Seks po katolicku - Fronda

powinniśmy czynić teraz i tutaj" 5 . Gdyby Książę i filozofz Królewca mieli rację, zarzut zafałszowania dobra, jakipostawiliśmy ludzkim roszczeniom do stanowieniao tym, co dobre i złe, byłby bezzasadny.A jednak kwestia ta przedstawia się nieco inaczej niżmogliby sobie tego życzyć naiwni humanitaryści, a toze względu na to, czym w rzeczywistości jest owo lexnaturalis. Nie jest ono, jakby się mogło wydawać, tajemniczymgłosem, mówiącym człowiekowi jak mapostępować. Można powiedzieć, że wręcz przeciwnie - mówi ono wyłącznie,jak postępować się nie powinno: nie zabijaj, nie cudzołóż, niekradnij... Nawet wówczas, gdy głos ten wydaje się dawać jakieś pozytywnewskazania, jak np. czcij ojca swego i matkę swoją, w rzeczywistościmówi jedynie o tym, że nie wolno nie okazywać czci rodzicom, bogomi gościom (jak głosi pierwotny kodeks niemal wszystkich ludów). Nigdynatomiast prawo to nie daje żadnych pozytywnych wskazań w rodzajumiłuj bliźniego swego i miłujcie się wzajemnie, lub jedni drugich brzemionanoście, prawo to nigdy nie mówi: żąda ktoś od ciebie szaty, daj mui płaszcz, lub uderzył cię kto w lewy policzek, nadstaw mu i prawy. A jużz pewnością prawo to nie rozstrzyga takich kwestii, jak np. czy, a jeśli tak,to ile pieniędzy powinienem przeznaczyć na jałmużnę. Prawo naturalnew połączeniu z pierwiastkiem Łaski oraz naszymi zdolnościami intelektualnymipozwala nam zachowywać się przyzwoicie, ale czy to wystarczy,by nazywać się dobrym? Czy z faktu, że się nie zabija, nie kradnie, niecudzołoży, nie obraża starców, wynika już, że można nazywać się dobrymczłowiekiem?Cały moralny fałsz i wewnętrzna pokrętność postawy humanitarnejobjawia się w stosunku do sentymentu - uczucia, a zwłaszcza do zjawiskasympatii - współczucia, które dla humanitarystów w rodzaju Tołstojalub Schopenhauera jest najwyższym principium etycznym. Ta buddyjsko-stoicka(ściślej późnostoicka) etyka, do złudzenia przypominającachrześcijańską doktrynę o miłosierdziu, w sposób doskonały zafałszowujeistotę Miłości, sprowadzając ją do psychologicznych mechanizmów, bynie powiedzieć - do chemicznych procesów.5W.S. Sołowjow, dz. cyt, s. 549.262FRONDA 44/45