Seks po katolicku - Fronda

zeuropeizowaną, acz prawosławną Rosją. Cóż z tego, że zeuropeizowanązupełnie powierzchownie, i cóż z tego, że jej prawosławie, sprowadzoneostatecznie do roli jednego z organów państwa, nie panowało nad sferąduchową Rosjan nawet na tyle, żeby zapobiec mnożeniu się sekt i konwersjipoddanych na wyznania zachodnie.Jeśli oświeceniowe traktaty zachodnich ambasadorów i podróżnikówmówiły jeszcze po prostu o „prymitywnym i barbarzyńskim królestwie"to rosło ono w siłę na tyle szybko, że wkrótce ową barbarzyńskość trudnobyło już podkreślać. Przynajmniej nie tam, gdzie sięgały rosyjskie bagnety,i nie tam, gdzie rody królewskie wchodziły w dynastyczne związkiz dziedzicami korony carów. Czy wielkie imperium może w ogóle byćokrutne i prymitywne? Czy nie lepiej założyć, że obowiązują w nim inne,niezachodnie normy? Słynna uwaga Churchilla, że Rosja to tajemnica,jest efektem kapitulacji rozumu Europy wobec kultury, której Zachód niemógł (a może nie chciał?) pojąć. Zracjonalizować Rosję (a, wbrew pozorom,jest to możliwe) - to ją rozbroić.W filmie Chotinienki tajemniczość państwa carów jest niezwyklepodkreślona - symbolizuje ją pojawiający się tu i ówdzie jednorożec(nawet dla rosyjskich krytyków filmu jest to jednak symbol cokolwiekchybiony, z drugiej strony - raczej wbrew intencjom twórców obrazu- odsłaniający bolesną eklektyczność i płycizny imperialnej ideologii).Co więcej, ze względu na tę tajemniczość właśnie, w 1612 na prawosławienawraca się wysłany przez papieża do Moskwy jezuita (dalekie echo ojcaAntoniego Possevino?) - najpełniej ukazując, jak „modelowy" zachodnirozum powinien kapitulować w obliczu szerokiej, rosyjskiej ziemi i niepojmowalnościjej mieszkańców.„Miliony ramion"Tradycja rosyjska wypracowała znakomity sposób na neutralizowanietych, którzy w jakikolwiek sposób od wewnątrz próbowaliby uchylić dlaZachodu rąbka tej „tajemnicy". Prawda rosyjska tkwi w ludzie i, jak pisałniegdyś Chomiakow w polemice z pewnym rosyjskim jezuitą 1 , nawet1sobornosti.Mowa, oczywiście, o Iwanie Gagarinie i polemice dotyczącej chomiakowowskiej•jgO FRONDA 44/45