FRONDA

Dziesięć twarzyNa początek poszedłem odwiedzić dział sztuki greckiej w MetropolitanMuseum of Art przy Fifth Avenue, w samym sercu nowojorskiego City.Znalazłbym oczywiście odpowiednie przykłady i w innych muzeach, na przykładWenus z Milo w paryskim Luwrze.Moim zdaniem pewne szczególne dzieło sztuki pochodzące z VI wiekup.n.e. - rzeźba nazwana Sabiną - reprezentuje jedno z najwyższych estetycznychdokonań zachodniej cywilizacji. Jest wyrazem piękna nie skażonegoreligijnym dogmatem, mającym wpływ na sztukę powstającą później podskrzydłami Kościoła rzymskokatolickiego. Wytrawny artyzm dzieła jest oczywisty.Nie ma w nim prostych linii, wszystkie są giętkie i płynne, a panowanierzeźbiarza nad materią nie da się porównać z niczym, co powstało, zanimBernini w 1644 roku wyrzeźbił świętą Teresę.Mimo to rzeźba jawi się jako dość statyczna i nieco ciężka. Jest w niej niezwykłepiękno, a warto wiedzieć, że gdy została stworzona, była pomalowanajak egipska mumia, przybrana w bogaty strój, niczym manekin z wystawy salonuFCUK - jednakże jej rysy nasuwają myśl o obecności bardziej boskiego niżerotycznego elementu. Pamiętajmy jednak, że dla Greków piękno symbolizowałodobro.A teraz dwa inne przedstawienia piękności: Narodziny Wenus Botticellego(namalowane w 1485 roku dla prywatnej rezydencji - Villa Lorenzi diPierfrancesco - znajduje się teraz w Galerii Uffizi we Florencji) oraz pochodzącaz 1514 roku Nimfa Galatea Rafaela (zdobi Villa Farnesina w Rzymie).Postaci te mają dość ciężkie kończyny i korpusy, a jednak dostrzec można podobieństwourody Wenus i Cindy Crawford, co pozwala zrozumieć, na czympolega ponadczasowy aspekt urody.Udałem się do Metropolitan Museum of Art, pragnąc uzyskać potwierdzenietezy o nieprzystawalności greckiej sztuki i jej wyrazu piękna do naszychczasów. Klasyczne piękno należy do epoki starożytnych Greków: bliższewspółczesnego nam ideału są dzieła renesansowe. Galatea Rafaela i WenusBotticellego były supermodelkami XV i XVI stulecia, a ich „wybiegiem" sąteraz sale muzeów. W czasach sprzed fotografii nie mogliśmy ich jednak podziwiać,nie stając przed oryginalnym dziełem (obecnie możliwa jest sytuacjaodwrotna: to dziwne, że wyobrażamy sobie dzisiaj, iż wiemy o dziełach sztuki34FRONDA 41