Seks po katolicku - Fronda

się i spełnia dopiero w tym ostatecznym przymierzu, zawartym we krwiChrystusa. Całe dzieje - od stworzenia świata, poprzez grzech, aż dozbawienia - spina jedna klamra, mianowicie zamysł Boga, aby wszystkozrekapitulować w Chrystusie. W tym sensie Ireneusz po raz pierwszysięgnął po eschatologiczną interpretację Antychrysta, utożsamianegoz trzecią Bestią, wspomnianą w psalmie 90 oraz w Apokalipsie 10 . Ten eschatologicznynurt rozwijają pisarze po obydwu stronach doktrynalnejbarykady. Z jednej strony frygijski prorok Montan (stąd: montanizm),zapowiadający rychły koniec świata i zstąpienie Nowej Jerozolimy, z drugiejzaś ojcowie chrześcijańskiej ortodoksji: Hipolit Rzymski (poświęciłtemu całe dzieło Traktat o Antychryście oraz fragmenty Komentarza doksięgi Daniela), św. Cyprian z Kartaginy (w swoich Listach 58, 59, 67, 69,70, 73, 74 oraz Do Fortunata), Kommodian (Instructiones), Laktancjusz(Divinae Instructiones), św. Jan Damasceński (De fide orthodoxa) orazśw. Augustyn z Hippony (Państwo Boże, XX). Według tego ostatniego,obok Antychrysta eschatologicznego, należy brać pod uwagę wielu jegoprekursorów oraz zwolenników.Moją listę Ojców zamknę wyjątkowo św. Tomaszem z Akwinu, mimoże należy on już do innej epoki i innej tradycji teologicznej. W dziełachTomaszowych słowo „Antychryst" występuje 1394 razy. Oznacza onoosobę nie tożsamą z diabłem, mimo że diabeł się nią posługuje. Szatanzamieszkuje duszę Antychrysta tylko w sensie moralnym, bowiem realniew człowieku może przez łaskę zamieszkiwać tylko Trójca Święta.Diabeł ma moc oddziaływania zewnętrznego na wszystkich ludzi, Antychrysttylko na nieprawych. Jest sumą nieprawości, jest więc w stanienakłonić innych ludzi do najbardziej wyrafinowanych podłości. Tomasztwierdził, że Antychryst pojawi się, by odciągnąć chrześcijan od wiaryw Chrystusa. Dla niego „koniec czasów" oznacza okres największego dostępudemonów do ludzi 11 .Warto dodać, iż wielu nauczycieli Kościoła pierwszych wieków (takichjak Ireneusz, Cyryl Aleksandryjski, Efrem, Hieronim, Jan Chryzostom,Anzelm czy Raban Maur), przy okazji omawiania zagadnieńzwiązanych z Antychrystem, swą nadzieję lokowało w postaci wielkie-1011Por. Tamże, V, 25.Por. Św. Tomasz, Summa theol., III, q. 1, a 7; III, q. 8, a. 8.212 FRONDA 44/45