FRONDA

Z drugiej strony, jeżeli gdzieś można wyraźnie odczuć ciągłość historii,to właśnie na wyspie - w Anglii, której sielską zieloność wysławiano jużw Rzymie, określając ją największym komplementem, jaki znała rzymskaskala wartości: „Brytania warta jest tego, aby ją podbić". Słowa te naznaczyłykompleksowość stosunków Rzymu i odległych, położonych na wyspiekrólestw, stworzyły Artura i Henryka VIII. Polaka, którego kraj wielokrotnieprzeorały pługi wojen, najbardziej zachwyca owa niefrasobliwość, z którąAnglik sączy ciemne ale w lokalu, do którego chadzali już jego pradziadowieza Elżbiety I czy pierwszych Stuartów. Poruszają nawet wiktoriańskie skrzynkipocztowe, odmalowywane regularnie, z zalotnie zawiniętymi inicjałami VR- Victoria Regina, czy pokrętne tłumaczenie lewostronnego ruchu zwyczajamistarożytnych Rzymian. Po chwili zastanowienia staje się oczywiste, żeAnglia, będąc odwieczną siedzibą woluntaryzmów, nominalizmów i empiryzmów,nie przestała nigdy hołdować realizmowi historyczności, sfery czasemtak nienamacalnej, a tak determinującej postępowanie żyjących, nawet jeślimiałaby pozostawać w dziedzinie anegdoty.