Seks po katolicku - Fronda

Ktoś powie: co za łatwizna - mieć taką symboliczną przestrzeń jakStocznia Gdańska i tekst Hamleta. No dobrze, ale żeby dokonać takiegozestawienia, trzeba być właśnie mistrzem skreczów mentalnych i prowokatorem.Że będzie to zestawienie iskrzące, wiedzieliśmy już, czekając narozpoczęcie spektaklu. Banalny placyk przed fabryczną bramą, gdybyczłowiek nie zadarł głowy ku górze, widziałby klasyczną nędzę polskiejprowincji: krzywe płoty, nierówności chodnika, nieuporządkowany teren:gdzieś asfalt, zapomniane słupki, na których kiedyś może wisiałyłańcuchy, dziki trawniczek. A nad tym wszystkim kilkanaście metrów odskwerku trzy gdańskie krzyże - kultowe, znane z reprodukcji, z cytatamiz największych naszych proroków. Trzy krzyże, które nie są w stanieemanować swą mocą na odległość większą niż wybrukowany postument!Wokół nędza, beznadzieja i brud.I w tej właśnie zrujnowanej, cuchnącej smarami Stoczni Gdańskiej zabrzmiałyza sprawą Klaty nieśmiertelne frazy opowieści o Hamlecie. Hamlecie,który dla reżysera nie był delikatnym, niezdolnym do czynu intelektualistą,lecz objawił się jako wściekły młodzieniec, gówniarz w zasadzie,irytujący, zły, spalający się w proteście przeciw ogólnej amnezji, przeciwoszustwu, na którym ufundowane jest nasze państwo, nasze życie.Wiele wspaniałych scen, jak ta, gdy nieskazitelnie białe ubrania królewskichbiesiadników królewskich zostają zbryzgane czerwonym winem,a plamy przypominają nagle, że przecież krew jest na ich rękach,krew i zdrada! Jakże wyrazisty obraz! Moi uczniowie trafnie go odczytali:rządzą nami zdrajcy! I tylko krok dzieli nas od tej prawdy. Na nic ichgombrowiczowskie rytuały wywyższania, pompowanie się, na nic popisydegustatorów win, znawców roczników i apelacji, skoro u podstaw królestwajest zbrodnia i zdrada.Znowu, że niby to projekt PiS-u? Ale wtedy nie było żadnego projektu,starano się zagadywać wszelkie fundamentalne krytyki... I Hamletbył sam. Sam, wkurzony, wściekły, niesprawiedliwy. Z jaką radością Klataobrzydzał swojego bohatera widzom, z jakim okrucieństwem kompromitowałgo, pokazując jego ciemne strony... A i huzar - jako duch ojcaHamleta - absurdalny, groteskowy, niczym odrzucana przeszłość jakowłaśnie coś, co w tradycji jakieś nieprzystające, nieuładzone, było świetnymskreczem. Jak pociągnięcie kamieniem po szkle.372FRONDA 44/45