Seks po katolicku - Fronda

Zaangażowanie premiera w przekonanie Benedykta XVI, aby pozostawiłstolicę prymasowską w Warszawie, jest doskonałym przykładem takiegopojmowania roli Kościoła. Wyjaśniając, dlaczego w ogóle (wbrew dyplomatycznymzwyczajom) postanowił rozmawiać o tym z papieżem, premierpodkreślał, że „tytuł prymasa jest elementem polskiej tradycji i z punktu widzeniapaństwa nie jest bez znaczenia, gdzie znajduje się stolica prymasów.(...) W moim przeświadczeniu Kościół powinien być silny, a temu służy instytucjaprymasa"Ustawiając w ten sposób instytucję prymasowską, premier zdecydował sięna jej umiejscowienie niemal w strukturach państwowych, a nie kościelnych.Prymas ma być w takiej wizji człowiekiem, który wzmacnia nie tylko Kościół,ale również buduje tożsamość narodową, a także ściśle współpracuje z władzamipaństwowymi w budowaniu politycznej przyszłości. Problem polegatylko na tym, że takie widzenie roli prymasa czy w ogóle hierarchy katolickiegoniewiele ma wspólnego z katolicką tradycją. Od wieków bowiem modelempasterza, a zwłaszcza biskupa w Polsce, pozostaje św. Stanisław, a tenjako żywo nie umacniał władzy, ale niezwykle mocno ją krytykował. Pewnainterpretacja sporu między biskupem a królem każe nawet przypuszczać, żedotyczył on właśnie uczestnictwa Kościoła w budowaniu silnego i dynamicznegopaństwa (co udało się bez wątpienia Bolesławowi Szczodremu), ale bezzwracania uwagi na aspekt moralny 9 . Zabójstwa biskupa nie należy bowiempostrzegać jako zwieńczenia długotrwałego kryzysu, ale raczej, jak wskazujeMarian Plezia, jako wynik „chwilowej konstelacji wypadków, które przeciwstawiłyich sobie - oraz nie mniejszej niż u króla nieugiętości biskupa,który wiedział komu stawia czoło i jakie stąd mogą wyniknąć konsekwencje.Wiedział jednak również w obronie czego staje, a była to najprostsza zasadamoralności ludzkiej i chrześcijańskiej, zabraniająca przelewać krew niewinną"10 . I to nawet jeśli (wypada to dodać) wymaga tego interes państwa. Analogiamiędzy Bolesławem Śmiałym a Jarosławem Kaczyńskim jest oczywiścieodległa, ale - jeśli na postać wielkiego władcy Polski i jego konflikt z biskupemStanisławem spojrzeć z perspektywy nakreślonej przez Jana Pawła IIw poemacie Stanisław - to trudno nie dostrzec, że w dychotomii między9K. Mazur, Legenda o św. Stanisławie - tekst nieznośnie długi z wartościowym zakończeniem,„Pressje" Teka Dziesiąta i Jedenasta Klubu Jagiellońskiego 2007, s. 199.10M. Plezia, Dookoła sprawy św. Stanisława. Studium źródłoznawcze, Kraków2003, s. 189.ZIMA 2008135