SPIS RZECZY

złowrogą Opryczninę, czyli swoiste szwadrony śmierci, które siały terrorw całym państwie. Wprowadził metodę rządzenia przez konflikt, w którymswoi wyrzynają swoich. Jeśli ktoś naraził się na gniew władcy, wówczasmordowano nie tylko jego samego, lecz także całą jego rodzinę, włączającw to wszystkich służących, a nawet zwierzęta. Wszyscy poddani cara, odchłopa do bojara, żyli w ciągłej niepewności i strachu.Wiedząc o carskich metodach, Filip zgadza się zostać metropolitą. Liczyna to, że uda mu się przekonać Iwana, by zatrzymał maszynę terroru,267Historycy obliczają, że w ciąguswojego panowania pierwszy carRosji eksterminował połowę męskiejludności własnego kraju.rozwiązał Opryczninę i zaczął kierować się w swoich rządach chrześcijańskimizasadami. Starcie dwóch osobowości, do którego dochodzi, staje siękonfrontacją różnych wartości. Dobro staje naprzeciw siły. „Gdzież miłość,panie?! Gdzież miłość?! Bez miłości wiara nasza jest próżna...”, mówimetropolita do cara, lecz w odpowiedzi słyszy: „A kto spełniał będzie wielkiedzieła potu i krwi?! Kto oprócz mnie?!”. Filip nie boi się wytykać władcy jegogrzeszności, jednak Iwan odpowiada mu: „Jako człowiek jestem grzeszny, alejako car to ja mam rację. Wszelka władza pochodzi przecież od Boga”.W filmie ukazana jest scena boju o duszę Iwana Groźnego. Z jednej stronymetropolita Filip próbuje skłonić go do posłuszeństwa Bożym prawom,z drugiej zaś do zła namawia go jurodiwy błazen carski – Wassian, któryprzekonuje wręcz władcę, by zajął miejsce Boga. Wassian, zachowujący sięniczym człowiek opętany przez demony, wmawia moskiewskiemu satrapie, żeten ma moc powstrzymywania ruchu słońca jednym skinieniem dłoni.Los Filipa jest przesądzony od momentu, gdy podczas nabożeństwaw Soborze Uspienskim rzuca publicznie wyzwanie Iwanowi Groźnemu. Mimowielokrotnych próśb i żądań cara, odmawia pobłogosławienia go. Wyrzucawładcy w twarz wszystkie jego zbrodnie. Jeszcze w świątyni zostaje za toodarty przez opryczników z metropolitalnych szat i związany, a następnieBój o rosyjską duszę, czyli między carem, błaznem i biskupem