Seks po katolicku - Fronda

„natężenia wydzielanego przez ludzi smrodu" - stopniując go, dochodzimydo „niewyobrażalnie najgorszego smrodu, smrodu idealnego, musizatem istnieć jakiś szczególny nadzwyczajny śmierdziel i to coś nazywamyBogiem" 24 .Na taką argumentację trudno odpowiadać. Zaznaczę jednak, by niebyć posądzonym o uprzedzenia estetyczne, źe Tomasz w swojej argumentacjio doskonałościach odwołuje się do znanego już od czasówPlatona i Arystotelesa pojęcia dobra, które zawsze (w odróżnieniu odsmrodu) jest celem działania wszystkich stworzeń - dobro jest tym, czegowszystko pożąda. Dobro jednak ma różne stopnie i przejawy, różnorakienatężenie i różny cel, dlatego można stopniować dobro, poszukując jegonajpełniejszego wyrazu (to nazywamy szczęściem). Akwinata powołujesię na stopniowanie pojęcia doskonałości, ponieważ w jego metafizyceracją dobra jest istnienie. Coś jest dobre, ponieważ posiada akt istnienia.Stąd im większe doświadczenie dobra, tym większe istnienie. Maksymalnadoskonałość suponuje zatem w tej teorii samoistność istnienia, czylijego najwyższą doskonałość 25 .Drogę z celowości wydaje się, że Dawkins traktuje najpoważniej, niestetyobnaża to tylko ignorancję autora, bo to właśnie dowód najsłabszy 26 .Jednak omawiając i ten argument Tomasza, autor ukazuje coś przedziwnego.Według niego, nie można bowiem dopatrywać się celowości w celowymzachowaniu stworzeń nierozumnych - tak argumentuje Tomasz- ponieważ, jeśli coś wygląda jak zaprojektowane celowo (świadomie),24Por. tamże, s. 120.25Zob. Arystoteles, Metafizyka, 1,1,1094 a. 1-2; św. Tomasz z Akwinu, Suma teologicznaI, q. 1, a. 5, ad. 1; Summa contra gentiles, I, cap. 28.26Tomasz, wskazując na to, że stworzenia bezrozumne zachowują się tak, jakbywiedziały same z siebie, jaki jest cel ich egzystencji, przekonuje, iż świat zaplanowanyjest przez Kogoś, kto wszystko skierował do celu. Dla zobrazowania tego używa przykładuz łucznikiem, który wypuszcza strzałę. Strzała, choć sama z siebie nierozumna,skierowana ręką łucznika zmierza wprost do wyznaczonego celu. Problem jednakw tym, że aby tak powiedzieć trzeba zająć stanowisko poza łucznikiem, strzałą i celem.Popatrzeć na całą sytuację z boku, niejako z poza-rzeczywistości. A przecież w naszymprzypadku, bez odwoływania się do przekazów nadprzyrodzonych (czyli do wiary) takaocena jest niemożliwa. Sama strzała nie wie, czy łucznik strzela celnie i czy w ogóle wiegdzie jest cel. Stąd argumentacja zawarta w piątej drodze jest najsłabsza, jej udowodnieniewymaga bowiem albo odwołania się do przekazów wiary, w których Bóg wskazujecel świata, albo wyjścia poza świat, tak, aby ocenić jego celowy ruch ku przyszłości, a towymagałoby wyjścia poza świat, co jest realnie niemożliwe.296FRONDA 44/45