: Nadrowia, Natangia, Pogezania, Pomezania, Sambia,Skalowia, Warmia autorstwa J. Powierskiego, w: Prussica, t. I; M. Biskup, G. Labuda, Dzieje zakonu krzyżackiego,s. 52; W. Smoczyński, Języki bałtyckie, w: Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. II, s. 820–821.56R. Wenskus, Beobachtungen eines Historikers zum Verhältnis von Burgwall, Heiligtum und Siedlung imGebiet der Prußen, w: idem, Ausgewählte Aufsätze zum frühen und preußischen Mittelater, hg. v.. H. Patze,Sigmaringen 1986, s. 299n.; V. Simenas, Die Wildnis und baltische Stämmegrenzen, Archeologia Baltica, 1,1995, s. 151 (mapa), 153–154; G. Białuński. Pruskie związki terytorialno-osadnicze, s. 9, 10, 11 (mapa), 16.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!