SPIS RZECZY

czynnik” dla modernizacji państwa. Wydaje się, że władze w Teheranieuwierzyły wówczas, iż wysoki przyrost demograficzny jest przeszkodą dlarozwoju gospodarczego kraju.Tego typu tezy lansuje od dawna UNFPA, czyli Fundusz Ludnościowy ONZ.Nic więc dziwnego, że Iran rozpoczął wcielenie programów depopulacyjnychw ścisłej współpracy z tą organizacją. Na efekty nie trzeba było długoczekać – już w 1991 roku przyrost naturalny spadł do poziomu 2,5 proc. (wporównaniu do 3,9 proc. w 1986 roku), by w następnych latach obniżyć sięjeszcze bardziej. W 2005 roku wynosił już zaledwie 0,86 proc. Jednocześniebadania przeprowadzone w 1992 roku wykazały, że aż 69 proc. irańskichkobiet używa środków antykoncepcyjnych.W swoim raporcie z 2004 roku oenzetowska agenda z dumą stwierdzała:„Krajowy Program UNFPA odegrał istotną rolę w ustawodawstwie i politycezdrowia reprodukcyjnego w Republice Islamskiej Iranu”. W tym samymdokumencie UNFPA możemy przeczytać, że kluczowe było przekonanie dotego programu w pierwszej kolejności islamskich elit, a następnie ogółuspołeczeństwa: „Jasno stwierdzono, jakie negatywne konsekwencje możeprzynieść ukrywanie przed społeczeństwem wysokiego współczynnikaprzyrostu demograficznego, zagadnień związanych z prawami i zdrowiemreprodukcyjnym, trudności i roszczeń kobiet, podkreślając jednocześnie,w jaki sposób taka postawa wpływa niekorzystnie na życie społeczeństwa”.Można więc powiedzieć, że feministyczne postulaty dotyczące prawreprodukcyjnych zostały spełnione. Aborcja została nie tylko zalegalizowana,ale do jej stosowania zachęcają najwyżsi urzędnicy państwowi. Okazujesię jednak, że nie miało to żadnego wpływu na rzeczywistą sytuację kobietw Iranie. Związek między spadkiem demograficznym a emancypacją kobietnie jest wcale konieczny, jak do tej pory głoszono. Odtrąbiony z wielkimhukiem sukces programów planowania rodziny nie przełożył się w żadensposób na możliwość uzyskania przez kobiety niezależności ekonomicznej czywolności osobistej. Wystarczy spojrzeć na statystyki: za panowania szachaRezy Pahlaviego pracowało zarobkowo 13 proc. kobiet, za czasów RepublikiIslamskiej – tylko 9 proc.Irański kodeks prawa cywilnego mówi, że mężczyzna może rozwieść sięz żoną, kiedy tylko zechce, ona natomiast nie ma takiego prawa. Artykuł 1117tego kodeksu głosi: „Mąż może zabronić żonie wykonywania zawodu lubpodejmowania prac technicznych, które są niezgodne z interesem rodzinylub z godnością jego żony”. Dziewczynki mogą być wydawane za mążw wieku dziewięciu lat (według kalendarza księżycowego, czyli w wieku