Seks po katolicku - Fronda

straszliwym ciężarem jest to ciągłe zapytywanie siebie: „co ja właściwiemówię?" „co to jest, to, co ja mówię?"W ujęciu Wittgensteina problem Heideggera, a także Levinasa, niejest ani metafizyczny, ani etyczny. Jest gramatyczny. Ludzie dają się dogłębnieomamić filozoficznym, to znaczy gramatycznym nieporozumieniom.Nietrzeźwość ich myślenia to świętowanie języka. Dionizje. Opętanieprzez język. Język na wakacjach. „Powrót" Heideggera to obarczonanieusuwalnym błędem próba cofnięcia się do pierwotnych użyć źródłowychpojęć, do źródeł filozofii. Wittgenstein cofa się jeszcze bardziej,przed filozofię, a ponieważ ten początek, to znaczy początek języka, jestnieobserwowalny, Wittgenstein go konstruuje, tworząc na przykładscenki z podawaniem cegieł. Tak jakby było wiadomo, że język rodzi sięz podawania cegieł, a nie na przykład z wycia do księżyca.Wyrażenie „przeżycie metafizyczne" powinno mieć się do przeżyciametafizycznego tak mniej więcej, jak mówienie „boli mnie" do bólu albopowiedzenie: „podaj mi tamten czerwony przedmiot" do sytuacji, gdymówię to komuś, od kogo chcę, by podał mi tamten czerwony przedmiot.Czy wypowiedziawszy poprzednie zdanie, dowiedzieliśmy się czegośo przeżyciu metafizycznym? Otóż nie, bo nie znamy tej gry.5.Punkt wyjścia ma podwójną naturę. Bo najpierw jest domem, źródłem,glebą, kolebką, łonem, a potem - z chwilą wyjścia właśnie, otwarcia drzwii oderwania stopy od progu - tajemnicą, horyzontem, rajem, miejscemniemożliwego powrotu, coraz głuchszej tęsknoty. Miejsce, gdzie jestemteraz, zawsze (za każdym „teraz") jest punktem dojścia. Punkt wyjściastaje się jawny (jawi się) jako punkt wyjścia dopiero p o wyjściu. Tu procedura„stawania się" przebiega, o dziwo, od teraźniejszości do przeszłości,tak jakby stawanie się w jakimś trudno uchwytnym, choć istotnymsensie było tak naprawdę znikaniem. W ten sposób punkt wyjścia więźniew skrytości. I jest jak wzrok na stałe wbity w moje plecy: jak bym sięszybko nie odwrócił, będzie z tyłu, nieuchwytny, niepostrzegalny, raczejprzeczuwany niż czuty. W powieści Ericha Marii Remarque'a Czarnyobelisk jest taka wariatka, która mówi, że jeśli obrócisz się dostatecznieszybko, możesz t o przyłapać na gorącym uczynku, zobaczyć, jak rzeczy478FRONDA 44/45