FRONDA

spisu. Skąd się to brało? Dlaczego w judaizmie współczesnym uważano je(i wciąż się uważa) za nieczyste?Przede wszystkim trzeba zauważyć, że przepisy dotyczące dopuszczalnościpokarmów do spożycia - czyli właśnie koszerności - są częścią szerszegozbioru praw religijnych regulujących różne sfery życia Żydów. W StarymTestamencie na 613 najróżniejszych przepisów prawa zaledwie 30 odnosi siędo jedzenia. Pozostałe normują takie sprawy, jak np. kult, stosunki społeczne,rodzinne, życie seksualne, zachowanie w razie popełnienia wykroczenia,w wypadku choroby i wiele innych. A więc samo pojęcie koszerności jestbardzo szerokie i oznacza wszystko, co jest prawnie zaakceptowane. Dotyczyćmoże oprócz odżywiania także wszelkich spraw związanych z higieną, zdrowiem,sposobem ubierania się czy życiem intymnym.W takim razie jaka jest geneza ukształtowania się zasad koszerności w tymszerszym wymiarze? Czy była to jakaś próba oddzielenia sacrum od profanumw życiu codziennym?Dość powszechnie się przyjmuje, że wszystkie zasady czystości (koszerności)wynikają z zasad higienicznych, tyle że dodatkowo opatrzonych silną sankcjąreligijną. Biblijni Izraelici żyli w dość trudnych warunkach naturalnych, naterenach, gdzie jest stosunkowo mało wody i panują wysokie temperatury.Zachowanie higieny i surowych reguł sanitarnych jest tam absolutnie konieczne.Żeby nie dopuścić do chorób, a nawet epidemii, zasady zdrowotneobwarowano religijnym tabu. Wchodzą tu w grę różnego rodzaju obmycia,przepisy dotyczące zachowania w wypadku zauważenia pierwszych objawówchoroby, styczności ze zwłokami czy z padliną. Wśród tych przepisówumieszcza się również te dotyczące spożywania pokarmów. Drugim nurtem,który współkształtował zasady czystości, jest sprawa pierwotnych lub wtórnychodniesień sakralnych. Były one odzwierciedleniem tradycji, stereotypówalbo zachowań symbolicznych, które miały uwypuklić poszanowanie dlajakiegoś miejsca (np. ołtarza czy świątyni), czasu (np. szabatu) albo dla jakiegośsymbolu. Najczęściej obie płaszczyzny - higieniczno-sanitarna i religijna- wzajemnie się przenikały. Z biegiem czasu, wraz z rozprzestrzenianiem siędiaspory żydowskiej i zmianą warunków życia, czynnik higieniczny traciłZIMA 200657