Seks po katolicku - Fronda

ciągu" jaki występuje w rozważaniach Akwinaty i problemu regresu.Dawkins uważa, że trzy pierwsze „dowody" to w zasadzie jeden i ten samargument - z istnienia ruchu, pojęcia przyczyny sprawczej i z konieczności.Nie zauważa jednak, że wymowa trzeciej drogi (bo tak cała tradycjanazywa rozważania Tomasza: nie dowód, ale droga) jest inna i znaczniegłębsza. Autor w moim przekonaniu nie zrozumiał, o co chodziło Tomaszowi,jego bowiem rozumowanie jest genialnie proste, „bez istnienia niema istnienia" - to klasyczna ontologiczna i zdroworozsądkowa zasada- „z niczego nic nie powstaje, z niebytu nie ma bytu" 20 .Dawkins demaskuje zasadność tych wywodów, ukazując, że zaznaczonyprzez Tomasza ciąg, który przecież nie może być nieskończony,może przerwać tylko Bóg. Regres „wywołuje więc Boga" co z kolei jednakwymaga przyjęcia nieuzasadnionego założenia, że sam Bóg jest odpornyna analogiczną procedurę. Ten zarzut pojawia się zresztą w kilku miejscachksiążki. Dawkins pragnie udowodnić tezę, że każdy złożony produktjest ostatnim ogniwem całego łańcucha zmian. Jakakolwiek twórczainteligencja, wystarczająco złożona, by cokolwiek zaprojektować, możepowstać wyłącznie jako produkt końcowy rozbudowanego procesu stopniowejewolucji. Twórcze inteligencje to efekt ewolucji, a więc w sposóboczywisty i konieczny - przekonuje Dawkins - muszą pojawić sięwe wszechświecie dość późno, a zatem nie one są odpowiedzialne za zaprojektowaniewszechświata. Bóg jako projektant jest więc urojeniem -mógłby być tylko ostatnim etapem ewolucji. Dlatego należy postawić pytanie- kto stworzył Boga? Bóg-projektant może posłużyć do wyjaśnieniafenomenu uporządkowanej złożoności, jednak jakikolwiek Bóg zdolnydo zaprojektowania czegokolwiek musiałby być wystarczająco złożonymbytem, by jego wyjaśnienie wymagało analogicznego wyjaśnienia. A topowoduje znowu nieskończony regres. Nie ma żadnego „projektanta",żadnego „stworzyciela" - dlaczego? Sam bowiem „projektant" zmusza20„Jeśli bowiem jakiś skutek jest dla nas bardziej oczywisty niż jego przyczyna, toprzez skutek dochodzimy do poznania przyczyny. Z dowolnego zaś skutku można dowieśćistnienia jego właściwej przyczyny tylko wtedy, gdy jej skutki są nam lepiej znane,ponieważ gdy skutek zależy od przyczyny, to skoro zaszedł skutek, konieczne jest, bywcześniej była przyczyna", w: Suma teologiczna, I, q. 2, a. 2 resp., tłum. G. Kurylewicz,Z. Nerczuk, M. Olszewski, w: Tomasz z Akwinu, Traktat o Bogu, Kraków 2001.294 FRONDA 44/45